Roosendaal wacht af waar de HSL echt komt
België verdeeld over vijftigste verjaardag van bevrijding
Graancirkels
-DE STEM-
I
Latijnhouwers sch.
DE STEM
Geslaagd debt
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Verwarrend
pE STEM
v
VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1994 A2
Ik vind het wel erg ver
warrend, hoor," zei een
collega dinsdag, terwijl
ze me de krant van die dag
onder de neus duwde. Het
bericht meldde de vreugde
van onder andere Cebemo
(katholieke organisatie voor
ontwikkelingssamenwerking),
dat het Vaticaan zich op de
wereldbevolkingsconferentie
komende week in Cairo niet
meer zal verzetten tegen
voorbehoedmiddelen. „Hoe
kan dat nou?", aldus m'n col
lega, „ik heb de paus zondag
zelf nog horen fulmineren te
gen anti-conceptie en abor
tus."
Tja, is de wil van de paus dan
geen wet meer in de Rooms-
Katholieke Kerk? De Vati
caanse koerswijziging kan
meer misverstanden oproe
pen. Bijvoorbeeld dat de
katholieke kerk voorbehoed
middelen niet langer meer af
keurt. Dat houdt de gewijzig
de opstelling echter beslist
niet in. Bisschop Ernst van
Breda liet daarover afgelopen
zaterdag op een publieksma
nifestatie van het 'Platform
Cairo 94' in Ede ook geen
misverstand bestaan. „Het
standpunt van de Rooms-
Katholieke Kerk ten opzichte
van anti-conceptie blijft nega
tief", aldus Ernst. Dat maakte
de paus de volgende dag dus
ook nog eens goed duidelijk.
Blijft de vraag of het niet
tegenstrijdig is. Aan de ene
kant het gebruik van voorbe
hoedmiddelen uiterst scherp
veroordelen en aan de andere
kant je er op een VN-confe-
rentie niet tegen verzetten.
De voorgeschiedenis is be
kend. Het Vaticaan heeft het
hele afgelopen jaar een in
heftigheid toenemend diplo
matiek offensief gevoerd te
gen alles wat in het ontwerp-
slotdocument stond over anti
conceptie en abortus. Het
heeft, naar verluidt, zelfs niet
geschroomd om gemene zaak
te maken met landen als Iran
en Libië om zijn doel te berei
ken. Maar vlak voordat de
conferentie begint, wordt de
koers duchtig bijgesteld.
Voorbehoedmiddelen zullen
voor de Vaticaanse delegatie
geen thema zijn in Cairo.
Vanwaar die ommezwaai?
Het Vaticaan zelf heeft daar
over geen klaarheid verschaft.
De verklaring van woordvoer
der Joaquin Navarro-Valls
dat de Heilige Stoel zich op
de vorige bevolkingsconferen
tie tien jaar geleden in Mexi-
co-Stad al uitputtend over
voorbehoedmiddelen heeft
uitgesproken, overtuigt niet
erg. Hebben nieuwe opvattin
gen omtrent voorbehoedmid
delen uiteindelijk dan toch
ook in het Vaticaan enige
voet aan de grond gekregen?
Wie weet, maar erg waar
schijnlijk lijkt mij dat toch
niet. De reeds lang aangekon
digde publikatie in de New
York Times van katholieken
uit diverse werelddelen, on
der andere de Nederlandse
Acht Mei Beweging, dat de
katholieke kerk er gewoon
naast zit met haar standpunt
over anti-conceptie, zal in
houdelijk geen indruk maken
in Rome. Maar de Vaticaanse
delegatie zou er in Cairo wel
mee om de oren geslagen
kunnen worden. Dat kan
meespelen.
Toch lijkt mij de Vaticaanse
opstelling vooral ingegeven te
zijn door politieke en diplo-
matieke realiteitszin, die ge
leid heeft tot een duidelijke
prioriteitsstelling. De slag om
het gebruik van voorbehoed
middelen is inderdaad tien
jaar geleden geleverd én door
de kerk verloren. Definitief
verloren, ook in eigen huis.
