i n v:-1 i
DE STEM
Een Gouden Toren in Groningen
4Een normaal mens heeft ook niks bijzonders'
Goud voor André Rieu
Charlie Chaplin in het
Noordbrabants Museum
de Stem
-n
Groninger Museum is geslaagd huwelijk tussen architectuur en design
Honderden Elvis-fans uit verre omstreken eren hun held in het Turfschip in Breda
r
50.000 verkochte cd's van 'Strauss Co'
Kijkers spelen
in Derrick bij
jubileum Tros
Mauritshuis
verrijkt
met Van Laer
'Praat er ooit wel eens iemand over de
vrouwen met wie Prince naar bed
gaat?'
Madonna
Gids
MAANDAG 31 OKTOBER 1994 A7
De door Alessandro Mendini ontworpen toren fungeert als blikvanger voor het zaterdag geopende Groninger Museum.
De met een veelkleurig mozaïek opgesierde monumentale
cilindervormige trap die naar de ondergrondse tentoonstellings
ruimten leidt. FOTO'S ANP
Groningen heeft iets met
torens.- Van oudsher be
paalt de Martini-toren
het stadsbeeld. Sinds vo
rig jaar is de stad een
moderne Toren van Ba-
bel, zoals het Gasunie
gebouw in de volksmond
heet, rijker.
En nu heeft Groningen
ook nog een heuse Gou
den Toren binnen de
stadsgrenzen. Deze toren
is het pronkstuk van het
nieuwe Groninger Mu
seum dat zaterdag door
koningin Beatrix werd
geopend.
Het 47 miljoen gulden
kostende museum, een
schepping van de Itali
aan Alessandro Mendini,
is een geslaagd huwelijk
tussen architectuur en
design. Een bouwwerk
op een eiland dat met
niets is te vergelijken.
Door Wil Kester
Je kunt er niet om heen. Wan
neer je het eerbiedwaardige, ne
gentiende eeuwse Centraal Sta
tion van Groningen verlaat valt
je oog op het 'Peerd van ome
Loeks'. Heel even maar. Want
onmiddellijk verlegt je blik zich.
Naar een circa dertig meter hoge
rechthoekige toren, met goud
kleurig laminaat bekleed.
Net als het zonlicht wordt de
voetganger naar die Gouden To
ren toe getrokken. Je wilt van
dichtbij een kijkje nemen. Is er
een mooier uitnodiging tot mu-
seumbezoek denkbaar?
Sinds zaterdag is het mogelijk
aan die invitatie gehoor te ge
ven. Want afgelopen zaterdag is
de ophaalbrug, een schepping
van de Belgische kunstenaar Wil
Delvoye, neergelaten. Zodoende
is het in het water van de Zwaai-
kom van het Verbindingskanaal
gelegen Groninger Museum ook
daadwerkelijk bereikbaar.
Over de ophaalbrug zullen naar
schatting 1,2 miljoen personen
per jaar passeren op weg naar de
andere oever. Om vervolgens de
binnenstad in te duiken. Van
honderdduizend van deze pas
santen wordt verwacht dat zij
een bezoek aan het museum
gaan brengen. Een mooi vooruit
zicht.
Cheque
Wie had dat kunnen denken,
toen de Gasunie zeven jaar gele
den een cheque van 25 miljoen
gulden overmaakte naar de stad
Groningen. Een cadeautje, om
dat het bedrijf vijfentwintig jaar
bestond. Het geld moest, door de
stad met minimaal vijf miljoen
aangevuld, worden besteed aan
de nieuwbouw van het Gronin
ger Museum. Want dat was wel
heel krap gehuisvest aan de
Praediniussingel.
Het nieuwe museum moest iets
spectaculairs worden, een ge
bouw dat het postmodernisme
van de late jaren tachtig uit
ademde. In de optiek van mu
seumdirecteur Frans Haks was
Alessandro Mendini de juiste_
persoon om dat streven vorm te
geven. De Italiaan geldt als een
homo universalishij is car
toonist, designer, dichter, filo
soof en bovendien geestelijk va
der van inmiddels vermaarde
postmoderne architecten- en
vormgeverskringen als Memphis
en Alchemia. Typisch iemand
voor spektakelwerk.
