Decoration Fail
r^94
/Jktv
Herindeling
niet meer
deze eeuw
Familie en baas Zeeuwse chauffeur laten hoop varen
Verdriet van overlevende
'Laat ze van Estonia een zeemansgraf maken'
'Leiding Groen Links
stapelde fout op fout'
Meer doden
bij ramp
met Estonia
lat die Chardonnay
Is ook in Suid-Afrika.
|nnay word die wyn
an byna nie.
jjeroemde druif is die
Hy gee een volle wyn,
üÉjjii kr
jrte vir u het. Eentjie
ander van Welmoed
[Ie produseer ook een
\nc.
dit nog een tydjie
ïan él die Hollandse
raak. Tenslotte is die
lend vir hulle talent as
fel, onthou dat Suid-
i/we kwaliteitstoetse
[Die kontroles word
In staatsonderssoek-
lm met die oulike
'Niet voorbij'. In die
/n kom nie verby nie
aker u: 'ook nie verby
[Sauvignon 7.95
(Meiiot 7.95
Blanc
knnay
Ine
6.95
8.95
6.95
7.95
Schone Schelde
ai uitverkoop'
Post buitenland
10 cent duurder
Vavo dreigt
Serviërs
'eyenoord redt Oorzaak
iet maar net
)nverwachte
ontmoeting
labin/Hoessein
Muziek uit
boomstam
Fokker-
-topman
Van Duinen weg
peleef'top q
Onwijs gezellig- m
30 sept
t/mOoHt
;P"Z3m
's Lands grootste kruidenier
blijft op de kleintjes letten.
EXPOHAL-HILVERSUM
26 september t/m 2 oktober
uil
In Zeeuws-Vlaanderen
Ook bij KLM
onderzoek
passagiers
op longpest
Politie in
Brabant moet
grote zaken
laten lopen
DE hobbybeurs
waar u kunt kijken en DOEN
plen, 11 betalen.
-
iproDiaem lost u het beste
t een ..Kleintje in de
immers met minstens
v#n de ytlen Stemlozere
lezeressen die speciaal
itellmQ hebben voor
itjes'-rubriek
joneel gevraagd" ligt het
de hand. dat er snel en
reacties komen
134e JAARGANG
ESTEM
Crunch, Nuts, Uon, Smarties,
KitKat of Bros Mini's, zak mm
Nu met 2596 extra Inhoud" NÜ 3.29
Pedigree Pal brokken,
pak 3 kilo
gratis speelbal* 235
AH Servicelijn: 06-0305. De artikelen in
deze advertentie kunt u In alle AH winkels
kopen, behalve de artikelen waar kleine cij
fertjes bij staan. Die artikelen kunt u alleen
kopen in AH winkels waar êên van die cijfer
tjes op de deur staat. Reclameprijzen gel
den t/m zaterdag 1 oktober a.s.
Zolang de voorraad strekt.
Verkrijgbaar In de meeste
AH bedieningsslagerijen.
/MIN./MAX.
10/17
Hetzelfde liedje
September eindigt met
nagenoeg hetzelfde weer
als gisteren. In de ochtend
kans op nevel of mist,
overdag veel bewolking, in
Zeeland meer kans op zon.
Weinig wind.
Soes - Rijkswaterstaat heeft een
thane Schelde in de uitverkoop
ij de Belgen gedaan. Dit, omdat
j jn de nieuwe baggervergun-
mg voor Vlaanderen geen nieu-
ii milieu-eisen voor schoner
jcheldewater worden gesteld.
Deze kritiek op Rijkswaterstaat
itaat in de jongste uitgave van
fantij, het blad van de Zeeuwse
llieufederatie (ZMF).
|ZIE ZEELAND - C1
Den Haag - Het verzenden van
teven, kaarten en drukwerk
aar een bestemming buiten Ne-
lerland wordt vanaf 1 januari
:en cent duurder. Dat blijkt uit
ienieuwe tarieven van PTT Post.
