Democratie Brazilië hapert nog
Politie
n
C
Feiten en fictie worden door elkaar gehaald in boek Bijlmerramj
Verkeei'soji;
Venlo eist zi
Kerkelijke kaartenbakken worden op termijn aardig uitgedund
Van Mierlo ver
kritiek op idee
teddende enge
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
De Lipscheet
u FLODDERS
Oekraïne
-DE STEM-
Politici maken misbruik van lage ontwikkelingsgraad van het volk
'Protest tegen arri
Gemeentelijke bevolkingsadministraties vanaf 1 oktober voor kerken gesloten
DE STEM
MAANDAG 3 OKTOBER 1994 AJ; pE STEM
Lipscheet is een Nederlands
woord, dat ik niet kende vóór
25 juni 1993. Die dag kwam
het mij onder ogen, omdat ik
me afvroeg of er een Neder
lands woord bestond voor het
Engelse raspberry in de zin
van uitjouwgeluid, al dan niet
vergezeld van gebaar van af
keer. In het katerntje Schone
Kunsten wijdde The Spectator
van die dag een hele pagina (p.
53) aan het betreurde kwali
teitsverlies van Engelands
meest populaire muziekfesti
val The Proms.
Verloedering is een te groot
woord, maar het merendeel
van het werk van eigentijdse
Britse componisten werd door
niemand minder dan Dame
Kathleen Ferrier gekwalifi
ceerd als three farts and a
raspberry, orchestrated en dat
was heel juist aangeduid
aptly characterised) voegde
Simon Hefer er aan toe.
Geen volkswoord dus: die lip
scheet na drie gewone scheten,
uit de mond van een adellijke
dame. Dame is een adellijke
titel; het vrouwelijk equiva
lent van Sir.
Het wekte mijn verbazing en
taalkundige nieuwsgierigheid.
Ik kende wel de tweede bete
kenis van raspberry oftewel
framboos. De C.O.D. zegt het
keurig: geluid of gebaar dat
getuigt van afkeer, spot en
minachting. Is er een Neder
lands woord voor dit soort
framboos, vroeg ik me af en
zocht het op in mijn laatste
aanwinst Van Dales Groot
Woordenboek Engels-Neder
lands, tweede druk en ja hoor!
Daar vond ik wat ik zocht.
Zo'n framboos heet in het Ne
derlands een lipscheet. Ter
verduidelijking voegde het
'Door John O'Mill
woordenboek er aan toe: af
keurend blèè, bluh of pf-ge-
roep. Ik keek er van op. Hoe
roep je afkeurend pf of bluh?
Wat beweegt een adellijke da
me het werk van moderne
componisten aan te duiden
als: Drie Scheten en een Lip
scheet?
Wie zou dat Nederlandse
woord 'Lipscheet' bedacht
hebben? The Spectator is geen
boulevardblaadje, maar een
kwaliteitsweekblad en mis
schien wel Engelands oudste
en meest eerbiedwaardige.
Addison en Steele gaven The
Spectator al uit in 1739. Mijn
eigen Twelfth Edition-in acht
delen, gekocht onder de Duit
se bezetting vermeldt als da
tum: MDSCCXXX/X.
Een adellijke Engelse dame
kwalificeert in dit deftig
weekblad het werk van mo
derne Britse componisten als:
Drie Scheten en een Lip
scheet, georkesteerd. Heeft zij
ooit geweten dat zo'n fram
boos in Nederlands een lip
scheet wordt genoemd?
Waarschijnlijk niet, maar zij
gebruikt wel het Engelse
volkswoord fart i.p.v. wind of
flatus en in gezelschap van
drie Britse scheten misstaat
een Hollandse lipscheet niet.
fa/ut CTHitol
Door Stevo Akkerman
Wat de douanebe
ambten bij de
Oekraïense
grenspost Oezjgorod ook ver
weten mag worden -dat ze
wel erg hard schreeuwen bij
voorbeeld en dat ze tegen
strijdige instructies geven
(Doorrijden! Hé daar: terug-
komen!)- niemand kan be
weren dat ze zich laten opja
gen. Ik wilde het land in,
reizend vanuit Oost-Slowa-
kije, en moest dus een visum
hebben. Dat kon. Bij de
grens. Voor tachtig Duitse
marken.