Museum als dorp
Haks was danig onder de indruk
geraakt van Mendini's ontwerp
van de woning van fabrikant
Alberto Alessi, Huis van Geluk
geheten. Een heel toepasselijke
benaming, want de woning is
een aaneenschakeling van aparte
functies met aparte bouwvolu
mes. Eigenlijk een huis als een
dorp, met louter positivistische
bedoelingen. In de geest van de
jaren tachtig.
Iets dergelijks moest het nieuwe
Groninger Museum ook worden,
een museum als een dorp. Im
mers, het museum herbergt to
taal verschillende collecties, zo
als eigentijdse kunst, oude mees
ters, kunstnijverheid, een unieke
verzameling Chinees porselein
en een aantal archeologische
schatten. Dat alles moest in één
gebouw worden ondergebracht.
Om de vertaalslag te maken naar
de Nederlandse bouwnormen,
vergunningen aan te vragen, de
technische uitwerking van het
project te verzorgen en de con
tacten met de aannemer te on
derhouden kreeg Mendini Ger
ard Schijf van het Groningse
architectenbureau Team 4 naast
zich. Dat bureau zou het basis
ontwerp van Mendini ook con
cretiseren. Het bestaat uit drie
simpele geometrische los in het
water staande gebouwen, met
elkaar verbonden door gangen
die ook als brug dienen.
Het centrale bouwgedeelte is
uitgevoerd in zachte pastelkleu
ren, rose en groen. De absolute
blikvanger is natuurlijk de Gou
den Toren, waarin zich het depot
van het museum bevindt. In de
filosofie van Mendini is deze
schatkamer de spil waar het in
een museum om draait. Daarom
heeft hij het depot niet, zoals bij
de meeste musea diep onder de
grond weggestopt, maar juist de
ereplaats gegeven.
Mozaïek
In de Toren bevindt zich de
hoofdingang, een met veelkleu
rig mozaïek opgesierde poort.
Dezelfde steentjesstructuur
- kenmerkend voor veel ontwer
pen van designer Mendini - keert
terug in de monumentale, cilin
dervormige trap die naar de on
dergrondse tentoonstellings
ruimten leidt.
Gelijkvloers is het café met stoe
len en tafels van verschillende
ontwerpers, maar in dit geval
met een gebruikersfunctie, en de
museumwinkel. Daarboven be
vinden zich kantoren, waaronder
dat van directeur Frans Haks.
Opvallend in deze ruimten is de
door verschillende kunstenaars
en architecten ontworpen aparte
vloerbedekking.
Die 'vreemde' inbreng is niet
onlogisch, want Mendini werkt
graag samen met andere archi
tecten en ontwerpers. Voor het
Kunstnijverheidspaviljoen, links
van het hoofdgebouw wanneer je
met de rug naar het station
staat, deed hij een beroep op de
Fransman Philippe Starck. Die
ontwierp een aluminium koepel
waarin zich een verlichte vitrine
bevindt, die de cirkelvormige
ruimte in zijn geheel volgt.
Gordijnen
Door de ruimte slingerende gor
dijnen sturen de bezoeker en
geven bepaalde onderdelen van
de opstelling een extra accent.
Opvallend is het in de grond
verzonken aquarium waarin een
prachtige verzameling oosters
keramiek te zien is. Half in het
zand, precies zoals de schalen en
borden indertijd in de Zuidchi-
nese Zee werden aangetroffen.
Een intrigerende aanblik.
In overleg met zijn Milanese
stadgenoot Michele de Lucchi
besloot Mendini het paviljoen
voor geschiedenis en archeologie
op te trekken uit baksteen. Per
slot van rekening is dat van
oudsher hét traditionele bouw
materiaal in de Noordelijke Ne
derlanden.
Het vierkante basement, 'ver-
tand' gemetseld om een snelle
mosgroei te bevorderen, is on
derverdeeld in paviljoentjes. Zij
vertellen elk iets over Groningen
in de Romaanse tijd. Zo is er een
riddertent, een gestileerde kapel
en diverse vierkante nissen, die
geschikt zijn voor aparte opstel
lingen.
