Marmeren goden in de lage landen
Ma
Bart Peeters presenteert artiesten:
van Marianne Weber tot Laura Pausini
PAN-beurs: kunsthandelaren geloven er weer in
Nijholt maakt zijn
credo helemaal waai
Hugo Claus weer in d
race voor Nobelprijs
UIT GIDS
DE STEM
GIDS
Mathieu Kesséls en het neoclassisisme in het Noordbrabants Museum
Ideaal
Techniek
'Later is te laat' in De Maagd
pE STEM
Villa's
VRIJDAG 7 OKTOBER 1994 Q|
Van onze rtv-redactie
Hilversum - Klassieke en populaire mu
ziek zijn vanavond in het Grand Gala
du Disc weer uit elkaar gehaald. Vorig
jaar bliezen Avro, CPG en Stichting
Edisons het Grand Gala nieuw leven in.
„Misschien zijn we met iets te veel
ambitie van start gegaan", meldt Kees
van Twist, Avro-manager cultuur.
„Voorbeeld daarvan is onze wens om klas
siek en populair in één programma te combi
neren. De onderbouwing van het idee klopte.
Het zijn namelijk geen gescheiden werelden
meer. Maar de combinatie in een programma
werkte moeizamer. Het tempoverschil bleek
Jeff Trachta en Bobbie Eakes van 'The
Bold, and the Beautiful' treden op tijdens
het Grand Gala du Disc, foto charles aerts
te groot. Zo doe je de klassieke muziek geen
recht."
„Besloten is om beide muziekgenres hun
eigen podium te gunnen. Doorgaan met het
Grand Gala-du Disc Populair en daarnaast
een klassiek muziekevenement organiseren
onder de titel De Nacht van de Romantiek",
meldt Kees van Twist.
Bart Peeters presenteert het populaire werk.
Vanwege optredens met haar eigen show in
het land viel Angela Groothuizen af. „We
hebben dit jaar gekozen voor een enkelvou
dige presentatie. De beoogde presentator
moest affiniteit hebben met en kennis van
het hedendaagse muziekgenre. We hadden
geen betere presentator kunnen wensen dan
Bart Peeters."
Samen met het Metropole Orkest onder
leiding van Dick Bakker treden op: Wet Wet
Wet, Jeff Trachta Bobbie Eakes (uit The
Bold The Beautiful), Sinéad O'Connor,
Andrea Bocelli, Youssou N'Dour, Harry
Conninck jr., Golden Earring, Laura Pausi
ni, Marianne Weber, René Froger, Chris de
Burgh, Twenty 4 Seven, 2 Brothers on the
4th Floor, Hans Dulfer en Céline Dion.
„Er zijn artiesten bij die al een grote naam
hebben, maar ook artiesten die aan het begin
staan van een grote carrière of van een
hernieuwde start", motiveert Kees van Twist
de brede keuze.
De uitreikingen van de Edisons vormen weer
een vast onderdeel van het programma.
„Deze keer is er niet één uitreiker, maar
hebben we het dichter bij de zeventien
categorieën gezocht. Voor het eerst is ge
werkt met nominaties. Dat draagt mee aan
de betrokkenheid van de kijkers."
De Nacht vande Romantiek heeft in de
verschillende zalen van het Amsterdamse
Concertgebouw plaatsgevonden op 21 sep
tember. Dit evenement wordt in twee delen
uitgezonden: op 18 en 25 oktober.
(Nederland 1,21.01 uur)
Door Hans Rooseboom
In het Noordbrabants Mu
seum in Den Bosch is een
heldengalerij ingericht.
Langs die galerij van tiental
len marmeren bustes belandt
de bezoeker in een zaal vol
Griekse goden, godinnen,
mythologische figuren en dis
cuswerpers.
Je bent verzeild in een wereld
van steriele marmeren beel
den. Allemaal zijn. ze ge
maakt door Nederlandse
kunstenaars, in de periode
dat Nederland en België één
land vormden (1815-1840).