Dan kun je je ook maar beter
geheel concentreren op be
langrijke zaken waar nog wel
iets te bereiken valt, zoals
abortus. Op dat punt lijkt het
Vaticaanse diplomatieke of
fensief ook niet geheel zonder
succes te blijven. Het ziet er
niet naar uit dat legalisering
van abortus de eindstreep van
de conferentie zal halen.
Het Vaticaan mag dan blij
zijn met de steun van islamiti
sche landen, daaraan zit ook
een keerzijde. Het VN-docu-
ment legt de zeggenschap
over gezinsplanning bij de
vrouw: zij behoort vrij te kun
nen kiezen. Dat tast de be
staande machtspositie van de
man ten opzichte van de
vrouw in de islamitische sa
menleving aan. Dat is de
hardste reden van het islami
tische verzet. Paus Johannes
Paulus II hamert daarentegen
alsmaar op de gelijkwaardig
heid van man en vrouw. Dat
wringt dus.
Wetenschappers en hobbyisten op het terrein van de bovennatuur
lijke verschijnselen, waren in alle staten. Graancirkels in Drenthe en
enkele weken later in Zeeland. Het kon niet op. De media - het was
komkommertijd - doken er bovenop. Mede door de belachelijk
overdreven hoeveelheid publiciteit, kreeg het onderwerp een status
die het absoluut niet verdiende.
Wat eenieder met een gezond boerenverstand toen al veronderstel
de, is nu bevestigd. Het gaat om een doodordinaire kwajongens-
grap. Gebruikt materiaal: een touw en een paaltje. Een slag in het
gezicht van de wetenschappers? Welnee, ze zeggen doodleuk dat ze
het verhaal van de twee jongelui niet geloven. Hier past maar een
conclusie: deze fanaten zijn zelf niet van deze wereld. (H V)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
S 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie S 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, S 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1,® 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, @01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 1088,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur® 076-236881, fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911.
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
c
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
HSL en TGV.
De lijn en de trein.
Synoniem voor snelheid en
vooruitgang, maar ook voor
herrie en andere overlast.
Het kabinet koos voor een
hogesnelheidslijn van Amster
dam naar Brussel via Breda.
Een uitwijk via Roosendaal
komt in beeld als de Belgen
dwars blijven liggen.
Brabant baalt.
Wat zijn de gevolgen?
In een korte serie verhalen
maakt De Stem tussenstops
langs het toekomstige spoor.
Vandaag deel 4 en slot:
Roosendaal.
Zwembad l
De Stok f
Mouwen
19
i v
Kruisland
Fruitteler Mouwen wacht rustig af.
Van onze verslaggever
Jan van de Ven
De supersnelle trein langs
Breda? De kans op een snelle
lijn via Roosendaal is nog
niet verkeken.
Er bestaan zelfs vier varianten
langs Roosendaal: drie raastra
jecten en een mogelijkheid om de
trein als normale trein op halve
snelheid naar het noorden te
laten rijden. De trajecten hebben
een eigen route door West-Bra
bant, maar zij hebben gemeen
dat de lijn langs de westkant van
Roosendaal loopt.
„Hoe meer varianten, des te
minder weten mensen waar ze
aan toe zijn." Bert Klijs van
Stichting Keerpunt, de motor
van het verzet tegen de HSL,
constateert wrang dat Roosen
daal en omgeving, murw geraakt
van vele plannen en in
spraakronden, de mond niet
meer open doet. Wat haalt het
uit?
Wat haalt het uit, vraagt het
gemeentebestuur zich bij voor
baat af. Telkens iets roepen zo
dra een plan het licht ziet heeft
geen zin. Wethouder A. de
Leeuw van ruimtelijke ordening,
stedebouw en volkshuisvesting
zegt pas na definitieve keuze van
het tracé beleidsmatig voor- en
nadelen op een rijtje te zetten.
Na het vaststellen van de precie
ze loop van de flitstrein gaat
Roosendaal onderhandelen met
NS en rijksoverheid. Vooropge
steld dat de trein langs de stad
komt. 1
Op dat moment krijgt het
Roosendaalse bestuur het druk.
