Gi Het is De Boze die mij drijft' DE STEM Jos Brink praat met gasten over de C van christelijk Hommage aan Toon Belgen kopen steeds minder literatuur Johnny Hallyday trad na 35 jaar eindelijk eens een keer in Nederland op DE STEM Liederen Haydn Mendelssohn John Buil Kwintetten voor piano en blazers Artiesten met liedjes in nieuw jasje „Grappen maken luistert zó nauw, vergt enorm veel concentratie, aandacht en vakkennis" Coen Flink, acteur - v H Vï 'V' Nog nooit was hij in Nederland. Niet omdat hij niet wilde, of omdat Nederland hem niet wilde. Maar eenvoudig omdat hij het te druk had in zijn eigen Frankrijk. Maar na 35 jaar was het zover: Johnny 'Allyday trad gisteren op in het Amsterdamse Paradi- so. Door Max Steenberghe Het gezegde is: leven als God in Frankrijk. Maar het zou ook kunnen zijn: leven als Johnny in Frankrijk. Want in Frankrijk is Johnny God. Al decennia-lang domineren zijn platen de hitpa rades, beheerst hij de media, verkopen zijn concerten tot de allerlaatste stoel uit. Nog steeds dromen tienermeisjes van zijn passie, bewonderen knapen zijn coolness. En dat terwijl hij de vijftig allang is gepasseerd. Voor Amerikanen is zijn status te vergelijken met die van Elvis. In Nederland zou hij Herman Brood doen blozen van schaamte en diens zonden laten verbleken. Johnny is the King of Rock and Roll. Het is alleen jammer voor Johnny dat Franse rock 'n roll nauwelijks serieus genomen wordt. Maar Johnny zit er zelf niet mee. Johnny heeft het te druk met Johnny zijn. Alles heeft hij meegemaakt. Drank, drugs, verslavingen. Diensttijd op het hoogtepunt van zijn carrière - inderdaad, net als die andere King. In '74 kondigde hij zijn afscheid aan, maar een maand later stond hij weer op de planken. Kon het niet laten. In 1976 zochten de belastingen hem wegens een kleinigheidje van 2,4 min gulden die hij het jaar daar voor vergat op te geven bij zijn inkomsten. Er is een condoom naar hem genoemd. Zijn eerste vrouw was de meestbegeerde uit die tijd: Sylvie Vartan. Om haar sneed hij zijn polsen door. Zelfs zijn pla tenmaatschappij weet niet meer exact te zeggen hoe vaak hij daarna nog officieel getrouwd is geweest. Hits Dylan prees hem tijdens zijn eerste bezoek aan Europa. Jimi Hendrix liet hem zijn grote hit Hey Joe zingen. Led Zeppelin, de Stones, Otis Redding, Johnny Cash, Bon Jovi en Chris Rea werken met hem. Zelfs een uit voering van Ave Maria werd een hit. Hits? Zullen we de cijfers er eens bij pakken? Hij nam 780 songs op, maakte 110 singles, verza meld op vijftig elpees die in totaal in 300 verschillende ver sies op de markt kwamen. Hij verkocht tachtig miljoen platen, kreeg daar veertig gouden en achttien platina exemplaren voor terug (wat geen eerlijke cijfers zijn want zijn eerste plaat was uit 1960 en de Fransen voer den de gouden plaat pas in '73 in). Hij ging 400 keer op tournee en verkocht in totaal meer dan vijf tien miljoen kaartjes. Stond soms meer dan dertig keer ach ter elkaar in Olympia en brak jaar na jaar het record van meestbezochte concert. Trad op in zeker vijftien speelfilms. En dat allemaal voornamelijk in Frankrijk. Nee Johnny is God, en God is goed, maar niet te spreken. Door de jaren heen is uw verslaggever regelmatig uitgenodigd om hem aan het werk te zien, maar inter views kregen we nooit. Nu op eens wel. De zoveelste plaat van Johnny staat op uitkomen, en het is een Engelstalig werk. En dat is, op Johnny sings american rockin' hits uit 1962 na, de eerste keer. Tot