Bij Vlaams Blok
hoeft niks
stiekems meer
De bfanaaara
Ambtelijke overlevingsdrift wint het van vernieuwing
Belgisch kiesstelsel op de helling na zege extreem-rechts
Minister
File
-DE STEM-
WD eist tei
DE STEM
Sterrenmonc
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Uhoudt
toch ook
van zeep?
pE STEM
Vlaams Blak triomfeert in Antwerpen, stagneert elders
Plan met Duitse
leraren afgeblazen
DINSDAG 11 OKTOBER 1994
Niet dat ik een gedre
ven shopper ben, zo
iemand die uren
door de stad sjouwt en overal
pantalons en sokken past.
Maar toen ik hoorde dat de
winkels 's avonds open ble
ven, werd ik zo nieuwsgierig
dat ik na het eten op pad ging.
Eindelijk was daar de kans de
Blokker Boulevard en de
kooppaleizen van Hij en Zij
eens by night te bekijken.
Voor ik het wist stond ik in
een winkel die zo groot leek
als een voetbalstadion. Spie
gels en gekleurde lichten
creëerden een droomruimte
die nergens begon en nergens
ophield. Ik was direct verlo
ren. Alles glansde en glom, de
wanden schitterden van goud
en zilver en dan al die pakjes!
Het allerzachtste groen, kin-
derbadblauw, billetjes-blank,
rose, crème, noem maar op.
De winkelmeneer kwam met
uitgestoken hand op me af.
„Kom en geniet," zei hij. Hij
was kalend, droeg een bril en
praatte ontzettend spontaan.
„Noem me Joop," zei hij.
„Dat doet iedereen. Mooie
zaak, vindt u niet?"
„Wat verkoopt u zoal?" vroeg
ik met een zekere nuchter
heid.
„Zeep," zei Joop trots en
maakte een breed armgebaar.
„Het mooiste, zuiverste en
geurigste wat er bestaat.
Zeep."
„En wat nog meer?"
„Alleen zeep. Dat is onze
handel, daarvoor zetten wij
ons als team in. We zitten met
z'n allen tot onze oksels in de
zeep. Kijk naar de variatie, let
vooral op de verpakking.
Daar stoppen wij ontzettend
veel enthousiasme in."
Ik knikte en keek om me
heen. Ik was die oude, saaie
en sombere zaken gewend,
waar om zes uur onverbidde
lijk de stalen rolgordijnen
zakten. Zure dames en stren
ge heren hielden je in de ga
ten achter hoge toonbanken.
Hier kun je binnen komen
wanneer je maar wilt. Hier
klinkt altijd welkomsmuziek,
ook in de avonduren en ook
op zondag. Nederland lijkt
wel buitenland!
Ik wandelde verder en via een
nep-fontein kwam ik bij een
winkel die veel jongvolk lokte
met knipperlichten en moder
ne muziek. Langs de wanden
stonden de artikelen gesta
peld. Ik snoof. Zeep? Alweer
zeep? Ik wilde een jonge be
diende aanklampen, maar hij
was veel te snel voor mij.
Iemand tikte op mijn rug. Het
was Joop, dezelfde Joop.
„Mooie zaak, vind je ook
niet?"
Het duizelde mij een beetje.
Wat een dynamische man!
m.
Door Dirk Vellenga
„Deze zaak is ook van mij,"
zei hij en deed zijn best niet te
pochen. „Zeep is altijd nieuw.
Zeep heeft duizenden kanten
voor degene die een goede
neus heeft. Kijk, wij zijn be
gonnen in een veilinghal in
Aalsmeer. Bloemen, de basis-
geuren van onze onderne
ming. Wij ruiken wat de men
sen willen."
Winkelen is toch heel anders
dan vroeger, dacht ik. Toen
zocht je zorgvuldig wat je no
dig had. Nu worden de artike
len als het ware in je hoofd
gebliksemd. In de derde win
kel die ik die avond bezocht,
klonk een soort geruis vanuit
de wanden. Het bleek applaus
te zijn, een onophoudelijk ap
plaus. Er heerste een soort
feeststemming tussen de sta
pels zeep. Kleurige linten
toverden de brokken zeep om
in prachtige cadeaus.