Het tijdperk van het neoclassi
cisme viel samen met dat van
Groot-Nederland. Niemand
hoeft zich te schamen als hij de
namen .van deze kunstenaars
niet kent. Mathieu Kessels,
Eugène Simonis, Jean-Antoine
van der Ven en Jean-Louis van
Geel: ze zijn een witte vlek in de
Nederlandse kunstgeschiedenis.
Als witte vlek presenteert het
Noordbrabants Museum deze
tentoonstelling van neoclassicis
tische beelden. Vooral ook de
bijbehorende catalogus is een
belangrijke 'invulling van die
witte vlek. Daarvoor heeft
kunsthistoricus Dr. Willem Ber
gé pionierswerk verricht.
De hoofdpersoon van de ten
toonstelling is Mathieu Kessels
(1786-1837). Zo^ergeten als hij
is, bij zijn leven'was Kessels een
beroemde kunstenaar in Europa,
zo is uit het voorbereidende
werk voor de tentoonstelling
duidelijk geworden. Bij zijn
dood in 1837 werd de geboren
Maastrichtenaar Kessels her
dacht in alle Parijse kranten.
Na zijn studie in Parijs vestigde
Mathieu Kessels zich in 1816 in
Rome, het mekka van de beeld
houwkunst. Kessels ging er niet
meer weg. Hij werkte aanvanke
lijk in het atelier van Bertel
Thorvaldsen, een van de grote
namen van het neoclassicisme.
Na het winnen van een groot
concours was zijn naam geves-
Portretbuste van Mathieu
Kessels, gemaakt dor Eugène
Simonis
Wat hebben vrouwen dat man
nen niet hebben? Ieder die door
de biologische theorie of door
de ervaring van het leven inge
wijd is, weet het antwoord.
Maar er moet meer zijn, leert de
schilderkunst. De simpele ver
schillen in lichaamsbouw, gees
tesgesteldheid of functie zijn
niet voldoende om de overeen
komsten tussen de vrouwen van Memling en Modigliani te verklaren.
Beide schilders worden in Brugge geëerd, Modigliani met een net
beëindigde expositie van tekeningen en aquarellen uit de collectie van
zijn Parijse vriend Paul Alexandre, Memling met een overzichtsten
toonstelling vanwege zijn vijfhonderdste sterfdag.
Er zit ruim vier eeuwen tussen de beide meesters en toch hebben ze
meer dan een toevalligheid gemeen. De Modigliani-tentoonstelling
beperkte zich tot het vroege werk, in hoofdzaak schetsen en
tekeningen uit de periode van 1907 tot 1914. Voldoende om de
ontwikkelingsgang te tonen.
Modigliani startte met trefzekere portretten. Uit één lijn opgebouwde
amazones, Toulouse Lautrec-achtige nachtvlinders en natuurgetrou
we naakten. Een serie blote achterkanten van Anna Achmatova, de
prinses van de Russische poëzie, met wie hij even een heftige
verhouding had.
Ineens houden die levensechte dames op. Modigliani ontdekt het ei
en de mathematische vorm. Panelen vol aan Nefretete herinnerende
gestileerde dameshoofden, door de strakheid van Afrikaanse maskers
beïnvloede, uitdrukkingsloze gezichten en op antieke Griekse kariati
den lijkende verstilde vrouwen. Modigliani op zoek naar de absolute
vrouwelijke schoonheid. Die bestond voor hem uit hoofd, langgerekt
en als een ellips.
Memling zoekt niet. Hij weet. Al zijn vrouwen zijn ideaalbeelden.
Geen pukkeltje, geen door het leven geëtste lijn en geen van
ontevredenheid getuigende verzuurde mond. Zijn vrouwen zijn
madonna's. Hemels, uitdrukkingsloos, gelukkig en ook ei-vormig.
De mannen bij Memling kennen meer variatie. Zijn Christussen en
martelaren zijn gelukzalig. Geitewollen vlasbaarden met een van
idealisme vervulde lege oogopslag. Zelfs als ze gepijnigd worden
kijken ze onaandoenlijk dankbaar. Geportretteerde opdrachtgevers
zijn meer naar het leven getekend. Zij hebben leeftijd, een enkele
plooi en een eigen mond. Geen fotografische individualiteit, maar
desondanks een persoonlijke karakteristiek.
