T
Bosschenaren pionieren met milieuvriendelijk wonen
DE STEM g)Ga
STOP JE HUUR
IN EEN EIGEN HUIS.
Extra lage
hypotheekrente
nu 0,4%
actiekorting!
Tea
Landelijl'
ZILVER!
WORDT U OOK OVERSTELPT MET
GOEDBEDOELDE HYPOTHEEK-ADVIEZEN
GRATIS H0IZENB0EK
WINKEL/WOONHUIS
WINKEL/KANTOOR
RUIMTE
CENTRUM ROOSENDAAL
XUürorJi; -lucA Qm.-te. f
rffil
DE NVM
HYPOTHEEKSHOP
KUNSTSTOF
RAMEN EN
DEUREN
PHILIPPINE
UIT DE HAND TE KOOP
Gemeente HOOGSTRATEN
(Meersel-Dreef) Grens Ned.-België
TE KOOP:
Ür-'"
Ook voor u: een huis van Goldewijk
VAN DONZEL
beton of hout of
combinatie.
TE HUUR
of
Winkel 60 m2, woning 140 m2 met
dakterras.
HOEKLOCATIE
Redelijke huurprijs.
Tel. 01650-46003 of 06-52776610.
HYPOTHEEK
VISIE
NVM HYPOTHEEKSHÖP,
T OEKOMSTlÓÈ EIGEN
REKENCENTRUM VOOR
WONINGBEZITTERS.
DE NVM HYPOTHEEKSHOP.
OOK VERSTAND VAN HET PAND.
Tot 5 november op de Postbank Oriëntatiehypotheek.
DE STEM
JUDO
TOPSCORERS
uili uium
VVV/IMCIM
ZATERDAG 29 OKTOBER 1994
Door Paul Geerts en Anja Sparidaans
De voorkant van het huis is niet echt opval
lend. Een willekeurig passant zal zich hoog
uit afvragen waarom deze woning zo weinig
raampjes heeft. De achterzijde op het zuiden
is andere koek. Die bestaat voornamelijk uit
glas, zodat een ruimtelijk geheel ontstaat.
De milieuvriendelijke woning van Hans-Otto
en Ilka Schulz en hun twee kinderen Martin
en Alexander rekent af met vooroordelen.
Bio-ecologisch bouwen hoeft niet automa
tisch te resulteren in een extreem en alterna
tief ogend bouwwerk. Het huis van de fami
lie Schulz staat in een nieuwbouwwijk in
Rosmalen en oogt zelfs meer gangbaar dan
sommige architectonische hoogstandjes in de
buurt.
Maar wie de drempel overgaat, belandt in
een andere wereld. Dan blijkt pas hoe goed
er over allerlei zaken is nagedacht en hoe
milieuvriendelijk de_meest simpele oplossin
gen kunnen zijn. Het echtpaar vindt het de
normaalste zaak van de wereld, maar de
praktijk is helaas anders.
Buitenbeentje
Een gezonde woning met een 'normale' uit
straling. Dat was de wens van Ilka Schulz,
toen het echtpaar ruim drie jaar geleden
b'esloot een huis te laten bouwen. De reacties
uit de omgeving speelden daarbij een rol. „Ik
wilde geen buitenbeentje zijn." Nu maakt
het haar niet meer uit en zou ze zo kiezen
voor bijvoorbeeld een grasdak of lemen
muren. Sterker. De gemakken en het woon
comfort van de woning hebben het tweetal
gesterkt in hun opvattingen.
Wonend in een rijtjeshuis, voelden ze zich
niet prettig temidden van beton en allerlei
chemische stoffen. „Wat doe je jezelf eigen
lijk aan, vroegen we ons af. Je woont je hele
leven in een ongezonde omgeving," zegt Ilka
Schulz. „Dat moet toch anders kunnen.
Eigenlijk vergiftig je jezelf langzaam."
Diverse publikaties bevestigden deze visie.
Niet voor niets werd een interview met de
Bossche biologisch-ecologisch architect Renz
Pijnenborgh zorgvuldig bewaard. Toen ze de
mogelijkheid hadden om zelf een huis te
laten bouwen, werd hij de sleutelfiguur. „We
wisten precies wat we wilden", aldus Hans-
Otto Schulz. „We wilden een gezond huis.
De architect hoefde ons niet meer over de
streep te trekken. We kozen voor kwaliteit
en hebben ons neergelegd bij de gevolgen die
dat had voor de kwantiteit. Voor hetzelfde
geld hadden we ook een groter huis kunnen
hebben."
