Politie Oost en West slaan handen ineen Winst ver Cuba voert overleg met oppositiegroepen Laatste geallieerde troepen weg uit Berlijn Speculaties over gezondheid Mitterrand Hoop op snelle vrede in N-Ierland vervlieg! Pronk: Tekst abortus komt Vatic aan tegemoet VN voorzien in Ruandal guerrilla-oorlog Hutu's| meer mens< te hebben produktintr DE STEM BUITENLAND Om kernsmokkel tegen te gaan Noorse premier extra beveiligd **.-». vr: «-=> ZX. v BUITENLAND kor Nieuwe markte Personeel DWA staakt twee dagen Koersverloop Randstad randstad uitzendb VRIJDAG 9 SEPTEMBER 1994 ji pB STEM Madrid (ap) - De Cubaanse minister van Buitenlandse Zaken Robaina heeft in Spanje, waar hij momenteel op bezoek is, overleg gevoerd met drie groeperingen van de Cubaanse oppositie. Hij heeft dit gisteren erkend. Robaina sprak met voorzitter Cernuda van het Cubaanse Co mité voor Mensenrechten, met Gutierrez Menoyo van de Groep voor Politieke Verandering en Alfredo Duran van de Democra- tische Partij, een groepering van Cubanen in Florida. Cernuda, een in Miami wonende uitgever, zei dat zijn gesprek met Castro's minister 'een doorbraak in de Cubaanse politiek' bete kent. „De Cubaanse regering heeft een stap genomen die ze 35 jaar lang niet genomen had." Volgens Cernuda heeft het Cas- tro-regime de oppositie feitelijk erkend door met hem en de an deren om de tafel te gaan zitten. „Dit is de eerste stap. We hopen dat het verder gaat." Minister Robaina verklaarde dat niet was gesproken over politie ke veranderingen, maar over 'hoe de oppositiegroepen nuttig kunnen zijn'. Hij sloot een ont moeting met andere oppositie groepen in ballingschap, zoals het overkoepelende Plataforma Democratica Cubana, uit. Vol gens de minister spannen die bewegingen tegen Cuba samen. De Cubaanse minister bena drukte dat er geen scenario denkbaar is waarin Fidel Castro geen rol speelt. „We zullen niet toestaan dat anderen zeggen dat hij niet aan de onderhandelings tafel mag zitten," aldus Robaina. Opmerkelijk is dat hij geen rechtstreeks antwoord wilde ge ven op de vraag of Castro over weegt, een meerpartijenstelsel in te voeren. „We hebben een ma nier ontwikkeld om onze leiders te kiezen en we zullen die per fectioneren," aldus Robaina. De Spaanse premier Felipe Gon zalez, een van de meest openlijke tegenstanders van Fidel Castro in de Spaanstalige wereld, had gisteren ook een ontmoeting met Robaina. Volgens het Spaanse persbureau EFE herhaalde Gon zalez dat Cuba drastische maat regelen moet nemen om het ei land te democratiseren en hij verbond de economische hulp aan het eiland aan de uitbrei ding van de politieke vrijheid. Minister van Buitenlandse Za ken Javier Solana, die woensdag drie uur met Robaina sprak, zei in scherpe bewoordingen tegen zijn Cubaanse collega dat de tijd dringt voor de Cubaanse rege ring om 'verregaande economi sche en politieke veranderingen door te voeren'. Solana pleitte voor extra Spaanse investerin gen in Cuba. De Spaanse zaken wereld heeft al een belangrijk aandeel in de toeristenindustrie op het eiland. Berlijn (anp) - De samenwerking tussen de politiediensten van West- en Oost-Europa wordt versterkt. Dat hebben ministers van 22 Europese landen gisteren besloten op hun conferentie in de Rijksdag in Berlijn. Met de samenwerking wordt on der meer beoogd, de smokkel van nucleair materiaal vanuit Oost-Europa naar het Westen beter te bestrijden. Aan de conferentie namen de twaalf landen van de Europese Unie deel, de vier aankomende EU-leden Oostenrijk, Finland, Zweden en Noorwegen en zes Midden- en Oosteuropese staten (Polen, Hongarije, Tsjechië, Slo wakije, Bulgarije en Roemenië). Volgens minister Sorgdrager van Justitie was het een 'historische' bijeenkomst. „Nog niet eerder zaten er zo veel Europese landen