De verkopers grijnsden breed
en glad als de zeep die ze
verkochten. Kopers dromden
om hen heen, met open mond
en open portemonnee. „Dat
zijn onze sterverkopers. Daar
heb je André en dit zijn Hen-
ny en Ron," klonk een stem
uit de hoek. Joop stapte glim
lachend naar voren. Ja, ook
deze winkel was zijn eigen
dom. Het applaus gierde
rond. De geur van zeep zette
zich vast in mijn poriën en
legde een vlies op mijn tong.
„Ik drijf zo ongeveer alle win
kels," zei Joop. „Geen enkele
zaak kan zonder mij. Ik ben
de hele middenstand van Ne
derland. Misschien ben ik wel
heel Nederland. Ik geef het
land geur en kleur. Ik zorg dat
het licht nooit uit gaat, de
show gaat door, 24 uur per
etmaal. Bij ons kun je altijd
terecht."
Toen ik doodmoe thuis op de
bank zat, werd ik aangevallen
door een ontstellende gedach
te. Als Joop nu eens uitglijdt
over een van zijn eigen stuk
jes zeep, dan zit ons volk
volledig in het donker.
Heel Nederland staat in de file. Wegwerkzaamheden legt Drieber
gen telkens weer vriendelijk uit. Afgesloten rijbanen, maximumsnel
heden van 70 kilometer en invoegend werkverkeer.
Het buitenland doet het anders, lijkt het. Daar geen berichten over
dagelijkse kilometers wachtenden. Wie van Antwerpen naar Meche-
len rijdt, weet waarom.
Alle drie de banen van de snelweg zijn, ondanks werkzaamheden,
voor het verkeer beschikbaar. De rechter ligt er nog onaangeroerd
bij. Van de linker is de bovenlaag afgeschraapt, zodat de putdeksels
ver boven het ruwe wegdek uitsteken. Door de middelste baan loopt
een naad. Links ligt nog het oude asfalt, aan de rechterhelft is
gewerkt. Die ligt centimeters lager.
De middenbaan is leeg, geen automobilist durft daar langer dan een
enkele meter in dronkemanspositie overheen. Links is voor gehaas
te durfallen. Het normale, voorzichtige verkeer beperkt zich tot de
rechter baan en tot verbazing over de overmoed van de gepresseer
de inhalers. CH
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoon Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-372^3.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-1782r
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21926.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-1969.
Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 01:./.'j-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 0165'.' 44929.
Temeuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01 '50-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax Oi 184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. als
mede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
Brussel (anp) - Na de verkie
zingsoverwinning van ex
treem-rechts in België heeft
premier Dehaene gisteren ge
pleit voor aanpassingen in
het kiesstelsel.
Hij wil ook de stemplicht ter
discussie stellen, hoewel hij over
eventuele afschaffing daarvan
'nog niet met zichzelf in het
reine is'.
Dehaene noemt het succes van
het Vlaams Blok, dat in Antwer
pen 28 procent van de stemmen
in de wacht sleepte, 'een zeer
duidelijk teken van onvrede'.
Volgens de premier gaat het ver
der dan de vreemdelingenpro
blematiek. Hij wijst erop dat ook
andere landen zoals Oostenrijk
te maken hebben met dit soort
uitingen van maatschappelijk
onbehagen.
Om beter daartegen ten strijde te
kunnen trekken, wil Dehaene
maatregelen die politieke ver
splintering tegengaan.
Invoering van een kiesdrempel
zoals in Duitsland, waar partijen
met minder dan 5 procent van de
stemmen geen zetels krijgen, zou
kunnen helpen. Ook over af
schaffing van de stemplicht wil
hij praten. Nu trekken sommige
partijen nogal wat proteststem
men van mensen die anders thuis
waren gebleven.
Degenen die paal en perk willen
stellen aan de opmars van ex
treem-rechts zijn 'gehandicapt'
door de versplintering van de
rest van het kiezerskorps, meent
Dehaene. „We moeten zeer
waakzaam zijn en bij voorbeeld
een aantal drempels inbouwen.