Licht
Ramen ontbreken in deze ruim
ten. Zicht op het buitengebeuren
leidt de aandacht te veel af, is de
filosofie van directeur Haks.
Licht is er wel in overvloed in de
verbindingsgangen. Het valt bin
nen door klassieke, ovale ven
sters, die een halve meter boven
het omringende water uitsteken.
Vensterloos is ook het door Men
dini ontworpen paviljoen voor
eigentijdse kunst. Aan de bui
tenkant baart het opzien door
zijn veelkleurigheid. Mendini
ontleende het motief voor de
laminaat platen waarmee de
buitenwanden zijn bekleed aan
een pointillistisch schilderij van
de ïYansman Pau Signac. Dank
zij de bonte stippendecoratie is
het een blikvanger van de eerste
orde.
Dat geldt ook voor het paviljoen
voor oude beeldende kunst, het
meest omstreden bouwsel van
het Groninger Museum. Aanvan
kelijk was de Amerikaan Frank
Stella door Mendini ingehuurd
om het te ontwerpen. Problemen
over materiaalgebruik, techniek
en vooral de dreiging van een
gigantische overschrijding van
het budget zetten een streep on
der de samenwerking.
Te elfder ure (vorig jaar decem
ber) werd het van origine Oos
tenrijkse architectenbureau
Coop Himmelb(l)au ingehuurd.
Het ontwierp een paviljoen dat
geheel uit staalplaten en ijzeren
balken bestaat en die elkaar
bijna nergens raken. Deze de
constructivistische kijk op de
bouwkunst levert een visueel
spannend en vooral spectaculair
bouwwerk op. De in het pavil
joen tentoongestelde oude mees
ters zullen er een extra dimensie
door krijgen.
Het Coop Himmelb(l)au-ontwerp
contrasteert zowel binnen als
buiten aanzienlijk met de andere
paviljoens. Maar juist deze sa
mensmelting van stijlen geeft het
nieuwe museum zijn onmisken
bare allure. Architectuur en de
sign hebben in Groningen een
geslaagd huwelijk gesloten. Met
een Gouden Toren als symbool
ervan.
Van onze correspondent
Emile van Rooij
Breda - Ja, ja. Ze waren er.
Van die mannen met een
zwarte blouse en gekleurde
schouderstukken. Knopen
open tot op de navel en borst
haren er bovenuit, al is het er
maar èen. Op hun hoofd een
potje brillantine waarin hun
haar zodanig zit verpakt dat
je onder de douche droog een
sigaretje kunt roken. De eni
ge, echte, onvervalste vetkuif
dus. Hete blik in de ogen en
bakkebaarden tot in hun
mondhoeken. Het is alleen
een beetje raar om ze uit een
Fiat Panda te zien stappen.
Zo'n achthonderd Elvis-fans
uit verre omstreken kwamen
gisteren naar Het Turfschip
in Breda om hun held te eren.
Maar de kuiven waren schaars
want de meeste mannelijke aan
wezigen konden de haren op hun
hoofd inmiddels op de vingers
van een hand tellen. En ook de
blauw-wit gespikkelde hoepel
jurken en dito naaldhakpumps
van de aanwezige Prescilla's
wonnen het niet van de degelijke
broekpakken en leggings. Nee,
het moest gisteren echt van de
organisatoren komen.
Zij hadden, naast een exorbitant
hoge entreeprijs van vijftig gul
den per persoon, voor een leven
dige Elvis-handel gezorgd met
gouden platen, juke-boxen, hor
loges met Elvis-wijzerplaat en
glitterpakken-uit-een-stuk.
„De Europese Elvis-fan is diep-
gravender dan zijn Amerikaanse
collega", aldus een handelaar.
„Een misdruk op een etiket is
hier een collectors-item en levert
absolute record-bedragen op ter
wijl ze daar in Amerika alleen
maar uit zijn op greatest hits en
zo."