Ie prijs voor het versturen van
iergelijke post binnen Nederland
lijft ongewijzigd.
ievilla - Stoere taal sprak de Na-
10 gisteren tijdens de eerste dag
;an haar conferentie in Sevilla.
)e verdragsorganisatie wil vaker
iichtaanvallen uitvoeren op de
losnische Serviërs, die alle af
spraken met voeten blijven tre-
Itn. 'Robuuster optreden', heette
iet in Sevilla.
IZIE BUITENLAND - A4
Bleiswijk (anp) - „We zijn heel
somber. De hoop die wij giste
ren (woensdag) nog hadden
dat chauffeur Ton de Klerk
misschien bewusteloos in een
ziekenhuis lag, is vervlogen.
Het is een schok voor ons,
maar vooral voor zijn vrouw
en twee jonge kinderen."
Transportbedrijf Kindt bv in het
Zuidhollandse Bleiswijk heeft
geen enkel levensteken ontvan
gen van de 35-jarige uit het
Zeeuwse Kapelle afkomstige De
Klerk.
Gistermorgen heeft het bedrijf de
gebitsgegevens van de vermiste
chauffeur doorgestuurd naar de
Nederlandse ambassade in Hel
sinki.
Dinsdagavond laat kreeg Kindt
te horen dat hun chauffeur niet
was aangetroffen tussen de 41
drenkelingen die uit het water
waren gehaald.
Ook de ziekenhuizen waar ge
troffenen van de scheepsramp
zijn opgenomen, hebben De
Klerk niet kunnen opsporen.
De Klerk werkte sinds anderhalf
jaar als charterchauffeur voor
het Bleiswijkse bedrijf. Hij kende
de oversteek Tallinn-Stockholm
op zijn duimpje.
Zijn collega, de geredde Stefan
Duijndam, heeft De Klerk enkele
uren voor het vergaan van de
Estonia nog gezien.
Maar tijdens de ramp waren zij
niet bij elkaar in de buurt.
Woordvoerder G. Kruger heeft
vernomen dat Duijndam in zijn
hut lag en De Klerk voor het
laatst is gesignaleerd in de bar op
de veerboot.
Kruger weet, net zoals Duijndam
al meldde, dat het met het sjorren
van vrachtwagencombinaties op
het schip slecht was gesteld.
Kort voor de zomer is al een trai
ler van Kindt gekanteld omdat
deze op twee in plaats van op vier
punten was vastgezet. Volgens
Kruger is de wagen van De Klerk
wel 'onder stroom' gezet omdat
de lading gekoeld moest blijven
maar van sjorren weet Kruger
niets.
„Iedere chauffeur die die over
tocht kent, kan hetzelfde verhaal
vertellen: ze sjorren niet of onvol
doende. De veiligheid is blijkbaar
ondergeschikt aan het commer
cieel belang," aldus Kruger.
Turku/Tallinn (afp/rtr/dpa) -
Het aantal slachtoffers van de
ramp met de veerboot Estonia
komt waarschijnlijk uit boven
de negenhonderd.
Volgens de Estlandse autoritei
ten waren 1049 mensen aan
boord van het schip, dat in de
nacht van dinsdag op woensdag
voor de Finse kust zonk. De rede
rij Estline spreekt Over in totaal
982 passagiers en bemanningsle
den. Zij acht een groter aantal
niet uitgesloten, omdat kinderen
beneden de zes jaar niet op de
lijst van opvarenden komen.
Daarentegen hebben enkele men
sen laten weten dat zij niet op de
boot waren, maar wel als passa
gier te boek stonden.
In de Finse kuststad Turku, het
coördinatiecentrum van de red
dingsoperatie, dook een lijst op
met de namen van meer dan 1000
passagiers. Met de 188 beman
ningsleden meegerekend zou de
Estonia dan zo'n 1200 opvaren
den hebben gehad. Reddingswer
kers hebben tot gisteravond 65
lijken geborgen.
De reddingsoperatie is gister
avond beëindigd, nadat 's och
tends elf helikopters en vijf sche
pen de speurtocht hadden hervat.