De democratie is een broos stel
sel dat zichzelf kan vernietigen.
De vooroorlogse geschiedenis Is
daar om ons eraan te herinne
ren."
De gemeentelijke en provinciale
verkiezingen van zondag heb
ben, vertaald naar het landelijk
niveau, overigens geen grote ver
schuivingen op het Belgische po
litieke veld teweeggebracht.
Wel verliest het Belgische kabi
net, behalve minister van Bui
tenlandse Zaken Claes die naar
de Navo vertrekt, zo goed als
zeker nog twee zwaargewichten.
Minister van Binnenlandse Za
ken Tobback wordt burgemees
ter in Leuven en de bewindsman
van wetenschapsbeleid Dehousse
gordt de sjerp om in Luik. De
kleurrijke Tobback kreeg de
voorkeurstemmen van een derde
van de Leuvense kiezers.
Deze aderlating lijkt prem;j
Dehaene vooralsnog weinig
gen te baren. „Het is nfet j
eerste herschikking die we ml
maken."
De regeringsleider meent d J
samenhang in zijn ploeg
genoeg is om het vertrek van-l
drie politieke kopstukken on i
vangen, maar hij onderstrL
dat hun opvolgers wel 'SJ
persoonlijkheden' moeten zijn'
Van onze verslaggeefster
Marja Klein Obbink
Antwerpen - De oude man in
krijtpak met vlinderdasje
neemt afscheid. Haast onver
staanbaar, in raszuiver
Vlaams roept hij wat kreten
naar de jongens aan de bar.
Het gaat over de verkiezingen,
het feest van gisteravond en de
matheid van de maandagmor
gen. Om dan op verzoek z'n
uitsmijter nog eens te herhalen:
„De führer zei het al: de verkie
zingen beginnen de dag na de
verkiezingen!
Gelach, gemompel en neutraal
schouderophalen van de kame
raden, voor hen lijkt het gefun-
denes fressen.
De verslaggeefster aan de bar
voelt zich ongemakkelijk. Bij
Vlaams Blok hoeft niks stiekems
jneer. Als je de grootste partij
van Antwerpen bent geworden
en eenderde van de kiezers op je.
gestemd heeft, wie heeft het dan
nog over verderfelijke ideeën?
Dat zou hetzelfde zijn als bewe
ren dat 30 procent van de bevol
king van de Scheldestad hart
stikke gek is. Het bordje dat
'Nederlandse journalisten onge
wenst' zijn, kan dan ook wel van
de voordeur van de lokaliteit
aan de Jacob van Maerlantstraat
worden verwijderd.
Vlaams Blok mag. En zeker z'n
leider Filip Dewinter die nog
geen kilometer verderop voor
het stadhuis op de Grote Markt
met stijl de felicitaties van een
ouder echtpaar in ontvangst
neemt. Zij in klassiek donker
blauw met maillot en door-
knooprok, hij in de duurdere
smaak beige regenjas, wat gebo
gen, z'n leven lang hard gewerkt.
Met een kleine buiging neemt
Dewinter de complimenten aan.
„Dank u voor uw stem, ik ga
mijn best doen!"
En nonchalant, met een hand
losjes in de zak van z'n onberis
pelijke pak vervolgt Dewinter
z'n wandeling, nagestaard door
Antwerpenaren, en toeristen,
achtervolgd door een camera
man van TV 1, terwijl zijn pr-
man hem zachtjes influistert dat
de felicitaties van Le Pen en
Jörg Haider zojuist binnen zijn
gekomen.
In café Den Engel, stamkroeg
van politiek Antwerpen, maakt
hij even tijd vrij voor een ge
sprek.
Hij de grote winnaar dreigt de
grote verliezer te worden. Nie
mand wil met hem in een colle
ge. Wat te doen? Alleereerst is
Vlaams Blok geen verliezer, zet
Dewinter recht. „Het is de de
mocratie die hier een nederlaag
lijdt."