Inmiddels is James Burton, de
gitarist van de vroegere Elvis-
band, begonnen met het uitdelen
van handtekeningen. Om hem
heen staan bodyguards die inge
huurd zijn om de stroom mensen
wat in de gaten te houden. Bur
ton geeft iedere fan een hand en
gaat staan als er een foto ge
maakt moet worden voor het
familie-album. Het is dan half
drie.
Imitatie
Op de achtergrond hoor je van
uit de kleine zaal een vals 'I'm so
lonesome, I could die'. Op het
podium een imitatie van "'The
King' die het voorlopig nog even
zonder gillende keukenmeiden
aan zijn voeten zal moeten stel
len. Hij vult de pauzes op tussen
oude concert-films van Elvis
himself. Echt dankbaar is dat
niet.
„Mijn vrouw wou de achterkant
niet hetzelfde maken als de
voorkant, maar ik ben dik tevre
den hoor." Vader Jan van der
Sar (44) zit trots te wezen op zijn
gebreide trui met Elvis' hoofd op
de voorkant. De kin rust op zijn
buik. Zijn dochter heeft een ech
te overall aan met daarop de
bekende glitters geborduurd.
-
Haar kledingstuk hield ze over
aan een play-back show. Moe
der, de trotse creatieveling, zit
verliefd naar haar stel te kijken.
René Schumann
Johnny Breuring is drummer van
The Hit. Hij is gekleed in een
paars suède jasje, daaronder een
rode crêpe blouse en aan zijn
voeten maatje 47 panterpunt-
schoenen. Zijn kapsel is echter
beter te vergelijken met de
spuuglok van Herman Brood als
met een vetkuif. Hij is naar het
Turfschip gekomen om een tape
van zijn band te promoten bij
René Schumann die het podium
inmiddels is beklommen. Stuite
rende fans op stoeltjes, groupies
aan zijn voeten. Vele monden
bewogen mee op 'Fool such as I'.
„Ik praat hier met jullie over
mijn gevoelens die ik had tijdens
mijn eerste optredens. Sindsdien
is er voor mij niks veranderd."
Tranen
En de volgende slaplap wordt
ingezet. Tranen met tuiten in de
zaal. Schumann is Elvis-fan
vanaf zijn vijfde jaar en heeft
voor deze middag een speciaal
programma samengesteld.
In de zaal ook Menno Jester-
houdt uit Leeuwarden. Hij heeft
alles van zijn idool maar bezocht
alleen nog nooit het graf van
Elvis. „Niet omdat ik de realiteit
niet onder ogen wil zien of er
geen geld voor heb maar m'n
vriendin wil niet mee."
Handen
Het is half zeven. Gitarist James
Burton is aan zijn laatste hand
tekeningen bezig. Hij zette er
ongeveer vijftienhonderd en
drukte bijna even zovele handen.
„Hey, James. How is your
hand?" „What hand?", is de we
dervraag.
Toch ziet hij kans om na een
korte pauze de Elvis-meeting
groots af te sluiten, samen met
een begeleidingsband. De kuiven
glimmen, de Prescilla's gillen.
Bij de deur staat een prototype
van de Elvis-op-leeftijd. Op een
opmerking over zijn outfit rea
geert hij met de dagsluiter: „Een
normaal mens heeft ook niks
bijzonders."
André Rieu: „Als ik 'The second waltz' begin, gaat overal de
zaal uit z'n bol. De reacties zijn echt buitengewoon.
FOTO JJ SPUISERS
Door Tom Smeets
Maastricht - 'Ik krijg Nederland aan het walsen', zei Andté
Rieu een paar weken geleden. Dat is hem inmiddels
gelukt.
Van zijn cd-single 'The second
waltz' zijn al meer dan 40.000
exemplaren verkocht. Zijn al
bum 'Strauss Co' ging zelfs al
meer dan 50.000 maal over de
toonbank. En dat is reden voor
goud. Hij krijgt dit edelmetaal
op maandagavond 7 november
tijdens zijn concert in De Veree-
niging in Nijmegen.
De geplande gouden happening
voor 'Strauss Co' maakt deel
uit van een bijzonder concert dat
door de TROS-televisie zal wor
den opgenomen. De TROS
maakt er twee specials van,
waarvan de eerste op vrijdaga
vond 18 november zal worden
uitgezonden. De tweede volgt in
december.