Hier wachten, zei de man in
het troosteloze grensgebouw.
Hij nam mijn paspoort in be
slag en verdween. Een half
uur later kwam hij terug en
vroeg me wat ik kwam doen.
Een visum halen, zei ik. Pas
sport bitte, antwoordde de
man, mijn paspoort in zijn
hand. Hij keek me beledigd
aan toen ik hem daarop wees,
beende weg en gaf mijn pas
aan een collega, die hem zorg
vuldig bekeek, vroeg wat ik
kwam doen en vervolgens
verdween. Dat gaf mij de ge
legenheid eens rustig om mij
heen te kijken. Er viel niets te
zien. Ik keek nog eens. Weer
niks. Behalve misschien dat
bord, boven een deur:
'Visit Ukraine by car'. Een
merkwaardige mededeling.
De grensovergang bij Oezj
gorod is alleen per auto be
reikbaar, dus iedereen die
hier komt zit al in een 'car'.
Ik zeg niet dat het niet de
moeiie waard is; mij stonden
in het dorp van bestemming
hartelijke ontmoetingen te
wachten, die rijkelijk met
wodka werden overgoten.
Terug aan de grens stond een
rij auto's. Ik reed ze voorbij,
meldde me bij de slagbomen
en vertelde de grenssoldaten
dat ze me door moesten laten.
Onaangedaan stuurden ze me
terug. Ik voegde me in de rij
en keek knarsetandend toe
hoe de ene na de andere auto
ons voorbij reed en er wél in
slaagde de slagbomen te pas
seren. Het werd tien uur zon-
der dat er iets gebeurde. En
elf uur. Om twaalf uur moch
ten we enkele meters voor
waarts. Het werd één uur. En
twee uur. Om drie uur moch
ten we de slagbomen door. Ik
volgde een Duitse Audi met
Russische inzittenden, die de
weg schenen te weten.
We passeerden vele anderen
en kwamen bij nieuwe slagbo
men. Wat komen jullie doen?
riepen de douaniers. Opgela
zerd, terug! Ik deed alsof ik
terugging, vond een gaatje
tussen twee Lada's en mocht
een uur later de grens over.
Het was vier uur 's nachts en
ik was doodop.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie S 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65, 4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie S 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, S 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1Q1100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108B.S 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneüzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van de
Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V. als
mede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
Door Joop Wenstedt
Amsterdam - „Ik heb mijn boek
geschreven uit betrokkenheid met
de Bijlmerbewoners en al die ande
re mensen die rond een vliegveld
wonen," verklaarde Trouw-verslag-
gever Vincent Dekker. Dekker is de
schrijver van het boek, Going down,
Going down, over de vliegramp op
zondagavond 4 oktober 1992 in de
Bijlmer, gisteren precies twee jaar
geleden.
Met kreten als 'de ware toedracht' en
'onthult nieuwe belastende feiten'
wordt het boek aan de man gebracht.
Helaas zijn die 'nieuwe feiten' niet te
vinden in het boek.
De catastrofe in de Bijlmer na het
neerstorten van de El Al Boeing Jumbo
jet, deed veel stof opwaaien. De
Rijksluchtvaartdienst (RLD), de instan
tie die direct betrokken is bij het onge
luk en vervolgens zichzelf moet gaan
controleren, begaat tijdens het onder
zoek nogal wat blunders.
De blunders van de RLD zijn ongeloof
waardig, maar feiten. Dekker vermeldt
ze in zijn boek. Hij voegt er een aantal
vermoedens en gissingen aan toe, geen
nieuwe feiten.
