Veel
Verborgen leed achter de klasdeur
't Zuiden heeft geen directe lijn met Randstad-kabinet
-de stem-
Corrupte
Kok verdec
minister va
de stem
A2
Boer
Iüeskeuright
Zoektocht na
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
'Niemand zegt dat hij zijn leerlingen niet aankan'
pE STEM
DINSDAG 23 AUGUSTUS 1994
Over het heetste
hangijzer van de
formatie is nauwe
lijks gesproken. Het kwelde
de onderhandelaars tot op de
laatste dag en het had hele
maal niets te maken met so
ciale voorzieningen of studief
inanciering. Uiteindelijk was
het daar toch, het Uur van de
Waarheid, het Licht aan het
Eind van de Tunnel. Vorige
week werd het besluit open
baar gemaakt: de zomertijd
wordt met een maand ver
lengd. Volgend jaar hebben
we een zomer die duurt tot
eind oktober.
Hans van Mierlo's inzet was
een zomerperiode van tien
maanden. In zijn met vuur
vertolkte visie ligt een fronta
le aanval op de meteorologi
sche winter in het verlengde
van het lossmelten van de
bevoren politieke verhoudin
gen in Nederland. Jacques
Wallaazje zag meer in een
langzaam afbouwen van de
zomer, zodat de mensen niet
merken dat hun iets wordt
afgenomen.
Bolkestein verdedigde in een
knap essay de betekenis van
de herfst voor de menselijke
ziel en haalde in mooie kleu
ren (droevig rood en strijdend
geel) het belang aan van de
najaarsmode en de bijbeho
rende bedrijfstak.
De doorbraak kwam in de
warme schemering, de gelief
de bejaardenbezoekster Erica
Terpstra haalde opeens een
nieuw argument uit haar tasje,
waardoor de VVD omging.
Veel aow-ers brengen nu de
wintermaanden door in Span
je. Met een langere zomer
blijven ze hier en dat is goed
voor onze economie.
Zo kreeg de zomer van 1994
een opwindende paarse tint.
Het was elke dag feest op het
Binnenhof, het leek wel een
braderie. Wim Kok stond in
overhemd aan het open raam,
alsof het een hotelkamer in
Toscane was. Frits Bolkestein
liet zijn stropdas thuis en hup
pelde langs de braderie-be
zoekers als een nudist op zijn
eerste naturisten-camping.
Hans van Mierlo leek fitter
dan ooit. Hij gebruikt dat
vroege extra uurtje in de zo
mer om lekker bij te slapen.
En hebt u Wallaazje ooit zo
zien glijnmen? Hij genoot van
de ijsco's en deed smakkend
de ene concessie na de ande
re.
We hebben nu een zalig, zot
zomerkabinet.Tiët'paarse pro-
dukt van een hallucinaire hit
tegolf. De nieuwe' regering
heeft de eerste kwakkelwin-
ter, genaamd Brinkman, al
oveiieefd. Elco mompelde dat
het niet aangaat te morrelen
aan de vier jaargetijden, die
alle hun eigen functie hebben.
Lees het boek Prediker!
Brinkman moest de Haagse
zomerfeesten verlaten. Hij
hoorde er niet bij, hij was te
koel, hij was om te rillen....
Nu het CDA uit het zicht is
verdwenen, zullen de paarse
regeerders waarschijnlijk het
ultieme taboe in Nederland,
de zondagsheiliging, aanpak
ken. De laatste zondag van
oktober wordt in ieder geval
wisseldag, dan gaat de zomer
over in de winter. Een ver
plichte rustdag verstoort de
wederopbouw van het vader
land. Bovendien: onder dit
warmbloedige kabinet is het
in principe elke dag een beet
je zon-dag.
En het zal
altijd
zomer zijn
Weet u nog dat de elektrici
teitsbedrijven deze zomer
alarm sloegen? We gebruik
ten te veel energie en het
koelwater werd te heet. Ze
beweren nu dat ze nog steeds
bezig zijn uit te rekenen of die
noodkreet iets heeft uitge
haald. Onzin natuurlijk. Het
resultaat is allang bekend, het
ligt op het bureau in de zon-
nekoepel van Wim Kok. Ne
derland is op een stuitende
manier doorgegaan met ver
spillen. Maar, en dat is nu het
interessante, de paarse ploeg
is heel blij met de cijfers. Een
stevige ventilator-belasting,
die de hele, verlengde zomer
doordraait, pompt de schat
kist vol en geeft het kabinet
een riante voorraad lucht.
