Nieuw jasje moet bijstand voortaan vrijwaren van fraudeurs
Minister Els Borst-Eilers voelt zich al goed thuis in het paarse kabinet
Democratische traditie is
te danken aan calvinisten
IDE STEM1
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Anagramscap
w FLODDERS
c M
MAANDAG 31 OKTOBER 1994 A2
Het anagram is Uw leven bin
nengekomen via de humorcul
tus van de Basisschool, toen
nog nederig Lagere School ge
heten. Het kwam op de speel
plaats in de vorm van het
kleutergrapje: „Wat krijg je
als je lord omdraait Na wat
denkwerk kwam U toen gie
chelend met de oplossing:
drol.
Blij verrast was U bij de ont
dekking dat het mogelijk was
door wat gegoochel met de
volgorde van de letters uit een
Engels edelman een drol te
voorschijn te laten komen. Het
duurde jaren voor U op een
wat hogere school vernam dat
dit verschijnsel een naam had,
met andere woorden dat drol
een anagram was van lord.
Wat daar allemaal mee te be
leven valt en hoe oud het
grapje al is kunt u lezen in Dr.
Brandt Corstius' standaard
werk over Nederlandse
woordgrappen 'Opperlandse
Taal en Letterkunde'. U vindt
daar staaltjes van vindingrijk
heid die U niet makkelijk zult
evenaren, zoals bij voorbeeld
een woord met negen ana*
grammen, het woord: stoken.
Een liefhebber heeft gepro
beerd ze allemaal in één zin
onder te brengen, maar kwam
niet verder dan: in deze sektor
koerst het orkest met de dikke
koster in een korset. Zoekt U
zelf de rest maar op voor de
aardigheid, als tijdpassering.
De TV gaat steeds meer lijken
op wat Gerrit Komrij er in
zag: een treurbuis. Zelf ben je
nog meer onder de indruk van
de prestatie van een onbeken
de die een anagram vond van
een woord dat hetzelfde bete
kende als dat woord. Het gaat
om het woord 'sachollevaar',
wat een anagram is van de
zelfde vogel: de aalscholver.
Doe dat maar eens na met een
andere vogel, dier of mens, of
ding.
Er is ook nog iets opvallends
in een anagram van iemands
naam, dat vertelt waarom die
iemand bekend is, bij voor
beeld: Piet Mondriaan en zijn
anagram: I paint a-modern.
Dat is precies wat Piet deed.
Ik heb gezocht naar nog zo'n
anagram maar niks gevonden.
Emmaus was namelijk geen
masseur en een filmoperateur
is geen tafelopruimer.
Het is makkelijker een ana
grampuzzel te bedenken dan
er een op te lossen. Leg Uw
nietsvermoedende vrienden
kring maar. eens de beroemde
spreuk voor van de Romeinse
wijsgeer Anatol Cuza: Beb
necktar cup ici sec, en vertel
er bij dat de 19 letters van
deze spreuk een anagram zijn
van wat Albert Heijn in de
aanbieding had in september
Nijmegen - Nederland heeft zijn lange democratische traditie
voor een belangrijk deel te danken aan het calvinisme. Dat
concluderen de Nijmeegse historici Wouters en Abels in hun
tweedelig proefschrift 'Nieuw en Ongezien'.
Wouters en Abels (beiden van huis uit katholiek) bestudeerden de
eerste jaren van de Gereformeerde Kerk, tussen 1572 en 1621. In dat
vroeg-calvinistische tijdperk deden zich volgens de hen revolutionai
re ontwikkelingen voor die de basis legden voor het latere democra
tische bestel van Nederland. Gereformeerden hielden open verkie
zingen voor de kerkeraad, leken en ouderlingen kregen toegang tot
hoge kerkelijke ambten, ook de minst aanzienlijke mannenbroeders
droegen verantwoordelijkheid voor het welzijn van de gemeente.
De revolutionaire periode van het calvinisme heeft overigens maar
kort geduurd. Ton Wouters: „Toen het calvinisme zich in de
zeventiende eeuw in de samenleving ging nestelen, werd het behou
dender van aard. Het democratische karakter ging hier en daar zelfs
geheel verloren. We denken bij gerefeormeerden nu helemaal niet
meer aan open, vooruitstrevende mensen. De term 'zwarte-kousen-
kerk' spreekt wat dat betreft boekdelen."