nu toe kon hij zingen over La maison qui s'appellele Rising Sun, Si j'etais un charpentier of Viens danser le twist. Nu doet hij het echt. Rough Town heet het werk, en het zijn de blues, met een ereplaats voor Claptons' I wanna make love to you. En om te bewijzen aan de rest van de wereld dat het deze keer niet om Maurice Chevalier of Charles Aznavour gaat, is Johnny onder de Eiffeltoren uitgekropen en maakt hij een rondje langs de hoofdsteden. Zijn platenmaatschappij is aan de ene kant verguld en aan de andere kant doodsbang. Johnny in het buitenland? Uit het zicht van fans en geliefden? Zo Het Beest nog beestachtiger zou kun nen worden, zal dat nu het geval zijn. En dus nemen ze Laister Dickson in de arm, een roem rucht Engels pr-bedrijf dat per soonlijke promotie bedrijft voor elke superster van Pavarotti tot Paul McCartney. Het enige woord dat ooit uit hun mond komt is nee, zowel naar de pers als - in het geval van Johnny - naar de artiest. De bloedhond van de dag is de beeldschone Clair. Johnny in Amsterdam is zoiets als Herman Brood in een apotheek loslaten en dus is Clair vanaf het mor genkrieken op haar qui vive. Maar ze heeft hem uitstekend in de tang. En ze is zo blij dat ze aan de lunch een wodka-tonic bestelt. Dat had ze niet moeten doen. Johnny laat zijn sjuutje staan en vraagt er ook een. En nog een en nog een en nog een. Johnny Hallyday: „Mijn leven is niet normaal, ik ben niet normaal. Ik ben gek. FOTO AP Uw verslaggever weet van niets. Die zit in de suite te wachten, te herkauwen op de 'tips' van Clair. Verveel de man niet met vragen over zijn superster-status, want dat irriteert hem. Vraag liever maar helemaal niet naar het ver leden, ook niet naar privé-zaken. Zeker niet naar drank, drugs of dope. Ook niet naar vrouwen. Zeker niet naar zijn eigen vrou wen. Vorige maand nog is hij gescheiden, vorige week dook hij de volgende scharrel al weer op, maar: liever niet over praten. Laten we dan maar beginnen bij de blues, neem ik me voor als The King binnentreedt. And the king he is. Every inch een rock 'n roller, van zijn openstaande hemd met gouden kettingen ver scholen tussen het kamerbrede borsthaar tot de puntlaarzen on der zijn zwartleren broek. Gau- loise in de mond, Gauloises plus aansteker in de ene hand en in de andere een glaasje tonic... Vrouwen „Vrouwen", zegt hij, „zijn best oké, als je de juiste hebt. Maar daar moet je eerst wel lang en goed naar zoeken. Het probleem is: even gaat het goed. Maar na een tijdje gaat het toch vervelen. Altijd dezelfde vrouw. Ze kookt hetzelfde, ze doet alles hetzelfde. Dat verveelt me. Ik kan mezelf niet elke avond zien thuiskomen naar dezelfde vrouw in hetzelfde bed." Begrijpen ze dat? Zijn blik wordt nog droeviger. Met een diepe zucht: „Nooit. Helaas niet. Daarom heb ik al tijd problemen. Ik zou het graag anders doen, maar ik kan niet. Ik ben ook nog altijd op zoek naar mijn ideale vrouw. Ik vind ze helaas niet. Moeilijk, moeilijk." Zigeuner „Ach, het is geen kwestie van jaren, het is een kwestie van je state of mind. Een man is zo jong als hij zich voelt. En ik voel me jong." Hij gaat er eens goed voor zitten. „Dat komt door die om gang met veel jonge vrouwen. En vooral door mijn liefde voor mu ziek. Ik houd van muziek. Nog altijd. Als ik dat niet had, zou ik snel oud worden." Elisabeth Leonskaja (piano) en Brigitte Fassbaender (alt) bren gen op één cd liederen van diverse pluimage bij elkaar. Weliswaar ligt Brahms recht streeks in het