Reddingswerkers achtten het uit
gesloten nog overlevenden te vin
den in het ijskoude water.
Rotterdam - Feyenoord heeft met
hakken over de sloot de twee-
Ie ronde van het toernooi om de
ïuropa Cup voor bekerwinnaars
«reikt. De Rotterdamse ploeg
ion op eigen terrein het: tweede
luel met Zalgiris Vilnius met 2-1,
adat het eerste treffen in 1-1
ras geëindigd.
IZIE SPORT-B1
leruzalem - De Israëlische pré-
ter Rabin en de Jordaanse ko
ling Hoessein hebben elkaar gis
pen onverwacht ontmoet in een
"ging meningsverschillen over
'e waterrechten en territorium-
inspraken op te lossen. Beide
roesties staan een vredesverdrag
üssen Israël en Jordanië in de
®eg- Na een anderhalt uur du-
lend gesprek in de Aqaba werd
leen akkoord bereikt. In een ver
dring heette het dat wel (voor
dgang is bereikt'.
Lars Lemke (63), overlevende van de ramp met de Estonia, dacht dat hij zijn verhaal wel kon vertellen. Maar na een persconferentie,
massaal bezocht door een schare media-vertegenwoordigers, kreeg de Zweed het toch te kwaad. foto epa
Een internationaal team met ver
tegenwoordigers uit Zweden,
Finland en Estland begon giste
ren met het onderzoek naar de
oorzaak van de ramp. Estlandse
onderzoekers waarschuwden
woensdagavond al dat het niet
mogelijk zal zijn heel snel de oor
zaak te achterhalen. De Estland
se minister van transport Meis
ter, die de nationale onderzoeks
commissie leidt, zei dat allerlei
technische details worden bestu-
deerd die de ramp kunnen heb
ben veroorzaakt.
Een belangrijke vraag is of de
vergrendeling van de laadklep
pen van het schip goed functio
neerde. Een Zweedse scheeps-
kundige uitte daar woensdag
grote twijfels over. Vakbondslei
ders herhaalden de kritiek.
Aan boord van de Estonia waren
twee kapiteins. Zij moesten exa
men doen in het aanlopen van de
haven van Stockholm zonder
loods. Een van hen heeft de ramp
overleefd. Hij kan mogelijk op
heldering geven over de oorzaak.
Het bepalen met geluidsgolven
(sonar) van de juiste ligging van
het schip, kon gisteren niet door
gaan wegens het slechte weer.
Om dezelfde reden staat nog niet
vast wanneer met een onbeman
de duikboot naar het wrak kan
worden gezocht.
ZIE OOK BUITENLAND - A4:
'Van elk lijk schrik je'
Van onze verslaggever
Rinze Brandsma
Maassluis - „Een onmogelijke
klüs. Ze moeten er niet aan
beginnen om al die honderden
lichamen uit de Estonia te ha
len. Te groot, te diep, te veel.
Ze kunnen er beter een zee
mansgraf van maken. Net als
toen bij dat booreiland Kiel-
land. Stalen netten er over
heen, drie kransen er achter
aan en dat moet het zijn."
Duiker Piet Pardoen uit Maas
sluis weet waar hij over praat.
Hij kent alle problemen en onmo
gelijkheden die zijn collega's van
Wijsmuller tegen zullen komen
bij het bergen van de meer dan
800 lijken uit het gezonken veer
schip Estonia, een meter of 90
diep in de Oostzee. Zelf heeft hij
35 jaar lang voor Smit Tak ber
gingswerk gedaan op alle moge
lijke wrakken: vele honderden.
Bijna altijd moest hij daarbij lij
ken bergen.
Hij weet ook wat hij zegt, als hij
in ongepolijste taal beschrijft wat
een bergingsduiker tegenkomt
onder water. Van professionele
begeleiding om de emoties van
het zware werk leefbaar te hou
den is nauwelijks sprake. „Als
collega's help je elkaar. Het is één
grote familie. Je voelt aan wat de
ander ziet en meemaakt. Als de
buitenwereld je erover hoort pra
ten, dan klinkt dat rauw. Maarzo
verwerk je het. Met een grap, wat
schelden, flink doen en een potje
bier. En op naar de volgende
klus. Een psychische begeleider?