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneüzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. als-
- mede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
Door John O'Mill
1992. In het filiaal in winkel
centrum De Bisschopshoeve
zag ik het woord staan op
plastic zakken (transparant
plastic) waarin ik componen
ten zag van een bestek, zoals
lepeltjes, vorkjes, bordjes,
kommetjes, schoteltjes etc. al
lemaal vervaardigd van zuiver
wit hard plastic en te koopo
voor slechts 7.75 gulden.
Ik heb dit geval vorgelegd aan
een honderdtal leeftijdgeno
ten, d.w.z. van de vooroorlogse
generatie scholieren, die op
HBS of Gym in 17 of 18 vak
ken eindexamen een voldoen
de moesten behalen om te sla
gen, i.p.v. de 7 of 8 vakken van
de huidige generatie hope des
vaderlands. Ze hebben niet
gevonden wat Appi in de aan
bieding had.
De TV wordt er niet boeiender
op. Probeert U het gerust. U
weet nu heel wat over ana
grammen, maar nog niet hoe
het zich ontwikkeld heeft tot
testmateriaal voor psychia
ters. De Rorsachtest waarbij
de patiënt eengrillig gevormde
inktvlek kreeg voorgelegd en
moest zeggen wat hij daarin
zag is verouderd. Die is inmid
dels vevangen door de O'Mill-
test waarbij de patiënt een
woord krijgt voorgelegd met
het verzoek daaruit een ana
gram te halen.
Hier volgt een voorbeeld van
zo'n O'Mill-test. We krijgen
het woord 'bankloterij' voor
gelegd met de opdracht er een
anagram van te leveren. Laten
we zeggen dat ik kwam met
'torenakbijl' wat Bredaas is
voor: torenhakbijl. Het kostte
mij een kwartier en de arts
concludeert dat ik wat tegen
kerken heb en de torens daar
van wil slopen met hakbijlen.
U zag met één oogoposlag:
kloterabijn, met andere woor
den in U sluimert een vilein
jodenhater. Een mevrouw na
ons kwam met: oeklatijn. Wat
de dokter daar uit concludeer
de is en blijft zijn medisch
geheim.
John O'Mill
P.S. Voor mijn ontdekking van
de anagramascopie verwijs ik
u naar mijn bijdrage van
13-5-1977, waarin ik de vol
gende voorbeelden gaf: Mada-i
me Curie (radium came) en
mijn eigen, helaas mislukte
anagramascopie'. John O'mill
(Hij min lol)
De tijd van
filosofische
discussies
is voorbij
D66-minister Els Borst-
Eilers (Volksgezondheid,
Welzijn en Sport) is een
nieuweling in de lande
lijke politiek. Maar ze is
gepokt en gemazeld in de
gezondheidszorg. Stu
deerde geneeskunde, pro
moveerde in 1972 en was
onder meer directeur van
het Academisch Zieken
huis in Utrecht. De laat
ste jaren was ze bijzon
der hoogleraar en actief
in het adviescircuit in de
gezondheidszorg. Inmid
dels voelt ze zich goed
thuis in het kabinet-Kok.
Volgens haar 'echt een
leuke ploeg, waarin goed
samengewerkt wordt'.
Door Carla Joosten
Op bijna alle vragen komt een
duidelijke antwoord, behalve als
haar visie wordt gevraagd over
euthanasie bij mensen die psy
chisch lijden. Dat was het geval
in de zaak-Chabot, de psychiater
die euthanasie pleegde op een
patiënte die om psychische rede
nen dood wilde.
Dan twijfelt zelfs de anders zo
zekere Els Borst-Eilers (62).
„Daar ben ik persoonlijk nog
niet uit," zegt ze. „Uitsluitend
psychisch lijden... Je blijft je
altijd afvragen of daar toch niet
een andere manier is om zo ie
mand te helpen. Maar ik ga daar
maar niet verder op in, want ik
ben geen psychiater. Dit is wel
wat je noemt een grensgeval."
Maar dat is dan ook haar enige
aarzeling. Dat er bij euthanasie
niet per se sprake moet zijn van
een stervensfase is haar rotsvas
te overtuiging.
Euthanasie
„Ik kan me voorstellen dat wan
neer je nog een of twee dagen te
leven hebt, dat je nog de kracht
kunt opbrengen om het nog even
vol te houden. Maar als het nog
weken duurt en je weet dat het
volstrekt ondraaglijk is... Als er
één reden is voor euthanasie dan
is het wel voor ondraaglijk li
chamelijk lijden zonder dat je
binnenkort dood gaat. Maar het
psychisch lijden is een heel an
der verhaal."
