Natuur krijgt kans bij oeververbetering Oude Maasje
f&KKEBIJSTE
y
DE STEM
GIDS
MAZDA FOKK
gehandicapten
fcwaar gehinderd
fu ook cirkels
graanvelden
-Vlaanderen
Dijken en
waterlopen
zijn aangewezen
verbindingen
tussen
natuurgebieden
i L
Tijdenlang
stroomde Gods
water hier
letterlijk
over Gods
akkeren
iok begint met
chrijven
egeerakkoord
uitzendkrachten
landen afgehakt
fan 5 Sudanezen
Van Langen start
och in Helsinki
VRIJDAG 5 AUGUSTUS 1994
Voor 'n nieuwe Mazda of
•n uitstekende, gebruikte
auto, kunt u tijdelijk te
recht op het adres
BREDA, TEL. 076-81
Een goed voorbeeld van de aanpak van de oevers van het Oude Maasje. De schapen zijn een paar meter hoger de dijk opgeschoven
■en op het onderste stukje van de oever, beschermd door een vooroever van breuksteen, kan de natuur haar gang gaan.
De beroepsvaart maakt nog beperkt gebruik van het Oude Maasje. Nu is het er wat drukker, omdat binnenschippers het riviertj
een lekker plekje vinden om er vakantie te vieren. Op de voorgrond een pas aangelegde poel.
Dostburg/Sluis - Na het vakan
tieseizoen neemt de Werkgroep
gehandicapten in Zeeuws-
riaanderen contact op met de ge
meentebesturen om te praten
Ever de vele hindernissen die ge
handicapten ervaren tijdens het
tomerseizoen. De hinder van uit
bundige winkel-uitstallingen en
Uitpuilende terassen op de trot
toirs schijnt elk jaar 'gekker te
|p orden'.
ZIE ZEELAND-C1
Jraakman - Het mysterie van de
[eheimzinnige graancirkels heeft
i ook Zeeuws-Vlaanderen be-
jikt. De jeugdige J. Donze uit
[oek ontdekte gisteren in het
oorbijfietsen een cirkel 'met ar-
nen' in een tarweveld bij De
iraakman. De cirkel heeft een
jameter van ongeveer acht
leter.
ZIE ZEELAND - 01
TEKST: KEES DEN EXTER
FOTO'S: COR VIVEEN
Hoewel de invloed van de
mensenhand hier en daar nog
wel waar te nemen valt, is
aan de oevers van het Oude
Maasje en het Zuiderkanaal
duidelijk te zien dat de na
tuur de kansen heeft gegre
pen die diezelfde mensen
hand geboden heeft.
Voorzichtig wuivend riet, veel
kleurig onkruid, een reiger in
een poel, een kwakende kikker.
De traditionele bewoners van de
oevers van het Oude Maasje; de
koeien en de schapen, zijn een
paar meter opgeschoven. Een
paar waadplaatsen uitgezonderd
kunnen zij het water niet meer
bereiken.
Het afgelopen half jaar zijn de
oevers van het Oude Maasje en
het Zuiderkanaal verbeterd. Niet
op de traditionele manier, recht
toe en recht-aan. De natuur-ont-
wikkeling heeft voorop gestaan.
Die aanpak werpt nu al vruchten
af in de vorm van een landschap
dat schilders en recreanten doet
watertanden.
Zo maar een tafereeltje, in een
weiland bij de ingang van de
Capelse Haven, aan een doodlo
pend weggetje dat je niet vindt
als je het niet kent: twee meisjes
in badpak onder een parasol, een
stier waar Paulus Potter zijn
penselen bij stuk zou knagen en
een visser. „Ze bijten voor geen
meter," bromt hij.
Onbemind
Wat voor dat weilandje geldt,
geldt feitelijk voor het hele ge
bied: onbekend maakt onbe
mind. Het Oude Maasje ligt in
geklemd tussen en loopt parallel
aan de Maasroute en de Berg-
sche Maas. In die, rond de eeuw
wisseling gegraven rivier, die
onder de Keizersveerse Brug
doorloopt, mondt het Oude
Maasje ook uit, een stukje ten
oosten van die brug.