Memling is een legende. Het apocriefe romantische verhaal, zoals
door Truitje Bosboom opgeschreven, van de op een gure wintera
vond uit de oorlog terugkerende huurling die uitgeput op een Brugse
kloosterpoort klopt. De broeders en nonnen namen hem liefdevol op
en uit dank schilderde meester Hans het ene goddelijke werk na het
andere.
Allemaal onzin. Memling was een rijke, gezeten burger die van
particuliere en van kerkopdrachten leefde. Maar ook de kunsthistori
sche en flamingante kenschetsing die van hem gegeven wordt, slaat
nergens op. Memling heet een Vlaamse primitief, een van de grote
zonen, zoals Gezelle's leerling Eugène van Oye in zijn Memlingcan-
tate schreef, van het winderige land aan de kust. Toen in 1871 het
Memlingstandbeeld van Pickery onthuld werd en er in Brugge alleen
in het Frans over de middeleeuwse schilder gesproken werd, schreef
Van Oye een woedende brief. Vlaanderen en zijn school van
primitieven werd miskend.
Maar Memling was een Duitser en al helemaal geen primitief.
Memling was een idealist. Hij schilderde geen werkelijkheid, maar
een gedroomd paradijs. In zijn vrouwen komt dat het best tot uiting.
Geen moeders met kloven of meiden met vereelte knieën, maar
onbevlekte madonna's, gestileerde moeder-maagden die het ideaal
van de absolute schoonheid benaderen.
Dat hebben Modigliani en Memling gemeen: de vrouw als gave
vorm. De wiskundige perfectie van de baardeloze kinlijn. Een engel
in mensengedaante.
tigd. Hij ontving een maande
lijks stipendium van koning Wil
lem I. In zijn eigen atelier werkte
hij aan een stroom opdrachten.
Tot zijn dood was hij tevens
hoogleraar aan de kunstacade
mie van Rome.
Belg
Zijn weduwe schonk de nalaten
schap van Kessels - zeventig
marmeren beelden - aan de ko
ning van België. Die collectie is
de basis voor de tentoonstelling
in het Noordbrabants Museum.
In België heeft men Kessels ove
rigens altijd voor een Belg ge
houden, en niet voor een Neder
lander.
Dit soort werk is dan ook bij
uitstek on-Nederlands. Beelden
"hebben in Nederland geen tradi
tie. Zelfs het meest populaire
soort beeld is maar mondjesmaat
vertegenwoordigd: het stand
beeld.
Ga daarentegen eens kijken in
Brussel of Wenen. Loop eens
rond in -Zagreb of Praag. Ze
staan er vol mee. Standbeelden
van koning, keizer, admiraal,
van geleerden en kunstenaars,
stamvaders en heiligen. Beelden
ten voeten uit, borstbeelden, hel
dengalerijen, fonteinen vol tri
tons, balkons gedragen door
marmeren krachtpatsers, sokkels
vol heroïsch steigerende paar
den, zwaardridders en vlaggen-
zwaaiende soldaten.
Plat
In Nederland bestaat dat alle
maal niet, en mag dat eigenlijk
niet. Een sculpturale affiniteit
ligt ook niet voor de hand in
Nederland. Het Nederlandsche
landschap kent geen driedimen-
sionaliteit en dat wreekt zich ih
een afwezigheid van ruimtelijke
kunst. In gewoon Nederlands:
het land is plat, en zijn kunst is
plat: dus een overvloed aan
schilderijen. Hoog oprijzende
beelden zouden hier maar opval
len.
De korte bloei van neoclassicis
tische beeldhouwkunst in de Ne
derlanden is dus een uitzonde
ring, een curiositeit in de kunst
geschiedenis. Het draait bij deze
kunst om het verhevene, het vol
maakte, uitgedrukt in blank
marmer. De geïdealiseerde
schoonheid van het menselijk
lichaam moet getoond worden.