Al na vier weken ministerschap
kwamen Els Borst en haar colle
ga en partijgenoot Winnie Sorg-
drager (Justitie) met een koers
wijziging op het gebied van
euthanasie. Op grond van het
arrest in dezelfde zaak-Chabot
hadden de procureurs-generaal
besloten dat elf artsen, die nog
door Justitie werden vervolgd,
vrijuit moesten gaan. Het ging
om gevallen, waarbij de ster
vensfase nog niet was ingetre
den.
De betrokken ministers schaar
den zich achter dat standpunt.
De vorige minister van Justitie,
Hirsch Ballin van het CDA, vond
niet dat er van levensbeëindiging
sprake kon zijn als die stervens
fase nog niet was ingetreden.
Vatic aan
Borst: „Ik denk inderdaad dat
D66 op het ethische vlak een wat
liberalere houding heeft, maar
niet minder nauwkeurig, dan
bijvoorbeeld minister Hirsch
Ballin. Ak,
die mening u.e ook uooi el
van dé Kamer gedeeld wordt,
maar ik denk niet door de meer
derheid van de Nederlandse be
volking".
Met instemming verwijst Borst
naar de vorige week uitgezonden
film 'Dood op Verzoek' van de
IKON. Daarin worden een huis
arts en een man die aan een
spierziekte lijdt gevolgd tot het
moment van euthanasie.
Het Vaticaan spreekt er schande
van en noemt de film 'een verne
derende provocatie voor degenen
die de dood zien als iets waar
over de mens niet beslist'. Maar
volgens minister Borst gaf de
film een beeld van een goede
toepassing van de wet en is de
betrokken arts terecht niet ver
volgd.
De euthanasieregeling wordt
over twee jaar geëvalueerd. Voor
die tijd worden van de minister
van Volksgezondheid voorstellen
verwacht van een heel andere
aard. Zette haar voorganger Si
mons veel veranderingen in gang
in de gezondheidszorg, hij slaag
de er niet in de kostenstijging af
te remmen.
Eigen risico
Borst verkondigde vorige week
tijdens het Debat Nationale Ge
zondheidszorg dat de burger zal
moeten beseffen dat gezond
heidszorg 'niet is als water dat
kosteloos uit een publieke kraan
stroomt'.
Het besef dat de kosten van de
gezondheidszorg niet kunnen
blijven toenemen, moet eindelijk
doordringen bij het grote pu
bliek, vindt Borst. Het kabinet
wil daarom een eigen risico voor
de ziekenfondsverzekering in
voeren.
Maar eveneens vorige week
noemde een commissie onder lei
ding van de econoom Van der
Zwan een eigen risico van 20.0
gulden 'een lachertje'. Het zou
niets helpen en mensen nauwe
lijks stimuleren minder te dokte
ren.
D.e minister reageert ontspan
den: „Toenmijn schoonvader
dertig jaar geleden specialist
was, kwamen de mensen met de
portemonnee op zak en rekenden
meteen af. Ze voelden toen di
rect wat een behandeling kostte.
Nu gaat dat anders. Particulier
verzekerden hebben meestal een
eigen risico, maar bij de zieken
fondsverzekering wordt de pre
mie afgehouden en vervolgens
wordt alles vergoed. Het zou niet
slecht zijn als mensen eerst over
wogen of ze wel naar de huisarts
moeten of dat ze misschien kun
nen volstaan met een parace-
tamolletje van de drogist, omdat
ze dan toch geld sparen."
Els Borst-Eilers
Toch verwijst ze de kritiek van
Van der Zwan niet naar de prul
lenbak. Goed luisteren, zaken
van alle kanten bekijken en er
dan een zakelijk oordeel over
vellen, is de stijl van de nieuwe
minister.
Dat oordeel mag best pragma
tisch zijn. Aan ellenlange filoso
fische discussies over de voors en
tegens van een maatregel heeft
Borst een broertje dood. Niet
voor niets kondigde ze bij haar
aantreden aan geen commissies
meer in te stellen. In de gezond
heidszorg is genoeg nagedacht.
Er liggen stapels plannen. Nu is
het tijd voor beleid.
„We zullen kijken welk systeem
het beste is. Eigen bijdragen
voor alle medische handelingen,
zoals Van der Zwan aanbeveelt,
vergt een enorme administratie
ve rompslomp. Zelf voel ik ook
wel voor een eigen risico afhan
kelijk van het inkomen. Maar
daar moeten we nog op studeren.
