Ziekenfondsgrens ouderen gelijk
Nieuwe jongerenomroep wil in gat van Veronica springen
Tien miljoen vijfjes zijn nog spoorloos
Minister Borst trekt inkomensgrens voorlopig nog niet sterk op
Voeren van duiven betwist
'Neushoornpoeder niet
voor smokkeldoeleinden'
DE STEM
Ontreddering op de Veluwe door stroomstoring
HO,HO! Aangifte belasting wellicht per floppy
Kwaad kersen eten
DE STEM
BINNENLAND
COMMENTAAR
BINNENLAND KORT
Minder overvallen op bedrijven
DINSDAG 1 NOVEMBER 1994 A3
Rotterdam - Jongerenomroep Mor
gana wil binnen een maand 60.000
leden werven.
Als dat lukt, wordt Morgana de laatste
omroep die deze eeuw tot het publieke
bestel toetreedt. Als het mislukt zijn de
aspirantleden hun tientje kwijt. „Nog
lekkerder dan Veronica, nog slimmer
dan de VPRO," heet het in een folder.
Morgana heeft programma's noch ster
ren. Kees van der Bas, de initiatiefne
mer, heeft wel contacten. Bijvoorbeeld
met de TROS, het Commissariaat voor
de Media en de overheid. Een aspirant
omroep kan met ingang van komende
seizoen anderhalf uur per week uitzen
den op de televisie en vijf uur op de
radio. „Maar daar gaat het ons niet
om," zegt Van der Bas. „Als het succes
overweldigend is, reikt Morgana verder
dan de aspirant-status."
De campagne, met advertenties in aller
lei bladen, een promotiekaravaan en
radioreclame kost vier miljoen gulden.
Er worden in totaal tenminste tien
miljoen coupons, lidmaatschapsformu
lieren en antwoordkaarten verspreid.
Morgana moet de klus voor 1 december
klaren. Daarna gaat het bestel krach
tens de Mediawet voor vijf jaar 'dicht'.
Morgana denkt te duiken in het gat dat
Veronica achterlaat. Door het vertrek
van die omroep is er geen omroep meer
die zich specifiek richt op jongeren van
twaalf tot pakweg 35 jaar. „Jongeren
mogen zich te pletter amuseren," weet
Van der Bas. „Maar je kunt toch ook
van house, seks en je werk houden."
Morgana houdt het graag positief. Een
gillende en stampende programmering
vindt Morgana maar niks. Als het on
derwerp werken ter sprake komt, zal
Morgana het over werkgelegenheid
hebben en niet over werkloosheid.
De jongerenomroep wil nadrukkelijk
binnen het publieke bestel functione
ren. Met de TROS zijn volgens Van der
Bas innige banden. Verder hebben on
der meer Audax en tal van jongerenor
ganisaties steun toegezegd. Audax,
groot in tijdschriften, wordt de uitgever
van een eventueel te starten program
mablad.
Staatssecretaris Nuis van Cultuur ver
wacht dat het vertrek van Veronica
voordelig zal uitpakken voor de reste
rende Hilversumse omroepen. De rech
ter moet volgens hem maar oordelen of
'Hilversum' de programmagegevens ex
clusief aan Veronica mag leveren en
niet aan andere uitgevers. 4
Nuis heeft de Tweede Kamer gisteren
schriftelijk laten weten dat de afspraak
tussen Veronica en de publieke omroe
pen niet in strijd is met de Mediawet.
Veronica gaat vanaf 1 september 1995
samen met het produktiebedrijf Ende-
mol verder als commerciële omroep. Ze
krijgt vanaf die datum geen bijdrage
meer uit de kijk- en luistergelden. Wel
kan de omroep haar succesvolle blad
blijven uitgeven mèt de programmage
gevens van de Hilversumse omroepen.
Dit recht is tot nu toe voorbehouden
aan de publieke omroepen zelf. Het
lidmaatschap van een programmablad
is gekoppeld aan dat van de omroep.
Uitgeverijen azen al jaren op de rechten
voor de publikatie van programma
weekoverzichten.
