Beiroet wordt opnieuw geboren
Bulldozers beleven gouden tijden in Peking
VIhI
Steeds meer buitenlanders weten de Libanese hoofdstad te vinden
Japanners zweren bij 'f
vaderlandse condoom
Verdeeldheid verzwakt
Soedanese opstandelingen
Bredase pl<
DE STEM
BUITENLAND
Breda is 'n kW
DONDERDAG 27 OKTOBER 1994
Door Samir F. Ghattas (ap)
Beiroet - Lang was de
naam synoniem aan dood
en terreur. Maar nu oefent
Libanon weer aantrek
kingskracht uit op buiten
landers.
Met de nieuwe veiligheidssitua
tie in het achterhoofd laten toe
risten zich weer verleiden de
stranden en de eeuwenoude ruï
nes te bezoeken. Zakenmensen
proberen een graantje mee te
pikken van de na-oorlogse her
stelwerkzaamheden. In Beiroet
krijgen Belgische serveersters in
een chique hotel een opleiding,
moderniseren Italiaanse technici
het antieke telefoonsysteem,
werken Britse ingenieurs aan
bouwprojecten en staan Britse,
Franse en Arabische popmuzi
kanten in de rij om op te treden.
Ambassades, hulporganisaties,
buitenlandse luchtvaartmaat
schappijen en bedrijven zijn te
rug of staan op het punt terug te
keren naar Beiroet, eens het Pa
rijs van het Midden-Oosten en
een speeltuin voor rijke Europe
anen en Arabieren.
Totdat de burgeroorlog de stad
en het land van 1975 tot 1990 in
een vrijplaats voor terroristen,
ontvoerders en bommengooiers
veranderde.
Europese bedrijven profiteren
van de indrukwekkende 'weder-
opbouwinspanning' door de Li
banese regering, die gefinancierd
wordt door de verkoop van aan
delen in een particuliere onder
neming en tientallen miljoenen
dollars aan hulp uit de Golfsta
ten.
Alleen al 1,8 miljard dollar
wordt uitgegeven aan de herop
bouw van het met de grond
gelijk gebombardeerde commer
ciële centrum in Beiroet. Het
herstel van de telefoonlijnen, de
riolering, het elektriciteitsnet en
het waterleidingssysteem zal
honderden miljoenen kosten.
In tegenstelling tot Europa, blijft
Amerika achter bij de herleefde
Libanese bedrijvigheid. Was
hington, dat leerde van de bloe
dige prijs dat het in Libanon,
betaalde, heeft het sinds 1987
geldende reisverbod naar Liba
non voor zijn staatsburgers (nog)
niet opgeheven.
Slechts enkele Amerikaanse be
drijven proberen via een omweg
toch zaken te doen in het land.
De wederopbouw van Libanon, en in het bijzonder de hoofdstad Beiroet, is in volle gang. Na de jarenlange burgeroorlog, investeren
de Golfstaten miljoenen dollars om het land weer op te bouwen. Europese bedrijven staan in de rij om zich in Beiroet te vestigen om
zo een graantje mee te pikken van de 'wederopstanding' van het kleine staatje aan de Middellandse Zee. foto ap
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken neemt na
melijk geen enkel risico en blijft
van mening dat Libanon een
gevaarlijke plaats is.
Ondanks het reisverbod bezoch
ten vorig jaar toch zo'n veertig
duizend Amerikanen Libanon,
weten Libanees-Amerikaanse
organisaties. De meesten waren
van Libanese afkomst.
Terwijl de grote Amerikaanse
bedrijven zich aan het verbod
houden, willen kleine bedrijven
het nog wel eens negeren.
Karen, een Amerikaanse, kwam
deze zomer naar Beiroet om de
luxe huisinrichtingsartikelen
van haar bedrijf te verkopen. „Ik
zie een hoop verbeteringen op
het gebied van wegen, herstel
en bouwwerkzaamheden sinds ik
hier vorig jaar op bezoek was,"
aldus Karen, die haar achter
naam en de naam van het bedrijf
liever niet geopenbaard ziet van
wege het reisverbod.