Bovenal moeten we oppassen dat
gezinnen met kinderen alleen
maar vanwege het geld de dok
ter niet meer raadplegen. Daar
komt ook maar alleen ellende
van," waarschuwt ze.
Tandarts
De eerste 'pijn' gaan de verze
kerden komend jaar al voelen.
Volwassenen krijgen alleen nog
het jaarlijkse tandartsbezoek en
kleinigheden als tandsteen ver
wijderen vergoed. Moet er een
kies getrokken of geboord wor
den, dan komt dat voortaan voor
eigen pekening.
Op de vraag of dit voorstel niet
opvallend weinig protest op
roept, zegt Borst: „Ik hoop dat
dat zo blijft. Op maatschappelij
ke onrust over een politiek breed
gedragen voorstel zit niemand te
wachten."
Als de tandartsmaatregel inder
daad zonder slag of stoot wordt
doorgevoerd, kan ze in haar
handen klappen. Weliswaar
wordt over verkleining van het
verzekeringspakket tegen ziekte
kosten al jaren gepraat, maar tot
daadwerkelijk ingrijpen is het
nooit gekomen.
Na de tandarts volgt in 1996 de
fysiotherapeut. Niet langer zul
len alle fysiotherapeutische be
handelingen vergoed worden.
„Helemaal schrappen kim je de
fysiotherapie niet, want na een
heupoperatie hebben mensen dat
echt wel nodig. Maar soms wordt
de fysiotherapeut ook ingescha
keld om onlustgevoelens te be
strijden. En daar kun je vraagte
kens bij zetten."
Mogelijk acties
Het eerste probleem waar Borst
voor staat is de honorering van
de medisch specialisten. Een
deel van hen werkt als vrij on
dernemer in de ziekenhuizen.
Hoe meer produktie, hoe meer ze
verdienen. Jaar in jaar uit wordt
meer aan specialistische hulp
uitgegeven dan begroot. Vanuit
Den Haag volgen dan steevast
strafkortingen op de tarieven die
specialisten mogen declareren.
De specialisten op hun beurt
komen daar dan in het geweer
door zondagsdiensten te draaien.
Ook dit jaar zijn acties niet uit
gesloten. Al maanden onderhan
delen verzekeraars, ziekenhuizen
en specialisten vruchteloos over
alternatieve honoreringssyste
men. Doel is het inkomen onaf
hankelijk te maken van het aan
tal verrichtingf-j. De minister
hoopt dat dit lukt, zodat ze een
tariefsverlaging achterwege kan
laten.
Terwijl haar voorgangers op
Volksgezondheid hun lippen
stukbeten op deze materie, is Els
Borst vol vertrouwen. „Als we
niks doen lost dit probleem zich
vanzelf op," zegt ze beslist.
Vaste dienst
En ze wijst erop dat meer en
meer specialisten er geen enkele
moeite meê hebben om in vaste
dienst van het ziekenhuis te
gaan. „Er komen bijvoorbeeld
FOTO DO VISSER
steeds meer vrouwelijke specia
listen, die graag parttime willen
werken. Dat is natuurlijk liet
makkelijkste in vaste dienst."
Dezelfde specialisten heeft de
minister nodig om haar beleid
goed uit te voeren. Er vinden
volgens haar nog teveel medi
sche onderzoeken en operaties
plaats die onnodig zijn.
Legendarisch noemt ze het voor
beeld uit Amerika, waar in de
ene staat 60 procent van de
vrouwen van 60 jaar nog een
baarmoeder heeft en in de ande
re staat nog maar 30 procent die
leeftijd met baarmoeder bereikt.
„Dat kan alleen maar aan de
dokters liggen en echt niet aan
die baarmoeders," zegt ze.
Waar de specialist nog weieens
te snel naar het mes grijpt, werkt
de huisarts volgens Borst al flink
mee om de kosten van de zorg in
toom te houden. Er wordt kri
tisch gekeken of een patiënt
daadwerkelijk een pilletje of be
handeling nodig heeft.
Privé-klinieken
Maar specialisten zijn in een
andere positie. Zij krijgen de
patiënten die al door de zeef van
de huisarts zijn geweest en
daadwerkelijk ziek zijn. „De
huisarts krijgt niet allemaal echt
zieken over de vloer. Vaak voe
len de mensen zich door andere
lingeii ellendig. Ze zijn
kig, verdrietig, hebben een slecht
huis of geen werk en dan voel je
al gauw een pijntje."