Nuis schaart zich achter de visie van de
NOS dat Veronica/Endemol 'een zoda
nig op zichzelf staand initiatief is', dat
de verstrekking van de programmage
gevens exclusief aan hen kan worden
voorbehouden.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De inkomensgrens voor ouderen in de
ziekenfondsverzekering gaat voorlopig niet sterk om
hoog.
Dat heeft minister Borst (Volks
gezondheid) bekend gemaakt.
De grens zal in 1995 30.950
gulden bedragen. Dit jaar is dat
nog 30.500 gulden per persoon.
De stijging gaat niet verder dan
die van het algemeen prijspeil.
Het kabinet wacht eerst de eva
luatie af van de wet-Van Otter-
loo. Die maakte het mogelijk dat
voormalig particulier verzekerde
ouderen met een klein pensioen
per 1 juni konden toetreden tot
het ziekenfonds. Naar schatting
zijn 193.000 ouderen overge
stapt. Omgekeerd moeten ver
moedelijk 50- tot 60.000 ouderen
van het ziekenfonds naar de par
ticuliere ziektekostenverzeke
ring.
Bij de behandeling van de wet-
Van Otterloo drong de Eerste
Kamer er op aan onevenredig
nadelige effecten voor bepaalde
groepen ouderen weg te nemen.
Maar volgens het kabinet is er
nog te veel onzekerheid over de
aantallen mensen die zullen in-
en uitstromen. Daarom zal pas
na de evaluatie van de wet over
de hoogte van de inkomensgrens
worden beslist.
Voor mensen met een inkomen
net boven de grens voor ouderen
in het ziekenfonds, kan het ver
schil in premies oplopen van ca.
f 800 voor alleenstaanden en ca.
f 2.100 voor gehuwde ouderen
per jaar. Zij betaalden tot nu toe
een relatief lage ziekenfondspre
mie. „Deze verschillen zijn ech
ter inherent aan het leggen van
een inkomensgrens, zoals in deze
wet is gedaan. De lasten van
deze groep ouderen komen na 1
januari 1995 wèl op hetzelfde
niveau als die van ouderen met
een vergelijkbaar inkomen, die
nu al particulier verzekerd zijn",
aldus het ministerie Volksge
zondheid.
Utrecht (anp) - Utrechtenaren die in de buurt wonen van de
73-jarige mevrouw A. van Trigt zijn het zat. Twee keer per
dag voert zij de duiven. En die poepen de hele boel onder.
Gisteren eisten de buurtbewoners voor de president van de recht
bank in Utrecht dat de duivenvoedster stopt met haar praktijken.
Wanneer Van Trigt de deur van haar woonboot aan de Vecht opent
om duivenvoer uit te strooien, scheren binnen de kortste keren de
duiven richting Vechtdijk en bevolken Van Trigts boot en de daken
van de huizen in de omgeving.
De duivenpoep vernielt de autolak, dakgoten en regenpijpen raken
erdoor. De dieren scharrelen ook 's nachts over de daken en houden
met hun gekoer de bewoners uit hun slaap.
De advocaat van de duivenvoerster, mr. A. de Leon, meent dat
duiven nu eenmaal bij het stadsleven horen. Van Trigt is niet van
plan om te stoppen met voeren: „Die mensen hebben geen stuiver
verstand van duiven. Ik laat ze niet verhongeren met dit weer."
Uitspraak 8 november.'
■VERVOLG VAN VOORPAGINA
„Dan weet je dat je moet letten
op de spullen die we ook daad
werkelijk gevonden hebben. Dat
het om neushoorn- en tijgerbot-
poeder gaat viel onder meer af te
leiden uit Engelstalige bijsluiters
en ook uit sommige Chinese op
schriften. Onze mensen spreken
geen Chinees, maar kennen wel
de leestekens die bij dergelijke
preparaten horen. Bovendien
staat op sommige verpakkingen
een tijger afgebeeld."
