DE STEM
outeren
- (ED
mm
JST IN:
ROLLUIKEN
)EUREN
Ons medelijden is ver
moeid. Het is modieus om
somber te zijn over Afri
ka. Wat wil je anders na
Ruanda? Dictators, hon
ger, droogte en corruptie
versluieren ons beeld van
Afrika.
De landen ten zuiden van
de Sahara zijn een af
trekpost op de balans van
de wereldeconomie. In de
internationale handel is
het aandeel van zwart-
Afrika 2,1 procent.
„Het hoofdprobleem van
Afrika is niet langer het
uitbuiten, maar het nege
ren," zei ooit minister
Pronk.
Door Ruanda én Nigeria
staat Afrika opnieuw ne
gatief in de belangstel
ling. Toch is er hoop, vin
den de zwarte Afrikanen,
alleen: „Het Westen heeft
voor ons altijd oplossin
gen klaar, maar het Wes
ten moet eens leren om
naar Afrika te luisteren."
Thema Afrika
Hoopgevende signalen uit Afrika
Westen dumpt werklozen
De blanke economie van Zimbabwe
X 62
kend
ZATERDAG 6 AUGUSTUS 1994 DEEL D
I» a
.a. 39.990,-
lN der poel
01140
.ST 14485
EL. 01150-94263 FAX. 01150-18579
Door Paul de Schipper
Terwijl op de voorgrond de vluchtelingen niet kunnen of niet willen opstappen, zet zich op de achtergrond bijna als schaduwen een steeds langer wordende rij in beweging op weg
naar huis, terug naar Ruanda. foto's paul de schipper
Kinderlach en hoop
in de ellende
3... -
Een meisje staat stil naast haar zus
je in kamp Kibumba. Ze houdt de
handen op de rug, het hoofd omlaag,
silhouet van een dodenwake. De
hulpverleners zijn weg, een kind
ontlast zich naast een uitgedroogde
grijsaard. Het zusje ligt op de grond,
geluidloos lijdend met waterig lege
ogen, wachtend op de nacht, de ver
lossing van de dood.
Stank, zinloze vernietiging, de hart
brekende weeklacht van de 4000
weeskinderen in kamp Nodsho 'ma
ma, mama', woede en vragen: waar
om, weglopen, helpen, geven? Dat is
wat rest aan indrukken van de Hu-
tu-vluchtelingenkampen in oost-
Zaire.
De dood was er een hond, snuffelend
aan elk zwart been, maar zelfs de
aarde wilde de lijken niet in Goma.
Franse bulldozers beukten tever
geefs in het vulkanisch graniet bij
kamp Kibumba.
Ze lagen langs de weg bij duizenden.
Wie er sliep, wie er gestorven was?
Je zag het verschil niet meer. Tellen
had geen zin. Eerst stierven hele fa
milies. Ze verzorgden elkaar, gaven
de dood het gezicht van een opgerol
de mat.
De doden leidden hun eigen be
staan, ouder wordend, opzwellend.
Het waren de alleengelatenen die de
kampen niet haalden. Verstijfd op
het asfalt in de meest groteske hou
dingen. Niemand heeft geleerd om
te sterven.
Ze kwamen met bijna 2 miljoen uit
Ruanda. In een zorgvuldige ge
plande strategie verspreidden zwar
te Hitiers de boodschap van wraak
in Ruanda. In het meest katholieke
land van Afrika slachtten Hutu-
benden 500.000 Tutsi's. Juist in de
kerken en kapellen voltrok zich het
oordeel. Een Tutsi-rebellenleger
trok vervolgens het land binnen.
Weer spraken de Hutu-leiders, nu
ballingen, beschermd door het
Franse leger, via de radio: „Vlucht
voor de wraak van de Tutsi's!"
In vijf dagen ontvluchtte het volk
het land van de bloedrivieren.
De Tutsi's veroverden een leeg land,
want de Hutu-leiders namen hun
volk mee. Wat de Hutu's in de kam-
De actuele ontwikkelingen rond
het Ruanda-drama waren voor
de redactie aanleiding om deze
keer de gehele weekend-bijlage
te wijden aan de grote proble
men waar veel Afrikaanse lan
den mee te kampen hebben.
pen wachtte, leek de goddelijke
hand van de wraak, want hadden zij
met hun machetes niet bijgestaan en
meegedaan? „Ik help ze met een be
zwaard hart," sprak een woordvoer
der Mike McDonnaugh van de hulp
organisatie Concern afgelopen
week, „iedere derde man is mogelijk
een moordenaar."
In de kampen stierven vijftigdui
zend mensen. De dood kent geen on
derscheid tussen killers en kinderen.
Langs de weg naar kamp Mugunga,
het hoofdkwartier van het verdre
ven Hutu-leger, lagen maandag
tweeëntwintig dode soldaten,
slechts de gerafelde camouflage
jacks over hun hoofd getrokken.
Nu zijn er zestien kampen in en rond
Goma. De hulpposten van Artsen
zonder Grenzen en het Rode Kruis
zijn eilandjes van hoop. Hulpverle
ners kijken blij naar de eerste lege
plekken.
De hond is zat gevreten: langzaam
verliezen de plagen van Goma, hon
ger, dorst, cholera, terrein.
Er sterven nog steeds minder men
sen en tussen de doden lachen weer
kinderen.
Ruanda anno 1994.
Weglopen?
Helpen?
Geven?
ZIE WEEKEND 2
-ZIE WEEKEND 3
- ZIE WEEKEND 3