Hoe denken de spoorwegen
zwembad De Stok in het tracé te
vergoeden? Welke geluiddem
pende maatregelen voor flats
aan de westrand, de nieuwe wijk
Tolberg zijn mogelijk? Hoe ver
der met het plan om aan de
westkant van snelweg en spoor
lijnen woningen te bouwen?
Hoeveel geld wil de rijksover
heid steken in het tevreden stel
len van Roosendaal?
Uit eerdere uitlatingen van
plaatselijke bestuurders valt op
te maken, dat Roosendaal het
liefst een TGV op intercity-snel
heid ziet binnenkomen. Kan de
trein meteen het plaatselijke sta
tion aandoen. Veel aanpassingen
zijn dan niet nodig.
Gezien het besluit van de Belgen
om voorlopig niet mee te werken
aan het doortrekken van de lijn
van Brussel naar Amsterdam
hoeft Roosendaal' in geen jaren
aandacht aan het traject van de
snelle trein te besteden. Spoor
wegen (NMBS) en overheid van
de zuiderburen hebben het geld
niet.
Komt er weer wat in de schat
kist, dan wil de NMBS eerst het
interne spoornet opknappen of
verbeteren. Maar een HSL-letje
van Brussel naar Parijs en Ka
naaltunnel vergroot het aanzien
van de 'Europese hoofdstad'.
Dat spoor mocht er komen. Een
gezond standpunt, aldus de
Vlaamse regering.
De rust van de Roosendaalse
bestuurderen ligt ook over de
wijk Tolberg. Een nieuwe, rap
uit de grond gestampte wijk met
dure tot heel dure woningen. Er
staan er bij van anderhalf mil
joen. Op oog- en oorafstand
kunnen de TGV's langs Tolberg
gaan razen. Bijna vanuit achter
tuinen aan te raken. De inwo
ners laten hun humeur niet beïn
vloeden door het trekken van
lijntjes op een kaart. Zelfs niet
als de lijntjes van het ministerie
van Verkeer en Waterstaat zelf
zijn.
Fruitteler A. Mouwen van de
Wouwbaan heeft bij het bekend
worden van de eerste plannen
bezwaar ingediend. Op het laat
ste plan reageerde hij niet. Zijn
standpunt was immers bekend.
Appels van de fruitkweker
groeien op een lap grond ten
zuidwesten van de stad. Daar
waar op de HSL-tekening een
dikke groene lijn dwars door
heen loopt. Het vriendelijke
groen van de HSL.
De kwekerij bestaat 31 jaar, ver-
telt mevrouw Mouwen. Na tien
jaar moesten woning en bedrijfs
gebouw worden afgebroken. Ze
stonden midden in het tracé van
de pijpleidingstraat. De nieuwe
gebouwen staan er nu 21 jaar.
Weer op eigen grond, maar van
de pijpleidingen vandaan. Mou
wen (56) wil bij aanleg van snel
spoor over zijn grond elders op
nieuw beginnen. Hij voelt er
niets voor duimen te draaien.
„Na uitkopen een bedrijf beëin
digen zou bovendien niet Ver
standig zijn. De fiscus speelt dan
lachende derde." Mouwen wil
positief zijn. „De HSL komt er.
Die ontwikkeling is niet te stop
pen. Nederland kan zich niet
veroorloven in een uithoek te
komen." De fruitteler werkt on
dertussen rustig door.
Het rustig afwachten is niet ie
dereen gegeven. Stichting Keer
punt klimt in de pen zodra er
weer een nota over een tracé
verschijnt. Niets tegen te doen?
Tuurlijk wel. „Keerpunt bestaat
dankzij het HSL-protest," legt
Monique van de Zanden uit.
Langs democratische weg moet
iets tegen de plannen te doen
zijn, vindt Bert Klijs.
Klijs slikt z'n woorden langzaam
in als hij bedenkt wat de erva
ring leert. „Op de eerste plannen
foto ruben schipper
een storm van protest. Wat de
den de ambtenaren? Ze plukten
tekst uit de protesten, maakten
het volgende plan iets anders en
gaven er een gladde uitleg aan".