Hoeveel buitenlanders precies
zijn teruggekeerd is niet bekend,
maar cijfers van het Libanese
ministerie van Arbeid tonen aan
dat 615 Westerlingen in 1993 een
werkvergunning hebben gekre
gen. Meer dan tweehonderd van
hen kwamen uit Frankrijk, de
voormalige koloniale macht.
Slechts 24 kwamen uit de Vere
nigde Staten.
Hoewel Libanon nog lang niet
op het vooroorlogse aantal van
jaarlijks 500.000 buitenlandse
bezoekers zit, worden er steeds
meer Europeanen in de straten,
restaurants, nachtclubs en toe
ristische attracties waargeno
men.
„De eerste ogenblikken hier loop
je toch angstig rond. Beiroet
heeft nou eenmaal geen goede
reputatie. Maar die vrees ver
dwijnt snel," zegt de 42-jarige
Italiaanse ingenieur Zocchi el
Mamo, die een paar maanden
geleden arriveerde om voor Sie
mens mee te helpen aan het
herstel van het telefoonnet.
De 41-jarige Britse bouwinge-
nieur Brian Whitbread was in
1991 een van de eerste buiten
landers die terugkeerde in Bei
roet. „Met de dag gaat het voor
uit hier Er is politie aanwezig.
Ik voel me helemaal niet be
dreigd."
Drie jaar geleden ontwapende de
regering de meeste christelijke
en islamitische milities die Liba
non in een bloedige chaos had
den gestort. Alleen de door Iran
gesteunde fundamentalisten van
Hezbollah behielden hun wa
pens.
Bij de Romeinse ruïnes in Oost-
Libanon zijn toeristenbussen al
weer een normaal verschijnsel en
zijn de gewapende en bebaarde
shi'itische militairen uit het
stadsbeeld verdrongen.
„Er is niets om je zorgen over te
maken," meent Joumana Bas-
bous van het busbedrijf Nakhal
Tours. Maar hij moet het dan
ook hebben van klanten uit
voornamelijk Frankrijk en Italië.
Van onze correspondent
Jan van der Made
Peking - Voor de oude bin
nenstad van Peking is Chi
na's 'economische wonder'
destructief. Hele wijken gaan
tegen de vlakte. Stegen met
traditionele hofjes verdwij
nen, tempels vallen voor de
bulldozers.
Vernietiging van de Chinese cul
tuur door haar eigen volk is niet
nieuw, maar wie niet snel is, zal
er binnenkort niets meer van
aantreffen.
Stel je voor: je woont in een
monumentenpand in hartje Am
sterdam dat al twee eeuwen door
de familie wordt gekoesterd.
Op een dag kom je thuis en vindt
een aankondiging van de ge
meente dat je huis over twee
weken wordt afgebroken en dat
je moet verhuizen. Als alterna
tief wordt je iets in Almere-Stad
aangeboden. Als je protesteert
komt de mobiele eenheid het
huis omsingelen om je eruit te
slaan.
In Amsterdam zou dit scenario
waarschijnlijk tot massademon
straties leiden, maar in Peking,
waar het aan de orde van de dag
is, laten de meeste burgers het
gedwee over zich komen.
„We zagen het al jaren aanko
men," vertelt Yu Liyue, een
43-jarige verkoopster van de
staatsboekhandel. „Maar nie
mand wist precies wanneer het
zou gebeuren." Yu Liyue woont
in een hofje in Peking-West. Vo
rige week vond ze het gewraakte
aanplakbiljet van de gemeente.
Het Instituut ter bestudering van
het Denken van Marx, Lenin en
Mao Zedong, een staatsorganisa
tie met een enorme invloed, wil
de gaan uitbreiden. Alle oude
huizen tegenover het instituut
moeten weg; de talloze tempels
en de kronkelende stegen.