verlengde van Schumann en zijn beiden verte genwoordigers van de Duitse Romantiek, maar tussen de Liederkreis (1840) van Schu mann en de Vier Ernste Gesan- ge van Brahms (1894) liggen niet alleen vijftig jaren in de tijd maar vooral werelden van verschil in levenshouding. Schumanns Liederkreis op tek sten van Joseph Eichendorff is de ultieme Romantische liede rencyclus. Teder, onstuimig, sentimenteel, warm en schrij nend. Jammer dat Brigitte Fassbaender en Elisabeth Leonskaja in subtiele pareltjes als Mondnacht en Auf einer Burg niet kunnen overtuigen. Veel meer affiniteit heeft het tweetal met de donkerder ge tinte liederen van Brahms. Vooral in Brahms' aangrijpen de Vier Ernste Gesange, op tek sten van Prediker en 1 Kor: 13, komt Fassbaenders alt mooi tot zijn recht en redt zij deze cd definitief. Als Zugabe biedt de schijf tien losse Brahms-liede- ren. (Teldec 9031-74872-2) HANS ROOSEBOOM Nikolaus Harnoncourt heeft met zijn eigen orkest Concentus Musicus Wien opnieuw drie (van de in totaal 104) symfonie- en van Haydn opgenomen: de nrs. 31, 59 en 73. Nr. 31 heeft de bijnaam 'Mit dem Hornsig- nal': Harnoncourt laat even ho ren vanwaar die naam. Hij zet vier 18e-eeuwse hoorns in, die vooral bij de inzet van het eerste deel van zich doen spre ken, en hoe! Het knalt eruit. Diezelfde symfonie nr. 31 wordt afgesloten met een aan trekkelijk 'Andante con Varia- zoni'. Letterlijk 'andante', ofte wel 'gaande': je loopt vanzelf met de muziek mee. En je komt een der spaarzame contrabas- soli uit de klassieke orkest-lite ratuur tegen. Haydns Symfonie nr. 59 is een gave representant van 's com ponisten Sturm und Drang-pe- riode. Met de muzikaliteit, het enthousiasme en het vakman schap van Haydns landgenoot Harnoncourt en zijn makkers krijgen deze symfonieën hele maal de behandeling die ze ver dienen. (Teldec 4509-90843-2) HR Melvyn Tan bespeelt een St- reicher-fortepiano uit 1839 en Steven Isserlis een cello uit 1745. Op één schijfje hebben zij alle werken van Felix Mendels- sohn-Bartholdy voor piano en cello bij elkaar gebracht: twee rijpe sonaten, de vroege Varia tions Concertantes, plus twee salonstukjes. Prachtige muziek natuurlijk, alleen de notenvloed die Men delssohn in de pianopartijen van al zijn kamermuziek voor schrijft wordt op Tans fortepia no met zijn kleine geluid be hoorlijk ondoorzichtig. In de lyrische passages kan het histo rische instrument er heel goed mee door, maar in de passages waar Mendelssohn de sluizen van de virtuositeit opent zou je liever een wat krachtiger pia nogeluid horen. Desondanks: zó klonk het rond 1840 - op z'n minst boeiend om te horen. (BMG/RCA Victor Red Seal 09026 62553 2) HR De Engelse componist John Buil (1562-1628) staat bekend als de schepper van God Save The Queen. Er is over deze mysterieuze man verder weinig bekend. Hij was een tijdgenoot van Shakespeare en koningin Elizabeth, een periode van bloei in de Engelse poëzie, to neelkunst en muziek. Het hoge niveau van Bulls clavecimbel- composities is direct hoorbaar. Doctor Buil In 1612, toen hij 50 was, verliet Dr Buil zijn vaderland. Hij ves tigde zich in Vlaanderen. Toen hij in 1628 overleed, was hij organist van de OLV Kathe draal van Antwerpen. Daar ligt Buil ook begraven. De Neder landse clavecinist Bob van As- peren heeft 13 composities op FOTO TELDEC cd gezet, culminerend in het razendsnelle Doctor Bull My Selfe. (Teldec 4509 95532-2) HR „Het beste wat ik in mijn leven heb gecomponeerd", schreef Mozart op 