Geef maar liever een krat bier,
zeggen wij dan."
Maar over de wachtende licha
men diep onder de golven praat
hij niet ruw, maar ingetogen.
„Bergers hebben een grote mond.
Het zijn geen doetjes, ze doen niet
moeilijk. Individualisten, beetje
zeeroversmentaliteit nog. Ik heb
een ervaring, daar krijgt een
paard de hik van. Maar lij
ken...dat blijft apart. Ik heb ze
liever niet. Elke confrontatie on
der water geeft me weer een
schok: je bent in je eentje en al
tijd onder spanning. Dan krijg je
een deur open van een hut en
zweven daar ineens vijf, zes men
sen. Kijk, schepen, materiaal kun
je vervangen. Mensen zijn onver
vangbaar. En zo'n lijk aan boord,
het blijft een mens." Piet Par
doen, 58, begon in 1957 bij de
marine als duiker. Dit jaar ging
hij in de vut. Hij is bezig een
boek te schrijven over zijn erva
ringen. De mogelijke berging van
de, Estonia, waar collega-ber
gingsduikers nu aan begonnen
zijn, houdt hem sterk bezig.
VERVOLG OP BUITENLAND - A4
VANDAAG IN DEZE KRANT
De Australische didjeridu
is een uitgeholde en ver
sierde boomstam, die bij
zondere bastonen voort
brengt. Stefan Hendricks
zegt dat er meer bij
komt kijken dan alleen
ademtechniek. Liefheb
bers kunnen alvast be
ginnen met een pvc-pijp.
ZIE GROTE GIDS - DEEL D
INHOUD
4 KATERNEN
Binnen-/Buitenland A2
Binnenland A3
Buitenland A4
Economie A5/A6
Beurs A6
Sport deel B
Zeeland deel C
Grote Gids deel D
RTV-programma's D5
(ADVERTENTIES)
Ifflsterdam - R. van Duinen (fo-
j>) binnen de raad van bestuur
an Fokker verantwoordelijk
°or technische zaken, gaat de
«egtuigbouwer verlaten. Met
tgang van 1 januari 1995 is hij
enoemd tot voorzitter van de
Nerlandse organisatie voor
^schappelijk onderzoek
"ZIE ECONOMIE-A5
Groen Link
H-OO-17.00 UUR
m 00-,7.00 m
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De leiding en de duo-lijsttrekkers van Groen Links
- Ina Brouwer en Mohammed Rabbae - stapelden in de verkie
zingscampagne fout op fout.
Geopend: i.g
werkdagen van 13.00 tot 23.00 uur fi\\\
zaterdag van 11.00 tot 23.00 uur fllP
zondag van 11.00 tot 18.00 uur ff Ijl
Toegangsprijs f 17,50 p.p. IIJJjf.
ALS U MEER VAN WONEN WILT WETEN fttS'i
Intern zat het niet goed bij Groen
Links en daarmee delfde de partij
het onderspit in het grote gevecht
om de macht. De strijd tussen Pv
dA en CDA kreeg daardoor de
overhand. Veel kiezers liepen op
het laatste moment over naar de
PvdA. Die conclusie valt te trek
ken uit het rapport van een on
derzoekscommissie van Groen
Links. In de toekomst moeten er
geen duo-lijsttrekkers meer ko
men. De mislukking van dit ex
periment lag niet alleen aan de
persoon Brouwer en de persoon
Rabbae, maar het had ook niet
gewerkt met het 'concurrerende'
duo Rosenmöller en Sipkes, zo
gaf huidig fractieleider Rosen
möller gisteren volmondig toe.