Herkenbaar aan uitspraken van
insprekers, maar niet wezenlijk
anders op tekening. „Proteste
renden lieten volgende keren
verstek gaan, omdat ze immers
hun mening al hadden inge
diend."
„Elk plan in de inspraak vraagt
om nieuw verzet," weet Ermelin-
de van den Bouwhuijsen, voor
zitter van Keerpunt. Reageren
met: ze kennen m'n standpunt,
geldt niet. De plannen zijn im
mers, hoe minimaal ook, gewij
zigd. Klijs: „Op het laatste plan
(begin dit jaar uitgegeven) zijn
weinig reacties gekomen." Wei
nig volmachten ook om namens
anderen protest aan te tekenen.
Noeste volhouder is landbouwer
C. Mangelaars van de Bergse-
baan, ten zuiden van de stad.
Zijn vrouw: „Tegen het eerste
plan hebben we protest aangete
kend. Tegen het laatste ook."
Zoals het hoort. De Mangelaar-
sen zien'erin hun land doorsne
den. Het tracé ligt vlakbij huis.
„We protesteren tegen het ver
dwijnen van onze leefbaarheid.
De straat verdwijnt, de buren
komen aan de andere kant van
de lijn." Op de protesten heeft
het echtpaar niets gehoord.
Mangelaars laat zich door het
trekken van lijntjes op. een kaart
niet afschrikken. Hij blijft inves
teren en werken. Of er niets aan
de hand is. „Zekerheid over het
tracé hebben we niet. Misschien
komt er helemaal geen trein."
Hoe reageren de bewoners van
de flats aan de westrand van de
stad? Er loopt een snelweg langs
en mogelijk ooit een hoge snel
heidstrein. Klijs: „Uit Roosen
daal amper iets." Voorzitter Er-
melinde: „Van de flats aan de
westrand valt niets te verwach
ten. Daar wonen mensen die vol
doende aan zichzelf hebben."
Die met zichzelf bezig moeten
zijn om staande te blijven. „Veel
buitenlanders. En alleenstaan
den. 't Schijnt beleid te zijn om
er gescheiden mensen in onder te
brengen." Of andere eenlingen.
„Typische groepen," geeft Er-
melinde aan.
Keerpunt probeert de Roosenda
lers, de potentiële achterban,
strijdbaar te houden. Min of
meer tegen beter weten in, want
wie kan er met zijn protesten op
tegen de juristen achter de tafel?
Ermelinde: „Tijdens inspraaka
vonden vind je tegenwoordig ju
risten tegenover je. Je moet al op
juridische gronden iets onderuit
kunnen halen."
Een hele kluif voor leken. „Bo
vendien, waar vind je nog men
sen die ambtelijke rapporten
kunnen lezen? Mensen, die er
tijd voor over hebben om stapels
papier vol onbegrijpelijke taal
door te worstelen?" Nog een re
den voor Klijs om vraagtekens te
zetten bij het democratische ge
halte van inspraak.
De vraag 'wat haalt 't uit' doemt
weer op. De lijnentrekkers van
Verkeer en Waterstaat baseren
zich immers op algemeen belang.
In 't algemeen belang kan de
overheid met de wet in de hand
belangen van individuen opzij
schuiven. Keerpunt mag dan
vinden dat West-Brabant vol is,
voor een alles overheersende
spoorlijn schijnt nog plaats te
zijn.
Monique van de Zanden en Bert
Klijs hebben al de rapporten
gelezen en bespeuren een ver
schuiving in argumenten. Moni
que: „Aanvankelijk heette het,
dat zakenlieden uit het vliegtuig
halen de aanleg van het spoor
noodzakelijk maakte. Volgens de
laatste prognoses bestaat de
,7
Ct
Nispen
--T
-endaalA
Mangelaars
Varianten hogesnelheidslijn
Bestaande spoorlijnen
HSL-reizigersgroep voor zeven
tig procent uit toeristen en der
tig procent uit zakenlieden."
De mensen van Keerpunt hopen
op lang uitstel van de Belgen.