Het Nijmeegse publiek heeft
daarmee het voordeel dat het
niet de hele avond op 'The se
cond waltz' hoeft te wachten. Bij
de normale concerten speelt
André Rieu de succeswals van de
Russische componist Chostako-
vitch pas helemaal aan het einde
van de avond als eerste toegift.
Maar nu wordt het de finale van
het eerste deel van het concert.
Iets moois
„De mensen zullen dat wel niet
zo erg vinden," zegt André Rieu
lachend. „Als ik het nummer
begin, gaat overal de zaal uit z'n
bol. De reacties zijn echt buiten
gewoon. Ik krijg op het ogenblik
iedere dag fanmail. Stapels brie
ven van de meest uiteenlopende
mensen. Vooral mensen die ei
genlijk nog nooit eerder echt met
klassieke muziek in aanraking
waren gekomen."
André Rieu is daar heel blij om.
Al jaren verkondigt hij dat hij
een brug wil slaan naar het grote
publiek. „Maar als dat dan plot
seling gebeurt, is dat toch iets
heel bijzonders. De mensen zijn
door 'The second waltz' heel erg
gepakt. Ik heb hier een brief
voor me liggen van een moeder
met kleine kinderen die thuis
naar de radio zat te luisteren en
mij toen hoorde. Ze had zo'n
reactie van 'God, wat hoor ik nu
voor iets moois...'. Echt, ik kan je
stapels van dit soort brieven la
ten zien."
Van de single zijn inmiddels
40.000 exemplaren verkocht. Het
wonderlijke is dat de verkoop
doorging nadat het album
'Strauss Co' was verschenen.
Meestal houdt de singleverkoop
dan op, omdat het publiek liever
het complete album heeft.
André: „Alle kenners staan per
plex. De singleverkoop gaat nog
steeds door. We staan nog steeds
op de Top Tien."
Talent
Het Nijmeegse concert maakt
deel uit van de tournee 'Ein
Abend in Wien', die de violist/
orkestleider André Rieu momen
teel samen met zijn Johann
Strauss-Orkest geeft. De vocale
solisten zijn Marco Bakker en de
Engelse zangeres Melinda
Hughes.
André Rieu: „Ik heb haar leren
kennen toen ze in Maastricht
aan het conservatorium studeer
de. Ze was toen nog heel jong en
onervaren, maar had een prach
tige stem en werkelijk een hele
hoop talent. Dat is ook uitgeko
men. In Londen is ze net aange
nomen voor een hele bijzondere
school. Iedereen die deze oplei
ding afmaakt is verzekerd van
een enorme carrière. Melinda
komt speciaal voor het Nijmeeg
se concert uit Londen overvlie
gen."
Hilversum (anp) - De TroS
viert zijn dertigjarig bestaan
op 4 november met een feest-
uitzending van drie en een
half uur. Ter gelegenheid van
het feest maakte de omroep
een speciale aflevering van de
serie Derrick.
Kijkers spelen mee in deze Duit
se krimi. Naast Horst Tappert
als Derrick en de Nederlandse
actrice Monique Rosier bestaat
de cast voor deze keer uit ama
teurs uit Amsterdam, Lemmer,
Breda, Rotterdam en Hilversum,
De Tros belooft een avond vol
verrassingen, amusement en cu
rieuze zaken, waarbij de hoofd
rol is weggelegd voor de kijkers.
Linda de Mol, net zo oud als de
Tros, vormt een duet met Koen
Wauters. Zij zingen twee hits uit
de jaren zestig. Ivo Niehe
spreekt met Joop Landré, de
vroegere Tros-directeur.
Den Haag (anp) - Het Mau
ritshuis in Den Haag heeft
vorige week een onlangs ont
dekt schilderij van Pieter van
Laer ontvangen.
Het schilderij, getiteld Land
schap met jagers, werd kort ge
leden ontdekt in een particuliere
Engelse verzameling. Het is een
van de zeldzame schilderijen van
de Hollandse zeventiende-eeuw-
se meester Pieter van Laer.
