'Sluit 6 Tsjernobyl niet de enige kernramp Onverzoenlijke houding tegenover Duitsers bederft herdenking Staatssecr Gast -DE STEM- DESTEM Premie op ha DE STEM BINNENLAND BUITENLAND DE STEM Levenskunst Volgens Greenp Jarenlange studie levert voor meteoroloog Peter Reijnders het bewijs VRIJDAG 4 NOVEMBER 1994 f\ Brabanders, wees niet langer bevreesd; ge luk en gezondheid lachen u toe, nu Corrie van Loon in deze contreien is neergestreken." ;,Wie zegt u? Corrie van Loon? Nooit van gehoord!" „Kan zijn, maar dan u zult van hem gaan horen, want hij doet wonderen! Stroomt dus naar hem toe." Het persbericht van deze strekking dwarrelde deze week neer op mijn bureau. Het komt voor rekening van het bestuur van de Stichting OMNI en is met vriendelijke groeten ondertekend door Hermance van Loon. Dat moet wel familie van die Corrie zijn, als ze al niet zijn echtgenote is. Die hele stich ting zal dus wel een twee hoofdig familiebedrijfje zijn. Als ik er dan nog bij vertel, dat de hele bedoening Ameri kaans is, uit Californië afkom stig, dan voelt u, geachte le zer, wellicht aan waarom ik nattigheid voel. Het ronkt me allemaal te veel, het komt me zo goedkoop over. Maar ik kan het natuurlijk mis hebben. Wie zichzelf wil overtuigen, kan dinsdag 8 no vember om acht uur 's avonds terecht in hotel Mercure aan het Stationsplein in Breda. Daar houdt de Californiër, die volgens opgave vloeiend Nederlands spreekt, een le zing over 'hoe we door onze gedachten de meester kunnen zijn van ons leven en daar door gelukkiger en gezonder worden'. Corrie van Loon lijkt mij een van die lieden voor wie alles tussen de oren zit en die daar mee wel raad weten. Zijn ge nezingsmethode heet 'OMNI levenskunst'. Het persbericht spreekt ook van OMNI-filo- sofie, want Van Loon is filo soof, spreker en genezer door middel van de gedachte en het woord. Hij houdt dan ook persoonlijke consulten, geeft workshops en lezingen. De OMNI-filosofie ofwel levens visie houdt kortweg in, dat mensen hun leven kunnen veranderen door hun gedach ten te veranderen. Nou is dat natuurlijk een waarheid als een koe. Dat wil zeggen, wanneer mensen an ders gaan denken over de za ken des levens, dan heeft dat onvermijdelijk zijn uitwerking in hun levenswijze zelf. Maar de verlakkerij zit hem in de suggestie dat je gedachten en overtuigingen veranderen een fluitje van een cent is. Alsof je alleen maar een knop in je hersenen hoeft om te draaien en dat een cursusje of consult bij Van Loon vol doende is om te ontdekken hoe je die knop even om draait. Flauwekul natuurlijk. Levensovertuigingen groeien op basis van wat je aangereikt krijgt in opvoeding en onder wijs én wat je aan levenserva ringen opdoet. Ze kunnen in de loop der jaren best wijzi gen, maar dat gebeurt altijd geleidelijk aan, niet van de ene op de andere dag. Maar ziet, Corrie van Loon heeft veel meer in huis dan een aan te leren levenskunst. Hij doet wonderen. Hij ver richt wonderbaarlijke gene zingen. Het persbericht somt er een paar aardige staaltjes van op. Ik citeer: „Een kok sneed zijn duim af in het restaurant waar Corrie 'toevallig' at met zijn, vriend, een psychiater. Op diens advies riep de ongeluk kige kok Corrie's hulp in. De volgende dag functioneerde de duim weer normaal en was er alleen een dun littekentje te zien." En dan was er ook nog die vrouw met kwaadaardige borstkanker die niet geloofde in geestelijke genezing en de volgende dag geopereeerd zou worden. Maar goed, ze laat zich toch door Corrie een behandeling geven. Die geeft haar dan het advies om vlak voor de operatie toch nog maar even een laatste onder zoek te laten doen. En wat blijkt? Geen tumor meer te zien, natuurlijk. Wacht even, zullen er nu on-, der u, lezers, zeggen. Zulke staaltjes worden er in alle ernst toch ook