De zomerkoninkjes van Kok
blazen de vier jaar met gemak
vol. Vindt u dat ik de zaken al
te zonnig bekijk? Misschien
heeft het te maken met het
feit dat ik vanaf gisteren mijn
beste krachten mag geven aan
dit verstands-kabinet dat ons
land tot aan de poort van
Twee Duizend zal brengen.
Hebt,», npg, vragen?
mij voortaan bereiken op het
Ministerie van Zomerzaken,
PoitBtó'SS'. Schevenirlgén.
Boeren hebben het moeilijk. Geen politicus die er aan dacht iets
over landbouw in het regeerakkoord op te nemen en geen specialist
die in was voor de ministerpost van het groene front.
Het werkt door tot in de schappen van de supermarkt. Naast elkaar
twee soorten gesneden soepgroente: fijne in zakjes van een half
pond en boeren met een dubbel gewicht.
Het boerensoepgroen is niet alleen veel meer, het is ook nauwelijks
verfijnd. Lijkt de fijne op confetti, bij de agrarische variant zijn de
ingrediënten nog herkenbaar.
Boeren staat voor veel en grof, blijkbaar. Heeft de landbouw het
daarom zo zwaar?
In een belendend vak staan de melkprodukten. De bijzondere en
smakelijkere karnemelkvariant siert zich met de aanduiding boe
renland. Of moet dit binnen hetzelfde kader geïnterpreteerd worden
en betekent het alleen vetter? (CH)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1,® 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14,01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108B,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345. s
Een kabinet van de
Randstad. Zo denkt 'het
zuiden' over de nieuwe
regeringsploeg. Onder de
26 paarse ministers en
staatssecretarissen geen
enkele zuiderling. Zee
land, Brabant en Lim
burg doen niet mee.
Wordt dat een probleem?
Van onze verslaggever
Carl Mureau
„Ik heb in het weekend alle
plaatjes van de nieuwe bewinds
lieden eens goed bekeken en de
bijbehorende cv-tjes gelezen. Ik
moet zeggen: de meesten zijn
voor mij volstrekt onbekenden.
Dat baart mij wel enige zorg,
want het hemd is toch altijd
nader dan de rok," zegt de Til-
burger G. van Logtestijn, voor
zitter van de Brabants Zeeuwse
Werkgeversorganisatie (BZW).
Wie per se wil, kan in het kabi
net-Kok wel enkele zuiderlingen
vinden. Jo Ritzen komt oor
spronkelijk uit Limburg, maar
was hoogleraar te Rotterdam
voordat hij minister werd. Hans
van Mierlo is weliswaar geboren
en getogen in Breda, maar is
toch geheel ingeburgerd in het
Amsterdamse. En de tijd dat
Friezin Annemarie Jorritsma in
Breda haar toeristische oplei
ding volgde, ligt ook al weer ver
achter ons.
„Straks krijgen we een kabinet
uit de Randstad en een CDA uit
de Randstad. Tel uit je winst,"
zo waarschuwde Tilburgs burge
meester Gerrit Brokx vorige
week nadat Elco Brinkman was
opgestapt als CDA-fractieleider.
Brokx kreeg, tot zijn spijt, twee
keer gelijk. De Amsterdamse
Fries Enneüs Heerma leidt nu
het CDA en het kabinet-Kok
ontbeert enige bewindsman uit
het zuiden. Dat is even wennen.
Maar is het ook werkelijk zo'n
ramp? „Op zich is het jammer
dat er geen personen uit het
zuiden in de nieuwe ploeg zit
ten", zegt de Brabantse commis
saris der koningin F. Houben
(CDA). „Maar we moeten de
scheiding van boven en onder de
rivieren, de discussie daarover,
niet onnodig opkloppen. Het
gaat om de inhoud van het be
leid." En wat dat betreft, vreest
Houben de toekomst niet.
Ook R. Welschen, PvdA'er en
burgemeester van Eindhoven,
tilt niet zo zwaar aan het gebrek
aan zuidelijke ministers of
staatssecretarissen. Hij heeft
vertrouwen in de paarse ploeg en
stelt eenvoudig dat 'gerouti
neerde bestuurders' heel goed
weten wat er 'in het hele land, en
dus ook in het zuiden, te koop,
is'.