Van daaruit gaat het Oude
Maasje in oostelijke richting,
noordelijk langs Waspik en
Sprang-Capelle, richting Waal
wijk. Zo nu en dan komt er een
vrachtschip over het riviertje,
richting de haven van Waspik.
Voor het overige heeft het Oude
Maasje, een dode arm van de
grote Maas, louter betekenis
voor de recreatievaart.
Sprang-Capelle en Waspik heb
ben jachthavens. Op de river zelf
liggen nog de jachthavens Her-
menzeil en Rekkers. Die zorgen
op zomerse dagen voor een
drukte van belang op en rond
het' water. Voor het overige
wordt de stilte in het voorname
lijk agrarische gebied alleen
aangetast voor het verkeersla
waai van de Maasroute, als ten-
minste de wind uit de verkeerde
richting komt.
Blank
Tijdenlang stroomde Gods water
hier letterlijk over Gods akke
ren. In najaar en winter trad de
Bergsche Maas buiten zijn
oevers. De voormalige
Langstraatweg was de winter
dijk van de rivier, hetgeen tot
gevolg had dat grote gebieden
ten noorden van de huidige
Maasroute, blank stonden.
Dat verklaart waarom er in dit
gebied zo weinig gebouwd is en
er naast agrarische activiteit zo
weinig te beleven valt. Met enke
le ingrepen is de jaren zestig is
het gebied watervrij gemaakt,
maar nog steeds is de bebouwing
■er schaars en de toeloop gering.
Het Oude Maasje en het Zuider
kanaal vallen onder het beheer
van het Hoogheemraadschap
West-Brabant. Dat moet zorgen
voor de waterkering en voor de
kwaliteit van het oppervlakte
water. Omdat links en rechts de
oevers waren aangetast door
scheepvaart en golven moest er
wat gebeuren. Uitgangspunt
voor het werk was het Integraal
Waterbeheersplan voor West-
Brabant, de 'bijbel' die de water-
Aangeplant riet en kruiden ontwikkelen zich achter de vooroever van breuksteen.
schappen in West-Brabant han
teren voor de aanpak van smalle
en brede waterlopen.
Belangrijk uitgangspunt is dat
oevers niet alleen worden aange
pakt op grond van technische
argumenten, maar dat ook na
tuurwaarden een rol spelen.
Verbinding
De heer J. Mulders, hoofd van de
afdeling Dijken van het Hoog
heemraadschap: „Een jaar of zes
zeven geleden is wetenschappe
lijk vastgesteld dat je erosie van
dijken ook anders kunt bestrij
den dan met de tot dan gevolgde
traditionele methoden van steile
dijken met verstevigde onder
kanten. Die opvatting is nu vrij
algemeen in de wereld van de
dijkbeheerder. Als vastgesteld is
dat er een ecologische hoofd--
structuur moet komen in dit
land, dan zijn dijken en waterlo
pen de meest aangewezen ver
bindingszones tussen de natuur
gebieden."
Hoewel het vertrekpunt daarmee
duidelijk was, is er nog heel wat
water door de Oude Maas ge
stroomd voordat het plan van
aanpak klaar was. Talrijke in
stanties hebben zich met de zaak
bemoeid: Rijkswaterstaat,
Staatsbosbeheer, het Consulent
schap Natuur, Bos, Landschap
en Fauna Noord-Brabant, de
provincie Noord-Brabant en
Waterschap de Dongestroom.
Uit het plan van aanpak is nu
één facet gerealiseerd, namelijk
de verbetering van de oevers.
Andere facetten komen wellicht
in -de toekomst nog aan bod,
maar daarover straks meer.