We hebben hier te maken met
een volmaaktheid in het kwa
draat. In het begin waren er
Griekse beelden. De Romeinen
deden die beeldhouwkunst al
dunnetjes over en vervolmaak
ten, in hun eigen ogen, de Griek
se beelden. In de renaissance en
de barok gingen kunstenaars
(Michelangelo) weer een stapje
verder. De neoclassicisten van de
19e eeuw tenslotte wilden die
Blik op een deel van de expositie 'Heimwee naar de klassieken' in Den Bosch
foto's noordbrabants museum
hele handel op hun beurt evena
ren en liefst overtreffen.
Hun kunst straalt stilte uit. Het
is puur verstandelijke kunst, het
emotieloos verfraaien van de na
tuur. Na 1850 veranderde de
tijd. De romantiek, het realisme,
het impressionisme en het mo
dernisme lieten zich gelden. Alle
belangstelling voor de kunst van
de neoclassicisten verdween, tot
op heden. Rond 1975 kwam er
pas weer een tentoonstelling, in
Londen, van grootheden als An
tonio Canova en Bertel Thor
valdsen.
De Bossche tentoonstelling van
Mathieu Kessels en zijn zes leer
lingen voert ons terug naar de
tijd waarin het beeld van 'de'
klassieke oudheid werd gescha
pen. Het beeld dat op gymnasia
werd doorgegeven en nog altijd
geldt. Maar of dat beeld over
eenkomt met de werkelijkheid
van de klassieke oudheid is de
vraag. Waarschijnlijk niet.
Het neoclassicisme verengde na
melijk de eeuwenlange antieke
cultuur tot één periode: de zesde
eeuw voor Christus in Athene.
De beelden, architectuur en lite
ratuur uit die ene periode wer
den verheven tot 'de' klassieke
oudheid.
Een marmeren beeld komt
in stadia tot stand. Na ont-
werpschetsen op papier
maakt de beeldhouwer een
klein model in klei. Wordt
het kleimodel gebakken dan
spreken we van terracotta.
Met behulp van passers
wordt het kleimodel op wa
re grootte geboetseerd. Met
een contramal wordt daar
van een gipsafdruk ge
maakt. Talloze punten van
het gipsmodel worden over
gebracht op het uit te hou
wen blok marmer. Assisten
ten doen het ruwe werk, de
kunstenaar zelf de afwer
king.
Het witte, onwezenlijke, onper
soonlijke karakter van de beeld
houwkunst uit het neoclassisme
is bovendien de vrucht van een
fataal misverstand. Rond 1800
'namelijk kende men de grote
voorbeelden van de klassieke
Griekse beeldhouwkunst in de
gedaante waarin ze de eeuwen
doorstaan hadden: afgesleten
blank marmer. Maar wij weten
nu beter. De Grieken beschilder
den hun beelden, en trouwens
ook hun marmeren zuilen, in alle
kleuren van de regenboog be
schilderden.
Het ging er in de klassieke oud
heid een stuk kleurrijker aan toe
dan de neoclassicistische navol
gers ons willen doen geloven.
'Heimwee naar de klassieken. De
beelden van Mathieu Kessels en
zijn tijdgenoten, 1815-1840'. Noord
brabants Museum, Verwersstraat
41 Den Bosch. Openingstijden dins
dag t/m vrijdag 10-17 uur, zaterdag/
zondag/feestdagen 12-17 uur, ge
sloten op maandag. De catalogus,
van de hand van Dr. W. Bergé, telt
176 blz., 150 ill., en kost ƒ49,50.
(t/m 8 januari 1995)
Door Lia van Nuys
In de Amsterdamse Rai kan alchemie
worden bedreven, door iedereen die
'slijk der aarde' wil omzetten in 'zout
der aarde'. Het is toch al hoogseizoen
voor de handel in kunst en antiek, met
een overmaat aan gespecialiseerde vei
lingen, maar nergens is het aanbod aan
schoonheid zo groot als op de PAN-
beurs, die van 8 tot en met 16 oktober
wordt gehouden in de tot kunsthal om
getoverde Parkhal.