bijeen. Ik denk dat dergelijke bijeenkomsten opi regelmatige basis zullen gaan plaatsvinden. De Roemeense minister heeft al voorgesteld volgend jaar in zijn land te vergaderen," aldus Sorg drager. Een van de gespreksonderwer pen was de smokkel van radio actief eri nucleair materiaal. Sorgdrager noemde het angst aanjagend dat daar handel in is, ook al is Nederland 'tot nog toe redelijk vrij van dit soort han del'. „Dat wil echter niet zeggen dat het niet kan komen", aldus de minister. De Westerse zorgen over dit fenomeen werden vol gens de minister door iederen gedeeld, ook door de Midden- en Oosteuropeanen. Europees commissaris van Justi tie, de Ier Padraic Flynn, deelde mee geld beschikbaar te willen stellen voor de politiële samen werking. Zo zou de aanschaf van moderne apparatuur voor het opsporen van nucleair materiaal in de Midden- en Oosteuropese landen door de Europese Unie kunnen worden gefinancierd. Drughandel De samenwerking met de zes voormalige Oostblok-landen strekt zich uit tot alle vormen van misdaadbestrijding. De na druk ligt echter op de bestrijding van de drughandel en bepaalde vormen van georganiseerde cri minaliteit: nucleaire smokkel, mensenhandel, illegaal transport van asielzoekers en internatio nale autodiefstal. Volgens Sorgdrager worden op dit moment maatregelen onder zocht om de samenwerking con creet gestalte te geven. Voor het uitwisselen van politiemensen of het plaatsen van verbindingsof ficieren in Oost-Europa, acht de minister het nog te vroeg. VERVOLG VAN VOORPAGINA In zijn toespraak zei Pronk dat met name de rijken daadwerke lijk hun consumptie moeten ver lagen om de verwachte bevol kingsgroei te kunnen doorstaan. „Deze conferentie moet het Noorden aanzetten tot structure le aanpassing, om generaties die nog niet geboren zijn een werke lijke kans op deze aarde te ge ven." Pronk zei dat de Nederlandse regering vindt dat de ontwerp- verklaring inzake abortus vol doende recht doet aan de zorgen van het Vaticaan en een aantal landen over bescherming van het ongeboren kind. Hij waarschuw de ervoor dat de conferentie niet een stap terug mag doen op het gebied van de rechten van de vrouw. De minister legde in zijn rede grote nadruk op. het belang van welvaarstspreiding in de wereld en op het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw als het gaat om gezinsplanning en geboortebe perking. Ontwikkeling die tot een hogere levensstandaard leidt is de beste vorm van geboortere- Oslo - De Noorse politie heeft de veiligheidsmaatre gelen voor premier Gro Harlem Brundtland na haar terugkeer van de conferen tie in Cairo versterkt. Dat lijkt te zijn gebeurd uit vrees voor een aanval van islamitische fundamentalis ten, die het niet eens zijn met haar rede van maandag. Brundtland zei toen dat 'een moraal huichelarij wordt als dat inhoudt dat mensen aanvaarden dat moeders lij den of sterven als gevolg van ongewenste zwanger schap, illegale abortus en ongewenste kinderen'. De Iraanse delegatieleider in Cairo heeft Brundtland op geroepen haar uitspraak in te trekken. Tijdens zijn rede op deconferentie waar schuwde hij dat de bijeen komst niet mag worden misbruikt 'voor erkenning van immoreel gedrag'. geling. Onveilige abortus is niet nodig, zei Ponk, verwijzend naar de Nederlandse legale regeling, die 'ertoe heeft geleid dat Nederland het laagste aantal abortussen in de wereld heeft.' Winnaar Ondertussen is het Vaticaan voorlopig de winnaar op alle fronten op de conferentie. Met haar vertragingstactiek heeft de kerk bereikt dat er nog steeds geen overeenstemming over abortus is. De houding van het Vaticaan wekt bij steeds meer delegaties irritatie op. „Ik had een discussie over ge zondheid verwacht, maar hoor sinds drie dagen alleen maar over abortus praten," zegt de