Hij doelt op de coalitiebespre
kingen die de vier partijen-Ant-
werpen '94, SP, de liberale VLD
en het groene Agalev deze mor
gen al zijn gestart. Met één be
doeling: om Dewinter buiten het
college te houden. Dewinter:
„Het is natuurlijk zeer triest om
straks te moeten constateren dat
de oude coalitie weer in het
zadel wordt geholpen door hun
eigen opposanten. De VLD die
als reddingsboei van de oude
coalitie fungeert, dat doet zeer."
Terwijl juist diezelfde VLD als
beste partij naast het Vlaams
Blok zou functioneren, meent
Dewinter. Nog tijdens de verkie
zingsavond heeft hij z'n handen
uitgstoken naar de liberalen. En
naar de WOW (Waardig Oud
Worden) en naar Antwerpen '94
waar de CVP en de Volksunie in
samengaan.
Maar als zij niet willen., terwijl
hij weet - en hij heeft 'dat al
eerder op een persconferentie
beweerd - dat er mensen in de
VLD zitten die best met Vlaams
Blok in zee willen gaan. „Maar
dat is nog steeds een kleine min
derheid. En de nationale leiding
van de VLD wil het al helemaal
niet."
Nee, Dewinter kan. nu.,niet meer
doen dan afwachten en en een
beetje druk uitoefenen op de
coalitiebesprekingen via de me
dia. Maar de afloop staat al vast,
weet hij ook: Vlaams Blok komt
niet aan de macht. Laat staan
dat hij burgemeester wordt. „Ik
heb de tijd," zegt de 32-jarige
rechts-extremistische voorman.
„Wie weet over zes jaar..."
Dewinter staat op,, kijkt verlan
gend naar het biertje dat partij
genoten hem al wuivend voor
houden. „We gaan nu de opposi
tie in en dat kan heel leuk wor
den," wil hij nog kwijt. „Vooral
als men bedenkt dat er een hete
rogene coalitie gaat ontstaan,
vol met moeilijkheden en tegen
strijdigheden, die tegenover zich
een monolitische oppositie vindt,
met 18 zetels: het Vlaams Blok.
En reken maar dat we er hard
tegenaan gaan!"
Antwerpen staat niet alleen. Er
is tot nu toe geeneen Belgische
gemeente te vinden waar het
Vlaams Blok in het college te
vinden zal ziin.
Ook niet in Brasschaat bijvoor
beeld, de buurgemeente van
Antwerpen.
Lode Bertels is er al achttien
jaar burgemeester. Zijn partij de
CVP heeft in zijn gemeente drie
zetels verloren. Toch hoopt Ber
tels nog voor zes jaar bij te
tekenen.
In de 'villa-gemeente' Bras
schaat sprong het Vlaams Blok
van één naar vijf zetels. Is dat
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De Tweede-Ka
merfractie van D66 is 'onge
lukkig' met de bezuinigings]
plannen van haar eigen mi
nister Wijers van Economi
sche Zaken. Wijers bezuinig!
de komende vier jaar 12\
miljoen gulden op technolo:
giesubsidies, consumentenor
ganisaties en toeristische inl
stellingen. Op energiesubsi
dies wordt 180 miljoen ge
kort. I
Dewinter, op deze foto samen met de Nederlandse extreem-rechtse Janmaat, vindt dat til
democratie geweld wordt aangedaan door het Vlaams Blok buiten het Antwerpse college |J
houden. foto de stem/ben steffJ
reden voor een politieke alarm
fase?
Bertels: „Wat er aan te doen? Ik
weet het niet. Het ongenoegen is
groot, maar het is voor mij ook
een raadsel. Toch sta je als ge
meente machteloos. Het parle
ment en de provincie moeten dit
probleem aanpakken."
Aan de buitenlanders, zo vaak
het doelwit van Vlaams Blok,
kan het niet liggen. In Bras
schaat wonen welgeteld negentig
asielzoekers, de tientallen 'geld-
vluchtelingen' uit Nederland in
de luxe buitenwijken niet mee
gerekend.
