Geweld op school nog een taboe
Du
Boven
-DE STEM-
'Metaaldetectoren tegen leerlingen met wapens roepen juist agressie op'
zsszz
^£kezt
'Jiiumfü
NCB wil 1
voor alloc
DESTEM
Onschend
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Spreeuwen
moordenaars?
Alimentatie
Racisme
PESTEM
politie lang
Ook bij
Lingerie va
wereld klas:
ZATERDAG 29 OKTOBER 1994 A2
Op oude, vaak ver
geelde ansichten,
waardoor de naam
prentbriefkaart misschien nog
wel juist is, zien we beter dan
op de veelkleurige, glanzende
kaarten die we tegenwoordig
aan familieleden en kennissen
toesturen, hoe de fotografie
het dagelijks leven betrapt en
in zijn toevallige verschij
ningsvorm vastlegt.
Hel is op die oude prenten
alsof door een mirakel het
doen en laten van de mensen,
als een verhaal van Bencam-
po. een ondeelbaar ogenblik
gefixeerd is. Paard en wagen
staan onbeweeglijk stil naast
het trottoir, een man is ver
stard achter zijn handkar, de
dieren op de beestenmarkt
staan met geheven kop ver
steend tussen de veekooplui
die zonder zich te veroeren
hun blik strak gericht houden
op een meisje in een lange,
witte schort dal opeens bij
een hek niet meer verder kan.
Een bakker is met een rieten
mand aan zijn arm lol staan
gebracht onder een houten
uithangbord waarop in hoofd
letters de aard van zijn nering
te lezen is. In een hoek van de
kleurloze lucht staat de naam
van de straal te lezen.
Misschien nog meer dan de
roerloosheid valt de stille van
die oude ansichtkaarten op.
Hel is alsof de man die met
zijn ouderwetse rijwiel bij een
gaslantaarn staat, maar ook
twee vrouwen met voetlange
rokken en brede pothoeden,
als ook een drietal soldaten
met hoge kepi's op, gevangen
zijn onder een luchtledige
stolp waarin geen enkel ge
luid tol hen doordringt. Bij de
smidse wordt onhoorbaar een
paard beslagen. Een kudde
schapen trekt zonder enig ge
blaat door de straat.
Wie in een nostalgische bui
een verzameling oude prent
briefkaarten doorkijkt, voelt
zich teruggezet in een broze
idylle. Er is geen automobiel
te bekennen, werklui pauze
ren in alle rust voor de came
ra. kleine kinderen spelen met
tol en knikkers midden op de
straat. Een welgestelde moe
der wandelt trots achter haar
hooggewielde Engelse kinder
wagen. De gevels van de he
renhuizen. de kiosk op het
marktplein, zelfs de kleine ar
beidershuisjes vormen het
vredige decor van een ordelij
ke samenleving waarin blijk
baar ieder zijn plaats wist.
Gcwillig u.il hun huizen geko
men poseren mannen met
hoeden, vrouwen in een smet
teloze boezelaar, jongens met
hun schoolpel op voor de fo
tograaf, soms vlak voor een
winkelpui, soms in hel mid
den van de straat, onder de
met een kroontjespen in keu
rig schoonschrift in de lucht
geschreven groet van tante
Elise of onder de naam van
de drukkerij-boekhandelaar
die de kaart in de handel had
gebracht.
Ansichtkaarten
We zien wat er verdwenen is:
het Zeeuwse kol'fijhuis, de
hardstenen pomp. hotel De
Zwaan met zijn krullerige bal
konhekken. de stijfselfabriek,
de logementen, het 'station
voor den tram', het meisjes
pensionaat. bazar 'De kleine
winst', de geëmailleerde re
clameborden voor Iris-marga
rine. de smeedijzeren straat
lantaarns, de deftige l'aqade
van het Huis van Negotie
Maar wat we op die mo
nochrome, sepiakleurige
kaarten niet zien is de blinde
harmonikaspelcr die elke vrij
dag door de straat kwam. de
oorlogsinvalide met een slok
als beenprtjlhese. de altijd
glimlachende Chinees met
zijn trommel vol pindarepen,
de werkeloze die, naast het
versleten wasgoed dat in de
bedompte keuken op hel rek
je voor de kachel hing, wan
hopig voor zich uit staarde, de
lange rij steuntrekkers voor
het lokei van hel gildenhuis.