Tanzaniaanse feministe Lydia Joachim. Ook Mirai Chatterjee van een vrouwenvakbond uit In dia ergert zich mateloos aan de starre houding van het Vaticaan. „De opvattingen van één religie mogen toch niet de hele confe rentie domineren." Ook regeringsvertegenwoordi gers laten blijken dat hun geduld met de Vaticaanse 'catenaccio- diplomatie' op is. Zowel de lei der van de Amerikaanse delega tie, Tim Wirth, als de Britse minister van Ontwikkelingssa menwerking Lynda Chalker riep het Vaticaan op, eindelijk ak koord te gaan met het compro mis of definitief tegen te stem men. Ondertussen proberen gedele geerden achter gesloten deuren een nieuw compromis te berei ken over een tekst die is voorge steld door de Wereldgezond heidsorganisatie WHO. Daarin wordt abortus niet meer een zeer belangrijk, maar een 'belangrijk medisch vraagstuk' genoemd. En de passage 'situaties waarin abortus legaal is', is gewijzigd in 'situaties waarin abortus niet te gen de wet is'. De vice-voorzitter van de agen dacommissie, de Nederlander N. Biegman, hoopt dat deze tekst voor het Vaticaan acceptabel is. „Alles wat er gewijzigd kon wor den, is gewijzigd." Een anonieme Vaticaanse gedelegeerde noemde het voorstel een stap in de goede richting, maar sloot niet uit dat het Vaticaan de tekst toch nog zou verwerpen. Van onze correspondent Frans Wijnands Bonn/Berlijn - Een week na de laatste Russische troepen zijn nu ook de drie vroegere geallieerde bezettingsmach ten uit Berlijn vertrokken: 5000 Amerikanen, 3000 Fransen en 3400 Britten. Het was gisteren een afscheid met veel dankwoorden, toe spraken en een met fakkels ver lichte taptoe door de Bun- deswehr; inclusief het oude Pruisen-koraal 'Nun danket al le Gott'. Voor die militaire taptoe waren meer dan 5000 politie-agenten in staat van paraatheid ge bracht; net zo veel als tijdens het bezoek van Ronald Reagan aan Berlijn in 1987. Linkse au tonomen en leden van de com munistische PDS hadden enke le dagen geleden opgeroepen om dit afscheids-onderdeel 'te storen'. „Ze marcheren weer," stond in vlugschriften te lezen. Hermetisch Het gebied tussen de Branden burger Poort en de Neue Wache was gisteravond hermetisch af gesloten. Zelfs ervaren 'be roeps-demonstranten' moesten toegeven in geen jaren zo'n po litiemacht te hebben gezien. De veiligheidsmaatregelen waren zo scherp, dat ook de hoogste gasten door speciale controle- sluizen moesten. President Mitterand van Frankrijk en de Britse premier John Major behoorden tot de ere-gasten, alsmede de Ameri kaanse minister van Buiten landse Zaken Christopher War ren. Ze klapten vrolijk mee toen een meisjeskoor de schla ger 'Berliner Luft' zong, en ze zagen hoe hun landsvlaggen voor het laatst werden gestre ken. Het ongedeelde Berlijn is sinds gisteravond - voor 't eerst na bijna vijftig jaar - zonder buitenlandse garnizoe nen. Een bijzondere plechtigheid vond plaats voor het 'Lucht brug-monument' bij het vlieg veld Tempelhof. Daar werden de deelnemers aan de luchtbrug geëerd, die in 1948 en '49 West- Berlijn letterlijk in leven hiel den toen de stad door het Sov jet-leger volledig van de bui tenwereld was afgesloten. Bondskanselier Kohl dankte de geallieerden voor hun reddende interventie. „Nu kunt u zich op De Britse premier Major (l), samen met oorlogsveteranen bij het 'Luchtbrug-monument' in Berlijn. Dat herdenkt de bevoorradingsoperatie van West-Berlijn toen de stad eind jaren '40 door de Russen volledig werd geïsoleerd. foto epa ons verlaten. Duitsland zal niet terzijde blijven staan als het om vrede en veiligheid in de wereld gaat," aldus Kohl. Geringer De geallieerden zijn weg uit Berlijn. Tegelijk blijven ze in de Bondsrepubliek, zij het in aanzienlijk geringere aantallen dan tot voor kort. Van de 250.000 Amerikanen blijven