Bewoners, die vaak generaties
lang in hetzelfde huis wonen,
hebben de keus: compensatie of
een andere woning. „Maar de
compensatie is veel te weinig,
daar kunnen we nooit een nieuw
huis voor in de binnenstad ko
pen," aldus Yu. „En de nieuwe
huizen die ze ons aanbieden,
liggen vijftien kilometer buiten
het centrum."
Protesteren helpt niet. Toen be
gin dit jaar bewoners van de
wijk Yongan Xiü protesteerden
tegen de geplande afbraak van
hun huizen, trok een cordon ge
wapende politie, voorzien van
elektrische wapenstokken naar
de wijk.
Het resultaat was dat niemand
meer wat durfde te doen. De
angst van 4 juni 1989, toen mili
tairen en gewapende politie met
scherp op demonstranten voor
democratie schoten, zit er na vijf
jaar nog goed in.
De inwoners zullen het ondanks
alle ongemakken wel overleven.
Veel ernstiger is de totale vernie
ling van Peking's oude binnen
stad, het wegvagen van alle his
torische bouwwerken die plaats
moeten maken voor kantoren,
luxe-appartementen en winkel
centra. De bouwkoorts van de
jaren tachtig en negentig bete
kent het definitieve einde voor
de restanten van wat ooit 'De
Heilige Stad Peking' werd ge
noemd.
Vandaag kun je nog een paar
van de meer dan duizend tem
pels die de stad vroeger rijk was
terugvinden, maar ze verkeren in
verschillende stadia van ontbin
ding en worden gebruikt als ko-
lenopslagplaats, school of slaap
zaal voor contractarbeiders. En
het geluid van de bulldozers
komt onherroepelijk dichterbij.
Wanneer de bulldozers hun werk
hebben afgerond zal de 'Heilige
Stad Peking' met zijn stegen en
tempels slechts een vage herin
nering zijn, slechts vastgelegd in
fotoboeken en kaarten.
Door Braven Smillie (ap)
Tokyo - In Japan bieden condooms meer bescherming dan
elders. Zij beschermen niet alleen tegen seksueel over
draagbare ziektes en ongewenste zwangerschappen, maar
ook tegen buitenlandse concurrentie.
Het land vormt de op een na
grootste markt voor condooms
in de wereld, maar buiten
landse merken zijn nagenoeg
niet verkrijgbaar. De Japanse
regering houdt er keuringen
op na die elders in de wereld
niet voorkomen. In Japan gel
den condooms dan ook als
'medische apparatuur'. Dat
betekent dat de verspreiding
en verkoop geregeld is onder
de medische wetgeving.
Maar er zijn gaten in die wet
geving. Het bewijs hiervan is
zichtbaar in de trendy bouti
que Condomania in Tokyo.
Binnen speelt reggae-muziek,
buiten vergapen de voetgan
gers zich aan de etalage, met
veelkleurige condooms in de
vorm van bloemen, condoom-
gelukwenskaarten en con
doomkauwgum. De winkel
ziet er niet echt uit als een
apotheek, maar zo staat hij
w.el officieel in het telefoon
boek.
De boutique mag zijn buiten
landse condooms ook geen
condooms noemen. Ze heten
daarom latex beschermhulzen
en worden verkocht in de
vorm van lolly's, oorbellen en
zelfs de traditionele talisman
nen van de shinto, de oude
Japanse religie.
Buitenlandse condooms zijn in
Japan onderhevig aan dure
tests en mogen slechts via een
omslachtig netwerk van tus
senpersonen op de markt ge
bracht worden. De verkoop is
voor de meeste buitenlandse
producenten daarom niet inte
ressant. Een buitenlands con
doom kost in Japan ruwweg
tweemaal zoveel als een in
heems, zo'n dikke 50 gulden
per pakje van 12 stuks.