verteld van die Jezus van Nazareth. Dat is juist en hele volksstammen en geslachten zijn van de waar heid daarvan overtuigd. Maar zij zijn er dan ook tegelijk van overtuigd dat Jezus van Naza reth de zoon van God is, dus God zelf was op aarde. Als er nadien al wonderen door mensen verricht zijn, dan toch uitsluitend in de naam van die Jezus Christus. Nou is dat een christen-gelovig criterium om authenticiteit van charletane- rie te onderscheiden. Zijn er ook niet-gelovige cri teria om op het paranormale veld het kaf van het koren te kunnen scheiden? Daarmee zeg ik in elk geval dat er zowel paranormaal kaf als wel degelijk ook paranor maal koren bestaat. Voor mij gelden zeker twee maatsta ven: integriteit en altruïsme. Ofwel: doe wel en zie niet om, al helemaal niet naar geld en publiciteit. Wie een jaar ouder wordt, koopt een taart, een extra pak koffie en haalt een kratje in huis. Buren, vrienden en familie krijgen te horen wanneer ze welkom zijn en er is feest. Een gemeente die wat te vieren heeft, doet hetzelfde. De burgerva der, als hoofd van het gemeentegezin, vraagt wat ambtenaren en burgers-enthousiasten hem te helpen in een comité. Maar niet in Geertruidenberg en Lage Zwaluwe. De plaatsen zijn vijftig jaar bevrijd. Er valt dus wat te herdenken en zelfs te vieren. Bevrijders genoeg in de streek om een ontvangst voor te houden. Het gemeentebestuur doet echter niets. Als er wat herdacht moet worden, dienen de gasten van Lage Zwaluwe en Geertruidenberg het blijkbaar zelf te organiseren. (CH) Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Directie: drs. J.H.M. Brader en D. Ahles (adjunct). Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur. C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor. Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda. 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309. Bezorgklachten en abonnementenadministratie: Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis) ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur. Kantoren: Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB; 01640-36850, fax 01640-40731, redactie S 01640-37253. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829. Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698. Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 01620-34782. Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929. Temeuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554. Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446. Openingstijden: van 8.30-17.00 uur. (Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout) Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen): per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30. Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05, per kwartaal 84.70, per halfjaar 168.45 óf per jaar 327.30. Voor posttoezending geldt een toeslag. Fotoservice 076-236573. A Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginnekenweg 7, Breda. Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405. Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405 zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911 Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. als mede de Regelen voor het Advertentiewezen. Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345. yan onze Haagse redactie pen Haag - Justitie en Bin nenlandse Zaken moeten het extra geld dat ze beschikbaar hebben voor de politie niet stoppen in 'blauw op straat' maar in automatisering. Als politiekorpsen veel meer mo gelijkheden met computers hebben, verkort dat het werk achter het bureau. Dat leidt automatisch tot meer agenten op straat. Dat staat in een advies dat giste ren is aangeboden aan de minis- w Reijnders, met op de achter grond de kerncentrale van Doel: 'Ze moeten in Zweden de zaak nog eens goed onderzoe ken. Want volgens mij zit het goed fout.' foto camile schelstraete Van onze verslaggever Rein van der Helm De explosie van de kerncentrale in Tsjernobyl op 26 april 1986 blijkt niet de enige kernramp die in die periode in Europa heeft plaatsge vonden. Zeven jaar speuren, straling meten en bestuderen van weerraporten van heel Europa brengen meteo roloog Peter Reijnders uit Clinge tot de conclusie dat zich toen meerdere kernrampen moeten heb ben voorgedaan. - Binnenkort verschijnt van zijn hand een rapport waaruit volgens hem blijkt dat naast Tsjernobyl er waarschijnlijk ook iets goed fout is geweest met de kerncentrales in Rovno (West-Oekraïne) en het schip Meditteranean Shearwater (of een zuster schip), waarmee de opwerkingsfabriek in Sella field (Verenigd Koninkrijk) met afgewerkte splijt stoffen uit heel Europa wordt bevoorraad. Op het moment van de explosie in Tsjernobyl verbleef Reijnders in Zweden. Als student meteo rologie en milieukunde volgde hij daar gefasci neerd de berichtgeving rond de ramp, die ook Zweden niet onberoerd liet. Maar daar ook stak voor het eerst de angel van de twijfel bij hem op, toen gerapporteerd werd dat de straling van Tsjernobyl ook Lapland ernstig be dreigde. „Dat begreep ik niet helemaal, de wind was in die periode gedraaid van zuid naar noord, dus kon straling vanuit het zuiden eigenlijk niet in die mate het noorden bereiken. Maar goed, er waren officiële rapporten en misschien was het wel mogelijk." In de periode na Tsjernobyl werd de wereld overspoeld met meldingen van gemeten stralingen. Wat echt het wantrouwen van Reijnders wekte was de mededeling dat straling ook had toegeslagen in Ierland, waar besmet lamsvlees werd aangetroffen. Ook hier kreeg Tsjernobyl de schuld. „Ik vond dat merkwaardig. Dat zowel in Ierland als Lapland zulke grote hoeveelheden radio-activi teit werd gemeten. Bovendien bleek ook Grieken land getroffen." Reijnderë verzamelde weerkaarten en kaarten waarmee luchtstromingen worden gevolgd. Ook trok hij met moderne meetapparatuur in 1988 en" 198$ ,-jjioor Nederland. Dat 15 ons lapd radio-activi teit uit Tsjernobyl "tijdens regenval was neergesla gen, was ook Reijnders duidelijk. Daarin verschil de hij niet met de opvattingen van het Rijksinsti tuut voor Milieu (RIVM). „Maar ik vond meer. Ook in een andere periode dan het RIVM aangaf was radio-activiteit neergeslagen. Op 8 mei 1986 bij voorbeeld, bij een zuidwestenwind. En dan ga je je afvragen: waar komt dat vandaan?" Eenmaal gegrepen door het idee dat er meer had plaatsgevonden, dat gemakshalve maar onder de noemer Tsjernobyl werd verklaard, toog Reijnders aan het rekenen. „Ik heb geprobeerd de luchtstromingen terug te voeren, terug te rekenen als het ware. Dat lukte mij vrij aardig, maar ik kwam wel tot de conclusie dat Tsjernobyl dan dertien dagen eerder had moeten ontploffen. Toen ik de luchtstromingen bleef volgen, kwam ik uiteindelijk uit in het westen van de Oekraïne, bij Rovno. Daar staan twee grote kerncentrales van 440 Megawatt op wat deskundigen een geologisch onrustig gebied noemen. Misschien is daar ook iets gebeurd, want ook uit de Balkan en Griekenland werd verhoogde radio-activiteiten gemeld." Reijnders ging met zijn gegevens naar het RIVM. ,7Maar daar wilden zé mi] op-mijn vragen geen antwoord geven. Volgens mij houdt men (stra- lings)gegevens achter." Pas echt verontrust werd Reijnders toen afgelopen tijd, zoals in maart dit jaar, publikaties verschenen waarin melding werd gemaakt van onrust onder de bevolking van kustplaatsen in Engeland, Schot land en Noord-Duitsland over een ongewoon groot aantal misvormd geboren baby's. „Dat kon geen toeval zijn," concludeerde Reijn ders. Hij beet zich nog meer in zijn