Wij ruiken niet de stank van
de mesthopen achter de hui
zen. krijgen geen tranen in de
ogen van wrange smaak niet
weg te slikken van de blik-
maaltijden die aan de stempe
laars werden verschaft. Wij
gaan niet meer gebukt onder
de terreur van kerkelijke
voorschriften en verboden die
voor het eigen geweten geen
plaats lieten.
De mannen' tih vrouwé'n 'óp'de
oude ansichten lachen nooit.
Ze keren zich op de hobbelig,
geplaveide stoepen soms even
naar ons toe. voor eeuwig
banneling in die verstarde,
lichtloze wereld. Ach lieve
tijd!
De zondag wordt onherkenbaar. Kerken leeg en winkels open. En
vanaf volgend jaar is tot overmaat van ramp op die dag het maken
van luchtreclame verboden, als de ministers luin zin krijgen.
Terwijl bij de zondag nou juist het motorgezoem van reclamevlieg
tuigjes hóórt. Ze dienen snel vervagende letters in de lucht te
schrijven, met z 'n tweeën of drieën een wervende tekst voort te
slepen, rond te cirkelen boven het voetbalstadion, het wielerpar-
koers en de drukbezochte jaarmarkt. Zodat je met verdraaide nek
probeert als eerste te roepen wat er uit de hemel wordt gemeld.
Straks zijn zondagse luchten leeg. Je hoeft nooit meer naar boven te
kijken, want van die kant is niets meer te verwachten. (DC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader en D. Ahles (adjunct).
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
S 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65, 4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37"53.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-178"
Goes, Klokstraat 101100-28030, fax 01100-2192.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751fax 01140-196s
Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 0" .>z0-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01 6'j0-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. als
mede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
GEWELD op scholen -
leerlingen tegen leraren
en tegen elkaar - is nog
teveel een taboe. Veeg in
cidenten niet onder het
vloerkleed, maar maak
het bespreekbaar. Accep
teer het niet, laat het niet
escaleren, grijp direct in
en meld bedreiging bij de
politie. En wees vooral
solidair, als leerkrachten
onder elkaar. Zo luidde
gisteren een aantal aan
bevelingen op een confe
rentie over 'de veilige
school', die de onderwijs
bonden ABOP en NGL in
Amsterdam hielden.
Door Rinze Brandsma
DE DISCUSSIE over veiligheid
en geweld op school is binnen
enkele weken een uitslaande
brand geworden. Half oktober
werden de uitkomsten van een
Nijmeegs onderzoek, uitgevoerd
voor het ministerie van Onder
wijs, gepresenteerd. Daaruit
bleek dat het geweld onder leer
lingen in het voortgezet onder
wijs een veel te lang onderschat
probleem is.
Tot verdriet van onderzoeker dr.
T. Mooij haalde vooral het ont
hutsend hoog wapenbezit de
krantekoppen: 'Kwart scholieren
in voortgezet onderwijs loopt
met een wapen op zak'. Hij sig
naleerde gisteren tijdens de con
ferentie ook dat het geweld tus
sen leerlingen onderling aan
zienlijk is. En htj beschreef de
sterke samenhang tussen geweld
en het sociale klimaat op de
school: minder geweld bij een
sterke sociale band tussen de
leerlingen onderling en hun leer
krachten.
Bedreigd
Twee leraren vertelden uit de
praktijk. Hun verhalen mogen
niet herkenbaar zijn. Niet alleen
omdat de goede naam van de
school gevaar zou lopen, of dat
leraren zelf niet willen weten dat
zij er geen greep op hébben en
situaties uit de hand lopen. Maar
ook, omdat zij persoonlijk be
dreigd worden. Met nachtelijke
telefoontjes. Met familie die, ge
wapend, op het schoolplein ver
haal komt halen. Of die even de
hele tuin van de leraar 's nachts
overhoop komt halen.
Een Rotterdamse lerares uit het
voortgezet onderwijs vertelde
dat het niet blijft bij steeds meer
leerlingen die openlijk met
steekwapens lopen. Er zijn ook
jochies die, met het pistool in de
hand, elkaar brommers afpik
ken.
Of het volgende voorval. Een
leerling werd de klas uitge
stuurd. Die haalde zijn grote
broer erbij. Broer wachtte de
leraar bij de school op en viel
hem aan. De leraar deed aangif
te, maar de politie wilde er geen
werk van maken en maakte geen
proces-verbaal op. Op de school
schoven collega's het geweldda
dig incident in de schoenen van
de aangevallen leraar.