Omdat de uitgifte van de pil
zeer beperkt is vormt Japan
het enige geïndustrialiseerde
land ter wereld dat de geboor-
tencontrole vrijwel compleet
regelt door het gebruik van
condooms en abortus. En om
dat condooms zeer gewoon
zijn zeggen deskundigen dat
Japan een voorsprong geniet
in de strijd tegen aids.
Toch hanteren de Japanse
condoomproducenten aids niet
als verkooppraatje; in Japan
wordt slechts één suffige anti-
aids campagne gevoerd.
Jaarlijks gaan er ongeveer 550
miljoen condooms over de
toonbank, alleen in de Vere
nigde Staten worden er meer
verkocht. Daarnaast exporte-
ren de Japanners nog eenzeli-
de aantal. Ze gaan er prat op
dat niet de overheidregels,
maar de kwaliteit van hun
condooms de buitenlanders
van de markt afhouden. „De
Japanse consument stelt eisen
die alleen door de Japanse
producenten consequent nage
leefd worden," meent Kaori
Toriizuka van Okamoto In
dustries Inc., Japans topfabri-
kant. „Men- eist een condoom
dat erg dun en erg sterk is."
Ondanks alle hindernissen
probeert het Britse bedrijf
London International Group
al jaren vaste voet op de Ja
panse markt te krijgen. Er is
de afgelopen vijf jaar bijna 30
miljoen gulden geïnvesteerd in
de ontwikkeling van een dun.
ner en sterker condoom, ge.
maakt van polyurethaab, ver
klaart marketing-directeur
Olive Kitchener. „Ik denkt ds
dat goed gaat lopen in Japan,
meent hij.
Een andere reden waarom
buitenlandse condooms het
niet doen in Japan is volgens
Kitchener de maat. Aziatische
condooms zijn over het alge
meen kleiner dan Westerse.
Maar, condoomproducenten
weten dat dit aan het verande
ren is. Misschien ligt dat aan
de gewijzigde eetgewoontes
van de Japanners. „Van
oudsher is er hier veel vraag
naar kleinere condooms. Maar
tegenwoordig zijn de jongere
mannen, nou, groter gescha
pen," zegt Toriizuka.
Straten, tempels en hofjes in de oude binnenstad van Peking moeten wijken voor de bouwdrift van de Chinese autoriteiten. In het centrum verrijzen dan ook steeds
meer moderne kantoor-complexen. foto afp
Door Horace Awori (ips)
Nairobi - De Soedanese rebellen slagen er tegenwoordig
amper in weerstand te bieden aan de regeringstroepen. Zij
raken versplinterd en verzwakt door onderlinge etnische
tegenstellingen.
meenschappen voor zich te
winnen, wijzigde Machar. de
naam van SPLA-United in het
Zuid-Soedanese Onafhanke-
lijkheidsleger (SSIA). Machar
wordt nu naar verluidt volle
dig omringd door zijn Nuer-
stamgenoten.
Die stap is hem echter niet in
dank afgenomen door andere
rebellenleiders, onder wie
SPLA-veteraan Awak, die be
weert dat het SPLA-United
nog steeds bestaat. Awak stelt
dat Machar 'nu in de minder
heid is en heeft besloten het
armzalige overblijfsel van zijn
groepering in een nieuwe be
weging te transformeren in de
naïeve hoop dat de publiciteit
daaromheen - zijn slinkende
fondsen zou kunnen redden'.
Volgens Awak heeft Machar
net zo veel recht als anderen
om het SPLA-United te verla
ten. „Maar hij heeft niet het
recht om dan te beweren dat
andere leden die nog steeds
trouw aan het SPLA-United
zijn, hem moeten volgen," al
dus Awak.