onderwerp vast. De plaatsen van waaruit de misgeboortes werden gemeld lagen allemaal aan de kust, zijn eigenlijk havens, in de buurt van kerncentrales. Ze liggen langs de route die de Mediterranean Shearwater volgt om splijtstoffen voor de opwer kingsfabriek in Sellafield op te halen. Zijn oog viel tijdens zijn onderzoek op een weerraport uit Wales waar een klein station, gelegen op een paar. eilandjes voor de kust van Wales, op 13 maart 1986 'industrierook' meldde. „Merkwaardig in een gebied waar nagenoeg geen industrie voorkomt. Volgens mij is er iets drama tisch gebeurd met een van de opwerkingsschepen. Want een van de schepen ging een maand het dok in en verscheen op 24 april in de haven van Barrow, bij Sellafield. Ik denk dat zich aan boord iets heeft voorgedaan waardoor grote hoeveelhe den straling vrijkwam. Dat niet alleen, ik vermoed dat de reparatie aan het schip onvoldoende is geweest, waarna het als een soort radio-actieve tijdbom zijn route heeft gevaren. Want kijk maar, in die plaatsen waar wordt geladen, komen de misgeboorten voor." Reijnders weet dat zijn theorie, die straks in het rapport moet worden onderbouwd, ongeloofwaar dig kan overkomen. Maar" hij gaat niettemin m een stapje verder. „Wat mij opviel bij het bestuderen van weerkaai ten uit heel Europa was dat op bepaalde tijdens; ei plaatsen niets werd vermeld. Dat constateerde il ook tijdens mijn laatste bezoek in Zweden, waaril het meteo-station van het vliegveld mocht bezoi ken. Normaal zie je op kaarten de meldingen vai alle weerstations. Ik bekeek zo'n kaart uit vooija; 1986 en zag dat in een bepaalde regio de gegevi niet waren opgenomen. Ik vroeg hoe dat kwam ei daar werd gezegd: 'die hebben onweer gerrieli' terwijl het prachtig weer was. Dus die gegevei hebben we niet opgenomen. Die klopten duidelij! niet'." Reijnders zag dat de niet opgenomen meldingen het ware een soort cirkel vormden. Hij trok eei heel vergaande conclusie: bij de ramp met opwerkingsschip in Groot-Brittannië waren g wolken radio-activiteit vrijgekomen die als ware als zeepbellen door de atmosfeer zijn ver spreid. „Op een gegeven moment spat een zeepbel uitéén, hetzij door veranderde luchtdruk of door aanra king met de grond. Dat gaat waarschijnlijk g paard met een forse knal. Ik denk dat zoiets zuid-Zweden heeft plaatsgevonden. Maar niet leen daar. Ik zag dezelfde soort cirkels van Hiel opgenomen metereologische gegevens op diversi kaarten boven West-Rusland. Ook in het gebied waar de centrales van Rovno en Tsjernobyl liggen. Is daar misschien iets dergelijks gebeurd?" Reijnders biedt binnenkort zijn rapport aan Greenpeace aan. „Ik ga ook in Zweden aan de bel trekken en vragen in het betrokken gebied eens goed te gaan meten. Want volgens mij zit het echt' goed fout." Door Frans Wijnands Voor alle duidelijkheid vooraf: ik ben 56. Mogelijk (nog) niet wijs-, maar in elk geval oud genoeg om over 'de oorlog' mee te mogen denken, en praten. Ook al heb ik er niet in meege vochten, en heb ik geen echt of zelfstrelend verzonnen verzets verleden. Je herinnert je dat oma op een kruiwagen moest worden ge-ëvacueerd; dat je een helm op je hoofd kreeg en onder moeders vleugels wegkroop voor de harde knallen; dat er mensen tussen puin en glas scherven lagen die niet meer bewogen. Op mijn leeftijd mag je op z'n minst meeluisteren als er over die Tweede Wereldoorlog wordt gepraat. Temeer, omdat ik sinds enkele jaren in de Bondsrepu bliek woon en werk, tussen uit sluitend Duitsers. Velen zijn jonger dan ik, maar ook velen die zóveel ouder zijn dat ze in die oorlog moeten hebben mee gedaan. Ik word ook hier - in werk en vrije tijd - herhaaldelijk gecon fronteerd met dat verleden dat, naarmate de tijd verstrijkt, bij velen scherper op het netvlies staat en in herinnering komt. De tijd mag vele wonden helen; veel oorlogswonden blijven een mensenleven lang ongeneeslijk. Wat moet ik nou met Duitsers die mijn vader hadden kunnen zijn en die me in onverwacht vertrouwelijke gesprekken hun geschiedenis vertellen? Die zich schuldbewust hardop afvragen 'waartoe we eigenlijk het zoge naamde recht hadden om jullie te overvallen; om Rotterdam te bombarderen?'