er 175.000 over. De Britten laten 30.000 man in de Bondsrepu bliek, bijna 40.000 minder dan voorheen. De Fransen waren van plan al hun 44.000 man schappen over de Rijn terug te halen, maar op voorstel van Kohl blijven nog 18.000 mili tairen in Duitsland. De bijna 8000 Canadezen zijn vorig jaar al naar huis gegaan. Jaren geleden waren 8000 Ne derlandse militairen in Duits land gestationneerd. Nu is dat aantal gedaald tot 5700 en uit eindelijk zullen het er krap 4000 zijn. Maar over enkele weken zal in het hoofdkwartier in het Westfaalse Münster het Duits-Nederlandse korps ge stalte krijgen. Uiteindelijk zal deze multi-nationale eenheid tussen de 40.000 en 50.000 manschappen tellen, om beur ten geleid door een Duitse en een Nederlandse generaal. Parijs/Berlijn (rtr) - President Francois Mitterrand van Frankrijk heeft gisteren geruchten over zijn verslechterende ge zondheid de kop trachten in te drukken. Nauwelijks had een woordvoerder van de Duitse regering gezegd dat de 77-jarige president om gezondheidsredenen had afge zien van deelneming aan twee evenementen in de open lucht in het kader van het vertrek van de geallieerde troepen uit Berlijn, of zijn bureau gaf een verklaring uit dat de presi dent nooit van plan was geweest de beide bijeenkomsten bij te wonen. De tred van de president over de binnenplaats van het slot Charlottenburg, was langzaam. Mitterrand wakkerde de speculaties over zijn gezondheid zelf aan in een interview met een Franse krant. Daarin leek hij te twijfelen of hij zijn ambtstermijn (tot vol gend voorjaar) wel vol kan maken: „Ik denk dat de kanker behulpzaam genoeg zal zijn om mij in staat te stellen mijn termijn te voltooien. Dat geloof ik, maar ik kan het bij het verkeerde eind hebben." Volgens een naaste medewerker van Mitter rand ondergaat de president een kuur van drie maanden chemotherapie. De presiden tiële persdienst weigerde hierop te reageren. De geruchten over de gezondheidstoestand van de president hebben het adrenalinege- halte in het bloed van potentiële opvolgers verhoogd. Mitterrand werd in juli voor de tweede keer aan prostaatkanker geopereerd. De eerste ronde van de presidentsverkiezin gen wordt op 23 april 1995 gehouden, maar als Mitterrand voor mei aftreedt of sterft, moet deze ronde binnen 35 dagen worden gehouden. (ADVERTENTIE) WAT IS NOU T órRöTF VCCRÜE6L VAN MeePs VROUWGN IN H£T «ABlNÊT? MlNIeR MANNEN (N H£T I^AB(N£T7 eetULykE SHAbr voor 'M eeRU)fce Wj)S. Serviërs vallen regio Bihac aan Sarajevo - Bosnische Serviërs zijn samen met volksgenoten m Kroatië binnengevallen in de moslimenclave Bihac in noordwesten van Bosnië. VN-medewerkers noemen de alarmerend omdat voor het eerst Kroatische Serviërs 1 zijn bij de gevechten in Bosnië. De Serviërs zouden al ver j opgerukt in de enclave die in handen is van troepen van 1 Bosnische (moslim-)regering in Sarajevo. Twee vliegtuigen van de Britse luchtmacht zijn gisteren i Bihac met grond-luchtraketten beschoten. Volgens een functionaris is geen van de vliegtuigen geraakt. Hij suggeree dat Serviërs hebben geschoten. Grieken verscherpen maatregelen Albanië Athene - Griekenland heeft gisteren opnieuw vergeldingsmajJ regelen genomen tegen Albanië in reactie op de veroordeling dag eerder door een Albanese rechtbank van vijf leden van ti Griekse minderheid in dat land. Gisteren werden de troepen aan de Albanese grens versterkt et werd de controle op personen aan de grens verscherpt, t Griekse politie voerde de jacht op illegaal in Grieken^ werkende Albanezen verder op. Griekenland wil Albanië dipjl matiek isoleren na de rechtszaak, die de Grieken als een politiJ proces beschouwen waarmee Albanië tracht de Griekse minde! heid te intimideren. Invasie Haïti lijkt dichterbij Washington - De Amerikaanse regering