Volgens Grave ging het in het
geval van gisteren zeker niet om
grote hoeveelheden in de smok-
kelsfeer: „Het was duidelijk voor
eigen gebruik van de beman
ningsleden. Maar dan nog. Oók
voor de kleinste hoeveelheid is
een neushoorn gesneuveld en dat
is er dan tóch één te veel. Daar
hebben we die matrozen ook van
proberen te overtuigen. Met wat
er in hun eigen land mag hebben
we niks te maken. In de haven
van Terneuzen geldt de Neder
landse wet."
Grave vindt dat de actie van zijn
team goed aansluit bij de actie
die het Wereld Natuur Fonds
momenteel voert voor het be
houd van met uitsterven be
dreigde diersoorten.
FOTO ANP
Kaarslicht bij een bakker in Ooterlo. De stroomstoring van bijna 32 uur zorgde voor chaos op de Veluwe.
Van onze verslaggever
Ede - Niet vaker dan één keer in de drie
jaar, zo zegt de statistiek, wordt een
aansluiting in Nederland getroffen door
een elektriciteitsstoring van buitenaf.
En als er- al stroomuitval is, dan wordt
die binnen internationale record-tijd
verholpen.
Behalve gisteren. De stekker maakte vanaf
zondagmiddag twee uur geen contact. Daar
door heerste in grote delen van de Veluwe
een chaos. Gisteravond om tien voor tien
was de storing verholpen. De storing werd
veroorzaakt door een ontploffing gevolgd
door een brand in een schakelhuis in Ede. De
oorzaak van de explosie is nog niet achter
haald.
Woordvoerder J.H.Worm van EnergieNed
- de vereniging van de gezamenlijke ener
giedistributiebedrijven - kan zich goed
voorstellen hoe onthand duizenden mensen
gisterochtend zijn opgestaan in woonkernen
zoals Ede of Lunteren. De wekker liep niet
af; het koffiezetapparaat werkte niet; de
boiler gaf geen warm water om mee te
douchen en onder de diepvriezer vormde
zich een plasje water.
Door al die misère dreigden heel wat werk
nemers de trein te missen, maar die was
gelukkig ook een half uur te laat.
Haast was gisteren nergens voor nodig, want
heel wat scholen gaven de kinderen maar
een dagje vrij omdat de lokalen steenkoud
waren. En bij heel wat bedrijven krabden de
werknemers zich op het hoofd omdat de
rolluiken niet omhoog konden. Hoe kom je
dan toch binnen?
„Een nachtmerrie voor onze storingsdienst,"
noemt woordvoerder B. Rutgers van de Gel
derse energiemaatschappij Nuon de situatie
die ontstond in het gebied van tien bij tien
kilometer, grofweg gelegen in het bosrijke
tussen Hoenderloo en de provinciegrens met
Utrecht.
Nog een geluk dat die nachtmerrie zich
voltrok in een van de groenste stukjes Ne
derland, waar slechts tienduizend aanslui
tingen zijn. Op een totaal van één miljoen
afnemers was het voor de Nuon dus een
storing die te overzien bleef.
Op noodsignalen kon daarom relatief ge
makkelijk worden gereageerd. Melkveehou
ders die te veel koeien hadden om allemaal
met de hand te melken, kregen in de lop van
de ochtend noodaggregaten uit de kazerne
om de hoek. En de brandweer leende
stroomopwekkers aan bejaardentehuisen
waar de temperatuur dieper zakte, naarmate
de storing langer duurde.
Er hebben zich gedurende de stroomstoring
geen calamiteiten voorgedaan. De politie in
Ede heeft in de nacht van zondag op maan
dag drie mannen aangehouden op verden
king van een poging tot inbraak. Veel win
kels en bankfilialen organiseerden zelfstan
dig extra bewaking.
Het Kröller-Müller Museum in Otterlo werd
zondagmiddag al ontruimd. Door de storing
viel de alarminstallatie in het beroemde
museum uit. Ook het museum is door eigen
beveiligingsmensen bewaakt.
De schade voor Nuon zelf wordt geschat op
meer dan vijf miljoen gulden.