Zo bleek de RLD niet te weten dat er
twee motoren waren afgevallen, hoewel
Kustwacht en politie binnen de eerste
minuut de verkeerstoren hiervan op de
hoogte stelden. Volgens de RLD heeft
Schiphol zelfs een onbetrouwbaar ra
darsysteem, want het valt op cruciale
momenten uit. De RLD zegt de zwarte
doos, met dé cockpitgesprekken, niet te
kunnen vinden. Vreemd genoeg vinden
ze de andere black-box wel.
Ook over de lading doen RLD en El Al'
nog steeds geheimzinnig. De manier
waarop de RLD allerlei getuigen (poli-
tie-agenten, brandweerlieden, kust
wachters etc.) plots een spreekverbod
oplegde, wekt geen vertrouwen.
In plaats van deze feiten uit te diepen,
slaat Dekkers' fantasie op hol. Hij
spreekt ooggetuigen en neemt in de
meeste gevallen hun woorden serieus.
„Ik heb zo'n 100 getuigen gesproken en
de kleine stukjes die controleerbaar
waren vormen het grote beeld," aldus
Dekker.
,De getuigenissen zijn op z'n minst met
een korreltje zout te nemen. Dekker
interviewde de mensen tijdens de eerste
drie maanden na het ongeval. Het i
heugen heeft dan inmiddels- door l.
voorbeeld media en gesprekken allerli
invloeden opgelopen. Dè waarheid 1
dan wel eens heel anders zijn.
bewijs wordt wel heel mager, ge(
Dekker toe.
Dekker noemt zelf het voorbeeld vanjj
voice-recorder uit de cockpit, de zwaï
doos die de RLD naar haar zeggen nj(|
vond. Vier getuigen van Dekker
met stellige zekerheid de doos gèzü
hebben en zelfs in handen te hebbel
gehad. Een data- en voice-recorder zij]
aan de buitenkant amper van elkaar li
onderscheiden, zeker voor leken.
Met het fiasco Fernando
Collor de Mello nog vers
in het geheugen maakt
Brazilië vandaag de gang
naar het stemhokje.
Naast een opvolger voor
president Itamar Franco
- die in september 1992
de wegens corruptie en
machtsmisbruik wegge
stuurde Collor verving -
zal het Zuidamerikaanse
land vandaag 27 nieuwe
gouverneurs kiezen, als
mede 513 leden voor het
Huis van Afgevaardig
den, 54 senatoren en
ruim duizend vertegen
woordigers voor de di
verse deelstaatparlemen
ten.
Door onze correspondent
Frans Lindenkamp
De strijd om de gunst van de
kiezer is al lange tijd bezig.
Brandende vraag is of de Brazi
lianen ditmaal het onderscheid
weten te maken tussen politici
die zich uit eigenbelang kandi
daat hebben gesteld en degenen
die er meer nobele principes op
nahouden.
„Vergeet geen vraagtekens te
plaatsen bij het verleden van de
heren politici en treedt de belof
ten van nieuwkomers tegemoet
met een gezonde dosis achter
docht."
Deze waarschuwing weergalmt
dagelijks uit de radio's en televi
sies in het Zuidamerikaanse land
met z'n ontelbare krottenwijken.
Intellectuelen, artiesten, schrij
vers, politieke commentatoren,
kerkelijke gezagsdragers, jour
nalisten -iedereen wiens stem
maar enigszins echo vindt -
drukt het electoraat op het hart
om toch vooral alert te zijn.
.„Wij Brazilianen hebben een
unieke mogelijkheid om af te
rekenen met de reputatie dat we
een volk zonder memorie zijn.
Verkwansel je stem niet aan de
hoogste bieder. Eerlijkheid staat
boven alles!" zo luidt de strek
king van de boodschap.