Het Oude Maasje kent een lichte
getijdenwerking. Het water gaat
op en neer tussen +30 en 80
centimeter NAP. Op die maxi
male hoogte van +80 NAP zijn
het afgelopen jaar zogenoemde
vooroevers aangelegd met
breuksteen uit Belgische steen
groeven, danwel met onbewerkte
houten palen.
A
U m
f v"
Smi ëÉt-pMmM'ii,'
Die vooroevers beschermen de er
achter gelegen feitelijke oevers
tegen golven. Door die bescher
ming krijgen planten en kruiden,
maar ook aangeplante rietkra
gen de kans zich te ontwikkelen.
Goed klimaat
Bovendien is de verwachting dat
de luwte van de vooroevers een
goed klimaat is voor reptielen,
amfibieën en vogels en een paai-
plaats voor vissen.
Om die reden zijn ook de afras
teringen die traditionele dijkbe
woners als schapen en koeien bij
elkaar houden, een stukje verder
de wal op geschoven. Mulders:
„Die grond is weliswaar ons ei
gendom, maar we hadden de
medewerking nodig van de
pachtende boeren en die hebben
we gekregen. Kortgeleden heb
ben we die pachters nog meege
nomen op een vaartochtje en ze
waren erg te spreken over het
resultaat."
Op plaatsen waar dat voor de
stevigheid van de dijk nodig
was, zijn op aangetaste of afge
graven oevers kokosmatten ge
legd, afkomstig uit India. Die
matten houden nu de oevers op
hun plaats, maar bieden ook
groeimogelijkheden aan riet,
biezen, onkruiden en boomstron
ken.
Die begroeiing neemt op den
duur de functie van de matten
over, en dat zal nodig zijn omdat
de kokosmatten onder invloed
van weer en wind zullen verrot
ten. Voorlopig hebben de matten
ook nog een andere functie. Mul
ders, lachend: „Die matten lig
gend glooiend aan de waterkant.
Een ideale plek om te zonnen. Ik
heb er al heel wat mensen zien
liggen".
Prikkeldraad
Wie de ontwikkeling van de na
tuur langs de oevers van de Oude
Maas wil aanschouwen, moet
nog al eens een of twee barrières
van prikkeldraad nemen, met
het risico van winkelhaken ol
erger. En dat is jammer, vindt
ook de heer Mulders.
Hij zegt: „In het plan van aan
pak zat ook het element recrea
tie. Nu zijn wij als Hoogheem
raadschap dijkbeheerder en
daarom achten wij het niet onze
taak om hier ook nog eens fiets
en wandelpaden aan te leggen.
Maar daar zijn best mogelijkhe
den voor. Die zouden de betrok
ken gemeenten of het streekge-
west moeten oppakken. We heb
ben ze in ieder geval een fraaie
folder gestuurd, om ze op een
idee te brengen."
Ook andere elementen uit het
plan van aanpak hebben het niet
gehaald, zoals een moerasfilter,
een natuurlijke manier om fu
faat en stikstof, de grote aanji
gers van ongebreidelde al
groei, uit het water te halen.
Mulders:
moerasachtig gebied, waar wi
ter doorheen stroomt. Fosfaat
_)en Haag - WD, D66 en PvdA,
„Je creëert dan ee onderhandelen over de vor-
ïing van een paars kabinet, zijn
1 zo dicht bij elkaar gekomen,
stikstof dienen dan als voeds formateur Kok dit weekeinde
voor het moeras dat je van tij ,et j,et schrijven van een regeer-
tot tijd maait. Uit het moeri
stroomt dan water dat aanzien
lijk minder fosfaat en stiksti
bevat. Maar al rekenend blei zie'binnInland - A3
het veel rendabeler om de riool
waterzuivering bij Waspik aai
te passen Bleer vraag naar
kkoord kan beginnen. Zelfs
VD-leider Bolkestein toonde
ich gisteren optimistisch.