Tegenover die somberte van de
spreekkamer staat de luxe van
steeds meer cosmetica-operaties.
Het laatste nieuwtje is de penis-
verlengende operatie.
De minister peinst er niet over
zulke behandelingen in het ver
zekeringspakket op te nemen.
„Het is een eenmalige ingreep,
waarvoor je kunt sparen. Ik laat
die markt ook graag over-aan
privéklinieken. Er is een grens
aan wat je als collectief kunt
financieren."
Door Harry Coerver
De Tweede Kamer heeft er
vandaag de hele dag voor
uitgetrokken. Van 's morgens
elf uur tot 's avonds elf praat
de Kamer over de bijstand,
omdat het kabinet de bij
standswet in een nieuw jasje
wil steken.
De eerste plannen voor de her
ziening van de Algemene bij
standswet zijn nog van voorma
lig staatssecretaris van Sociale
Zaken, Elske Ter Veld. Haar op
volger, de huidige voorzitter van
de PvdA-fractie in de Tweede
Kamer, Jacques Wallage, sleu
telde er ook een tijdje aan. Ten
slotte is het vandaag minister
Melkert, die de plannen verde
digt.
Intussen is er veel gebeurd. Het
aantal bijstandsgerechtigden
groeit weer, nadat het de laatste
jaren even leek alsof het er min
der zouden worden.
Verscherping van allerlei sociale
verzekeringen laat steeds meer
mensen in de bijstand belanden.
Meer dan 480.000 mensen zijn
aangewezen op een bijstand, het
'vangnet van de sociale zeker
heid'. En dat leger zal verder
groeien als het vangnet niet
langzaamaan de kenmerken
krijgt van een trampoline.
Het onderwerp 'bijstand' is de
laatste jaren nauwelijks uit het
nieuws geweest. Grote bijstands
fraudes kwamen aan het licht in
Groningen, Rotterdam en Dord
recht.
Dat was voor het vorige kabinet
reden genoeg om een commissie
onder leiding van de oud-
NieuwLinkser Arie van der
Zwan te laten onderzoeken hoe
erg het wel was gesteld met de
bijstand.
Toen Van der Zwan vorig jaar
september met zijn rapport
kwam, bleken de somberste ver-
samenwerken met arbeidsbu
reaus. Bijstandsmoeders met
kinderen kunnen eerder ge
dwongen worden om werk te
aanvaarden. Tot nu toe gold een
vrijstelling voor bijstandmoeders
met kinderen jonger dan twaall
jaar. Dat wordt medio volgend
jaar als de herziene wet gaat
werken, vijf jaar.
Om meer mensen aan het werk
te krijgen, is het begrip 'pas
sende arbeid' veranderd. Univer
sitair geschoolden kunnen ook
gedwongen worden om werk op
hbo-niveau te aanvaarden en
voor schoolverlaters is ieder
soort werk 'passend'.
Enkele weken geleden, op 1 ok
tober, is de bijstandswet reeds
op één punt veranderd met het
doel om bijstandsgerechtigden
aan het werk te krijgen. Tot 1
oktober had elke ontvanger van
bijstand met een deeltijdbaantje
het recht om een kwart van zijn
loon te houden. Deze zogenaam
de 'vrijlatingsbepaling' vervalt
Als iemand iets extra's erbij wil
verdienen, gaat dat in de toe
komst via de gemeenten. Die
geven premies voor mensen die
werk aanvaarden of meedoen
aan cursussen.
De Tweede Kamer heeft op de
hoofdpunten geen bezwaren te
gen de nieuwe wet. Wel zal er
vandaag zeker gediscussieerd
worden over hoeveel vrijheid de
gemeenten nou moeten krijgen
Of de nieuwe opzet inderdaad
binnen een half jaar kan gaan
werken? En hoe moet dat met de
samenwerking tussen sociale
dienst en arbeidsbureau?
CDA-Kamerlid Doelman-Pel is
imiddels geen kamerlid meer van
een regeringspartij. Zij praat
vandaag als lid van een opposi
tiepartij. „Dat zal niet veel ver
schil maken", laat ze weten. „In
de herziene bijstandswet zit veel
van wat onze commissie vorig
jaar heeft aanbevolen."
wachtingen waar. Minstens één
op de vier ontvangers van bij
stand fraudeert. Een fraude met
een geschatte omvang van één a
anderhalf miljard gulden per
jaar.