Bertels gelooft dat met de uit
slag van zondag Vlaams Blok
een hoogtepunt heeft bereikt:
„Ik ben optimistisch, voor hen is
het nu terug naar af. Ze worden
echt geen burgemeester van Ant
werpen."
Ook in Kapellen waar Vlaams
Blok van nul opeens drie zetels
krijgt, verandert er weinig in lil
politieke landschap. „De raadtl
het college zullen er hier ze?r
wat linkser uitzien," gniffelt
meentesecretaris H. van DrorJ
me., „omdat er binnen de Oï|
die opnieuw een coalitie
vormen met de VLD steeds mf
linkse invloeden komen."
Vlaamsblokker Haenen loopt
Kapellen nog wat verdwaas!
rond, zegt Van Dromme. „It|
man moet het doen met
'WK
fc*. «v. h vtsujsfc «-n f n
mt
De krantekoppen in België spraken gisterochtend voor zich.
foto de stem/johan van guftp
tijprogramma dat voor Antwerl
pen is gemaakt. Nou, we hebbal
hier geen buitenlanders, heti
hier veilig op straat, de criminal
liteit is beduidend lager dansl
Antwerpen. Dus wat hij hiel
moet doen? Hij weet het zej
niet, denk ik."
Mark Wellen, de Antwer
CVP-schepen van openbare wer-l
ken is een van de weinige lokaïl
politici die openhartig op
overwinning van Vlaams
reageert; hij uit zelfs ope:
kritiek aan het adres van burge-l
meester Cools: „Het bestuur vail
de stad is de afgelopen tijd iij
weinig besluitvaardig g
De mensen vragen om kordaat
heid, niet om slap beleid. Ea
cultuurmanifestatie als Antwer
pen '93 is natuurlijk leuk, maar
het zet geen zoden aan de dijt
als de dagelijkse problemen
de wijken stevig aangepakt moej
ten worden. Bovendien is
controversiële optreden van bur
gemeester Cools een van de fac
toren die tot ongenoegen aanlei
ding geven. Het is nu zaak omi'
teugels stevig in handen te ne-|
men. Standhaftig moeten we i'
stad verbeteren."
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De paarse coa
op welke wijze extra belal
economische groei gebruil
ge kabinetsperiode. De V\i
andere regeringsfracties Pi
De WD vindt dat belastingmee
vallers hoe dan ook gebruik
moeten worden voor het dichte
van het financieringstekor'
maar PvdA en D66 vinden ee
andere bestemming - lastenver
lichting of verbetering van we1
gen en spoorlijnen - ook accep
tabel. Het CDA wil niet te vej
vooruitkijken en liet gisteren bi
monde van kamerlid Terpstr:
weten eerst af te wachten of iij
1995 genoeg wordt bezuinigd. J
De ruzie in de coalitie zal van]
avond blijken tijdens de finan'
ciële beschouwingen in de KeI
mer. Dat debat zal voornamelij|
over 1995 gaan, maar de rege
Den Haag (anp) - Het plan va]
minister Ritzen (Onderwijs) oif
werkloze leraren uit de voormal
lige DDR in Nederland als leraa
Duits aan de slag te helpen,
van de baan. „Aan de uitvoerin
zaten te veel haken en ogen,|
aldus het'ministerie.
Ritzen lanceerde zijn plan i|
november vorig jaar in Bon]
tijdens een bezoek aan zijn Duit!
se ambtgenoot Ortleb. Hij ved
wees daarbij naar het tekort aa]
leraren Duits in eigen land. Da
tekort viel echter mee. Boven
dien bleek het aan Duitse zijd
niet eenvoudig geschikte leeij
krachten te selecteren.
Wel zal het aantal zogenoemd
Duitse taaiassistenten dat naa
Nederland komt, een uitbreidinl
ondergaan.Het gaat om jong:
Duitsers die Nederlands hebbel
gestudeerd en hier worden inge
zet bij Duitd
conversatielessen,excursies e|
speciale projecten.