In een recent interview' zei
Garang, nog steeds de leider
van de hoofdstroom van het
SPLA, dat 'stamtwisten altijd
hebben meegespeeld bij be
vrijdingsoorlogen'.
Garang waarschuwde dat be
vrijding een lange en moeilijke
strijd is vol opofferingen.
„Slechts door de tijd heen
wordt duidelijk wie de ware
bevrijders zijn en wie de op
portunisten die er onderweg
bij neervallen."
De scheuring in het SPLA in
1991 heeft Garang's groepe
ring verzwakt en de Soedane
se strijdkrachten in de k?art
gespeeld. Zij hebben de laatste
maanden een reeks militaire
zeges op de opstandelingen
geboekt.
Khartoum kondigde onlangs
aan de rebellen op het slag
veld te verpletteren, waardoor
een vreedzame oplossing voor
de oorlog, die- aan meer dan
een miljoen mensen het leven
heeft gekost en drie miljoen op
de vlucht heeft doen slaan,
steeds meer buiten bereik
komt te liggen.
Onlangs werden de vredesbe
sprekingen in Nairobi door de
Soedanese autoriteiten afge
broken omdat de rebellen ble
ven vasthouden aan hun eis
van zelfbeschikking voor zui
delijk Soedan.
Etnische twisten zijn niet
nieuw voor de opstandeüngen,
die sinds 1983 met geweld
zelfbeschikking voor zuid-
Soedan proberen af te dwin
gen. In 1991 ontstond een
scheuring in de guerrillabewe
ging, toen een kliek hoge offi
cieren zich afscheidde van het
Soedanese Volksbevrijdingsle
ger (SPLA) van kolonel Ga
rang en het SPLA-United
vormden.
Deze officieren beschuldigden
Garang van 'dictatoriaal ge
drag en brute schendingen van
de mensenrechten'. Maar on
der het vernis van ideologi
sche verschillen lag de kwestie
van etniciteit, dat zuidelijk
Soedan al achtervolgt sinds de
rebellen de jungle introkken.
De zuidelijke etnische groepen
beschuldigen elkaar al jaren
lang van machtsmisbruik.
Soedan, in oppervlakte het
grootste land van Afrika,
wordt in het noorden bevolkt
door Arabische moslimgroe
pen en in het zuiden door
verschillende zwarte Afri
kaanse groepen, van wie de
meesten christelijk zijn. of tra
ditionele Afrikaanse gods
diensten praktizeren.
Onvrede met de achterstelling
van het zuiden zette het SPLA
in mei 1983 aan tot de rebellie.
Steeds meer jonge zuiderlin
gen sloten zich vervolgens bij
het SPLA aan toen het regime
in de Sudanese hoofdstad
Khartoum enkele maanden la
ter de sharia, de islamitische
wetgeving, voor het hele land
uitvaardigde.
De beschuldiging onderling
over vermeend machtsmis
bruik, leidde in 1991 tot de
vorming van het SPLA-Uni
ted. Maar ook deze groep bleef
niet gespaard voor interne
verdeeldheid; in oktober 1993
riep Alfred Ladu Gore, de op
richting van een nieuwe bewe
ging uit, de Zuid-Soedanese
Patriottische Beweging
JSSPM).
Dit jaar verliet officier
Machar de SSPM en trok zich
met zijn etnische groep, de
Shilluk, terug nabij de grens
met het noordelijke gebied dat
onder regeringscontrole valt.
Poging
In een wanhopige poging an
dere zuidelijk Soedanese ge-
Slingerweg 91
Breda, 076-206106
Do0r Jaap van Essen
Amsterdam Tussen alle
rieuze beslommeringen dc
presenteerde Heerenveen zi-
gisteravond als een lucht
tussendoortje voor Ajax. I
Amsterdammers hadden di
jagen na de topper bij PD
„iet binnen een week nog
uitwedstrijd tegen NEC en 1
duel tegen Austria Salzbr
in het verschiet, wel behoeij
aan een vriendelijke opp
nent-
En het moet gezegd, de Friese 1
zoekers deden in-De Meer wi
traditioneel hun uiterste best
favoriete gasten van Ajax te wo
jen. Het werd een makkie vc(
Ajax, dat helemaal niet go
speelde, maar zich niet buite
matig hoefde in te spannen
naar een 5-1-zege uit te lopen.