Sceptisch
Velen in het door armoede gete
kende Zuidamerikaanse land
zijn echter sceptisch over het
effect van de noodkreet.
Vijf jaar geleden -in de eerste
vrije presidentsverkiezingen na
de militaire staatsgreep van
1964 - liep het electoraat met
open ogen in de val en gaf het
Braziliaanse vrouwen doen de was in een krottenwijk bij Rio de Janeiro. Veel politici profiteren van de armoede onder de bevolking
om stemmen te winnen en beloven de krotbewoners huizen of betere medische jzorg. Zelfs delen ze medische ingrepen uit. foto epa
q IJ -1 IC
rijkelui's zoontje Fernando Col
lor de Mello uit de verpauperde
noordoostelijke deelstaat
Alagoas toegang tot het Alvora-
da-paleis. Het was een grove
vergissing.
Anderhalf jaar na zijn aantreden
.bleek dat Collor het niet zo
nauw nam met de presidentiële
gedragscodes. In september 1992
zag het parlement zich gedwon
gen om het staatshoofd uit zijn
ambt te zetten. Hij had zijn
handtekening ten gelde ge
maakt. Daar bleef het helaas
voor de jonge democratie niet
bij.
Talloze politici hebben in de af
gelopen vijf jaar het vertrouwen
van de Brazilianen geschonden.
Niet alleen door corruptie, maar
ook vanwege het gemak waar
mee zij hun politieke beloften
verloochenen. Vóór de verkiezin
genzijn praktisch alle aspi
rant-volksvertegenwoordigers
verwikkeld in een wedloop wie
.de meeste gouden bergen kan
voorspiegelen. Na de stembus
strijd blijken het meestal alle
maal loze woorden.
Pijnstiller
Maar de doorsnee Braziliaan ge
looft er graag in. De beloften
vormen een welkome pijnstiller
om de harde dagelijkse realiteit
een dragelijk karakter te geven.
Partijpolitiek -in ons land de
gewoonste zaak van de wereld -
kent Brazilië amper.
De meeste partijen zijn een ver
gaarbak van individuen, die met
veel ellebogenwerk in het bezit
trachten te komen van een ticket
naar Brasilia of een van de 27
deelstaathoofdsteden. Daar be
vindt zich de grote vetpot.
In het centrum van de macht
wordt het belastinggeld ver
deeld, waarbij er voor de heren
politici altijd wel iets aan de
strijkstok blijft hangen.
Luis Ignacio 'Lula' de Silva
-vandaag voor de tweede maal
presidentskandidaat voor de Ar
beiderspartij - windt er geen
doekjes om. Vorig jaar verklaar
de hij in het openbaar dat mini
maal drievijfde van het Congres
uit charlatans bestaat. Het lever
de hem een proces op wegens
smaad. Verleden week herhaalde
zijn formulering en noemde de
parlementsleden een stelletje
schooiers.
Windeieren
Voorop loopt volgens Lula de
voorzitter van het Huis van Af
gevaardigden. Inocêncio Oliveira
-die bij tijdelijke afwezigheid
van president Itamar Franco aan
het hoofd van de natie staat-
streeft zijn vierde mandaat als
volksvertegenwoordiger na.
Zijn electorale thuisbasis' be
vindt zich in de gortdroge bin
nenlanden van de onderontwik
kelde deelstaat Pernambuco
waar de Oliveira's samen met
enkele familieclans de lakens
uitdelen.
Het twintigjarige verblijf in de
hoofdstad Brasilia heeft de par
lementsvoorzitter geen windeie
ren gelegd. Het persoonlijk bezit
van Oliveira -die van origine
dokter is - omvat zes grote boer
derijen alsmede twee ziekenhui
zen met 345 bedden.