„Ontwikkelingen van de tech
niek maken op termijn de aanleg
van een HSL misschien overbo
dig. De internationale spoorweg
zou het regionale vervoer in de
versukkeling brengen. In België
hebben de spoorwegen geen geld
voor de dure lijn, een prestige-
projekt." Wagen ze zich toch aan
een dure flitslijn dan ontbreekt
het geld voor boemeltjes.
Mede om het openbaar vervoer
tussen de steden in eigen land in
stand te houden, hopen de men
sen van Keerpunt dat de kostba
re HSL er nooit komt.
Na Normandië en Parijs
volgde begin september
1944 de bevrijding van
België. Komend week
end en de maanden
daarna, zijn er in het
hele land tal van festivi
teiten ter nagedachtenis
van dit feit. De Belgen
zijn echter ernstig ver
deeld over het feest. De
Vlamingen eisen 'amnes
tie' voor de oude colla
borateurs, maar de Wa
len verzetten zich daar
hevig tegen.
Door onze correspondent
Bert Schampers
Hoogtepunt is het militaire de-
filé op het Paleizenplein in
Brussel op zondagmiddag 4 sep
tember. Aan dat défilé doen
naast Belgische militairen ook
detachementen mee uit Neder
land, Frankrijk, Canada,
Luxemburg, Groot-Brittannië,
Polen, Amerika, Tsjechië, Slo
wakije en Rusland.
De militaire parade wordt geo
pend met een luchtdefilé waar
aan toestellen meedoen die bij
de bevrijding werden gebruikt.
Als de weeromstandigheden het
toelaten wordt de plechtigheid
afgesloten met een 'bloemen-
bombardement', waarbij dui-
zenden begonia's uit een Hercu
les C-130 worden gestrooid.
Begin september 1944 werd het
grootste deel van België zonder
al te veel strijd bevrijd van de
Duitsers. De hoofdstad Brussel
kwam op 3 september in han
den van de geallieerden, een
dag later stonden de bevrijders
in de strategisch belangrijke
havenstad Antwerpen.
De vreugde over de herwonnen
vrijheid werd in België al snel
getemperd. Er volgde de jacht
op de collaborateurs, die vijftig
jaar later nog altijd op verge
ving wachten en gebukt gaan
onder de straf die ze destijds
kregen.
Zonder enige vorm van proces
werden kort na de oorlog naar
schatting 100 mensen om het
leven gebracht en 242 anderen
na een proces terechtgesteld. In
totaal werden 45.000 Vlamingen
en 28.000 Franstaligen wegens
collaboratie veroordeeld.
Al jaren pleit vooral de Vlaamse
beweging voor een vorm van
'amnestie'. Velen wensen on
danks hun verkeerde gedrag in
de oorlog maatschappelijk weer
geaccepteerd te worden.
In Franstalig België wordt de
Vlaamse eis voor amnestie ge
zien als een bewijs voor een
herlevend fascisme. Daar verzet
de politiek zich tegen opheffing
van de strafmaatregelen en re
habilitatie van de ex-collabora-
teurs.
In zijn nieuwjaarstoespraak
pleitte koning Albert voor ver
zoening tussen alle burgers in
het jaar dat de vijfstige verjaar
dag van de bevrijding wordt,
gevierd. Of het zover komt en of
sommmige maatregelen worden
verzacht, valt af te wachten.
Sommige Vlamingen beschou
wen de strenge vonnissen die
tussen 1944 en 1947 werden
uitgesproken als een afstraffing
voor een gebrek aan patriottis
me door overwegend Frantalige
k
Amerikaanse troepen met Kerstmis 1944 in de straten van
Bastogne tijdens het Ardennen-offensief van de geallieerden
tegen Duitsland. foto archief de stem
rechters. Toch waren volgens
historici de zuiveringen van na
de oorlog vooral de inzet van
een partij-politieke strijd in
België.
Vandaag de dag zijn talrijke
collaborateurs van toen en hun
familie nog steeds maatschap
pelijk achtergesteld. De over
heid legde beslag op eigendom
men, beperkte de pensioenrech
ten, nam hen de Belgische na
tionaliteit en hun burgerrechten
af.