„We moeten af van het gevoel
dat het zuiden alleen door het
zuiden geholpen kan worden",
zegt Welschen. Als de zuidelijke
provincies voor hun belangen
willen strijden, dan moeten ze
gewoon steeds met een goed
voorbereid verhaal naar Den
Haag gaan. „En wij zijn heel
goed in staat om ons woordje te
doen. Dat is geen enkel pro
bleem."
Voor het eerst in zijn bestaans-
geschiedenis blijft het CDA bui
ten de regering. Dat is even
slikken voor de christen-demo
craten. En dat is ook even wen
nen voor Brabant en Limburg,
waar het CDA van oudsher aan
de touwtjes trekt. De jarenlang
vanzelfsprekende deelname van
het CDA aan 's lands kabinetten
betekende een belangrijke link
tussen het zuiden en Den Haag.
Die band verslapt, zo veel is wel
duidelijk. Een bevolkingsgroep
die dat goed voelt zijn de boeren.
Die hadden via hun CDA veel in
de melk te brokken. En nu? Nu
krijgen ze een totaal onbekende
minister, Jozias van Aartsen.
„Ja, daarover bestaat grote ver
wondering," zegt A. Latijnhou
wers, voorzitter van de Noord
brabantse Christelijke Boeren
bond (NCB). „Iemand die we
niet kennen, dat is nog nooit
vertoond." De Brabantse boe-
ren-voorman is wel degelijk be
zorgd over dit paarse kabinet.
Daarom heeft de NCB de vier
grootste kamerfracties (PvdA,
VVD, D66 en CDA) reeds uitge
nodigd voor een bezoek aan Bra
bant en Limburg. „Dan kan men
poolshoogte komen nemen van
wat de problemen en de kansen
zijn van het zuiden in het alge
meen en van de land- en tuin
bouw in het bijzonder."
Ministers en staatssecretarissen
worden ingehuurd om het land
te dienen en niet hun eigen regio
of provincie. Dat weet eenieder
en daarom moet enige geklaag
over een kabinet zonder zuider
lingen worden gerelativeerd.
Ook een gewoon kamerlid zit er
niet alleen voor zijn vrienden uit
de streek. Toch is niets mense
lijks hen vreemd.
Het Middelburgse PvdA-kamer-
lid J. Lilipaly heeft in Den Haag
altijd oog en oor voor Zeeuwse
zaken. En vanuit het Zeeuwse
weet men hem ook goed te vin
den. Hij had het best aardig
gevonden als het zuiden ook ie
mand in het kabinet had gekre
gen. „Maar we moeten geen
koudwatervrees hebben."
Bij het samenstellen van een ka
binet staat voorop dat je een
ploeg mensen bij elkaar krijgt
die wat kan. Mensen met ver
stand van zaken, met kwaliteit.
„En die is aanwezig," meent Li
lipaly. „En ja, het zuiden. Een
man als Welschen zou prima zijn
voor Vrom. Maar haal die eens
weg uit Eindhoven, ik weet niet
of men daar in Eindhoven blij
mee zou zijn. Nu hebben we met
Margreet de Boer een PvdA-
vrouw die ook heel goed is. Ik
heb daar best vrede mee."
De Brabantse WD-voorzitter B.
van der Klis heeft (vergeefs, dat
wel) enkele partijgenoten uit de
provincie naar voren geschoven
en dat deed hij natuurlijk niet
voor niets. „Op papier zitten
bewindslieden daar voor het na
tionaal belang. Maar in de prak
tijk lijkt het me logisch en men
selijk dat bij het innemen van
bepaalde standpunten hun af
komst een rol speelt. Een voor
beeld? Breda is stedelijk knoop
punt geworden, toen de West
brabander Nijpels minister van
Vrom was."
Nijpels, inmiddels zelf burge
meester van Breda, benadrukt
dat 'zakelijke argumenten' de
doorslag gaven om van de Baro-
niestad een stedelijk knooppunt
te maken. „Als die er niet waren,
was het feest niet doorgegaan."
Maar natuurlijk, zo bekent Nij-i
pels, was hij als Westbrabander
indertijd gevoelig voor het lob
bywerk van zijn Bredase partij
genoten F. Feij en R. Sandberg.
„Die hebben behoorlijke dl»
uitgeoefend."