Dankzij de innige kontakten van
Oliveira met het staatszieken-
fonds zijn de hospitaals gegaran
deerd van een maandelijke geld
stroom van vier ton. Zijn boer
derijen stegen de laatste jaren
ettelijke miljoenen guldens in
prijs, nadat overheidsbedrijven
voor een symbolisch bedrag tele
foonlijnen, wegen, elektriciteit,
waterbronnen op zijn landgoe
deren hadden aangelegd.
Het was een vriendendienst voor
de grote sommen belastinggeld
die Oliveira -middels druk op
de verantwoordelijke ministers -
uit de schatkist naar de nutsbe
drijven in de deelstaathoofdstad
Recife had weten te sluizen.
1
Sterilisaties
Op regioneel niveau weten voor
al chirurgen en gynaecoloogen
met politieke ambities het voll
op een geraffineerde manier
bespelen. In plaats van vlan
mende toespraken geven zij
dag honderden gratis consults
en opereren kosteloos de
arme bevolking. Dit is voor;
schering en inslag in het straal]
arme noordoosten van het land.
Sterilisaties en borstoperatie]
vormen bij vrouwen een favoriet
te ingreep. Onder het snijdeil
geven de artsen stemadvies
bepalen welke federale kandidal
ten de bevolking dient te kiezel
Niet zelden zijn dit politici vai|
rechtse signatuur.
Het operatie-record staat op|
naam van de gedeputeerde Djac:
Brasileiro. Enkele weken
den voerde hij in het weekend 4a|
chirurgische ingrepen uit in
bouwvallige ziekenhuisjes v
Piancó Vallei.
Maar het barst van de gewiekst]
types zoals Brasileiro. Nu al be|
staat het deelstaatparlement
Paraiba voor ruim 30 procent ui:|
'snijmeesters'. Dat getal
straks -na de verkiezingen]
flink oplopen, want 38 artsen
hebben zich kandidaat gesteld.
Kogels
Een van dé grootste testen voorl
de Braziliaanse democratie
schuilt vandaag in het geval Ho-
naldo Cunha Lima. De gouver
neur van Paraiba joeg vorig ji
in een dronken bui twee kog
door het hoofd van zijn voorgan
ger, die in een restaurant zat te
lunchen. Het was een vergp'Hw
.omdat de man zijn zoon
corruptie had beschuldigd.
Het volk accepteert de veront
schuldigingen van Cunha Lima]
want in dit deel van Brazilië
bestaat maar-één straf op het
besmeuren van de familienaam.
Reden waarom het deelstaatpar
lement destijds zijn politieke on
schendbaarheid niet durfde op te
heffen. De kiezers van Paraiba
zullen hun gouverneur hoogst
waarschijnlijk tot senator aan
wijzen.
Het is triest, maar in dat geval
ontloopt Cunha Lima definitief
zijn verdiende straf. Om de
woorden van presidentskandi
daat Lula aan te halen: ook na
de aanstaande verkiezingen zul
len charlatans onderdeel blijven
uitmaken van de prille Brazili
aanse democratie.
De helft van de ruim 94 miljoen
stemplichtige kiezers is semi-an-
alfabeet en gehaaide politici
zonder scrupules maken daarvan
dankbaar gebruik. Een carrière
binnen het politieke bedrijf is
voor hen simpelweg te lucratief
om aan je neus voorbij te laten
gaan.
pen Haag - De politie heeft zsl
Maastricht een einde gemaakt aa
nionstratie van twintig neo-nazi's.
geen geweld gebruikt. De politie
arrestaties. De drie manne
vrouw, in leeftijd variërend van 17
oud, kwamen later de op de avond i
pe leden van de groep kregen allen pro
I wegens het houden van een demonstr
IVenlo - Zes doden en twaalf gev
balans van een verkeersramp die
ivenlose grensovergang met Duit:
l A67 E34 heeft voltrokken.