Een goed rijksambtenaar moet
een beetje schizofreen zijn. Hij
of zij moet in staat zijn om in
maart een mooi plan op tafel te
leggen om 'vervolgens in april
een notitie te produceren waar
in hij met datzelfde plan de
vloer aanveegt.
En het kan nog erger. Van me
nig ambtenaar wordt ook ver
wacht dat hij onafgebroken de
eigen functie tegen het licht
houdt. En desnoods zwart op
wit verdedigt dat het land het
ook zonder die functie wel redt.
Er moet een tijd zijn geweest,
waarin het leuk was om ambte
naar te zijn. Een tijd, waarin je
met leuke plannetjes kon stoei
en die het leven van de een of
andere groep in de samenleving
zouden veraangenamen. Maar
die lol is er al lang af. De
overheidsdienaren werken te
genwoordig grotendeels met be
hulp van het handboek Kommer
en Kwel. Er moet bezuinigd
worden, een onsje hier, een paar
kilo daar en desnoods de eigen
arbeidsplaats.
Maar dat is het laatste wat je
van een beetje strijdvaardige
ambtenaar mag verwachten.
Masochisme is tenslotte nog
geen absolute voorwaarde voor
een baan bij de overheid. Dus
als de ambtenaar moet kiezen
dan gaan nog liever de eigen,
oorspronkelijk zo hartverscheu
rend verdedigde plannen de
prullenbak in dan dat de minis
ter een voorstel krijgt de eigen
toko te sluiten.
Neem nu bijvoorbeeld het mi
nisterie van Economische Za
ken. In de jaren tachtig kwamen
ze daar tot de overtuiging dat
het weinig zin had om met krui
wagens vol overheidsgeld bij
kwakkelende bedrijven binnen
te blijven rijden. Het roer moest
om. De centen konden beter
worden gebruikt voor steun aan
kansrijke ondernemingen en be
drijfstakken. Niet door hun
bankrekening te spekken maar
door - zoals dat in het jargon
heet - voorwaardenscheppend
beleid.
Een van die voorwaarden was
het stimuleren van het zoeken
naar nieuwe technologieën, die
vervolgens door bedrijven in de
praktijk kunnen worden toege
past. Dat is vooral nuttig voor
kleine bedrijven die niet de mo
gelijkheid hebben om er een
eigen laboratorium met een ei
gen professor Zonnebloem op
na te houden. Maar ook de grote
bedrijven zijn meer en meer
afhankelijk geworden van bui
tenstaanders. Toen het econo
misch slechter ging, ging het
mes ook in de onderzoeksuitga-
ven. De wetenschappers die niet
bij elke ontdekking dollarte
kens in de ogen kregen, kwa
men als eerste op straat te
staan. Een beetje aanklooien in
de laboratoria, in de hoop iets
■geweldigs te ontdekken, was er
niet meer bij. Onderzoek werd
pas toegestaan als er een reële
kans was op een commercieel
succesvol produkt.
Dus alle hens aan dek om te
voorkomen dat Nederland af
zakt naar de technologische
middenklasse. Er moet ruimte
zijn voor het ontwikkelen en
gebruiken van daadwerkelijk
nieuwe technologieën. Tot nu
toe is er veel te veel aandacht
gegaan naar de verbetering van
sectoren waarin we al sterk
zijn, zoals bijvoorbeeld de land
en tuinbouw. En of dat nou
allemaal zou succesvol is...
Dankzij de techniek zien onze
tomaten en paprika's er piek
fijn, gaaf en glanzend uit en zijn
de worteltjes recht en van een
oranje, waarop de koningin ja
loers kan zijn. Maar smaken ze
daardoor beter? De Duitsers
hebben er zo hun eigen ideeën
over.
Juist als klein land moet je
buitengewoon kien zijn in het
zoeken naar die sectoren waarin
je nog aan de weg kunt timme
ren. Israël is daarvan een goed
voorbeeld. Natuurlijk spelen de
omstandigheden waarin het
land verkeert een belangrijke
rol. Maar het is een feit dat de
Israeli's op het gebied van mili
taire en medische technologie
indrukwekkende prestaties le
veren. Het gaat er maar om dat
je met iets komt, waarvan een
ander denkt: verhip, kunnen die
Nederlanders dat ook?