De schade die particulieren en bedrijven
hebben opgelopen is onbekend. Of die scha
de ergens verhaald zal kunnen worden, bleef
gisteren onduidelijk. Nuon heeft, net als alle
andere energiedistributiebedrijven, een zo
genoemde overmachtclausule in de leve
ringsvoorwaarden staan. „Deze storing is
een absolute calamiteit van volledige over
macht," drukte Nuon-directeur Feijen het
uit.
De Consumentenbond is het juist op dit punt
de afgelopen weken niet eens kunnen wor
den met de stroomleveranciers. Een woord
voerster van de bond kondigde gisteren aan
dat de bond binnenkort naar de rechter zal
stappen om een juridische uitspraak over
aansprakelijkheid bij stroomstoringen te
vragen.
Metabo
Nederland bv
Tel. 03462-
64244
DE DRUIVEN zijn zuur voor Sir Leon Brittan. De Britse Euroco-
missaris is een deel van zijn portefeuille kwijt geraakt aan zijn
Nederlandse collega Van den Broek. In Nederland is de vreugde
groot, het Hans-Brinkersgevoel is gestreeld. Nederland heeft na
alle echecs in de baantjesloterij eindelijk weer eens een post van
gewicht binnen gehaald. Een aardig succesje van paars na alle
flops van Lubbers-Kok.
Brittan was begrijpelijkerwijze zeer teleurgesteld. Hij had ingezet
op de baan waarmee Van den Broek, in de vorige Europese
commissie niet veel meer dan zijn loopjongen, is gaan strijken.
Geen wonder dat hij zich afvroeg of hij na dit prestigeverlies nog
wel kon blijven zitten.
Onder druk van het thuisfront heeft hij nu toch besloten aan te
blijven. Premier Major was er als de kippen bij om te benadruk
ken dat Brittan in feite over de buitenlandse relaties en de handel
met alle belangrijke industrienaties gaat.
Brittan zelf heeft het gisteren nog wat zwaarder aangezet. Hij
gaat over de handel met de hele wereld. De collegae Van den
Broek, Marin en De Deus Pinheiro slechts over gebieden van
minder importantie. Van den Broek mag dan wel Groot Europa
tot zijn werkterrein rekenen, en op dat gebied zijn er in de
komende jaren belangrijke ontwikkelingen te verwachten, Brittan
behoudt zich het recht voor daar ook zijn zegje over te doen.
Iemand die de hele wereld in zijn zak heeft, weet immers ook
waar het in de relaties met Oost-Europa over gaat.
De aanstaande commissievoorzitter Santer lijkt op het eerste
gezicht de portefeuilleverdeling met veel tact en diplomatie tot
een goed eind gebracht te hebben. Een conflict is echter al
ingebouwd. Met een in eigen ogen zo groot heer als Sir Leon is
het zelfs voor een diplomaat als Van den Broek kwaad kersen
eten.
GEEN KLUS ZONDER Van onze Haagse redactie
Den Haag - De belasting
dienst onderzoekt de moge
lijkheid van belastingaangif
ten per floppy of modum.
Het streven is om in 1996 parti
culieren in staat te stellen hun
inkomensgegevens op een floppy
of met behulp van een modum
naar de computer naar de belas
tinginspectie te zenden. Volgend
jaar al wil de fiscus samen met
een beperkt aantal belastingcon
sulenten experimenteren met de
ze nieuwe methode van aangifte.
Eén van de problemen die nog
moeten worden overwonnen is
de vraag hoe het bij het opsturen
van een floppy of bij het zenden
van de aangifte per modum moet
met de vereiste handtekening
van de belastingplichtige.
Het plan past in de vereenvoudi
ging van de belastingaangifte,
waaraan al enige jaren vorm
wordt gegeven. Daarin past ook
de introductie, volgend jaar, van
een eenvoudiger aangifteformu
lier voor particulieren en onder
nemers. Bij dat aangifteformu
lier komt dan ook een kortere,
heldere toelichting. Voor wie
'Bezuinig door sluiting medische faculteit'
Den Haag - Het kabinet kan bezuinigen op Onderwijs door
sluiting van een van de kleinere medische faculteiten, zoals die
in Maastricht of Nijmegen, Ook het bij de faculteit behorende
academische ziekenhuis zou dan dicht moeten.