In theorie maakt het dan niets
uit of de minister van Verkeer en
Waterstaat uit Ulvenhout komt
of uit Bolsward, maar als er
weg moet worden aangel
speelt zijn/haar afkomst toch
een rol. Nijpels bevestigt
„Laat ik het zo zeggen:
werkt nooit tegen je als daar een
minister uit je eigen provincie
zit."
Zo geeft Nijpels, sprekend
eigen ervaring, voeding aan
bezorgdheid van het zuiden. J
Roermondse CDA-burgemeesw
H. Kaiser waarschuwt het 'rand
stad-kabinet'. „Als men de pro
blemen van het zuiden te vee
vanuit een randstedelijke en
tuur benadert, dan komt het ka
binet zichzelf wel tegen. Bu'te
de Randstad wonen ook muloe
nen mensen en die zullen
laten horen. Men heeft het
wel steeds over Rotterdam e
Schiphol als de kurken waarop
onze economie drijft. Maar ffl
alleen een goede motor ben je
niet. Je hebt ook een goed ve
kei nodig dat stevig om stevig
de weg te blijven."
Van onze verslaggevers
grunssum - De ontslagen
burgemeester H. Riem van
Brunssum is in zaken. Sinds
december vorig jaar is hij
directeur en enig aandeel
houder van Leiderstaete Con
sultancy BV. Die bijbaan had
hij al als burgemeester, maar
heeft hij nooit opgegeven.
pe van corruptie verdachte ex-
hestuurder houdt zich bezig met
Den Haag (anp) - Slecht
werklozen die langer dan d
nog actief naar werk. Ht
zoeken naar werk blijkt c
vergroten. Daarnaast speel
cepteren van werk een belai
Dit blijkt uit een onderzoek naar
het zoekgedrag en de kans op
werk van langdurig (langer dan
een jaar) en zeer langdurig (lan-
ger dan drie jaar) werklozen. Het
onderzoek is begin 1994 uitge
voerd door het Leidse bureau
Research voor beleid.
De resultaten zijn gistermorgen
door toen nog demissionair mi
nister De Vries van Sociale Za
ken en Werkgelegenheid aan de
Tweede Kamer aangeboden.
Uit -het onderzoek komt naar
voren dat 33 procent van de
ongeveer 100.000 zeer langdurig
werklozen niet meer naar een
baan zoekt. Nog eens 31 procent
zegt wel te zoeken, maar blijkt
in de praktijk niet te solliciteren.
Per saldo zoekt dus eenderde
van de zeer langdurig werklozen
actief naar werk.
Den Haag - Minister-presider
de nieuwe minister van Lar
belangrijk om mensen met ee
zegt Kok. „De deskundigheid
niet altijd doorslaggevend."
Kok trok gistermiddag, na de
eerste bijeenkomst van de nieu
we ministerraad, een vergelij
king met de overstap begin dit
jaar van staatssecretaris Wallage
(PvdA) van Onderwijs naar So
ciale Zaken. „Wallage was toen
ook niet de grootste expert op
dit gebied." Van Aartsen is voor
al deskundig op het gebied van
de ambtelijke organisatie.
De benoeming van de WD'er
Van Aartsen oogstte eerder kri
tiek bij de landbouworganisa
ties. Van Aartsen zelf liet gister
avond weten dat hij inmiddels
contact heeft opgenomen met de
landbouw-voormannen.
Van voorzitter Latijnhouwers
van de Noordbrabantse Christe
lijke Boerenbond heeft hij de
uitnodiging gekregen om langs
te komen. Ook met Mares en
voorzitter Varekamp van het
Landbouwschap heeft hij al 'uit
gebreid' overleg gehad.