Er heerst weer wat optimisme nu veilingcij-
fers wijzen op een einde van de recessie in de
kunstbranche. In de handel wordt al gespro
ken van 'een nieuwe renaissance'. De PAN is
met 111 deelnemers in elk geval groter dan
ooit. Handelaren die de oude beurs in Delft
inruilden voor Amsterdam, zien nu dat zelfs
de enorme RAI-locatie in goede tijden vol
kan raken. Tot de nok, als morgen de kopers
en kijkers toestromen. Verleden jaar waren
het er dertigduizend van zestien verschillen
de nationaliteiten. Een kwart kwam be
roepsmatig, een derde als verzamelaar.
Maar terug naar de alchemie: schoonheid,
het zout der aarde, ingeruild tegen geld, het
slijk der aarde. Geen beter voorbeeld op
deze beurs dan het zilveren zoutvat uit 1585,
in de stand van Beeling. Wie dit pièce de
milieu op zijn eettafel wil zetten moet daar
ongeveer een miljoen gulden tegenover stel
len. Maar het is dan ook iets bijzonders.
Bijna een halve meter hoog, gedeeltelijk
verguld, in Nederland gemaakt naar Engels
model. Renaissancestijl, zoals toen de mode
was.
Het zoutvat is met alle mogelijke technieken
gedecoreerd: gedreven, geciseleerd, gegra
veerd. De gravure met een episode uit het
beleg van Antwerpen is mogelijk later aan
gebracht; de zilversmid was Jacob Dirksz
van Clootwijk (circa 1573-1610) te Dord
recht.
De PAN-beurs ruimt - getrouw aan zijn
reputatie - veel ruimte in voor moderne en
hypermoderne kunst in alle mogelijke mate
rialen en technieken, waarbij vooral de felle
kleuren van glas en schilderkunst de sfeer
bepalen. Het meest actuele stuk op deze
beurs is nauwelijks droog, bij wijze van
spreken.
Daar staat tegenover dat de oudste stukken
van ver voor onze jaartelling zijn. Archeolo
gisch antiek van 'de antieken' bij Mieke
Zilverberg en mysterieuze sculptuur uit pre-
columbiaanse culturen bij America Antigua
uit Tilburg, een van de zes nieuwe deelne-
Bergen op Zoom. Stads
schouwburg De Maagd. 'Later
is te laat'. Toneelspel van Noël
Coward. Vertaling: Guus
Vleugel en Ton Vorstenbosch.
Regie: Jules Royaards. Ac
teurs: Willem Nijholt, Liz
Snoijink, Gerrie van der Klei
e.a. Gezien donderdag 6 okto
ber.
Door Sjef Huismans
Willem Nijholt gelooft in Co
ward. Al sinds de jaren vijftig
bewonderde hij de giganti
sche schrijver en kenner van
de menselijke ziel. Hij be
zocht zelfs zijn woonplaats
en graf op Jamaica. En nu
pas laat in zijn carrière heeft
hij de kans gekregen in drie
van de vele excellente spelen
van zijn idool te kunnen glo
riëren n.l. Private Lives, De
Markiezin en vanavond Pre
sent Laughter.
In het laatste stuk kan hij heel
zijn artisticiteit kwijt, omdat dit
spel de gelegenheid biedt alle
registers van het toneelspelen
open te trekken. Liefde,
bedrog,leugen, woede, haat,, fijn
zinnigheid, waarheidszin, geluk
en tegenslag, al deze facetten en
nog meer passeren de revue en
vormen het spel dat de toch
enigszins gedateerde creatie van
Coward maakt tot een spranke-
lende orgelsymfonie.
Coward neemt de leugenachtige
decadentie van de dertiger jaren
op de korrel met zijn frivoliteit
en losse zeden, vooral in de krin
gen van film em toneel.
Garry Essendine is de gevierde
acteur die al acterend het leven
naar zijn hand tracht te zett»
Dit maakt hem tot een mens 4
met losse versierhand en vt
uiterlijk gedoe en weinig wat
heidszin een zalig bestaan kw
opgebouwd.
Maar wanneer op een bepaal
moment al zijn wapens zich 4
gen hemzelf beginnen te kei»
wordt het leven eerder ongenie
baar. Coward laat als onderto»
de toeschouwer voelen dat iedm
mens ergens een acteur is als 1
hem past en dat maakt het sj*
nog actueel.