België mag dan volgende week
de bevrijding herdenken, de
laatste Duitse legereenheid
werd in feite pas op 4 februari
1945 van Belgische bodem ver
dreven.
In december 1944 begon Hitier
zijn Ardennen Offensief, in een
poging verloren terrein terug te
pakken. Zo gebeurde het dat de
in september '44 bevrijde dor
pen en steden in de Ardennen
opnieuw onder vuur kwamen te
liggen. Na een buitengewoon
felle strijd in koude en sneeuw,
waarbij 40.000 soldaten sneu
velden en 3.000 burgers om het
leven kwamen, kon België begin
1945 opgelucht adem halen. De
oorlog was voorbij.
In een pas verschenen boekje
van Luc De Vos, hoogleraar aan
de Koninklijke Militaire School
in Brussel, worden enkele cij
fers op een rijtje gezet. In de
meidagen van 1940 verloren
11.000 mensen, burgers en mili
tairen, het leven in België. Bij
de geallieerde bombardementen
in 1943 en 1944 vonden 6.500
mensen de dood. De bevrijding
zelf maakte 3.000 slachtoffers.
Het verzet vermoordde 1137
collaborateurs en verloor zelf
17.000 mensen. De Duitsers
brachten 28.500 gedeporteerde
Belgische joden om. In de geal
lieerde legers sneuvelden 1.170
Belgen.
Antwerpen is een van de steden
die de bevrijding op eigen wijze
herdenkt, onder meer met festi
viteiten aan en op de Schelde,
waar in het weekeinde van 3 en
4 september oude militaire voe-
tuigen staan opgesteld, mijnen
vegers liggen en historische
vliegtuigen overvliegen. Op za
terdagavond 3 september treedt
tijdens een Taptoe op de Grote
Markt zangeres Vera Lynn op.
Al enige tijd en nog tot 11
september loopt in de stads
feestzaal aan de Meir de ten
toonstelling 'Antwerpen, bevrij
de stad'. Nu al hebben 60.000
mensen de expositie bezocht.
De tentoonstelling handelt niet
zozeer over de bevrijding, al
staan er militaire voertuigen bij
de ingang en een V2, de Duitse
bommensoort die in 1944 zoveel
schade aanrichtte in de stad.
'Antwerpen, bevrijde stad' gaat
vooral over de wederopbouw.
De organisatoren hebben gepro
beerd uit te leggen wat de stad
heeft gedaan met zijn herwon
nen vrijheid. Oudere mensen
zijn opgetogen over wat ze te
zien krijgen. Er zijn speciale
wandeling langs plekken in de
stad die zwaar beschadigd wer
den of waar het verzet een be
langrijke rol speelde bij ,de be
vrijding. V-bommen verwoest
ten in de nadagen van de aorlog
13 procent van de woningen in
Antwerpen. Er vielen honder
den doden te betreuren.
Op 26 augustus 1944 gaf gene
raal Montgomery het bevel van
uit Frankrijk op te rukken in de
richting van Antwerpen. De
stad werd op 4 september door
de Britse He pantserdivisie be
vrijd. De haveninstallaties ble
ven daarbij nagenoeg onbescha
digd. Het eerste koopvaardij
schip meerde pas op 28 novem
ber 1944 in de haven af. De
maanden daarvoor was ge
bruikt om de Scheldemonding
weer bruikbaar te maken en de
haven te ontmijnen. De dieren
tuin van Antwerpen deed in de
dagen na de bevrijding dienst
om vrouwen die met de Duitsers
hadden gecollaboreerd op te
sluiten.
Voorburg (anp) - De bevol
kingsdichtheid in Nederland
neemt de komende veertig
jaar toe tot 520 mensen per
vierkante kilometer. Dat
blijkt uit berekeningen van
bet Centraal Bureau voor de
Statistiek. De dichtheid be
draagt thans 450 burgers per
vierkante kilometer.
Nederland blijft het dichtstbe-
vo
ra
de
da
ja
m<
jo<
ja;
Hc
en
si
Z(
li
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Premier Kok b:
afromen van de inkomens vai
Kok erkende gisteren in de
maatregel 'pijnlijk is voor men
leeftijd van 65 te groeien.' Ma
gel niet onrechtvaardig, want
door aangetast.