heeft de marine t dracht gegeven zeven grote vrachtschepen gereed te maken v gebruik bij een eventuele invasie van Haïti. De boten kunntl troepen, zware wapens en ander militair materieel vervoeren. De maatregel is een nieuw teken dat de Amerikaanse regeriiJ de druk op de militaire leiders van Haïti opvoert. De Verenigd;! Staten hebben het militaire bewind gewaarschuwd dat ze hel land binnenvallen en de afgezette president Jean-Bertraij Aristide in functie herstellen, als de militairen niet uit beweging opstappen. De Nederlandse Tweede Kamer steunt h;l| voornemen van de regering een fregat en een Orion-verkeJ ningsvliegtuig in te zetten voor de multinationale strijdmacht is| Haïti. Syrië verwerpt Israëlisch voorstel Den Haag - Syrië voelt niets voor het Israëlische voorstel v een gefaseerde terugtrekking van Israëlische troepen van d:| Golan-Hoogvlakte. Dat zei de Syrische minister van Buiten-f landse Zaken, Farouq al-Shara'a, gisteren tijdens een aan Den Haag waar hij onder meer sprak met minister Vsi| Mierlo van buitenlandse zaken en premier Kok. De Israëlische premier Rabin legde zijn kabinet gisteren m| plan voor dat voorziet in een beperkte terugtrekking in drie jaa:l van de Golan-Hoogvlakte. In die tijd zou Jeruzalem de vooruit! zichten op vrede met Syrië kunnen testen. Syrië eist echter ea| volledige en directe terugtrekking uit de Golan. Frankrijk verbiedt betogingen Parijs - De Franse politie heeft gisteren alle protestbetogingerl tegen de komst van de Chinese president Jiang Zemin verbodei| In een decreet verbood de Parijse politie een voor vandaii geplande demonstratie 'omdat die de openbare orde bedreigt ei de internationale betrekkingen van de republiek schaadt.' Mensenrechtenactivisten reageerden verbolgen op het besluit! De Franse autoriteiten vrezen een herhaling van de incidenterl bij het bezoek van de Chinese premier Li Peng twee maande:| geleden in Duitsland. Vredesonderhandelingen Sudan mislukt Nairobi - De gesprekken die een einde hadden moeten mal aan de ruim elf jaar durende burgeroorlog in Sudan ziji| mislukt. Het militaire islamitische regime in Khartum geweigerd zijn standpunten te herzien over de shari'a (Islami-I tische wetgeving) en het zelfbeschikkingsrecht voor de zwartt| bevolking in het zuiden. Sinds het inmiddels uiteengevallen Sudanese Volksbevrijdings-I leger SPLA in 1983 de strijd begon tegen het Noorden, honderdduizenden mensen omgekomen door de honger of oor-| logsgeweld. Belfast (rtr/afp) - De hoop op een spoedige, totale vrede ii Noord-Ierland is gisteren afgenomen nadat protestantse esl tremistische groepen hadden meegedeeld, geen staakt-het-nj ren aan te gaan in navolging van de IRA. Ze eisen opheldering over een reeks zaken maar gaven niet de verzekering dat ze zich bij het bestand zouden aansluiten. „Wij moeten nog de goede trouw en de blijvende aard van het IRA-bestand vaststellen," zei het Gezamenlijke Loyalistische Mi litaire Bevel (CLMC) in een ver klaring. In het CMLC zitten de drie actieve loyalistische mili ties, waaronder de extremis tische Ulster Voluntary Force en de Ulster Freedom Fighters. Deze terreurgroepen zijn de laatste jaren net zo moorddadig geworden als de IRA. Zo ver moordden ze direct na het in gaan van het IRA-bestand een katholieke man in Belfast en lieten ze een autobom ontploffen bij het kantoor van Sinn Fein, de politieke vleugel van de IRA. Bij hun uiterst gewelddadige aanslagen zijn sinds 1992 112 doden gevallen. Dat zijn meer slachtoffers dan de 88 die de republikeinse terreurgroep 1 maakte. De bezorgdheid beslui dat de loyalisten over grote tal veelheden explosieven beschilj ken en mogelijk spectaculaij aanslagen voorbereiden. De Noordierse protestanten wl zen tot nu toe elke veranderiif van de nauwe banden