Toch spitsen de klachten van de
onderzoekscommissie zich toe op
Brouwer en Rabbae. Brouwer
had tijdens de campagne last van
haar verleden als communiste en
lid van de CPN, terwijl Rabbae
steeds werd geconfronteerd met
zijn opvatting over het boek De
Duivelsverzen van Rushdie - dat
boek had verboden moeten wor
den meende Rabbae.
De commissie geeft een serie aan
bevelingen om in de toekomst
campagnes beter te laten verlo
pen. De partij moet een 'perma
nente campagne' op gang bren
gen, waarbij de ideeën van Groen
Links voortdurend in de publieke
belangstelling moeten komen. De
toekomstige lijsttrekker moet mi
nimaal een jaar vóór de verkie
zingen bekend zijn.
8 710311 000218
I I I I I
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1994
LOS EXEMPLAAR: MAANDAG T/M VRIJDAG: 1,75 - ZATERDAG: 2,00
Van onze verslaggever
Middelburg - De aangekondigde gemeentelijke herindeling van
Zeeuws-Vlaanderen loopt vertraging op. De kans bestaat zelfs
dat het er deze eeuw niet meer van komt.
Amsterdam (anp) - Medisch
personeel van de KLM gaat
vanaf vandaag in India passa
giers op longpest onderzoe
ken. Mensen die verschijnse
len van de ziekte vertonen,
mogen de toestellen niet in.
De maatschappij vliegt op de be
stemmingen Calcutta, Bombay
en New Delhi. Bij de balie's op
deze luchthavens zullen de medi
ci de passagiers onderzoeken.
Aan boord is ook medisch perso
neel aanwezig.
Volgens het ministerie van
Volksgezondheid is extra medi
sche controle bij vliegtuigpassa
giers uit India vooralsnog niet
nodig.
De situatie in India is voor de in
spectie nog geen aanleiding tot
extra maatregelen voor reizigers
van en naar India. Volgens de in
spectie is de kans dat reizigers in
aanraking komen met longpest
heel klein omdat de patiënten te
ziek zijn om rond te lopen. Intus
sen is het aantal pestgevallen in
India verder gestegen De autori
teiten in de hoofdstad New Delhi
hadden gisteravond 1536 geïn-
fecteerden en 49 sterfgevallen ge
teld. Steeds meer landen in de
wereld beperken de reisverbin-
dingen met India.
De chef van de Indiase gezond
heidsdienst sprak gisteren van
een 'overreactie' van het buiten
land. Hij zei dat de ziekte onder
controle is.
Gedeputeerde Staten (GS) schui
ven de netelige kwestie door naar
het nieuwe college van GS, dat na
de statenverkiezingen van maart
komend jaar eerst begint met een
onderzoek of de herindeling nog
wel nodig is.
Dit blijkt uit een verslag van een
gesprek dat GS kortgeleden ge
voerd hebben met het bestuur
van de Vereniging van Zeeuwse
Gemeenten. Uit dat verslag blijkt
ook dat de door de provinciebe
stuur zo verwenste fusie van
Sluis met Aardenburg de argu
menten onder een grote herinde
ling voor een deel wegslaat.
Er liggen in de Abdij afgeronde
voorstellen om het aantal ge
meenten op Walcheren en Schou-
wen-Duiveland drastisch te ver
minderen. De Zeeuwse Staten
hebben dat politiek al bekrach
tigd, de Tweede Kamer moet dat
nog doen. Het argument dat GS
aanvoerden, was de kwestbaar-
heidsgrens die door het rijk
wordt gehanteerd.
Gemeenten die minder dan zes
duizend inwoners hebben, kun
nen in ernstige problemen gera
ken omdat ze bijvoorbeeld een ei
gen sociale diénst en de dienst ge
meentewerken niet meer kunnen
runnen. Die gemeenten, zegt het
Rijk, moeten bij een andere wor
den gevoegd.