Alternatief
cologi
Ook de aanleg van een eci
sche verbindingszone tussen h
Zuiderkanaal en het natuurgf
bied Labbegat bij Sprang-Ci
pelle, langs de Capelse slool
ketste af. Mulders: „Gelukki
zijn de Brabantse Milieu Feden
tie en Waterschap De Dongi
stroom nu bezig met de ontwil
keling van een alternatief. Wat
langs die sloot ligt een mooi
kans."
De natuurlijke aanpak van
oevers van het Oude Maasj
dient ook als voorbeeld voor
dere oeverwerken die het Hoog
heemraadschap West-Brabai
op de rol heeft staan. Mulders
„De ervaring die we nu hebbe
opgedaan, zullen we zeker oo
gebruiken als we binnenkort
Mark en de Vliet en in een lati
stadium de rivierdijken tussi
Willemstad en Geertruidenbei
aanpakken. Ook bij de
van de Dongedijken proberen m
de natuur een handje te helpen.'
Wie op een zomerse dag kenni
neemt van de natuur-ontwikke
ling op het Oude Maasje word
vrijwel zeker geconfronteerd m#
een opmerkelijke tegenstrijdig
heid. Het lieflijke riviertje is_ea
van de weinjge plaatsen in
bant waar speedboten en
ski's nog vol gas mogen varen
Dus overspoelen forse golven df
vooroevers en daarmee ook
lustoordjes die zijn gecreëerd
voor flora en fauna.
Mulders: „Heel spijtig,
speedbotengedoe is heel slech
voor de oevers. Maar het
om een oude concessie die Rijks
waterstaat, de eigenaar van he
water ooit eens gedaan heeft.
zie die concessie niet een twee
drie verdwijnen."
Een tegenstrijdigheid. Enerzijds doet het Hoogheemraadschap West-Brabant zijn best om
natuurontwikkeling op de oevers een kans te geven. Anderzijds zijn speedboten toegestaan op het
Oude Maasje, met alle golven vandien.
Zulke mooie kleurtjes krijg je aan de waterkant,
natuur haar gang laat gaan.
als je
Vogels voelen zich prima thuis op de kunstmatige vooroevers van palen en kunststof. Als over «f
paar jaar riet, biezen en onkruid vastigheid hebben gegeven aan de oever wordt de vooroeti'
verwijderd.
reda - Er is in West-Brabant en
eeland een plotselinge, grote
aag naar uitzendkrachten. Die
•aag is onder meer te danken
an de angst van bedrijven, die
et uit de recessie zijn gekomen,
meteen al weer vast personeel
an te nemen. Verder werken een
oop bedrijven met een minimale
ezetting. Zodra ze een extra or-
er binnenkrijgen, wordt het uit-
endbureau ingeschakeld.
ZIE ECONOMIE - A6
HET WEER
Kans op onweer
Vandaag wordt het een vrij
zonnige en droge dag.
Zondag meer bewolking met
kans op regen- en
onweersbuien. De wind is
overwegend zwak tot matig
uit noordelijke richting.
lyad - Bij vijf Sudanezen die
eroordeeld waren voor diefstal
i gisteren in de Saudische stad
pdda de rechterhand afgehakt.
Ir werd niet gezegd of hef ging
m een amputatie in een zieken-
uis of een strafvoltrekking op
en openbaar plein, zoals bij ont
hoofdingen in Saudi-Arabië het
ebruik is. Het straffen van die-
en door de hand ter hoogte van
e pols af te hakken, is in over-
enstemming met de islamitische
^et, de sharia. Deze wordt in
■audi-Arabië strikt naar de let
er nageleefd.
ïelsinki - Olympisch kampioene
-hen, van Langen start morgen-
jchtend toch in de series van de
'00 meter op de Europese titel-
rijd in het Finse Helsinki. Van
^angen die in de aanloop naar
lelsinki een spierverrekking in
ae rechter-hamstring (bilspier)
'Phep, onderwierp zich gister-
ichtend aan een laatste test in
'aar woonplaats Hilversum. Die
est doorstond ze prima.
I ZIE SPORT - Bi
Het
schaamrood
van
tomaten