Groot-Brittannië van de toti| Zij vrezen dat na het IRA-b stand en door de bemiddelin van Groot-Brittannië en Ierlai| de provincie op termijn ting zal vinden bij de Ierse repi bliek. De loyalistische milities «jl er tevens van 'worden overtuifl dat er geen geheim akkoord! tussen Londen en de BA' ,,1 Opperbevel zei verder opi ring te willen over de bed gen van het INLA, het Bevrijdingsleger, een kien groep die is afgescheiden van of IRA en die nog geen staakt-®' vuren heeft afgekondigd. Wiesbaden (dpa/rtr) - De Duitse economie heeft de re cessie van 1993 definitief achter zich gelaten. In het tweede kwartaal van dit jaar was er in het westen van het land een duidelijke groei, ter wijl de economie in de vroe gere DDR zeer krachtig bleef expanderen. Dit blijkt uit gisteren gepubli ceerde cijfers van het Duitse bu reau voor de statistiek. Bonds- V Van onze verslaggever Breda - Het openleggen van Oost-Europa drijft de verkop Bredase zoetwarenconcern snel op. De verkopen schoten in de eerste zes maanden met zestien procent omhoog tot ƒ350 miljoen. Het Verre Oosten en vooral Oost-Eu ropa vormen de basis voor de groei. Begon Van Melle de op mars naar het Oosten vanuit Polen richting Rusland, inmid dels komen de Bredase snoepjes ook in winkels van de andere voormalige Sovjet-Republieken en ex-satellietstaten terecht. Met een verwachte netto-winst van rond de vijftig miljoen gaat Van Melle zo opnieuw een re cord-winst in het 94-jarig be staan boeken. Omdat de snoep fabrikant tegen de plafond van Berlijn (dpa) - Het personeel vai de Deutsche Waggonbhu (DWA) producent van spoorwegmate rieel waarvoor het Begemann concern belangstelling heeft, i gisteren voor twee dagen in sta king gegaan. Het vreest voor de ondergan; i van de onderneming in de voor mali'ge DDR, gezien de plannei om het aantal arbeidsplaats® op de lange termijn te verminde ren van 7300 tot 3800. De Treuhandanstalt, het Duits overheidsorgaan dat de privati sering van voormalige Oostduit se staatsbedrijven regelt, heef voor vanmiddag een gesprek t het vooruitzicht gesteld. Daar aan zullen de vakbonden, d directie en commissarissen va DWA en de minister-presiden van de deelstaat deelnemen. De onduidelijkheid over h( voortbestaan van DWA kon voort uit de plannen voor c verkoop. Behalve Begeman heeft ook AEG, onderdeel va het grootste Duitse industrie concern Daimler-Benz, belang stelling getoond. Vakbondc hebben inmiddels laten wete tegen een overneming door ee van deze twee bedrijven te zi; omdat zij van de zeven vestigii gen er slechts twee willen opei houden. Prijs per aai deel in guide is 1*- I— 1989 1990 19 Roken schaadt de gezondheid. Het kan longkanker of hartklachten veroorzakea Koa besluit van 29.4.1981, Stb. 329. Kigali (afp/rtr) - De afgezant van de Verenigde Naties,11 Ruanda, Shahargar Khan, heeft gisteren gewaarschuwd de verdreven Hutu-regering zich voorbereidt op een guerni oorlog. Hutu-strijders dringen al 'geregeld de voormal® veiligheidszone binnen, plegen 'sabotage' en vermoorden mishandelen burgers, zei hij. Khan zei dat VN-militairen manschappen in militaire uniformen® geweren en voorraden hebben gezien die de grens van Burundi 1 Zaïre met Ruanda overstaken. „Het is geen invasie, maar 4 troepenbewegingen lijken de klassieke voorbereidingen voor gr®" la-oorlogvoering." Khan heeft zijn bezorgdheid in een rapp overgebracht aan het VN-hoofdkwartier in New York. De Ruandese president Pasteur Bizimungu brengt volgende W I vrijdag en zaterdag een bezoek aan Nederland. Hij leid' delegatie van zijn regering die in Den Haag deelneemt aan tweedaagse, internationale conferentie over de toestand in zijn 1? (AD Als u ook het idee h< uitbreiding nodig he met de dichtstbijzijn

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 4