Nou snappen ze dat bij Econo
mische Zaken ook wel dus wek
te het geen verbazing dat die
kiene ambtenaren tijdens de ka
binetsformatie voortdurend
probeerden dit thema onder de
aandacht te brengen. En met
succes. Want meldt het regeer
akkoord niet: „Er worden nieu-
Illustratie Mat Rijnders
we kernen van economische
groei gestimuleerd in dienstver
lening, informatica, telematica,
communicatie en andere toe
passingen van nieuwe kennis en
technologie." Dat moet toch fijn
zijn geweest, om dat zo terug te
lezen.
Maar al snel werd een beroep
gedaan op de schizofrene trek
jes van de trouwe overheidsdie
naren. Want minister Wijers
moest meebezuinigen. En dan
heb je als ambtenaar twee mo
gelijkheden. Of je schrijft je
eigen bureau de deur uit of je
doet net alsof een ander je
mooie plannen van een paar
maanden geleden heeft bedacht.
Bij Economische Zaken kozen
ze - en wie zal het verbazen -
voor het laatste. Dus komt de
minister vanmiddag vertellen
dat het voor technologiesubsi
dies beschikbare bedrag wordt
teruggeschroefd. De ambtelijke
overlevingsdrift heeft het weer
eens gewonnen van de noodza
kelijke vernieuwing.
De Tweede Kamer begint deze
week met de behandeling van
de begrotingen van de afzon
derlijke ministeries voor 1995.
Maar dat kan pas als het totale
financiële kader is vastgesteld.
Dus komt ook de totale Miljoe
nennota nog aan de orde.
Daarom begint de Kamer
met onomstreden begrotingen
zoals die van het Koninklijk
Huis en van Algemene Zaken,
het 'huisdepartement' van de
minister-president.
Behalve de begrotingen staan
verder op de agenda de uitbrei
ding van de luchthaven Beek,
de carpool-wisselstrook, de
mestproblematiek, het plan van
minister Van Mierlo voor een
apart VN-strijdmacht en de
jeugdzorg.
In de Eerste Kamer komt onder
meer de uitvoeringsorganisatie
van de sociale zekerheid aan de
orde.
ALS ER nog nauwelijks gren;
onderscheid blijven? Veroni
commerciële radio en televisie
oude voet voort. Zij blijven
zodoende voor een behoor!
kijkgelden.
Het verschil lijkt duidelijk: e
geld volledig uit de markt he
publieke zaak. Het is echter
bestaat voor een aanzienlijk
van advertentie-inkomsten. D
Hilversum de afspraak gemaa
glittermagazijnen bevoorraad
Maar als het verschil slechts
we dan een publiek bestel? li
slechts commerciële uitgev
succés - de een wat beter d
niet-commercieel gekleurd nii
De vergelijking gaat niet hele
geschreven pers bedreigd w
daartoe bestemd fonds tijdel
Nederland alle van een min o
geen alles wegvagende popu
zijn en zou op deze wijze d
vrijheid van meningsuiting
ving in gevaar komen, zoude
om ook een schrijvende publ
Maar wat nog meer telt, is
kranten. Televisie moet het s
van informatieverstrekking,
kregen met verstrooiing. Da
zendtijd met zulke programrr
graag rond deze uitzendingen
Nederlandse kranten zijn ve
Dagbladuitgevers rekenen f
nieuwsmedium te exploiterer
die hoek, in tegenstelling tc
beperkt.
Informatieverschaffing van re
omvang is een der fundame
televisie voor veel kijkers
verdient de onafhankelijke si
kent een publiek bestel. Als i
commerciële slag om de kijkc
De tactiek waarvoor de reste
zen hebben, is weliswaar bet
heeft, wil het kijkers, adv
Populaire programma's nodi
de zelf in het zadel gehouden
duivel te biecht gaan. Het w
publieke omroep of zelf w
geworden was of een derde
sterrenmonopolie.