Dat was in Walcheren en Schou
wen het geval. In Zeeuws-Vlaan
deren zit na het verstandshuwe
lijk van Sluis met Aardenburg
geen enkele gemeente meer in de
gevarenzone. In het verslag van
het bestuurlijk ;overleg wordt
daar melding van gemaakt en
vervolgens wordt gedeputeerde
Dijkwel geciteerd:
'GS moeten zich nader beraden
op Zeeuws-Vlaanderen. Omdat
zich in dat gebied geen gemeen
ten bevinden onder de genoemde
kwestbaarheidsgrens, zal de di-
sucussie met en over dit gebied
geheel anders van aard zijn. Naar
verwachting zullen er voor dit
gebied dus nadere uitgangspun
ten vastgesteld moeten worden'.
Dijkwel sluit af met de medede
ling dat dit een zaak wordt voor
het nieuwe college.
Gemeentelijke herindelingen zijn
altijd netelige kwestie voor pro
vinciebestuurders. Ze krijgen bo
ze burgemeesters over de vloer,
actiegroepen uit de op te heffen
dorpjes rukken op naar de hoofd
stad, en kritiek op de inspraak is
er vrijwel altijd. Daarom lopen
GS op eieren.
Provinciale Staten gingen er vo
rig jaar nog van uit dat het 'open
overleg' met de Zeeuws-Vlaamse
gemeenten al in januari 1995 zou
worden gestart. En nu zegt Dijk-
wel dat er eerst nieuwe argumen
ten voor een herindeling moeten
worden bedacht omdat het
(Rijks)argument van zesduizend
niet meer hanteerbaar is.
Navraag bij een ambtelijk des
kundige leert dat het provincieb-
stuur inderdaad de hele herinde
ling aan het heroverwegen is. De
ambtenaar: „Er is nog wel een
ander argument dan dat van die
zesduizend, namelijk de samen
hang in een gebied. Voor Zeeuws-
Vlaanderen geldt nu dat we str
aks eerst moeten gaan kijken of
de gemeenten daar wel voor hun
taak berekend zijn, en daarna pas
komt de vraag aan de orde: moet
er heringedeeld worden en zo ja,
waarom?"
Van onze verslaggever
Tilburg - Van de dertig onder
zoeken tegen de georganiseerde
zware criminaliteit moet het po
litiekorps Midden- en West-Bra
bant er wegens personeelsgebrek
25 laten lopen.
Met dit schrijnende voorbeeld il
lustreerde korpschef B. Lutken
gistermiddag het enorme tekort
aan politiemensen in deze regio.
De korpschef kondigde verder
aan dat de regiopolitie volgend
jaar gaat kijken op welke mei-
dingen er nog wel en op welke
verzoeken er niet meer gerea
geerd wordt. Gerichte controle
acties kan zijn korps niet meer
uitvoeren. Steekproeven die nog
wel plaatsvinden leveren altijd
een groot aantal overtredingen
op.
(ADVERTENTIE)
marjon's kreatief
VR. 30/9 10-21 UUR
ZA. 01/10 09-17 UUR
tel. 01155-62601
Oranjehof
AXEL
DUIKERS
Dit woord is vandaag In het nieuws. Een van de vele. Een Krant vol. Nu de
daad bij het woord: een echte Parker Roller-pen voor u, met uw woordfen)
naar keuze erin gegraveerd, als u een nieuwe abonnee opgeeft. U de pen,
de nieuwe abonnee om te beginnen twee weken de krant gratis.
Noteer als nieuwe abonnee:
Naam:
Adres:
Postcode:Plaats:
Telefoon (voor controle bezorging):
De nieuwe abonnee betaalt per:
o kwartaal acceptgiro 85.50
maand automatisch 28.45
De Parkerpen zenden aan:
Naam:
Adres:
PostcodePlaats:.
a kwartaal automatisch83.-
bank/gironr
In de pen moet komen te staan: (max. 15 letters)
De pen wordt opgestuurd zodra wij het eerste abonnementsgeld ontvan
gen hebben. Stuur deze bon in een open envelop zonder postzegel naar
Dagblad De Stem, Antwoordnummer 112,4800 VB Breda.
L—i
DE STEM. EEN KRANT DIE JE WAT ZEGT