Dat opperen ambtenaren van het ministerie van Financiën.
Minister Ritzen (Onderwijs) moet deze kabinetsperiode nog 435
miljoen gulden bezuinigen op het hoger onderwijs. Een commis
sie bestaande uit onder meer ambtenaren van Onderwijs en van
Financiën onderzoekt de technische mogelijkheden daartoe.
Soortgelijke ideeën werden bij eerdere bezuinigingsoperaties
ook al gelanceerd. Hoe er bij dit departement over de voorstellen
van Financiën wordt gedacht, wil een woordvoerder van OC&W
niet zeggen.
Twee politiekorpsen onder curatele
Den Haag - Minister Dijkstal van Binnenlandse Zaken heeft de
politiekorpsen Noord-Holland Noord en Gooi- en Vechtstreek
onder curatele gesteld. Beide korpsen hebben voor 30 oktober
geen sluitende begroting ingediend. De korpsen hebben volgens
de woordvoerder wel met de bewindsman gecorrespondeerd
maar geen cijfermateriaal ingediend. Gevolg is dat zij voor elke
investering boven de 5000 gulden en voor aanstelling van nieuw
personeel toestemming aan Dijkstal moeten vragen.
Aanvankelijk dreigde de minister zes korpsen onder curatele te
stellen. De korpsen Haaglanden, Twente, Brabant-Zuid-Oost en
IJsselland zagen echter kans op tijd een begroting in te dienen,
die de goedkeuring van Dijkstal kon wegdragen.
Vrees voor nieuwe wateroverlast
Alkmaar - De inwoners van de Noordhollandse dorpen Beets en
Oudendijk zijn gisteren gewaarschuwd voor wateroverlast. Ook
in andere delen van Noord-Holland is opnieuw sprake van
'zorgelijk hoge waterstanden' na overvloedige regenval, hebben
woordvoerders van Noordhollandse waterschappen en van het
Hoogheemraadschap bekendgemaakt.
De inwoners van Oudendijk en Beets zijn geadviseerd hun
huisraad in veiligheid te brengen. Het Hoogheemraadschap sluit
niet uit dat beide dorpen opnieuw met ernstige wateroverlast te
kampen krijgen, zoals dat ook medio september gebeurde. Toen
was er kritiek op het Hoogheemraadschap, onder meer wegens
het uitblijven van tijdige waarschuwingen.
Cipier betrokken bij mislukte uitbraak
Amsterdam - Een bewaarder van de Bijlmerbajes in Amsterdam
is gearresteerd in verband met een mislukte uitbraak met
explosieven anderhalve week geleden. De man wordt verdacht
van hulp aan de twee criminelen die toen probeerden te
ontsnappen. Op donderdagavond 20 oktober probeerden de
42-jarige C.H. en een 24-jarige medegedetineerde te ontsnappen.
Zij deden dit door middel van explosieven. Een raam met
gepantserd glas sneuvelde, de ontsnapping mislukte.
H. is topman van een grote hasjorganisatie. Hij zit een
gevangenisstraf uit van vier jaar. De 24-jarige man zit een straf
van twaalf jaar uit voor doodslag. Over hoe de explosieven naar
binnen worden gesmokkeld, zwijgen de diverse woordvoerders.
Het is niet de eerste keer dat een werknemer van de Bijlmerba
jes in opspraak raakt. Vorig jaar werd een gevangenbewaarder
gearresteerd die hasj binnensmokkelde en in 1990 werd een
bewaarder geschorst wegens drugshandel.
AVC gaat wellicht op in FNV
Den Haag - De vier jaar oude Algemene Vakcentrale gaat
hoogstwaarschijnlijk op in de FNV. Dat is het gevolg van
fusiebesprekingen die de overheidsbonden van de FNV Voeren
met hun collega-bonden van de AVC. Door de fusie, waarover
nog deze maand definitief moet worden besloten, stijgt het
ledental van de FNV van 1,2 naar 1,3 miljoen.