10 april 1784 aan zijn vader. Hij bedoelde zijn Kwintet voor piano, hobo, kla rinet, fagot en hoorn, dat hij zojuist met veel succes had uraufgeführt. Een dergelijke combinatie van instrumenten was nog nooit eerder voorgeko men. De vier blazers worden in dit kwintet stuk voor stuk als individu geïntroduceerd en gaan daarna met elkaar in de strijd. Enigszins zoals person- nages in een opera dat doen. De piano speelt de samenbindende en tegelijk de hoofdrol. Twaalf jaar later, in 1796, hoorde de jonge Beethoven dit Mozart-kwintet en was over donderd. Hij greep de pen en schreef een kwintet voor pre cies dezelfde combinatie en in dezelfde toonaard Es groot. Maar het resultaat was een stuk van geheel andere signa tuur. Mozarts kwintet neigt qua opbouw naar de opera, dat van Beethoven naar de symfo nie. De twee kwintetten doen niet voor elkaar onder in meester schap. Ze horen beide tot de top van het kamermuziekreper toire. Daniel Barenboim is ein delijk weer eens in zijn oude stiel als pianist te horen. De blazers komen allemaal van de eerste lessenaars van de gere nommeerde Berliner Philhar- moniker en het Chicago Symp hony Orchestra. (Erato 4509-96359-2) HR DINSDAG 8 NOVEMBER 1994 DEEL D „Mijn muziek is rock 'n roll", wil hij verder gaan. Maar hij zingt nu toch de blues? „Ach", wuift hij. „Blues en rock 'n roll is hetzelfde, dezelfde familie. Als je het ene kunt, kun je het andere ook. Hetzelfde. Maar niet alle muziek is hetzelfde. Je hebt ook variété. Julien Clerc, dat is va riété, daar zit geen leven in, dit gevoel van pure rock 'n roll. Die mensen worden oud. Ik niet". Maar er zijn ook offers... „Ja, vele offers. Geen privéleven, geen gezinsleven. Een heel ander leven. Het zigeunerleven. Maar dat is niet erg, zo ben ik opge voed. Ik kom uit een familie van dansers, het zit in mijn bloed, het is mijn leven. Een gelukkig leven, voor mij althans." Kinderen Hij heeft geen spijt van de offers, begrijpen we. „Nee, want be paalde dingen heb ik wel. Ik heb geen gezinsleven, maar wel kin deren. Mijn oudste zoon treedt met me op, mijn jongste dochter is tien en die zie ik regelmatig. Als zij vakantie heeft, probeer ik ook vrij te zijn. En we houden bijzonder veel van elkaar. Haar moeder is vrij streng, maar bij mij mag ze doen wat ze wil. We ontbijten bij McDonald's, of met cola en pinda's. Party-time!" En als ze over zes jaar zegt: ik wil ook in rock 'n roll? Voor het eerst is het een tijdje stil. Zou Johnny daar echt nooit over hebben nagedacht? Blijk baar niet, want hij bromt: „I will not like that. Nonono. Rock 'n roll is geen leven, zeker niet voor een meisje. Alleen voor mij." Kriebelen Als de kleine Laura ziet, hoort en/of leest hoeveel lol papa in zijn werk heeft, zal er toch wel iets blijven kriebelen. „Ik zal het haar uitleggen. Het heeft een prijs. Een rock 'n roll-ster heeft geen gezinsleven. Rock 'n roll is tegengesteld aan gezinsleven. Mijn leven is niet normaal. Ik ben niet normaal. Ik ben gek." Misschien is het een gave, oppe ren we. Hij veert op met een besliste uitdrukking in de nog altijd zwemmende ogen. „Het is een gave. De vraag is van wie hij komt: van God of van de Boze? Van de Boze, dus!" „Vorige week nog vroeg een vriend me of ik peetvader wilde zijn van zijn kind. Een hele eer. Hij vroeg me: zweer je het slech te af? Ik zei: nee. Hij: ga je naar de kerk? Ik zei: nee. Hij: geloof je dan wel in God? Jazeker, maar ook in de Boze. De een kan niet bestaan zonder de ander. Ook zij zijn