Daarbij komt nog dat deze
teur een meester is in de dial
deze is levensecht met iei
keer opnieuw verrassende w»
dingen. Een flinke dosis huitj
en ironie maakt zijn teksten
een kleurrijk en smakelijk mem
Rond captain Nijholt staat ei
cast aan gelouterde acte®
waardoor het stuk, wat vrij lanj
is, toch vaart en spanning houdt
Rooyaards heeft voor enl
luchtige types gekozen die dl
krenten in de pap zijn. Monig
Reed, de secretaresse krijgt
onverstoorbaar jasje van Gernt
van der Klei, Ellen Röhrmana
een prima Miss Erikson neer
Jasper de Moor vermaakt dezaa
met zijn quasi gestoorde Rolam
Maulerol.
De rest in de 'normale' rollet
staat uitstekend op zijn plaats
Esther Roord als Joanna
van ons best iets aan haar k
snelle en niet altijd verstaanbart
dictie doen.
Toneel en aankleding van Frist
Wiegersma vormden een zeer ar
tistiek plaatje en verdienen
compliment.
Stockholm (ap) - De Nobelprijs voor de Vrede kan de leiden
uit het Midden-Oosten nauwelijks ontgaan. De grote vraag 11
wie dit jaar de prijs voor de Literatuur krijgt en de naam vat
de Belgische auteur Hugo Claus doet opnieuw de ronde.
Elke prijs die wordt toegekend is
7 miljoen kronen groot, ofwel
bijna 1,7 miljoen gulden. Welke
schrijver zijn oeuvre dit jaar met
dat bedrag bekroond ziet is af
wachten.
De Literatuurprijs wordt tradi
tiegetrouw op een donderdag in
oktober bekend gemaakt, met
slechts een paar dagen waar
schuwing vooraf.
Over genomineerden wordt van
tevoren niets gezegd en schrij
vers die denken dat zij een kans
maken zitten op die donderda
gen dicht bij hun telefoon in de
hoop dat de Zweedse Academie
belt.
In de geruchtenmolen circuleren
dit jaar de Estlandse schrijver
Jaan Kross, de Belgische dichter
en toneelschrijver Hugo Claus,,
de Hongaar Gyoergy Konrad, de
Ierse dichter Seamus Heaney en
de twee Portugezen Jose Sara-
mago en Antonio Lobo Antunes.
Minder geld wordt gezet op Ken-
zaburo Oe uit Japan, de Syrisè
Libanese dichter Adonis en
lawa Szymborska uit Polen.
In 1991 won de Zuidafrikaansi
Nadina Gordimer, in 1992
Caraibische schrijver Derek
Walcott en vorig jaar Toni Mof
rison uit de VS.
De Nobelprijzen worden uitge
reikt op 10 december, behalve de
prijs voor de Vrede, die op
zelfde dag in Oslo wordt over
handigd.
Anders Paulrud, literatuurcriti
cus van het Aftonbladet, vindt
dat Kross moet winnen. „Hij ii
in de 70 en zijn werk is it
diverse talen vertaald. Hij
schrijft historische romans, was
een criticus van het Sovjet-regi
me en heeft een tijd in een
werkkamp gezeten", aldus Paul
rud.
Volgens Paulrud is de val van de
Sovjetunie nu al lang genoeg
geleden om een schrijver uit dat
gebied te belonen.
mers. Tot de nieuwelingen behoren de R&H
Collectie uit Den Bosch met onder andere
Oude Meesters, en Pim Jacobs met het
accent op 18de-eeuws Nederlands zilver.
Geen genre kunst en antiek ontbreekt en
elke sectie toont zeldzaamheden die een
museumcollectie waardig zijn. Meest specta
culaire aanbod komt deze keer echter van
een echt museum: Rembrandt-etsen voor
honderd gulden per stuk. Het Rembrandt-
huis presenteert tijdens de PAN de expositie
'Rembrandt als etser' en geeft demonstraties
op de pers van Willem Witsen. De Rem-
brandt-etsen die daarbij ontstaan op acht-
tiende-eeuws papier worden verkocht ten
bate van het museum.