Van de 110.000 AVC-leden.is de overgrote meerderheid aange
sloten bij het Amtenarencentrum (AC) van de AVC dat nu
probeert tot een fusie te komen met de ACOP, de Algemene
Centrale van Overheidspersoneel van de FNV. Daarmee ontvalt
het bestaansrecht aan de AVC.
Werknemers Smit Tak gaan staken
Rotterdam - De werknemers bij Smit Tak, een onderdeel van
Smit Internationale, zullen deze week bij verschillende projec
ten waar het bedrijf werkzaam is, in staking gaan. Dat hebben
de kaderleden van de Vervoersbond FNV maandagmiddag
besloten. De directie van Smit Tak weigert de werknemers
prijscompensatie uit te betalen.
De cao-onderhandelingen bij Smit Tak, dat gespecialiseerd is in
bergingswerkzaamheden en zware takelklussen op zee, slepen
zich al vele maanden voort. De werknemers willen een volledige
prijscompensatie uitbetaald krijgen, maar de directie van het
bedrijf heeft dat tot nu toe geweigerd. Bij Smit Tak werken 170
toch nog behoefte heeft aan uit
gebreider toelichting, komt er
een gratis 06- informatielijn. De
gevraagde informatie wordt dan
toegezonden.
Ze kan echter ook thuis worden
opgevraagd via RTL-videotekst,
waarmee de belastingdienst een
contract heeft gesloten. Volgend
jaar komt er ook een apart aan
gifteformulier voor jongeren tot
27 jaar. Het zal in de vraagstel
ling zijn toegespitst op studen
ten, vakantiewerkers en jonge
ren met laag betaalde bijbaan
tjes.
Den Haag (anp) - In augustus zijn elf overvallen 'minder
gepleegd op bedrijven en geldinstellingen dan in dezelfde
periode vorig jaar. Volgens de jongste cijfers van de Centrale
Recherche Informatiedienst (CRI) werden in augustus van dit
jaar 124 bedrijven in die branches slachtoffer van een overval.
Het is opmerkelijk dat vooral het overvalrisico van supermarkten
alsmaar toeneemt. Overvallers vinden de supermarkt een aantrekke
lijk object, vooral omdat er veel contant geld omgaat. Tot en met
augustus werden er dit jaar al zeventig zaken overvallen.
Het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) maakt zich
ernstige zorgen over het toenemend aantal overvallen. Vorige maand
is een veiligheidsplan gepresenteerd om overvallen in supermarkten
te voorkomen. Op korte termijn moet dat leiden tot een vermindering
van het aantal overvallen.
Ook het Vakcentrum Levensmiddelen, waarbij een groot aantal
zelfstandige supermarktondernemers zijn aangesloten, besteedt aan
dacht aan overvalcriminaliteit. Het vakcentrum organiseert twaalf
regionale bijeenkomsten waarbij uitgebreid voorlichting wordt gege
ven over het veiligheidsplan van het CBL. De belangstelling daar
voor is groot. Al achthonderd ondernemers hebben zich opgegeven
voor die informatieavonden.
Van onze verslaggever
Amsterdam - De Nederland-
sche Bank zoekt 225 miljoen
gulden. Een aardig kapitaal
tje dat zich in spaarvarkens
en oude sokken, onder ma
trassen of achter de hand
doeken in de linnenkast ver
borgen houdt. Tien miljoen
briefjes van vijf gulden en
zeven miljoen briefjes van
vijfentwintig; ooit zijn ze
door de bank uitgegeven,
nooit zijn ze teruggekeerd.
De vijfjes en 'geeltjes' (met por
tret van Jan Pietersz. Sweelin-
ck) vervallen op 1 mei van het
volgend jaar als wettig betaal
middel. De munt van vijf (sinds
1988) en het nieuwe geeltje ('het
roodborstje', sinds 1990) hebben
dan definitief het rijk alléén.
Het oude briefje van vijfentwin
tig heeft 23 jaar dienst gedaan.