Door de overheveling van de
portefeuille Cultuur van WVC
naar Onderwijs ontstaan twee
naamsveranderingen. Onderwijs
heet voortaan Onderwijs, Cul-
FORMATEUR Kok is inmiddels
we kabinet heeft de eerste we
land wordt vanaf nu geregeerd
ujdens zijn eerste persbijeenko
van de sluier op over de zoektoc
Hoewel de reacties op de nie
algemeen positief zijn, is het d
de eerste keus is bemand,
ten aantal geselecteerden had
'e slaan. Meer dan ooit werd as,
njinister te laag is. Hélemaal on
Wle het inkomen van een min
Jet dat van een topper uit he
eat de Verhoudingen absoluut z
ten of meerdere miljoenen pe
van een grote onderneming,
sa aris van ruim twee ton per j
eien al§ buitensporig hoog en
eat toen vaker werd gereden
wanneer de samenleving een b
'e loyaliteitsgedachte heeft a
estuurders denken praktische
®n, maar het verschil mag niet
e risico's die aan een minister
Ho°tz,jn dan in het normale bt
et dragen van politieke eind'
egrip dat soms kan leiden tot
aar worden afgewacht hoe la
een experiment, waarover je
'evensdeSteren' maar n'emand
Wanneer het noodzakelijk wore
inifien wordt bestuurd, moet
Komens van bewindslieden e
salarissen die in andere e
m.J?,er die scheefgroei niet v
eilijker worden om gekwalifi
Een onderwijzer of do
cent slikt liever zijn tong
in dan dat hij moet toe
geven dat hij de klas niet
aankan. En uit angst
voor een slechte naam
worden incidenten van
geweld en agressie op
scholen meestal stilge
houden. Of gebagatelli
seerd.
Struisvogelpolitiek, zeg
gen de bonden. Want
soms wordt een leer
kracht zo ernstig mis
handeld of bedreigd dat
het niet in de doofpot
mag worden gestopt. Zo
als onlangs in Amster
dam.
Maar is het een incident
of gebeurt het vaker? Hoe
groot is het leed achter
de klasdeur? In de eerste
week van het nieuwe
schooljaar een gesprek
hierover met vier broers
in het onderwijs: André,
Joost en Rob Adank ge
ven les in Breda. Henny
Adank staat op een
school in Rotterdam.
Van onze verslaggeefster
Riet Pijnappels
Nee, van leerlingenterreur willen
ze geen van allen weten. Ook
Henny niet, terwijl hij in Rotter
dam toch wel het een en ander
gewend is. En op de vraag of
leerlingen vandaag de dag steeds
onbeschofter worden, wordt aan
het begin van het gesprek driftig
'nee' geschud.
Maar ruim twee uur later geven
de broers toch aarzelend toe dat
er meer orde en discipline op
scholen moet komen. Want soms
loopt het wel uit de hand. Dat de
beleefheidsnormen de laatste ja
ren hevig aan slijtage onderhevig
zijn, bevestigen ze onmiddellijk.
De hele .samenleving lijdt im
mers aan waarden- en normver
vaging. Dus dat dat zijn weer
slag op scholen heeft, is niet zo
verwonderlijk.
Maar soms is het meer dan 'al
leen maar brutaal gedrag'. Soms
wordt er een grens ov^chreden.
Het zijn incidenten, sporadische
gevallen, haasten ze zich te zeg
gen, want het grootste deel van
de jeugd doet keurig netjes haar
best. Maar toch.
Op de school van Rob Adank, 40.
jaar, basisschool De Boomgaard
in Breda, is een docente wel eens
tegen haar schenen geschopt. En
Henny Adank, 45 jaar, docent
kunstzinnige vorming, etaleren
en reclametekenen op de Rotter
damse scholengemeenschap
Olympuscollege is ooit door een
vader met een levensgroot sla
gersmes bedreigd, nadat zoonlief
had geweigerd om corvee te
doen. En vorig jaar nog werd een
leerling van de Nassau Scholen
gemeenschap in Breda van
school verwijderd omdat hij de
conciërge te lijf was gegaan.
Dreigementen
Agressie en geweld van leerlin
gen jegens leraren komt hier
weinig voor, zo verzekert een
aantal rectoren in West-Brabant
en Zeeland. We mogen ons ge
lukkig prijzen, meent een rector
van een scholengemeenschap in
Breda. Gewelddadige voorval
len, zoals recentelijk in Amster-
ze toch afgerekend op hun o®,
gangsvormen. Een scheldwoorj
als 'eikel' tolereer ik niet. Dj
vind ik vernederend. Dan bel j
de ouders en zeg: nog een keer
en hij krijgt van mij geen ]s
meer. Als je het accepteert, gaai
het van kwaad tot erger."
Henny, een robuuste en laconie
ke persoon, kan de klas goej
aan. Bij hem geen gerotzooi, vet.
telt hij. Als het moet, pakt hij»
een bij zijn kraag en vertelt hjj
hem 'op z'n Rotterdams' dat hei
afgelopen moet zijn. Wat hem
meer zorgen baart, is het crimi
nele gedrag buiten de schooi
Steeds vaker wordt hij gecon-
fronteerd met leerlingen die het
boevenpad opgaan.