. Gesprekken in alle vroegte, in alle nuchterheid. Met academisch gevormden en anderszins ontwikkelde men sen. Moet ik op zulke momenten met de Europese mantel der liefde gaan wapperen, of me onge makkelijk voelen door die late verontschuldigingen? Of roepen dat wij met de uiteindelijke overwinning de balsem hoopten te krijgen om die oorlogswon den te verzachten? Ik weet het niet. Dat is op zich niet erg. Twijfel stimuleert het denkproces. Onrust niet. En de discussie over de huidige Ne derlands-Duitse relatie, vooral met betrekking tot de oorlog, Dodenherdenking, bevrijding en de nazi-capitulatie, werkt hoogst onrustig. Over één zaak voel ik geen twijfel: 4 mei vol gend jaar rouwen we onder ons. Sommig rouwbeklag van buiten af wordt hooguit schriftelijk op prijs gesteld. Zodat we het - desgewenst - ongeopend en ongelezen terzijde kunnen leg gen. We nemen die in ons ge keerde houding aan vanwege dat ongeneeslijke leed; vijftig jaar geleden. Geen Duitser die ons medelevend bij dat rouwen zou willen, of durven storen. Maar 5 mei? En die andere herinneringsmomenten. Blijven we op die feestdagen ook onder ons? Dat is toch onhebbelijk kortzichtig. Waarom zetten we de deur en de oostgrens niet gastvrij open voor iedereen die - gepast - met ons mee wil vie ren? Vrienden van dichtbij en van overzee op de eerste rij en V De dodenherdenking van 4 mei blijft van ons, maar op 5 mei zouden we Duitsland de hand moeten geven. foto anp in de schijnwerpers; andere gas ten op een bescheidener plaats te© Ofhet nu oud-president Ri chard von Weizsacker, oud-am bassadeur Otto von der Ga- blentz, de presidente van de Duitse Bondsdag Rita Süssmuth of een niet zo bekende luitenant van de Bundeswehr is. Ook zij hoeven niet op een invitatie te rekenen; geen oude vijanden op het erf als we er de guirlandes uithangen voor een feestje in de verleden tijd, heeft 'het verzet' verordonneerd. En de regering heeft 'ja' geknikt. Nederlandse jongeren zouden de pest hebben aan Duitsers. Dat blijkt althans uit die ene, nog steeds allesbepalende Clin- gendael-enquête van enige tijd geleden. Echt representatief?, blijf ik me afvragen. Die uitslag blijft vooralsnog toonzettend: in de Nederlandse en Duitse mé dia, in de veelsoortige (se- mi)overheidscontacten tussen de twee landen. Dat negatieve beeld is in geen tijden te corrigeren. Hoogst be treurenswaardig, omdat we el kaar -en wij Duitsland meer dan omgekeerd - nodig hebben, op weg naar de naaste en verde re toekomst. Premier Kok heeft zijn best ge daan om volgend jaar - behalve 4 mei - piëteitsvolle Duitse de legaties bij onze herdenkingen en vieringen te betrekken. Te recht. Maar hij is op onverzette lijk verzet van 'het verzet' ge stoten. Dat zijn mensen die twintig, vijfentwintig jaar ouder zijn dan ik. Ouder. Maar hoeveel wijzer? Welke lobby - het woord alléén al - in Nederland is zó invloed rijk, dat ze zelfs maar een aan zet tot kamerdebat over eniger lei Duitse deelname aan onze toekomstige herdenkingen kan torpederen? Vergeten we -omdat 1995 zo'n kunstmatig kroonjaar is - alle intens-men- selijke verzoeningsmanifestaties en contacten van de afgelopen tientallen jaren? Van Yad Vashem tot Overloon? Er lopen in Nederland duderei? rond die groot respect en diep medeleven blijven verdienen vanwege hun verzetshouding en hun oorlogswonden. Ik kan voor hun onverzoenlijke houding nu veel, maar toch