Het Amsterdamse woonhuis van onze groot
ste schilder is toe aan een restauratie, waar
bij ook de negentiende-eeuwse achteraan-
bouw wordt verwijderd. Daarmee komt de
binnenplaats vrij en wordt de fraaie achter
gevel weer zichtbaar.
Op dinsdag 11 oktober wordt tijdens de
beurs de Esbik-award uitgereikt, een Euro
pese kunstprijs van tienduizend ECU, voor
een persoon of instantie die zich in Europa
verdienstelijk heeft gemaakt voor de beel
dende kunst.
PAN Amsterdam, Parkhal Rai, 8 tot en met 16
oktober. Zaterdag en zondag van 11.00 tot
18.00 uur, maandag tot en met vrijdag van
11.00 tot 20.00 uur. Toegang twintig gulden.
FILMS
GOES
- Grand Theater
19 u. The Flintstones.
21.30 u. I love trouble.
HULST
- De Koning van Engeland
19.15 u. The Flintstones.
21 u. Wyatt Earp.
19.15 en 22 u. Clear and present
danger.
19.15 en 22 u. Forrest Gump.
19.30 en 22 u. Speed.
19.30 en 22 u. Color of night.
OOSTBURG
- Ledeltheater
20 u. Wolf.
TERNEUZEN
- Luxortheater
20 u. I love trouble.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
19 en 21.45 u. Forrest Gump.
- Alhambra 2
19 en 21.45 u. Wolf.
- Alhambra 3
19 en 21.45 u. Clear and present
danger.
- Alhambra 4
19 en 21.45 u. The cliënt.
ANTWERPEN
- Metropolis
Zaal 1 - 14.30,17 u. Thumbelina.
20 en 22.30 u. The getaway.
Zaal 2 - 14.30, 17. 20 u. Blank
check.
22.30 u. Intersection.
Zaal 3 - 14.30, 17 u. De Aristo-
lraffAtl
20 en 22.30 u. Wolf.
Zaal 4 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Four weddings and a funeral.
Zaal 5 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Speed.
Zaal 6 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
True lies.
Zaal 7 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Forrest Gump.
Zaal 8 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Forrest Gump.
Zaal 9 - 14.30, 20 u.-,Schindler's
list.
Zaal 10 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Leon.
Zaal 11 - 14.30, 17 en 20 u. The
Flintstones.
22.30 u. The pelican brief.
Zaal 12 - 14.30 en 20 u. Wyatt
Earp.
Zaal 13 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Maverick.
Zaal 14 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Beverly Hills Cop 3.
Zaal 15 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Sugar Hill.
Zaal 16 - f4.30, 17 u. The next
karate kid.
20 u. Shadowlands.
22.30 u. Chasers.
Zaal 17 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Renaissance man.
Zaal 18 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u,
Wolf.
Zaal 19 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
True lies.
Zaal 20 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
The client.
Zaal 21 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
The crow.
Zaal 22 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Escape from Absolom.
GENT
- Decascoop
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Forrest
Gump.
22.30 u. Sugar Hill.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Wolf.
17, 20 en 22.30 u. Leon.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. True lies.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Renais
sance man.
14.30,17, 20 en 22.30 u. The client
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Speed.
14.30, 17, 20 u. Beverly Hills Cop
3.
14.30 u. The ïföntstones.
14.30, 17, 20 u. 4 Weddings a
funeral.
14.30 u. The Aristocats.
KNOKKE
- Beverly Screens
20 en 22.30 u. Forrest Gump.
20 en 22.30 u. True lies.
20 en 22.30 u. Wolf.
20 en 22.30 u. Speed.
De jonge Van der Valk-gener
nieuw imago. De huidige com
instanties die een hardwerkei
komt door één deur kunnen, rj
bijvoorbeeld, om de ambitieu:
Chassé-theater uit te kunnen
de familie-traditie - hard we
de klanten en elke Van der Vdl
blijft overeind. Het eerste inte
Gerrit: Martin van der Valk.
Door Jan Maarten Frequin
GEKLEED in spijkerbroek en
wollen trui houdt hij de werk
zaamheden op de Scheveningse
pier nauwgezet in de gaten.