„Jatten, inbreken, noem maat
op. Als er een leerling niet ij
hoor je: o, die zit in de bak. Je
hoort de meest vreemde, wilde
verhalen. Over inbraken, aan
randingen, overvallen. Er zijn
leerlingen die me vragen: 'Mees
ter, wat moet ik voor je met:
brengen?' Het aanbod varieert
van dassen tot computers. Nee,
roep ik dan. Ik geef ze niet aai
Wie ben ik om dat te doen? Dal
is hun vrije tijd, daar bemoei ik
me niet mee."
Joost: „Ik geloof niet dat het
onderwijs in staat is om de op
voeding over te nemen van de
ouders of dat we de maatschap
pij kunnen veranderen. Dus
kunnen we maar een ding doen:
Zoveel mogelijk orde en discipli
ne op school eisen. En daar heb
ben steeds meer kinderen pro
blemen mee."
André: „De opvoeding hoort pri
mair thuis te liggen en dan pas
op school, maar soms lijkt het
wel andersom."
Rob: „Ik denk dat tegenwoordig
veel ouders hun kinderen te veel
toegeven. En laten we elkaar
geen watje noemen, ik denk dal
het nu te ver doorslaat. Als dl
ontwikkelingen van nu zich
doorzetten, moeten we echt gaai
oppassen voor situaties zoals in
de Randstad."
Nooit toegeven
De vier broers bevestigen dat
een van de problemen is dat
leraren zelden of nooit openlijk
zullen toegeven dat ze geen baas
kunnen blijven in de klas. 01,
zoals het in vaktermen heet,
'zwak in df, oijEjgl [Zjijjj, Sterker
nog, het is niet bespreekbaar.
Ook niet als het flink uit de hand
loopt en een docent het slachtof
fer wordt van regelrechte intimi
datie. Van Haren: „Leraren zijn
graag keizer in hun keizerrijk
Als de klasdeur dicht gaat, weet
niemand wat er daarachter af
speelt."
Schaamtegevoel speelt een grote
rol, vertelt Henny Adank: „Er is
geen collega die in de koffieka
mer zegt dat hij de leerlingen
niet aankan. Niemand loopt
graag met zijn onkunde te
koop."
Joost, die ridderlijk toegeeft zelf
met het probleem te hebben ge
worsteld, zegt: „Nee, daar pra
ten we niet over. Ik heb dat zelf
nooit gedaan. Je bent eigenwijs
genoeg om te denken dat je het
op eigen krachten wel redt'
Rob: „Als iemand het probleem
niet aangeeft, komt het nooit
naar buiten."
André pleit er sterk voor dat het
taboe moet worden doorbroken
„Er is geen open sfeer. Over
zaken als fysiek en verbaal ge
weld wordt niet gesproken. Maar
het mag toch niet zo zijn dat
iemand daar letterlijk aan kapot
gaat? En dat komt voor."
'Als je door de aula loopt, vliegen de schuttingwoorden je om de oren
dam waar drie medewerkers van
het Mondriaanlyceum door een
leerling en zes vrienden in elkaar
werden geslagen, komen hier
(nog) niet voor. Maar toch kla
gen veel docenten, anoniem wel
iswaar, dat leerlingen steeds
agressiever worden. En dat het
een taboe is om er openlijk over
te praten.
Uit een kleine steekproef blijkt
dat ook op de scholen hier steeds
vaker messen in beslag worden
genomen, de politie leerlingen
oppakt voor crimineel gedrag,
autobanden van docenten wor
den doorgesneden en leraren het
slachtoffer zijn van dreigemen
ten.
Niet voor niets schreef de Breda
se voorzitter C. van Overbeek
van de Katholieke Onderwijs
Vakorganisatie onlangs in het
Katholiek Schoolblad; „Regel-
matjg,_ho^>r ik her en der voör-
bé'eldeS van geweld tussen leer
lingen, maar ook van leerlingen
tegen onderwijspersoneel. Som
mige situaties zijn zo ernstig dat
werknemers voorgoed hun baan
vaarwel zeggen. Over het alge
meen zijn besturen huiverig om
over geweld in en rond de school
naar buiten te treden. Een slech
te naam is gauw gevestigd en de
concurrentie tussen scholen is
groot. Het weinige onderzoek
dat bestaat, is echter ernstig ge
noeg om niet langer struisvogel
politiek te voeren. Om de oorza
ken van het geweld weg te ne
men moeten de feiten wel be
kend worden en de slachtoffers -
hoe begrijpelijk ook - niet langer
kiezen voor een doodzwijgen.