Maar niet alleen bleken veel bij
standsgerechtigden geen recht te
hebben op de bijstand, er was
nog veel meer niet pluis. De
gemeentelijke sociale diensten
die de bijstand uitbetalen, doen
hun werk allerbelabberst.
In nogal wat gemeenten vloeien
de bijstandsgelden naar mensen
die zich niet eens fatsoenlijk
hebben gelegitimeerd. Sociale
diensten komen er niet toe te
controleren of de mensen die bij
hen aankloppen, echt wel bij
stand nodig hebben.
En het Rijk, dat toch 90 procent
van de kosten betaalt, contro
leert veel te weinig of het wel
allemaal in de haak is. Voeg bij
dit alles vele en ingewikkelde
regels en je hebt een groot poli
tiek en maatschappelijk pro
bleem.
Mensen die samenwonen en zeg
gen dat ze gescheiden wonen,
krijgen meteen 40 procent meer
bijstand. Wie bijverdient en dat
niet vertelt, wordt niet gekort op
de uitkering. Het was ook lange
tijd erg eenvoudig om te fraude
ren.
De aanbevelingen van de com
missie-Van der Zwan lagen voor
de hand. De ingewikkelde en
fraudegevoelige regelingen moe
ten verdwijnen. Computerbes
tanden van allerlei instellingen
moeten gekoppeld worden, dan
zie je meteen of iemand ergens
anders ook al loon of uitkering
krijgt.
En vooral: zorg dat de gemeen
ten zelf een financieel belang
krijgen bij het bestrijden van de
fraude en het weer aan werk
helpen van mensen in de bij
stand.
Een commissie van de Tweede
Doelman-Pel
Kamer onder leiding van CDA-
kamerlid Doelman-Pel studeerde
vorig jaar ook al op de bijstand.
In het najaar kwamen uit die
commissie tal van behartens-
waardige aanbevelingen.
De hoogte van de bijstand moet
gehandhaafd blijven, vond Doel
man. En strengere controles wa
ren nodig. De uitkeringsinstantie
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
moest beter gecontroleerd. Laat
arbeidsburo's en sociale diensten
verplicht samenwerken. Alleen
dan lukt het om mensen in de
bijstand weer aan het werk en
uit de bijstand te krijgen.
Staatssecretaris Wallage wacht
te niet eens op het rapport van
Doelman. Hij had al met de
Vereniging Nederlandse Ge
meenten afspraken gemaakt
voor een andere bijstandsrege
ling.
Kern van die regeling staat nog
steeds overeind in de voorstellen
voor de nieuwe bijstandswet. Al
leenstaanden krijgen nog maar
50 procent van het netto mini
mumloon. Alleen als ze kunnen
bewijzen dat ze echt alleen wo
nen, ontvangen ze van de ge
meenten daar nog eens 20 pro
cent bovenop. Hoe dat alleen
wonen bewezen moet worden,
blijft een moeilijke zaak.
Alleenstaande ouders krijgen 70
procent van het minimumloon.
Ook zij kunnen, als ze aantonen
dat ze de woonkosten niet met
iemand anders delen, een toelage
van 20 procent krijgen. Gehuw
den en samenwonenden krijgen
samen 100 procent.
Die regeling is in ieder geval
eenvoudiger dan de huidige en
legt een grotere verantwoorde
lijkheden bij gemeenten. De
fraude vermindert, denkt het vo
rige en ook het huidige kabinet.
Daarom is al gauw een bezuini
ging van 380 miljoen gulden in
geboekt.
De nieuwe regeling veroorzaakte
in eerste instantie heftige kritiek
in de Tweede Kamer. Het in
stemmen met de toelage van 20
procent via de gemeente bleek
een probleem. Pas toen Wallage
duidelijk maakte dat echte al
leenstaanden altijd de toelage
.krijgen, luwde de kritiek.
De nieuwe wet is er vooral op
gericht om mensen in de bijstand
zo snel mogelijk aan werk te
helpen. Minister Melkert heeft
de laatste weken het wetsvoor
stel voor de nieuwe Bijstandswet
op dat punt nog verder aange
scherpt. Gemeenten krijgen de
vrijheid om experimenten op te
zetten, waardoor mensen met
behoud van bijstandsgeld aan
het werk kunnen.
De gemeentelijke sociale dienst
moet in ieder geval nauwer gaan