Samenspraak
Ze zijn erg te spreken over de werkwijze van
Pijnenborgh. Hans-Otto Schulz: „Hij be
zocht onze toenmalige woning, en keek hoe
we leefden en wie we zijn." Uiteindelijk ging
hij in samenspraak met de toekomstige be
woners aan de slag met de wensenlijstjes die
beiden opstelden. De wensen waren onder
andere een keuken op het oosten, een zonne
boiler en een serre. „Ruim negentig procent
van onze wensen is uiteindelijk gereali
seerd," aldus Hans-Otto Schulz. Na wat
aanpassingen in de bouwschets werd de
Bossche aannemer Steenbergen in de arm
genomen, een bedrijf met al enige ervaring
op het terrein van biologisch-ecologisch
bouwen. Bij de materiaalkeuze gaf de kunde
van de architect meestal' de doorslag. De
aannemer adviseerde op momenten dat be
paalde oplossingen bouwtechnisch niet haal
baar of te duur bleken. De uiteindelijke klus
nam ongeveer zes maanden tijd in beslag.
Inmiddels woont het echtpaar, dat de bouw
op de voet volgde, er alweer tweeënhalf jaar.
Hans-Otto Schulz merkt tijdens een kleine
rondleiding regelmatig op dat er met erg
veel dingen rekening is gehouden. Sommige
zijn voor het tweetal inmiddels zo vanzelf
sprekend, dat ze er bijna automatisch aan
voorbij lopen. Het typeert hun tevredenheid.
Zonnecollectoren
Aan de buitenkant wijzen vooral de collecto
ren voor de zonne-boiler op het milieuvrien
delijk karakter van het pand. Toch is het
principe volledig doorgevoerd. Zo zijn de
gevels van hun woning opgetrokken uit
baksteen en kalkzandsteen. Het dak is be
dekt met keramische dakpannen, die spe
ciaal werden geïmporteerd uit Frankrijk.
Voor de kozijnen is in plaats van tropisch
hardhout Scandinavisch vuren gebruikt, dat
is behandeld met natuurver! Het gebruik
van plastic werd zoveel mogelijk beperkt. Zo
zijn de afvoerpijpen van koper en de dakgo
ten van hout en rubber. Ook het gebruik van
beton is vermeden. De oprit bestaat uit een
vijftig centimeter dikke laag van lava en
natuursteen voor een goede afwatering.
De inrichting van de tuin, die is omgeven
door een haag, is volledig ecologisch. „De
tuin is met veel gevoel ontworpen," is de
mening van Hans-Otto Schulz. In de grond
zijn drie tonnen ingegraven die het regenwa
ter opvangen. Het pad dat door de tuin
kronkelt, is bedekt met houtsnippers. Sier-,
kruiden- en moestuin lopen geleidelijk in
elkaar over. Inheemse planten en kruiden
staan naast groentegewassen en fruitbomen.
In die bomen hangen potten die dienst doen
gis huis voor oorwormen, 's Avonds doen
deze zich tegoed aan eventuele bladluizen.
De familie Schulz hoeft daardoor niet in de
weer met chemische bestrijdingsmiddelen.
Hans-Otto Schulz is vooral verguld met de
drie composthopen in een hoek van de tuin.
„Dit is mijn favoriete plekje", zegt hij. „Het
composteringsproces fascineert mij enorm,"
Om dezelfde reden is hij ook geboeid door de
regenwormputten. Daarin zetten regenwor
men natuurlijk afval om in mest.
Huis en tuin vloeien vrijwel ongemerkt in
elkaar over door de serre aan de zuidzijde.
Zelfs de beplanting lijkt door te lopen.
Langs de zijwanden zoeken druiven en ki
wi's een weg naar boven. In de zomer moet
hun gebladerte straks de nodig schaduw
bieden, terwijl in de koude maanden de zon
vrij spel heeft.
Stralingswarmte
Eenmaal binnen merkt slechts iemand met
enige kennis van zaken het verschil tussen
deze milieuvriendelijke en een reguliere wo
ning op. Het meest opvallend is het ontbre
ken van verwarmingsbuizen, terwijl er in het
hele huis wel degelijk cv aanwezig is. „De
buizen zijn in de muur verwerkt," legt de
heer des huizes uit. „Het duurt enkele uren
voordat de muren warm zijn, maar ze hou
den de warmte veel langer vast. Bovendien is
de stralingswarmte die wordt afgegeven veel
aangenamer."
Desondanks staat er in de woonkamer ook
een speksteenkachel, die in voor- en najaar
voldoende warmte levert. Ook deze werkt
volgens het principe van stralingswarmte.