„Moet die collega nu maar naar
het Riagg? Moet de school de
schuld krijgen? Nee, om te be
ginnen moet je dit soort inciden-
En dit is nog maar een heel licht voorbeeld van 'geweld' tegen de leraar...
ten bespreekbaar maken. En
moeten de leerkrachten onder
ling solidair zijn. Stel ook duide
lijke sancties op. Grijp direct in,
als je signaleert dat hqt aantal
wapens onder leerlingen toe
neemt. Tot hier en niet verder,"
aldus de lerares.
J I 1 li
Trauma's
Leerlinggeweld op school is geen
exclusief verhaal voor de grote
steden, illustreerde het verhaal
van de oud-leraar van het Bra
bantse platteland. Anderhalf
jaar na het gebeurde komen bij
hem nu pas de trauma's boven,
heeft hij slapeloze nachten, op
schrikkend van elk geluid.
„Aan het eind van het schooljaar
maakte ik een leerling duidelijk
dat die zijn hoog opgelopen straf
moest 'afrekenen'. Het gevolg
was een woeste vader in de
schoolhal, die zei dat ze mij
moesten roepen, 'dan snijd ik
hem zijn strot af'. Het was de
dag van mijn afscheid. Politie
erbij, want de bedreigingen na
men in hevigheid toe. Op voor
stel van de rector werden de
strafmaatregelen ingetrokken,
en het geweld van de vader was
dus beloond. De politie wilde
van de aangifte tot bedreiging
geen proces-verbaal opmaken."
„Vier dagen later schrokken wij
midden in de nacht wakker.
Vuurwerk door de brievenbus,
een ravage in de hal. Toen het
licht werd bleek dat van mijn
hio yc oir aam het einp van ie-pefie
(-tot erttp- Ojj o/hsi Les
PAG
tuin een puinhoop gemaakt was.
Planten uitgetrokken, alles ver
nield, leuzen gespoten over 'kill',
'death' en 'fuck you'. Van de
politie kreeg ik een kaartje voor
de slachtofferhulp. En de opmer
king 'maar u bent ook zo streng'.
Van opsporing van de daders is
nooit werk gemaakt."
De Amsterdamse conferentie
was bedoeld om te zoeken naav.
concrete en structurele oplossin
gen om de veiligheid op en om
de school te verbeteren. Maar
daarvoor is de problematiek
kennelijk nog te vers en te ge
voelig. Het ging niet veel verder
dan softe suggesties als 'effe
dimme', 'de leerling is in princi
pe je bondgenoot', 'je moet de
leerling verantwoordelijkheid
geven, dat kan geweld voorko
men' en 'belonen naast straffen'.
Namens het ministerie van On
derwijs hield een woordvoerster
de getergde leerkrachten voor
'dat leraar zijn toch een van de
mooiste beroepen is'. Koffie-
schenken in plaats van kille au
tomaten, meer conciërges in de
school, een goede sfeer, dat
helpt. „En zijn we ook niet ver
keerd bezig als meer dan de helft
van de leerlingen in het voortge
zet onderwijs aangeeft dat voor
hen het voornaamste kenmerk
van de school 'verveling' is?"
Metaaldetectoren bij de ingang,
om wapens buiten te houden, dat
werkt averechts, vonden alle
aanwezigen uit het onderwijs
veld. Die roepen alleen maar
agressie op. Een stukgeslagen
glas of vaas kan even effectief
als wapen gebruikt worden. Toe
gangshekjes met pasjes en ver-
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
hoogde surveillance in de
schoolgangen kunnen wel zinvol
zijn op grote scholen, om onge
wenste elementen buiten te hou
den.
Kamp/uiig
Aan de ene kant zijn er de door
grof geweld - getraumatiseerde
leerkrachten. Die zeggen: de
school is een leerinstelling, geen
psychiatrische inrichting om
problemen van buiten op te los
sen. Aan de andere kant roept
het ministerie: de school is een
instituut dat midden in de maat
schappij staat. Een Britse onder
wijskundige, met een kwart
eeuw ervaring met geweld en
wapens op scholen achter de rug,
waarschuwde: „Ga niet de weg
op die wij twintig jaar geleden in
Engeland insloegen. Door de
school te zien als sociaal insti
tuut, in plaats van een instelling
om iets te leren. Dat is een
rampzalige, doodlopende weg."