Het werk, 31 bij 43,5 centimeter,
is een geschenk van Procter and
Gamble Nederland. Landschap
met jagers is een van de mooiste
panelen van Van Laer
(1599-1642). Hij schilderde het
tussen 1635 en 1640. Voor het
Mauritshuis betekent het ge
schenk een welkome aanwinst
voor de verzameling.
S5S
Den Bosch (anp) - Honderd foto's en evenzoveel documenten.
Daarmee brengt het Noordbrabants Museum in Den Bosch in
vogelvlucht de bijzondere carrière van Charlie Chaplin in
beeld. De expositie wordt op 18 november geopend door zijn
dochter, Geraldine Chaplin.
Het overzicht is samengesteld door David Robinson, Chaplin-kenner
bij uitstek en schrijver van diens biografie, en Pam Paumier. Zij
behartigt vanuit Parijs de belangen van de familie.
De tentoonstelling is eerder te zien geweest in Frankrijk en Italië. D®
levensloop van de filmkunstenaar (1889-1977) wordt gevolgd door
middel van uniek fotomateriaal, kranteknipsels, bladmuziek, souve-
niers, contracten, filmaankondigingen en affiches. Zo wordt aap-
dacht besteed aan de beginperiode in Engeland - waar Chapli"
werkzaam was in het vaudeville-theater - de beginfase in u®
Verenigde Staten, de stomme film, de overgang naar de geluidsfile
en de films in de jaren vijftig en zestig.
Aanleiding tot de tentoonstelling vormt de Nederlandse premier
van Chaplin's legendarische film The Gold Rush met muzikak
begeleiding van het Brabants Orkest op 18 november in het Theater
aan de Parade in Den Bosch. De expositie is nog te zien tot en met
januari.
NEDERLAND 1
07.00 Tekst-tv
;10.00 Huisje boompje beest
10.20)
10.30 (TT) Economie in beel
10.55)
11.00 (TT) Elektrische stroo
1
.11.21 Tekst-tv
16.19 Nieuws voor dove
slechthorenden
16.27 Oproep Spoorloos
16.33 Via-Ria, discussie
17.29 Extra Large
17.59 Roseanne, comedy
18.29 Topscore, spelletje
19.00 Met de deur in huis
19.29 (TT) Ha die Pat, comedy
20.00 (TT) Journaal
20.24 Weeroverzicht
20.29 Spoorloos
21,24 Hier en Nu
21.57 De stoel, portretten va
kante personen met een bijz
levensstijl
22.43 Dokument: Groep 8
verder, documentaire
23.22 Miniatuur
23.29 Journaal
NEDERLAND 2
07.00 Journaal
07.07 Bereboot, poppenserie
07.30 Journaal
07.33 Ontbijt TV (met om.
Journaal)
08.30 Journaal
08.33 (TT) Lingo, spelletje
09.00 Journaal
09.07 PP: Uitzending Alg
Ouderen Verbond
09.10 Kook TV
09.28 Magnum, misdaadserie
10.13 Internationaal Jaar v
milie en Gezin
10.38 Karei, talkshow
11.18 (TT) Toen was geluk
gewoon, comedy
11.45 (TT) De geld maakt ge
show
12.58 Journaal
13.05 (TT) Studio Sport
14.31 (TT) Studio Sport: Ita
en Spaanse voetbal
15.15 Candid Camera
15.36 Bereboot, poppenserie
16.01 (TT) Journaal
16.07 Music maestro, serie: B
Ven
17.01 Wonderland, kjndermag
17.54 De familifi Keuzekamp
17.58 (TT) 2 vandaag, actuali
met om 18.00 Journaal; 18.39
tjournaai en 18.47 Hoofdpunten
nieuws gevolgd door het weer
18.55 (TT) Onderweg naar m
soap
19.25 De Gouden Ark, rep
over deze onderscheiding die
uitgereikt door prins Bernhar
mensen die zich inzetten voor b
van de natuur
'.>1:9.56 Derrick, misdaadserie
SDSKE EN WISKE: DE
HAMBONE
A/VV
ONTDEK DE VERSCHIL