Met het papieren vijfje, waar
van twee versies bestaan, kon
negentwintig en negentien jaar
worden betaald.
Hoe komt het dat er nog zoveel
'oud' geld in omloop is? Het
lijkt een boel, 250 miljoen gul
den, maar voor De Nederland-
sche Bank is het een schijntje,
zegt woordvoerder Groothoff.
De tien miljoen vijfjes die nog
circuleren, vormen maar 1,45
procent van het totale aantal
vijf-guldenbiljetten dat de Bank
uit heeft gegeven. Dat waren
dus 700 miljoen stuks. En de
zeven miljoen biljetten van vij
fentwintig die nog in particulier
bezit zijn, zijn bij elkaar ook
maar 0,55 procent van het aan
tal Sweelincks dat ooit van de
pers kwam.
Dat het er nog maar zo weinig
zijn, komt doordat de bank al
jaren bezig is met het 'stil' in
trekken van oude biljetten. Zo
werden al sinds 1980 briefjes
van vijf die bij De Nederland-
sche Bank belandden, niet weer
opnieuw het land ingestuurd,
maar vernietigd. Sinds 1992 ge
beurt dat ook met de Sweelin-
ck-geeltjes. Volgens Groothoff
zullen uiteindelijk -zeker nu
DNB een oproep heeft gedaan -
vrijwel alle biljetten terugko
men.
Eerdere ervaringen met inzame
lingen van verouderd geld Ieren
dat slechts enkele tienden van
procenten van de biljetten niet
in de schoot van de bank terug
keren. Een deel van dat geld zal
wel niemand ooit meer terug
zien, omdat het is 'verstorven'.
Met die term bedoelt de bank
dat het geld tijdens gebruik is
versleten en kapotgegaan of ten
prooi is gevallen aan water of
vuur.
De bank weet precies hoeveel
briefjes van een bepaalde cou
pure in omloop zijn, want er
wordt onafgebroken geteld. Da
gelijks komen er 4,5 miljoen
gebruikte biljetten bij de bank
binnen. Die worden door een,
op een computer aangesloten
sorteermachine verdeeld in goe
de, nog te gebruiken briefjes en
vieze, vuile of verlopen exem
plaren. De laatsten, ruim een
miljoen per dag, worden gerecy
cled. Er wordt geen nieuw geld
van gemaakt. Ze worden ver
pulverd en tot balen geperst, die
als brandstof dienen voor de
verwarming van gelddrukkerij
Johan Enschedé in Haarlem.
Het vijfje en het Sweelinck-
geeltje mogen dan wel op 1 mei
1995 hun geldigheid als betaal
middel verliezen, daarmee zijn
ze nog niet waardeloos. De Ne-
derlandsche Bank (en alleen
die) zal nadien nog dertig jaar
lang aan toonder het bedrag
moeten betalen dat op het biljet
staat.
De termijn van dertig jaar geldt
voor alle biljetten die uit de
roulatie worden genomen.
Daardoor hebben ook veel an
dere oude coupures nog waarde.
Verzilverd kunnen nog steeds
worden: het groene duizend-
guldenbiljet met het portret van
Rembrandt (van '58 tot '78 uit
gegeven, waarde tot 2008), het
bruine honderdje met opdruk
van Erasmus (tot 2008), het
bruine honderdje met portret
van De Ruyter (tot 2016), het
rode briefje van vijfentwintig
met portret Huygens (2008) en
het blauwe briefje van tien met
portret van Hugo de Groot
(2008).
Volgens DNB zal het nog gerui
me tijd duren voordat de verza-
melwaarde van deze oude bil
jetten het op het briefje vermel
de bedrag zal overstijgen. Be
waren, anders dan uit hobbyis
me of nostalgie, heeft dan ook
weinig zin.
De Nederlandsche Bank accep
teert zo'n duizendje van Rem
brandt overigens niet zonder
meer. Wie een bepaald biljet
tien jaar na het verstrijken van
de geldigheid nog wil verzilve
ren, moet aannemelijk kunnen
maken dat hij of zij de rechtma
tige eigenaar is.