Nu hebben mensen van 65 met i
een jongere partner recht op een
aow-uitkering van 50 Heeft
die partner geen eigen inkomen,
dan wordt daar bovenop een
toeslag van nog eens 50 uitge
keerd. Als de partner wel een
eigen inkomen heeft, wordt
daarmee al rekening gehouden
bij het verstrekken van de toe
slag. Het kabinet wil nu ook het
inkomen (bijvoorbeeld pensioen)
van de pensioengerechtigde zelf
in aanmerking nemen bij het
bepalen van de toeslag.
'Kok betoogde dat de effecten
van die maatregel worden ver
zacht door het verlengen van de
tweede schijf in de inkomstenbe
lasting. „Daardoor krijgen men
sen met inkomens van tachtig
tot negentigduizend gulden enig
soelaas." De zaak wordt inge
wikkeld gemaakt, zei Kok, door
een probleem dat fractieleider
Bolkestein van de WD heeft
aangedragen. Mensen zouden de
uitbetaling van hun pensioen en
kele jaren uit kunnen stellen tot
ook de jóngere partner 65 is. „In
dat geval zou vooral de minister
van Financiën een financiële
strop hebben," aldus de premier.
De Kamer zei zo snel mogelijk
informatie te willen hebben over
de inkomensgevolgen van de
nieuwe aow-toets.
Ondanks ernstige bezwaren van
oppositieleider Heerma (CDA)
tegen de bezuinigingen op de
kinderbijslag zei Kok vast te
houden aan die voorstellen. Hij
wees erop dat het CDA in zijn
eigen verkiezingsprogramma
ook 800 miljoen aan bezuinigin
gen op de kinderbijslag had in
geboekt. Het nieuwe kabinet
komt uit op een kleine 1,4 mil
jard.
Kok kwam de Kamer wel tege- c
Tilburg - „De nieuwe regering wekt
met de landbouw of met het plattela
keihard nodig hebben bij de ont\
milieubeleid."
Zo reageerde voorzitter A. Latijnhc
Chirstelijke Boerenbond (NCB) gis
Latijnhouwers kwam met zijn aan
nieuwe hoofdbestuur van de NCB a
herstructurering.
Latijnhouwers had niet veel goede1
lijke' ploeg van premier Kok. Maar:
voordeel van de twijfel."
In het nieuwe, geherstructureerde
agrarische sectoren nu rechtstreeks 1
grotere betrokkenheid van de leden
zich nadrukkelijker kan richten op i
Latijnhouwers.
ti
c
c
VI
O
E
n
h
r
r
VERANDEREN VAN rol is lastig. Z
het hart gebakken ligt. En dat w
CDA. Decennia lang heeft de
geregeerd. De ommezwaai naa
moeite. Toch is het de nieuwe
slecht afgegaan. Hij heeft een he
gevonden.
Anders dan zijn voorganger Brinl
een man van bescheidenheid en
laatste waarschuwingen of bluffer
van Heerma komt er rond voor
regeringsprogram ook door de ch
ven kunnen worden. Waar er ver
de kritiek constructief. Zijn conc
coalitie het voordeel van de twij
meedenkende criticus,
voor het parlementaire spektakel
aangemeten heeft weinig spectac
moet komen van de eventuele ve
regeringspartijen. Bolkesteins op
verwachtingen. Zijn uitgangspun
senteerde hij zijn kritiek onverbloe
i och wist ook Heerma de verschil
helder aan te geven. Hij had er s
ten over ontwikkelingshulp, waa
rrwvsociaa' accentje gaf en de
CDA benadrukte. En de ander
Defensie. Hiermee trachtte hij nii
tartij van de Arbeid die in het
fefensie leverde die de prioritei
ermee in een wat moeilijk parket t
ue natuurlijke tegenstelling tussi
raai-conservatieven moet de aar
rrwv ^'s Heerma doorgaat op
uua wellicht weer tussen de verv>
t