Dat brengt ons in een spiraal
van geweld."
De angst voor een toename van
agressie op scholen wordt inge
geven door de situatie op scholen
in het buitenland. In de Verenig
de Staten werden vorig jaar
maar liefst acht onderwijzers
door studenten vermoord. En uit
recente onderzoeken blijkt dat in
Duitsland een op de vijf jongens
gewapend met een mes naar
school gaat.
Om te voorkomen dat het in
Nederland uit de hand loopt,
kondigde minister Ritzen van
Onderwijs vorige maand aan,
naar aanleiding van de vecht
partij op het Mondriaanlyceum,
een landelijk onderzoek in te
stellen naar de aard en omvang
van schoolcriminaliteit.
De tijd dat leerlingen geduldig
in de rij op het schoolplein
wachten en rechtop springen, de
hakken tegen elkaar, als de le
raar het klaslokaal betreedt is'
allang voorbij. Daar treurt nie
mand over. Maar dat het beeld
van de gezaghebbende docent
helemaal aan gruzelementen
ligt, is voor veel onderwijzers
wel een doorn in het vlees.
Docent A. van Haren van het
Geertrudislyceum in Roosendaal
klaagt dat een onderwijzer te
genwoordig slechts 'iemand is
die de jongeren van de straat
houdt en hen probeert wat ken
nis bij te brengen'. Of zoals Joost
Adank, 42 jaar, docent Neder
lands van de St. Jozefmavo in
Breda, zegt: „Respect moet je
tegenwoordig verdienen. Daar
moet je voor knokken. En als je
dat niet lukt, dan kan je als
leraar makkelijk het slachtoffer
worden van misselijk gedrag."
Zijn broer Henny: „Bij ons is
twee keer een auto van een le
raar toegetakeld, maar eerlijk
gezegd vind ik dat een geval van
eigen schuld. Ik praat het niet
goed hoor, maar die lui kunnen
niet met die gasten omgaan. Die
zullen de leerlingen net zo lang
treiteren en pesten totdat ze een
keer worden teruggepakt."
,t 191111310 H
Verruwing
Je loopt steeds vaker tegen het
ontbreken van elementaire op-
voedingsregels aan, vindt de
43-jarige Van Haren. „Het uit
zich in kleine dingen. Je moet
bijvoorbeeld oppassen dat je
geen klapdeur tegen je neus
krijgt. Kinderen zijn brutaler,
mondiger, vrijer. Huiswerk niet
af? Nee, sorry meneer, ik moest
vakken vullen bij de Albert He-
ijn. Ze zien je als hun gelijke, je
bent er voor hen. Nee, ik ga er
niet onder gebukt, maar ik vind
het wel vervelend."
De gebroeders Adank spreken
liever niet van een groeiende
onbeschoftheid en agressie van
leerlingen. Ze gebruiken het
woord 'verruwing'. Henny: „Het
taalgebruik wordt steeds grover.
Dat vind ik zo erg, die gemene
taal. Af en toe sta ik met mijn
oren te klapperen. De hele dag
hoor je: kankerlijer, kutwijf,
meisjes net zo goed als jongens.
Vreselijk vind ik dat. Nee, ik laat
me niet uitschelden. Dan zijn ze
bij mij aan het verkeerde adres.
Ik ben geen straatvuil."
Joost: „Ik ben wel eens uitge
scholden. Voor eikel, geloof ik,
dat ligt tegenwoordig voor in de
mond. Hoe ik dan reageer? De
beste manier is meestal negeren,
even links laten liggen."
André, 47 jaar, geeft les op het
Newmancollege in Breda: „Alsjg
door de aula loopt vliegen de
schuttingwoorden je om de oren.
Ik vind dat je als docent de
leerlingen daarop moet aanspre
ken. Ik weet niet of het helpt,
soms moet je het wel honderd
keer zeggen, maar straks worden
Henny Adank
Joost Adank
Rob Adank
André Adank
FOTO'S DE STEM/JOHAN VAN GlIRP