Steekt zelf, geheel naar de aard
van de Van der Valken, de han
den uit de mouwen als ie werk
ziet liggen. Is arbeider met de
bouwvakkers. Zakt in een van de
stoeltjes in het pier-restaurant
waarop al geruime tijd de Toe
kan-vlag wappert.
Praten over de plannen met de
pier, die in 1961 door magnaat
Zwolsman werd heropend, wil
Martin wel. Wat de plannen kos
ten? „Ik kan niet tellen." Als hij
alle vergunningen krijgt: vijftig'
miljoen. Inclusief het hotel, dat
uit de zee zal verrijzen. De bouw
van dat juweel op palen begint
in 11)96. Heel zuinig is Martien.
Vooral met woorden. Typische
Van der Valk-houding.' Ze wer
ken liever. En ook geen foto.
Terwijl oom Gerrit regelmatig de
publiciteit haalt wil zijn opvol
ger niets weten van de fotograaf.
„Mijn nee, is nee. Geen foto. Als
'je mij fotografeert gaat dat toe
stel de zee in." Zijn vrouw Mi
riam, ook al niet te stuiten in
haar. werkdrift om het nieuwe
restaurant op een van de eilan
den op tijd klaar te krijgen, wil
wel bemiddelen om Martin op de
foto te krijgen. Maar ze kent
hem te goed: „Als ie eenmaal nee
gezegd heeft, kun je het' wel
vergeten."
De 42-jarige nieuwe topman van
het Van der Valk-concern is di
recteur van het vogelpark Avi
fauna en van' het Toekan-motel
in Alphen aén den Rijn. Martin
is een van de zonen van Klaas
van der Valk, die als hij nog zou'
leven net als oom Gerrit en oom
Arie bij de oude garde van 'advi
seurs' zou behoren. Martin is een
van de 'schone Valken', bij wie
de FIOD niet is binnen gevallen.
En ook al bagatelliseert hij het
zelf, Martin is de nieuwe topman
van het horeca-concern. Zeg
maar de nieuwe Gerrit van der
Valk.
Hij zit in het 'jongerenbestuur',
samen met Freek van der Valk
(Heerlen) en de beide zwagers
Cees Polman (Eindhoven) en
Hans Heinrichs (Vught). Dit
v
fl
n
d
li
Door Rinze Brandsma
Den Haag - Een schokgolf
gaat door journalistiek Ne
derland. De dames van
Haagsch Persbureau Matla
stoppen ermee.
Een uniek instituut, waar gene
raties journalisten vaak zwaar
op leunden, doet het onuitput
telijk archief met miljoenen ge
rubriceerde knipsels op slot,
legt de scharen neer en staakt
per 1 januari komend jaar de
samenstelling en verzending
van de wonderbaarlijk comple
te, uitzonderlijke en secure
Matla-agenda. Hoe moet dat nu
verder?
Juffrouw Wil Kortekaas, met 63
de jongste van de twee Haagse
joffers die al meer dan veertig
jaar het persbureau bestieren,
gejaagd, gespannen: „We heb
ben er zolang over geaarzeld.
Wij worden ouder en de perso
nele kosten zijn hoog gewor
den."
De wetenschap dat'er niet een
tweede knipselarchief/pers
dienst van hun soort bestaat en
dat alle Nederlandse media van
Matla afhankelijk waren, daar
is ze zich van bewust. Ze laat
doorschemeren dat door alle
krantefusies het aantal klanten
is afgenomen, 'maar het is de
leeftijd die de doorslag geeft'.
Juffrouw Gerda Huberts (75),
die al voor de oorlog in dienst
trad van de Haagse journalist
Jean Hubert Matla, zit versla
gen op haar werkplek in de
hoge serre waar zij meer dan
een halve eeuw knutselend met
de taal de roemruchte Matla
Agenda samenstelt. Vreselijk
vindt ze het besluit om de tent
dicht te gooien en het archief te
verkopen.
..Ellendig voel ik me. Weet u,
dit is mijn leven. Ik ben hier
elke dag, meestal ook in de
weekeinden. Prachtwerk is dit.