Een buikwagen geladen met 28
'ton waspoeder reed omstreeks
tien voor zeven in op een file en
I sleurde vier personenauto's, een
S caravan en een busje over een
afstand van 45 50 meter mee.
pe auto's vlogen meteen in
brand. In de vuurzee kwamen
1 vijf mensen, waaronder een uit
j vier personen bestaand jong ge-
zin uit Esssen, om het leven. Het
'zesde dodelijk slachtoffer werd
.door de klap door de voorruit
geslingerd.
De file ontstond op de rijbaan
I richting Eindhoven, toen een
i Britse militaire colonne vanaf de
parkeerplaats van de grensover-
gang de autosnelweg opreed. De
'colonne werd bij het invoegen
geassisteerd door de militaire
1 politie. Britse militairen die op
de parkeerplaats waren achter
gebleven, hebben met gevaar
i voor eigen leven slachtoffers uit
1 de brandende wrakken gered. De
soldaten verleenden tevens eer-
ste hulp.
Behalve het gezin uit Essen, be
staande uit een 35-jarige man,
zijn - 29-jarige vrouw en hun
6-jarige -zoon en 3-jarig dochter
tje, kwamen een 47-jarige man
luit Dinslaken en een 51-jarige
man uit Bochum om het ieven.
In de wagen van de man uit
'Dinslaken zaten verder een
44-jarige man en 39-jarige
vrouw uit dezelfde plaats. Deze
twee liggen nog in het zieken-
ihuis.
Tn de auto van het verongelukte
Op 1 oktober was het dan
toch zover. Met een ver
traging van ruim acht
jaar trad de wet op de
Gemeentelijke Bevol
kingsadministratie
(GBA) volledig in wer
king. Voor de kerkge
nootschappen in Neder
land betekent dat een
grote omschakeling in
het bijhouden van hun
ledenadministratie. Niet
elk kerkgenootschap is
even goed op de nieuwe
situatie ingesteld.
Door onze redacteur
Jan Bouwmans
„De overheid heeft de kerk ei
genlijk maar een slechte dienst
bewezen met haar herhaaldelijke
uitstel van de invoering van de
wet op de Gemeentelijke Bevol
kingsadministratie (GBA). Dat
heeft veel parochies namelijk het
idee gegeven dat het allemaal
wel niet zo'n vaart zou lopen dat
ze te zijner tijd voor hun lede
nadministratie niet meer zouden
kunnen steunen op de gemeente.
Maar op 1 oktober is het echt
zover. En nu is de ene parochie
wel en de andere niet erop inge
steld."'
Zo schetst econoom C. Dirkx de
situatie in het bisdom Breda. In
het bisdom Den Bosch hebben de
meeste parochies in de afgelopen
jaren een goede ledenadmini
stratie opgebouwd. Maar de heer
J. van Gogh van het Bossche
bisdom is ervan overtuigd dat ze
zonder gemeentelijke steun hun
ledenadministratie niet erg lang
op peil zullen kunnen houden.
Databank
De protestantse kerken hebben
het volgens de heer J. Hospers
uit Breda beter voor elkaar. Hos-
pers is coördinator voor Lim
burg, Noord-Brabant en Zeeland
van de Stichting Interkerkelijke
Ledenadministratie (Sila). De
Sila heeft een computerdata
bank die is aangesloten op het
landelijke GBA-computernet-
werk. De protestantse kerken
kunnen op deze manier toch nog
op een bepaalde wijze gebruik
maken van de gemeentelijke be
volkingsadministratie voor het
bijhouden van hun ledenbe
stand.
Het katholieke kerkgenootschap
heeft zich tijdens de opbouwfase
om financiële en andere redenen
uit het Sila-project teruggetrok
ken. Het draait allemaal om
twee wetten die al in het begin
van de jaren tachtig door het
parlement zijn aangenomen,
maar waarvan de effectuering
pas per 1 oktober aanstaande
geheel zijn beslag krijgt.
Door de wet op de privacy no
teert de overheid niet meer in
haar bevolkingsadministratie of
burgers tot een kerkgenootschap
behoren en zo ja, tot welk dan.