niet alle begrip opbrengen. Hoeveel van diezelfde 'onver- zoenlijken' doen al jaren zaken met de Bondsrepubliek; werken samen, hebben contact met Duitsers; gaan er op vakantie? Hun onverzoenlijkheid is het zaad voor de volgende golf van verbittering en vijandigheid. Terwijl zij juist met een respect afdwingende mildheid het beste voorbeeld zouden kunnen zijn voor een deel van de Neder-' landse jeugd. De Duitsers bereiden hun eigen herdenking voor, namelijk de val van Hitler-Duitsland, de ne derlaag van het fascisme, of in militaire termen gesproken: de totale capitulatie. Een neder laag herdenken is niet eenvou dig, maar de Duitsers willen de val van het fascisme zien als het begin van hun democratie,'als bevrijding van tirannie. Het zal een herdenking in Euro pees perspectief worden. Met alle buren; ook Nederland. Oifi te herdenken en vastberaden vooruit te kijken. Vraagt de re gering eerst toestemming aan 'het verzet' daarbij aanwezig te zijn? Of trekt de Nederlandse delegatie met vliegend vaandel en slaande trom het land van de verslagen vijand binnen? Ik merk in vele gesprekken dat de jonge Duitse generatie indeF daad geen na-ijlende gemeen schappelijke schuld meer voelt; of kan opbrengen voor de nazi- tijd. Als dan tenminste de col lectieve schaamte maar blijft, tot in lengte van jaren, zoals oud-president Theodor Heuss eens zei. De schaamte van de een en de verzoeningsgezind heid van de ander zouden een inspirerende eenheid kunnen vormen. Dat is een heel wat meer ver trouwen wekkende basis onder de Nederlands-Duitse betrek kingen dan het blijvend koeste ren van vooroordelen, het op fokken van hekel- en zelfs haat gevoelens en het volharden in onverzoenlijkheid. De verzets-lobby legt na vijftig jaar onnodig springstof ondër de Nederlands-Duitse betrek kingen; ook al is het maar een blindganger. Dan nog: een uit1 gestoken hand was beter gé- weest. En wijzer... Frans Wijnands is als buiten lands correspondent voor De Stem gevestigd in Bonn. Asielzoekers zijn op weg naa\ Van onze Haagse redactie Den Haag - De negen Iraanse asielzoekers die vorige week door Nederland uitgezet zijn naar Iran hebben na aan komst in hun land het vlieg veld in .vrijheid kunnen ver laten. Dat was alles wat staatssecreta ris Patijn (Buitenlandse Zaken) gisteren kon melden over de ne gen asielzoekers die na hun aan komst in Iran op de televisie werden getoond als landverra ders. De Tweede Kamer voelde de staatssecretaris gisteren aai de tand over deze zaak. Patiji die grote moeite had om de uit zetting te verantwoorden, lie weten dat 'Iran niet voor alli afgewezen asielzoekers een vei lig land is, maar dat toch ii sommige gevallen mensen zon der problemen teruggestuuri TUSSEN PLAN en werkelijk! Staatssecretaris Patijn van Bu welijks te beseffen. De bewindsman wil afgeweze naar hun land van herkomst 1 het vaderland om ze op te va om een nieuw bestaan op te b< Het klinkt prachtig. De Nederla de afgewezen vluchteling wor aanmoediging zijn voor de te om toch terug te keren. In de kansloos. Voor Nederland lijkt het plan vluchteling die terugkeert, is één minder in van staatsweg* wereldvluchtelingenproblemat Een kansloze minder in een o[ een asielzoeker met gerechtva Toch is enig wantrouwen op I bij te pas komt, trekt uitbuite verhalen van onterechte asiel land en Duitsland lieten re| binnen te halen? Of de berich ten. Die kwamen niet om hie anders uit dan op enige weker In Patijns plan lijkt met de nr rekening gehouden. Hij kan t baan natuurlijk aan het vader maar dan nog komt het voc uitsluitend bij de handigaard in Marokko, weet wat hij doe en de premie voor de toekom^ Het plan van Patijn lijkt nauwe aardig, maar voor het van c dubbele sloten en beveiliging*

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 2