een. En beiden zijn in mij. Dat maakt mij interessant, dat maakt mij levend. Anders was ik niks. Er zijn mensen met enkel goed of slecht in zich, maar die zijn erg saai." Van onze rtv-readctie „De vraag waar alles om draait is of de C van christelijk nog enige vitaliteit en veerkracht heeft. Hoe komt de kerk van haar metaalmoeheid af en het CDA van haar beton rot? Als je meer wilt dan alleen maar overleven, hoe moet je die christelijke identiteit dan vormgeven?" Zo licht Hannie van Dijk, eindredacteur godsdienstige progrmamma's bij de NCRV, de zesdelige serie Brink op één toe. Vanaf vandaag praat Jos Brink met gasten over de bete kenis van de C, achtereenvol gens in de politiek, de omroep, de kerk, het gezin, het onder wijs en voor jongeren. Vertrekpunt in elke aflevering zijn de jaren twintig. Jaren waarin dankzij de financiële gelijkstelling het christelijk onderwijs tot grote bloei komt, Colijn het gezicht wordt van de christelijke politiek, het christelijk gezin nog dui delijk herkenbaar is en de NCRV wordt opgericht. Men sen organiseren zich op le vensbeschouwelijke grond slag. De samenleving raakt verzuild. Het christendom lijkt een vanzelfsprekendheid. Vanaf wanneer lukt het ouders niet meer het geloof over te dragen aan hun kinde ren? Wanneer komen de eerste haarscheurtjes in het bastion van het christelijk onderwijs? Op dergelijke vragen probeert Jos Brink een antwoord te vinden. „Maar uiteindelijk gaat het bij Brink op één niet om de herin neringen uit het verleden, hoe leuk die vaak ook zijn. Het gaat om de toekomst", onder streept Hannie van Dijk. „Ik geloof niet in een christelijke omroep, christelijk onderwijs of een christelijke partij, maar in mensen die vanuit een christelijke inspiratie pro gramma's maken, onderwijs geven of politiek bedrijven", is haar stellige overtuiging. In de eerste aflevering is een van de gasten mr. W. Aantjes. Volgende week komen naast Hannie van Dijk aan het woord Henk Binnendijk (EO), Leo Feijen (KRO) en Mary Michon (Ikon). Nederland 1, 22.52 uur Van onze rtv-redactie Simone Kleinsma laat met de Dutch Swing College Band een aanstekelijke Vader gaat op stap horen. Ramses Shaffy geeft een eigenzinnige vertolking van 24 Rozen. Onder de titel Een nieuwe jas voor Toon brengt de Avro vanavond een hommage aan Toon Hermans. In 1991 kreeg Annie M.G. Schmidt bij haar tachtigste ver jaardag een apart cadeau. Een aantal Nederlandse artiesten vertolkten haar liedjes op de cd Een nieuwe jas. Begin dit jaar benaderde de Avro opnieuw vijf tien artiesten en groepen. Dit maal om Toon te eren, die ont roerd was en zich onder de in druk toonde dat de artiesten de uitdaging aandurfden. Voor de liedjes werden nieuwe arrangementen geschreven op het lijf van de uitvoerenden. Zo kreeg een lichtvoetig liedje als Een ballonnetje door Emmy Ver- hey en de Maastrichter Staar een heel ander karakter. Pilgrims zanger Reniet Vrieze maakte met zijn onmiskenbare stemgeluid De omzet steeg met 9,3 procent ten opzichte van het voorgaande jaar tot ruim 300 miljoen gulden. Het succes heeft echter nauwe lijks nog iets te maken met lite ratuur. De omzet in deze catego rie daalde met 13,5 procent tot een marginale 4,3 miljoen gul den. Uit de cijfers van de Vlaamse Uitgevers Vereniging (VUV) blijkt dat het op de Vlaamse boekenmarkt vooral goed gaat met de verkoop van schoolboe ken en kinder- en jeugdboeken; samen goed voor ongeveer 44 procent van de verkoop. Ook de uitgaven over wetenschap en techniek (18,5 procent) en strip verhalen (11 procent) doen het goed. In totaal verkochten de Vlaamse uitgevers voor ruim 200 miljoen gulden aan Nederlandstalige werken en voor 32 miljoen aan NEDERLAND 1 van Engel Gabriël een ruige go spel. De appels op de tafelsprei kregen bij Mathilde Santing een typisch verstilde kamersfeer. De Jazzpolitie maakte van Pijpeste- len een modern uptempo liedje. Verder zijn te zien en te horen in de tien muziekclips die verschil lende regisseurs maakten: Sugar Lee Hooper (De wandelclub), La Pat (II pleut), De Nits (Mediterranee) en Hans Dorres- tijn Café Biljart). Zij worden begeleid door het Metropole Or kest onder leiding van Dick Bak ker. Toon zelf komt aan het woord in een interview. En ook zijn bijdrages te verwachten van Freek de Jonge en Paul de Leeuw. Nederland 1, 20.30 uur 1 Toon Hermans was ontroerd, toen hij de plannen vernam. FOTO ARCHIEF DE STEM Brussel (anp) - De Vlaamse uitgevers zijn tevreden over de resultaten van de verkoop van boeken in 1993. Franstalige boeken. De uitvoer bedroeg in totaal rond 74 mil joen gulden. Opvallend in de cijfers is dat de belanstelling vanuit Nederland voor Vlaamse uitgaven weer toe neemt. De vereniging schat dat er voor rond 38 miljoen gulden naar Nederland werd uitge voerd, een stijging van 16,1 pro cent ten opzichte van 1992, Daar staat tegenover dat Nederland goed is voor 95 procent van de door de leden van de Vlaamse Boeken Importeurs (VBI) geïm porteerde boeken. In totaal voer de de VBI voor rond 87 miljoen gulden aan buitenlandse boeken. De VUV en de VBI schatten de totale omzet op de Vlaamse boe kenmarkt in 1993, inclusief boe kenclubs, postorderbedrijven, rechtstreekse import en tweede- handsboeken, op een kleine 600 miljoen gulden, 7 procent meer dan in 1992. 07 oo Tekst-tv 09 00 De Sprookjeskast (tot 09.21) 09 30 Nijntje en haar vriendjes, te kenfilmserie (tot 09.45) 10 00 Ik mik LORELAND 10.20 De Bisteboat: Beurs op 'e kop (tot 10.30) 10.40 Japan 2000 11.00 Landen in Europa II (tot 11.20) 11.30 (TT) Massamedia 11.55 Tekst-tv 13.59 Het vragenuurtje in de Tweede Kamer 15.00 Tekst-tv 16.42 Nieuws voor doven en slechthorenden 16.50 Tee Vee Studio. Gast: Joop Braakhekke 17.25 Ren Stimpy show, anima tieserie 17.56 Thunderbirds, poppenserie 18.25 Topscore, spelletje 18.56 (TT) Yoy, reportage-serie: Dr. Terror 19.28 ASO Show 20.00 (TT) Journaal 20.24 Weeroverzicht 20.30 Nieuwe jas voor Toon, waar in 10 bekende liedjes van Toon Her mans een nieuw jasje krijgen 21.31 Televizier, actualiteitenrubriek 22.07 Rondom Tien 22.52 Brink op I, reportages over de christelijke cultuur in onze samenle ving. Afl. 1 23.37 Orde op zaken, actueel maga zine over beurs en financiën 00.05 Journaal NEDERLAND 2 Journaal Lingo, spelletje Journaal Ontbijt TV Journaal Topscore, spelletje Journaal PP: Uitzending PvdA Kook TV, culinair programma Vesuvius, discusssie Klassieke mechanica I Omgaan met stress Golden Palace, comedy Woordroof, spelletje O ja, de NCRV in beeld Journaal (TT) Twee voor twaalf Kassa! TV-nomaden Buren CrimiNEE Kids for Animals (TT) Journaal Wild South, natuurserie Samson CVTV, jongerenmagazine 1e en 2e trekking Staatslote- 07 .C 07.0 07.3 07.: 08.0 08.0 soa 08.3 08.3 09.0 09.3 10.C 11.1 11.! Tra 12.! 13. 13.' 14. SUSKE EN WISKE: DE AVEREC bin in Herren 0 Ik AA ~L De lliptjip telefoon is een Melen ge scheten Oei1 our komt Mo luuo met een tjip-tjip schietyeer 1 HAMBONE BOES

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 18