Als uitvloeisel daarvan zou de
gemeentelijke dienstverlening
aan de kerkgenootschappen get
staakt worden, zodra de ge
meentelijke bevolkingsadmini
straties waren overgeschakeld
op de computer en aangesloten
op het landelijke GBA-compu-
ternetwerk. Dat zou volgens
planning 1 januari 1986 zijn, het
is 1 oktober 1994 geworden.
Verplichting
Tot dan toe kregen parochies en
kerkelijke gemeenten, overigens
tegen betaling, van het burgerlij
ke bevolkingsregister automa
tisch door, dat een kerklid was
verhuisd en waarheen, dat een
kerklid gezinsuitbreiding had
gekregen of dat een kerklid was
overleden.
Zo konden de kerkgenootschap
pen hun ledenbestand bijhou
den. Die gemeentelijke informa
tiebron is dus per 1 oktober
opgedroogd. Dat wil zeggen,
voor de katholieke kerk. Niet
voor de protestantse kerken die
zijn aangesloten bij de Sila. Dat
zijn dan onder meer de drie
SoW-kerken: de hervormde, de
gereformeerde en .de evange-
lisch-lutherse kerk
Alle kerkgenootschappen heb
ben een paar jaar geleden van de
overheid voor de laatste keer een
volledig overzicht gekregen wie
er in de bevolkingsadministratie
als hun leden stond ingeschre
ven. Daarbij werden de kerken
wettelijk verplicht om de be
trokken burgers hun toestem
ming te laten geven dat als kerk
lid in de Sila-ledenregistratie
zouden worden opgenomen.
Twaalfprocent van de 'Sila-ker-
kleden' heeft die toestemming
geweigerd. Het aldus geschoonde
ledenbestand is in de Sila-com-
puter gestopt.
Zorg
Het parlement stond alsnog toe
dat alleen de Sila-computer ten
behoeve van ,de kerken werd
gekoppeld aan het computernet
werk van de gemeentelijke be
volkingsadministraties voor in
formatie-uitwisseling.
De bij Sila geregistreerde ker
kleden worden in de GBA-com-
puter van een 'stip' voorzien. Die
'stip' wordt in slechts twee ge-
l vallen geactiveerd: bij verhui
zing of overlijden van de betrok
kene. Dat geeft de GBA-compu-
ter door aan de Sila-computer
en de Sila geeft het weer door
aan de plaatselijke kerkelijke le
denadministratie. Dit Sila-sys-
teem is intussen volledig opera
tioneel. De kosten ervan bedra
gen volgens een recente brief
van Sila vanaf 1996 0,50 per
geregistreerde.
Toch hebben de 'Sila-kerken'
nog wel enige reden tot zorg
voor de toekomst. De heer Hos-
pers: „Voor het slagen van het
hele systeem is het van belang
dat de kerkleden zelf hun kerk
op de hoogte blijven houden in
zake huwelijk, echtscheiding en
geboorte. Dat laatste vooral is
belangrijk voor de hervormde
kerk die geboorteleden kent."
De katholieke kerk vond Sila
destijds al te duur. In 1996 zou
Sila de R.K.Kerk minstens 2
miljin per jaar gekost hebben. Ze
heeft daarom eigen methoden
gezocht. Een ervan is opname
van de R.K.Kerk in het PTT-ver-
huisbericht onder de noemer
'r.k.parochie'.
De PTT sluist de informatie door
naar het KASKI in Den Haag,
dat op zijn beurt de parochies op
de hoogte stelt. Dit kanaal wordt
volgens het KASKI momenteel
benut door 15 tot 18 procent van
het aantal katholieken dat jaar
lijks verhuist. Het kost tot nu toe
hooguit vijf cent per mutatie.