Echt nieuw is de problematiek
van geweld door leerlingen op
school niet. Rapporten in de ja
ren '20 signaleerden het al. Het
gaat ook om incidenten, exces
sen op 2,5 miljoen merendeels
goedwillende leerlingen. Voor
oplossingen moet het onderwijs
ook voorbeelden bekijken van
scholen met een effectieve aan
pak, waar een sfeer van dreiging
teruggebogen is naar een sfeer
van veiligheid. Want die zijn er
ook, verzekerden de binnen- en
buitenlandse deskundigen.
Lezers reageren
l°PDeStem
bewerk°énenente
"ancJpunt eens is.
Naar aanleiding van het
krantebericht van 25 oktober
jl waar melding gemaakt
wordt van een soortement il
legale spreeuwenvangst rijst
bij mij de grote vraag of wij
hier in Nederland niet wat
ver gaan met ophemeling van
het dierenrijk, met als schril
contrast een bijna waardeloos
mensenleven.
Maandagavond verscheen op
de televisie bij het program
ma 'Achter slot en grendel'
een man, die openlijk ver
klaarde zijn echtgenote ver
moord te hebben om reden
dat ze niet genoeg thuis was.
Deze rasechte moordenaar
blijkt na een gevangenisstraf
van hooguit vier jaar terug op
vrije voeten te komen, mede
vanwege 'goed gedrag'.
Diezelfde dag wordt er op
Nederlands grondgebied en
kele 'zware criminelen' aan
gehouden vanwege het doden
van maar liefst zeventien,
volledig vogelvrije spreeu
wen. Vanwege verboden
vangmiddelen riskeren zij
hiermee een gevangenisstraf
van maximaal twee jaar. De
daders zijn zelfs overgedra
gen aan de Nederlandse poli
tie, zoals wel meer met 'inter
nationale criminaliteit'.
De familie van de zeventien
in beslag genomen spreeuwen
zijn echter deze zomer met
duizenden verdelgd in de vele
kersenboomgaarden die ons
land telt Volledig legaal, tot
grote vreugde van de plaatse
lijke tuinders die dag en
nacht in de weer zijn om hun
arbeidsintensieve oogst scha
devrij binnen te halen.
Wordt het dan niet te gek dat
de twee avonturiers diverse
verhoren moeten ondergaan,
terwijl eerstgenoemde moor
denaar gewoonweg niet toe
rekeningsvatbaar verklaard
wordt en op therapie mag.
Doen wij er niet beter aan om
onze medemens wat meer te
respecteren en te beschermen
in plaats van ongegrond bom
bastisch optreden van de
sterke arm ter bescherming
van notabene onbeschermde
vogels??
Moraal van het verhaal: een
mensenleven is nog minder
waard dan het leven van 34
spreeuwen. Of: Beter één
vrouw die laat thuiskomt,
dan zeventien spreeuwen die
nooit meer thuiskomen.
St. Jansteen
Wim van Remortel
Uw artikel betreffende het
LBIO kan ik volledig beamen.
Ook ik wacht al maanden op
achterstallige alimentatie
voor mijn kinderen.
Vanaf december 1993 ont
vang ik geen alimentatie
meer. In februari 1994 heb ik
contact opgenomen met de
Raad van Kinderbescherming
te Breda. Daar werd beloofd
dat tot incasso overgegaan
zou worden door het LBIO.
Maanden later krijg je dan
hun vragenformulieren toege
zonden welke direct ingevuld
retour gezonden zijn samen
met een copie van een brief
van de vader van mijn kinde
ren, waarin hij schrijft dat hij
niet meer wenst te betalen
omdat hij in zijn bedrijf moet
investeren. Hieruit blijkt toch
zeer duidelijk dat er onwil
sprake is in plaats van onver
mogen tot betalen.
Tussen juni en heden zijn er
verschillende aangetekende
brieven gezonden naar het
LBIO. Het duurt minimaal
een maand voor er antwoord
komt, en duidelijke stappen
worden er niet ondernomen.
Vorige maand is er ongeveer
een kwart van de achtestand
betaald, reden voor het LBIO
om maar weer eens rustig
verder te wachten. Intussen
loopt het bedrag van de ach
terstand weer goed omhoog.
Ook mijn kinderen die inmid
dels 18 jaar zijn en zelf recht
hebben op de alimentatie zijn
over de hele gang van zaken
zeer ontevreden.