De warmte wordt gelijkmatig over de ruimte
verspreid, zodat stof minder kans krijgt.
Om die reden is in de woning ook een
centrale stofzuiginstallatie aangebracht. Via
het schoorsteenkanaal loopt een leiding naar
het stofreservoir in de garage. Op iedere
verdieping is een punt waarop een slang van
acht meter lengte kan worden aangesloten,
zodat ieder hoekje in het huis bereikt kan
worden. Erg praktisch oordeelt het echtpaar.
Wollen gordijnen en keramische vloertegels
maken het milieuvriendelijke plaatje com
pleet.
Koele kast
De keuken is volledig ecologisch; de es
doorn-houten keukenelementen zijn speciaal
op maat gemaakt. Natuurlijk ontbreekt on
der de gootsteen het systeem voor het ge
scheiden verzamelen van afval niet. Er is
geen elektrische afzuiginstallatie. In plaats
daarvan is er een afzuigkanaal boven het
fornuis. De kookluchtjes verdwijnen auto
matisch uit de keuken zonder dat er filters
aan te pas komen. Ilka Schulz wijst op het
vriendelijke karakter: „Ik heb de kap nog
nooit schoon hoeven maken."
Een koele kast, gesitueerd aan de noordzijde
van het huis, zorgt ervoor dat levensmidde
len langer houdbaar zijn. Toch is een koel
kast volgens Ilka Schulz vooral in de warme
zomermaanden niet overbodig.
Het hout keert ook terug in de badkamer op
de eerste verdieping. De vloerbedekking van
sisal en de grenen trap accentueren
natuurvriendelijke karakter van het huis. ft
glazen wand aan de zuidzijde loopt door to
de eerste verdieping, waardoor de werkka
mer in verbinding staat met de serre. Di
warmte van de zon zorgt ervoor dat J,
temperatuur er een groot deel van het jas:
aangenaam is. ,,'s Avonds biedt deze kame:
een ruime blik op de sterrenhemel", glunder
Hans-Otto Schulz.
Om budgettaire redenen is alleen op d(
zolder voornamelijk gewerkt met hout. De
vloer is, net zoals het andere hout in huis
bewerkt met natuurlijke was en oliën. In eer
hoek staat de zonneboiler, die tweehonderc
liter zonverwarmd water kan herbergen. Hel
water circuleert van de leiding via de collec
toren op het dak naar de zonneboiler volgens
een geavanceerd systeem.
Een ander technisch hoogstandje bevindt
zich in de meterkast in de garage. Daar zijr
drie netvrij-schakelaars aangebracht. Als er
in het huis geen stroom wordt verbruikt
wordt de verbinding met het net verbroken'
Dit voorkomt onnodige stralingsvelden in
huis.
Pioniers
Hoewel het milieu een hot item is, hebbende
Schulzen gemerkt dat ze vrijwel alleen staan
in hun keuze voor een dergelijke woning.
Voorbeelden waren er nauwelijks en ze heb
ben zich vaak pioniers gevoeld. „Gaat het
over het milieu, dan wijzen we met z'n allen
veel te gemakkelijk naar anderen of naar d
overheid. Maar je moet het zélf doen,
zeggen ze vastberaden.
ONIRIOE RE ND
OED
Laat u PERSOONLIJK adviseren bij de NVM HYPOTHEEKSHOP
OOK VERSTAND
VAN HET PAND
U kunt nu terecht bij twee van
de 300 NVM Hypotheekshops
in Nederland voor een goed,
onafhankelijk en gedegen
advies. Zij hebben contacten
met alle banken en financiële
instellingen en weten die ene
hypotheek op maat feilloos
voor u te vinden.
.CTOOl"
Specialisten
in:
- tweeverdieners
hypotheken
- constructie
hypotheek
hoge inkomens
- gemeente
garantie-
hypotheken
DE NVM HYPOTHEEKSHOP, BETER THUIS IN ALLE HYPOTHEKEN
NVM Hypotheekshop TERNEUZEN Nieuwstraat 68, 4531 CX tel. 01150-14700
NVM Hypotheekshop AXEL Noordstraat 50-52,4571 GE tel. 01155-65391
ALUMINIUM RAMEN
ROLLUIKEN in ALUMINIUM en
KUNSTSTOF passen op elk raam
VERANDA'S
ZONWERING alle soorten
G00TBEKLEDING IN KUNSTSTOF
AUTOMATISCHE r""12'
ROLDEUREN
- compleet met isolatieglas
- voor nieuwbouw en
renovatie
- geen onderhoud
- geen schilderwerk
- eigen montagë
- service
AANNEMINGSBEDRIJF
Rozemarijnstraaf, 01159-1327-1282
Vier prachtige percelen bouwgrond. Ong. 20 m
br.; opp. ongev. 1.000 m2, goedgek. verkavel.