Gisteravond zette Heerenveen
Van onze verslaggever Jacque^
Volendam - NAC blijft vo
jes pakken. In Volendal
plaatselijke FC via een ge
het totaal van nu acht wi:
NAC-trainer Ron Spelbos was t
vreden met dat resultaat. Ent
zijds omdat hij vanwege bless
res en een schorsing noodg
dwongen met een experiment
defensie aan moest treden in I
kille Veronica-stadion, andj
zijds. omdat hij zijn manschapp
na rust„ na een matige eer|
helft, weer eens naar behoren 1
zien voetballen. „Ik durf zelfs
zeggen dat we op basis van
spel in de tweede helft hier
overwinning hadden verdiénij
meende Spelbos oprecht. Dat i
zeker geen grootspraak van
Veenendaalse oefenmeester. Z|
elftal was na rust heer en meesl
over de steeds paniekeriger opT
rerende thuisclub, een euvel -
Volendam-trainer Wim Rijsbl
gen dit seizoen al te vaak he-
geconstateerd bij zijn ploeg.
Gerritsen op de linkerflad
Brusselers op rechts - in de een-
helft was de bezetting precies i
dersom - en Van Wonderen in I
middenlinie - hij speelde vtj
rust samen met Janssen in
hart van de verdediging - ofl
wikkelde NAC zoveel druk,
de gelijkmaker niet uit kon bl
Magistraal
In de 68e minuut kwam die
ook. Abdellaoui - een minuut el
der ingevallen voor Gerritseii.
stoomde bij zijn allereerste bi
contact via een magistrale rif
op naar de achterlijn, trok de t
laag voor op Brusselers en dii
inzet rolde achter Volenda'
doelman Zoetebier over de do
lijn: 1-1. NAC rook meer, mi
stuitte in het verdere verv|
steeds op Zoetebier, veruit f
beste man aan de zijde van i
thuisclub. Tot twee keer toe ri
selde hij een knap genomen vi
trap van Van Hooijdonk ei-
fraai uit de bovenhoek. DcL
puntmaker Brusselers had blij
baar zoveel ontzag voor de
lendammer gekregen, dat hij 1
minuten na zijn treffer nog
vrije kans verprutste.
Volendam stelde daar bitter
nig tegenover. Pas vijf minui
voor het eindsignaal van de
strak leidende Van Vliet was
nog één keer gevaarlijk via t,
mooie combinatie van het Seri
sche aanvalsduo Stefanovic/Vij
ov, die pal voor NAC-doels'
Karelse eindigde.
Voor rust was dat anders
weest. De defensie van NAC 1
toen heel wat meer te stellen
de Serviërs. Dat begon al in
tweede minuut. De Bredase pl
had alle geluk van de wereld
de bal uit een vrije trap van Vi
ov op een meter of 35 voor
doel via de vuisten van Kan
tegen de paal ketste. Het bl
slechts uitstel van executie, w
na dik een kwartier lag de bal1
'n de touwen. Dit keer was Vul
wel succesvol op aangeven
Stefanovic, die een diepe bal i
de verder teleurstellende St
op het randje van buitenspel 1
opgepikt: 1-0.
Uitkomst
Het beste van het spel bleef in
eerste helft van Volendam,
via een kopbal van Ooyer, de
recte tegenstander van de nog
bjd met weinig vertrouwen s
ende Lammers, de voorspri
bijna verdubbelde. De tenen
Karelse brachten uitkomst. N
stelde daar niet meer dan
§bod genomen vrije trap van 1