Alphen
M. Veroude
In de strijd tegen racisme en
vreemdelingenhaat is vorige
week in Staatsburg het inter
nationale symposium 'Europa
tegen discriminatie' gehou
den. In de daarbij uitgegeven
'Verklaring van Staatsburg',
noemen de kerken racisme
'een belediging van de Schep
per'.
Een staaltje van -ongekende
hoogmoed, waarmee zij zich
boven de Schepper stellen.
Daarnaast getuigt de uit
spraak van onbegrip voor het
feit dat het verderfelijk zaad
van het racisme en de vreem
delingenhaat in de schepping
besloten ligt. Op de één of
andere wijze zijn wij er daar
door allemaal mee behept.
Dit houdt evenwel niet in dat
het ons niet is gegeven om het
daaruit voortvloeiend onrecht
te bedwingen. Integendeel,
indien de wil daartoe aanwe
zig is zijn wij zonder meer bij
machte een politieke voe
dingsbodem te creëren, waar
in racisme en vreemdelingen
haat geen wortel kunnen
schieten.
Daarbij moet worden gedacht
aan de vervanging van de
huidige materiële grondslag
van het beleid door een im
materiële of ideële. In hun
streven de Schepper te die
nen, wordt het dan ook hoog
tijd dat de kerken zich daar
op gaan bezinnen, in plaats
dat zij racisme afdoen als
'een belediging van de Schep
per'.
Een gemakzuchtige ondoor
dachte uitspraak die niet al
leen de waarheid geweld aan
doet maar tevens het even
gemakzuchtige en ondoor
dachte racisme in de kaart
speelt en zo periodiek doet
toenemen. Niet dankzij de in
spanningen van degenen die
erin geloven, maar als gevolg
van het in gebreke blijven
van zijn tegenstanders, om
met Menachem S. Arnoni te
spreken ('Het recht om pessi
mist te zijn').
Langenholte
Wouter ter Heide
Van onze verslaggever
Driebergen - Duistere
porten hebben voor
avonds en 's nachts pla
de Nederlandse invalsw
De rustplaatsen langs dez
wegen blijken een favorie
moetingsplaats voor crim
Niet in het minst door ee
maal politietoezicht.
Deze constatering doet J.
hoofd van de divisie Mo
van het Korps Landelijk
tiediensten in Driebergen,
blij met de wens van mini
Sorgdrager van Justitie
24-uurs toezicht op snelw
intensiveren. Daarvoor zi
gens Visser minimaal 250
ten extra nodig.
Zijn divisie met negen a
gen telt momenteel zo'n 4-
veillanten. Visser voert o
termijn overleg met m
Sorgdrager over de noodz
ke personeelsuitbreiding
24-uurs toezicht.
„Wij kunnen de contr
nachts op ons gebied do
brek aan capaciteit niet
maal waarmaken. Ook o
is onze inzet immers van
de toenemende drukte en
gevallen op de autosne
(ADVERTENTIE)
INTERNATIONA
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Tussen de i
moeten worden aangest
in het voortgezet en ber
Daarmee kan voorkomei
den dat te veel, vooral Tu
Marokkaanse, jongerei
school voortijdig en zon<
ploma verlaten.
Dat stelt het Nederland
trum Buitenlanders (NCI
in een brief aan
Dijkstal (Binnenlandse Z;
De mentoren met een
universitaire opleiding
onder andere als taak hu
begeleiding, het houde
spreekuren en het onder:
van jongeren bij buitens
activiteiten. Daarnaast
zij dienen als tussenperso
sen autochtone leraren
lochtone leerlingen, en
houden ze contact
ouders.
Een grote groep allochtor
laat nu nog voortijdig d«
en scholen hebben zelf n
doende middelen om die
WIE IN een glazen huis
schaduwen zichtbaar zij
GroenLinks, beseft dit n
Voor de derde maal i
finanpiële onduidelijkh
vrouw Singh Varma vin
Ze heeft een deel van
helpen. Deze mensen
ondersteund worden er
haar geval niet, vindt ze
Het is op zijn minst ee
Kamers, dus medewetg
dat zo'n lid zich vervo
haar zelfs door haar
worden.
GroenLinks en het pr
bezorgd over het lot v
boekhoudkundig oncor
absurd.
Mevrouw Singh Varm
wonderlijke voorkeur
beide andere feiten d
dezelfde sfeer en toen
aan in de duisternis van
Als kamerlid kan de G
nog functioneren zo lan
er in het belang van
doen daarom voorlopig
Met een beroep op haa
zetel niet redden.