Plan en nadere inlichtingen ten kantore van no
taris Dirk Dupont te Rijkevorsel, Hoogstr. stw. 5
99, Rijkevorsel (03./314.56.46). S
MEERLE:
MEERSELSE
BERGEN:
MEER:
villa met 1.242 m2 tuin,
Chaamseweg 61
villa met 4.275 m2 tuin
huis loods, 1 ha. 90
a., John Lysenstraat 16
MEER: bouwgrond, 834 m2 (20
m breedte)
Te bevr.: Notaris A. Rommens te Meer
(B.), Meerseweg 16, tel. 00.32.33.157.1671
3
ik wens vrijblijvend informatie:
Naam:
Adres:
Te:
Tel:
Ik bezit grond te:
Ik zoek grond te:
BOUWMAN PARTNERS NV
WONING- EN VILLABOUW
Markt 35 B-2400 Mol
België.
Tel. 00.32/14/32 07 77
Bouwman
Partners
J
'o-
Co
Bouwt mee aan uw toekomst.
t een eigen huis te letten bouwen, vraag dan eerst het
lc huizenboeJc aan. Dat staat boordevol wooninlo,
lelden.
Goldewijk bouwt woningen geheel naar uw
wens, waar dan ook in Nederland.
Goldewijk bouwt traditioneel
en kan uw specifieke eisen
in het bouwplan en de afwer
king verwerken.
Neem kontakt op met onze
bouwadviseur om te bespre
ken hoe uw nieuwe huis
eruit komt te zien, of breng
geheel vrijblijvend een be
zoek aan onze unieke
Info Showroom.
Daar vindt u niet alleen
talloze woonvoorbeelden
maar ook de nieuwste
keukens, badkamers en
sanitair.
Nijverheidsweg 12, Postbus 320
7000 AH Doetinchem. Tel, 08340 6 40 40
Systeembouw
Oirschotseweg 120
5684 NL Best
Betaalbaar bouwen!
Vraag vrijblijvend
documentatie en
inlichtingen.
Voor Zeeland
tel. 01181-1601 tel.
04998-95312 en
73932 of 040-518127
nI,:i. ul::rtMC Ani/IEC CKI
ONS ADVIES EN
ONZE BEMIDDELING
ZIJN GEHEEL
KOSTELOOS.
Gaat u een huis kopen maar wilt u blijven genieten van uw grootste
hobby? Laat dan een goed advies van uw
onafhankelijke Hypotheek Visie-adviseur
niet lopen!
Bijna alle hypotheken zijn overzichtelijk
ondergebracht in ons
computerprogramma, speciaal voor u
ontwikkeld door de landelijke
Hypotheek Visie-organisatie.
Als u goed wilt wonen èn lekker wilt
blijven leven. Bel dan snel uw
Hypotheek Visie-adviseur.
Hypotheek Visie Breda, drs. M. de Bussy-jager, Sophiastraat 16, 4811 EK Breda, Tel. 076 - 22 00 99
Hypotheek Visie Oosterhout, M.G.H.C. Panis-Majoie, St. Antoniusstraat 4c, 4902 PV Oosterhout, Tel: 01620
ZET HET ALLEMAAL OP EEN RIJTJE
35 800
Ook een briefje gehad van uw huisbaas? Is de huui
weer omhoog? Denk dan eens aan een eigen huisji
Dat is sparen voor later. Wilt u weten wat de
mogelijkheden zijn? Loop dan eens vrijblijvend
binnen bij de NVM Hypotheekshop. Daar rekent j
men u alles precies voor. Hoeveel u kunt lenen en
wat u dat per maand gaat kosten. Bovendien heeft
men bij de NVM Hypotheekshop ook verstand
van de huizenmarkt. Doe er uw voordeel mee. Kijk
in de Gouden Gids voor het dichtstbijzijnde adres
of bel 03402-85151.
NVM M
HYPOTHEEK
SHOP I
mmma
De hypotheekrente kan stijgen en dalen,
dat is algemeen bekend. Een rentestijging wilt
u het liefst ontlopen en van een rentedaling
wilt u profiteren. Dat is logisch.
De Postbank introduceert een hypotheek
die daarin voorziet: de Oriëntatiehypotheek.
De rente staat de eerste twee
jaar vast en kan dus niet stijgen.
kunt u daarvan uiteraard wèl profiteren!