Status
Daarnaast proberen parochies
geïnformeerd te blijven door het
slap
56-
zoo
alle
sen
in
is
heb
latt
van
Dui
mei
een'
na£
Veil
De
ger
uit
opj
noj
go«
alc
fei
zei
28
tw
ge
vr:
he
Ge
m<
he
Df
br
ge
ov
w(
sp
ve
ve
va
Van onze Haagse redactie
!Den Haag - Minister Van Mier
verbaasd over de kritiek vanuit
{suggestie om een permanente VN
'in noodsituaties als Ruanda in te k
De minister beklemtoonde gisteren v<
niet als een voorstel, maar 'meer als d
gezien moet worden. In overleg met h(
zal hij bekijken of hij zijn gedachtt
VN-brigade (5000 militairen) nader g:
Van Mierlo deed zijn suggestie vorige
Algemene Vergadering van de Verei
kritiek van de Kamer richtte zich
militairen onder VN-vlag. Dat zou
hierover geen zeggenschap meer k
minister Voorhoeve van Defensie 1
bedoeling.
opbouwen van netwerken van) I
contactpersonen in de parochie' I
of woonwijk. Dat biedt volgens r
KASKI-directeur dr. L. Spruit
goede perspectieven voor het
platteland en het verstedelijkte
platteland, maar niet voor de
grote steden.
Maar de katholieke kerk is ook
nog in de slag met' de overheid
om in de gemeentelijke bevolki-
ngsregistratieverordeningen er
kend te worden als instelling, die
aanspraak mag maken op ge
richte informatie van de ge
meentelijke bevolkingsadmini
stratie.
De Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) heeft daar
echter vooralsnog een stokje
voor gestoken. De VNG heeft
alle gemeenten laten weten dat
het hen wettelijk niet is geoor
loofd de kerken deze status te
verlenen. Het voordeel van deze
status is overigens heel beperkt.
Alle betrokkenen zijn het er ech
ter over eens dat een goede ker
kledenregistratie voortaan af
hangt van de alertheid van de.
kerkleden om hun parochie of
kerkelijke gemeente zelf admini
stratief op de hoogte të houden.
Anders dan gereformeerden zijn
katholieken en hervormden dat
nooit gewend geweest.
Weinigen twijfelen eraan dat de
kerkelijke kaartenbakken in de
toekomst hoe dan ook verdér
zullen uitdunnen.
ET KAN VERKEREN. Nog niet
politiek Breda als een vloek om dt
Ihet Chassé-theater met elkaar te
Ireacties op het - zaterdag door D
'bericht dat het concern de hele hor
Ibeheër van het nieuwe Bredase the
(weekend ronduit positief. Vriend e
|keus is. Het zakelijke voorstel van
jdeel van de financiële risico's kunr
Ite, die dit bovenmaatse project ver
JZo kan het Van der Valk-concern v
{decennium optreden als de redde
geleden nam het bedrijf congresc
(symbolische bedrag van één gulc
'centrum was ooit in opdracht
Ibouwd, maar bleek alras een finai
ren zijn nou eenmaal geen horeca
'Het gemeentebestuur Breda kri
trekken op bekend terrein; niet
horeca-bedrijfsvoering, maar de
burgers een adequate culturele
mag weer voorop staan.
Daar krijgt het gemeentebestuur
Van der Valk zullen vanzelfspre
worden gemaakt over het prima
ring in het nieuwe Chassé-thea
financiële lasten van het Chassé-;
de combine met Van der Valk te
schijnlijk is dat niet zal het mo
,in de hoofdrol te houden.
Bij zijn aantreden als zakelijk
Hnniger daar een jaar geleden be
de cultuur. In de marge probere
datie natuurlijk wel om de exp
Maar ze moeten de zaken n
andersom gewild had, dan hadd
trum kunnen bouwen, met een p;
gen? Alleen zou ik hier dan niet a
Intussen is een en ander gebe
verwachtingen, die een alsmac
koopmansgeest van Van der Va
om de schade voor de gemeensc