U bepaalt in deze twee jaar namelijk zélf
het moment waarop u de rente voor een
nieuwe periode vastlegt.
Ter introductie geldt nu tot 5 november
1994 de actiekorting. Informeer dus direct bij
uw makelaar, verzekeringsadviseur
jiujSui. of hypotheekbemiddelaar of bel
Gaat de hypotheekrente dalen, dan POSTBANK gratis 06-0012 voor een afspraak.
Voor een hypotheek ga je naar de Postbank.
Voor nieuwe hypotheekaanvragen van 10 oktober tot 5 november 1994, wijzigingen voorbehouden.
van onze judomedewerker
greskens/Kloosterzande
Sinds de Zeeuwse kamj
schappen judo negentie
geleden begonnen, f
Frans de Boevere als
Heyboer steeds mee
hoofdprijzen. Intussen
de zich daar de in Bi
opgegroeide Robert Kr
bij. De onderlinge striji
sen dit trio kan als 'to]|
de Zeeuwse kampioens
pen aangemerkt worden
Frans de Boevere, 32 jaj
normaal uitkomend in de j
tot 90 kilogram, is de oudsj
Van onze handbalmedewe
Terneuzen - De zaal
op landelijk niveau
De mannen en vrouw
seizoen uit in de dei
VROUWEN
GSC wist zich vorig seizi
de slotfase veilig te spelei
knap resultaat, omdat het
tweede klasse van de ai
Rotterdam was geprom
naar de landelijke derde t
Deze promotie was afgedw
door in het beslissingsdt
het kampioenschap van Z
van HVSV te winnen.
Dit seizoen gaat men in
kringen eveneens uit van
having. Trainer-coach Pet
man is over de kansen r
optimistisch: „In verge]
met vorig seizoen zijn wi
breedte sterker gewordi
zijn twee speelsters gesto]
queline van Assche en Ka:
Hese, maar daar staat de
van vier speelsters tegi
Monica Corneüsse, Sylvi;
stens, Colinda de Kok en
schijnlijk Nicole HoofmaJ
men de GSC-gelederen v
ken. We hebben twee uitJ
gen, in de derde divisie
en komen tot de oprichtii
een tweede team.
Momenteel beschikken wj]
zestien speelsters, dus als
vier bijkomen is een
team haalbaar en kan ie
optimaal tot spelen komëj
kunnen nu alle posities!
keer bezetten en dat is eeJ
stige zaak. Belangrijk za
hoe we de eerste duels d
men. We ontmoeten dir
twee ploegen, Mountain S
EMM 2, die ik tip als mol
kampioenen. Een lood
start, maar kom je daar g|
dan groeit het zelfvertrou
We hebben in mijn vis:
goede ploeg, die alleen no;
baarder moet worden ei
wichtiger. De start van di
bereiding was goed, m:
drie weken zakten we hi
weg en speelden we ver b
ons kunnen. Dat moet en
moeten constanter gaan
Lukt dat, dan moeten
kunnen handhaven. Voor
ker wonnen we vrij gema
van Olympus, toch een pl
onze competitie. Overige
we door VELO uit de bek
geknikkerd. Ik heb er w
trouwen in. De ploeg is
dan vorig jaar. Zo snel ir
veilig spelen is het parool
we in de slotfase van de
titie vrijuit kunnen spe
bouwen aan een tweede te
Selectie: Helen Beije, I
Boutens, Ester van Hese,
van Hese, Annebelle de
Elvira Tobiana, Carla
hout, Ingrid Ekkebus, Lii
cobsen, Lilian Lecluyze,
Kruijsse, Samia van de
Colinda de Kok, Monica
lisse, Sylvia Kerstens en
Hoofman.
MANNEN
De mannen van GSC
terugzien op een geslaaj
zoen, dat afgesloten we
promotie naar de derde
In het beslissende duel v
kampioenschap var
1. A. Wauters (Vogelwaa
doelpunten.
2/3. H. Riet j ens (HW
Lambert (Koewacht)
punten.
4. J. Frusch (Axel) 7 d<j]
ten.
5. t/m 7. M. Astroh (D
daelé), M. de Kunder (1
zen) en K. Zuid weg (Yei
doelpunten.
8. t/m 11. M. d. 01i<
(AZW), J. Lensen (Koe
A. van Noorden (Kruii
en J. van Poelje (Mid
Zo) 5 doelpunten.
12. t/m 19. S. van
(Dauwendaele), F. Likel|
J. Herselman (Kapel
Arens (Kruiningen), T
(Kruiningen), M. Meijer
kil), P. Baumgarte (Terj
en P. Jansen (Zaamslag*
