Een voddenvolk trekt huiswaarts
Tarit
Het dubbeltje van Kok valt in de richting van een paars kabinet
Verzekei
tandarts]
Welkom
rnmMmSm
Herkansing
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
pestevi
Roken
-DE STEM-
Ruandese vluchtelingen gaan aarzelend op weg terug naar eigen land
I
1
Ritzenwil mt
'Aan&ag op beu
Files duurder
DESTEM
ZATERDAG 30 JULI 1994
Tabak is zoals wijn en
kaneel een oude ge
notmiddel. In de
klassieke oudheid bezong
Scriverius in zijn 'Saturnalia'
dit kruid al. En de Friese
dichter Starter stemde in de
17e eeuw in zijn 'Lof van de
Toback' met hem in. De blij
speldichter Langendijk gispt
in zijn spelen de verkwisting
die met het gebruik van ta
bak, zoals met het drinken
van thee gepaard gaat en ook
in een anonieme klucht, 'De
buitensporige Toebacksnui-
ver' klinkt een vermanende
toon door, terwijl Bilderdijk
in 'Het Nicotiaansche Kruid'
eveneens bezwaren uit tegen
de verfoeilijke hedonistische
geest der eeuw. Er is derhalve
ook in dat opzicht weinig
nieuws onder de zon.
Toch heeft het er de schijn
van dat het toebak-smoren in
voorbije eeuwen een amicale
gemeenschapszin en huiselij
ke gezelligheid waarborgde
die nog blijken uit de spreuk
waarin een tevreden roker
geen onruststoker wordt ge
noemd en uit de bekende
'oud-hollandsche' prent waar
op een man die op het markt
plein voor straf met hoofd en
handen in het blok is gesla
gen, getroost wordt met een
trekje aan den pijp met geuri
ge baaitabak.
Om mijn grootvader van va
ders zijde hing altijd een bijna
patriachale wijding als hij, in
zijn hoge leunstoel aan het
raam geïnstalleerd, met zijn
oude, kleurloze lippen kleine
trekjes deed aan de ellenlange
steel van een witte goudse
pijp, waarvan de dop met een
zilverig grofmazig dekseltje
was afgedekt om te voorko
men dat draadjes nasmeulen-
de tabaka op zijn donkere pak
terecht zouden komen.
Mijn vader rookte op zondag
na de hoogmis een sigaar uit
een wit zakje waarop meestal
een blauwe rebus was afge
drukt, niet uit het kartonnen
sigarenpijpje dat hij er vaak
bij kreeg en waarmee wij 'va
dertje' speelden en evenmin
zonder eerst het sierbandje en
het vaalblauwe belasting
bandje van de zorgvuldig in-
geknipte bolknak of havanna
verwijderd te hebben. Pas als
die prikkeldende sigarengeur
met de ijle. blauwige rook
door de huiskamer trok, werd
die dag een Dag des Heren.
Een heer rookte sigaren, een
werkman meestal zelfgedraai
de sigaretten. De jonge semi
narist die voor de eerste keer
met. vakantie naar huis kwam,
bleek tot verrassing van zijn
bewonderende «ouders na dfew
maaltijd een sigaartje op te
steken en distiantieerde zich
daarmee ook duidelijk van de
wufte, wulpse wereld van de
sigarettenreclame waarop da
mes met een pagekapsel de
charleston dansten en met
een lang, koket pijpje een si
garet rookten.
De tabak die tijdens de oor
logsjaren door de verwoede
rokers zelf werd geteeld, op
de zolders werd gedroogd en
zo goed mogelijk werd gefer
menteerd, verspreidde vaak
Zo'n schroeilucht dat sommi
gen verder maar van het
rookgenot afzagen. Bij de be
vrijding van zuidelijk Neder
land in dat gedenkwaardige
najaar van 1944 waren de af
gesmeekte 'cigarettes for dad
dy' niet zelden voor onze
meisjes een voorwendsel om
in amoureuze aanraking te
komen met de Yanks en de
Tommies.
Roken is tot de algemeen
aanvaarde bezigheden gaan
behoren, al zijn de sigaren
winkels waar naast de toon
bank altijd een gasvlammetje
brandde waarmee men de
klant voor zijn kostbare Ha-
jenius of Wintermans een
vuurtje kon geven, nagenoeg
verdwenen. Het aanbod is nu
verbreed met Marsrepen,
kruiswoordraadsels, krasloten
en seksboekjes. Rookwaar
haalt' men uit het rek naast de
kassa in de supermarkt.
Na de ludieke activiteiten van
Jasper Grootveld, de anti
rookmagiër uit de 60'er jaren,
en recentere bevindingen van
de medische wetenschap is ro
ken een twistpunt geworden,
waarover men het volgens de
SIRE-recIame met elkaar
eens moet zien te worden. De
stoere, gebruinde woudloper
die op tijdschrift-affiches of
filmspots met een woest ge
bergte als achtergrond zijn zo
veelste sigaret opsteekt, heeft
waarschijnlijk ook al lang zijn
verstand in rook doen op
gaan.
i ÏSÖiïOS
19W 9-h ttf
I9l9bbim loo
In elke bushalte afficheert een brouwerij met grote letters 'Welkom
in Maastricht'. Blijkbaar volgens de reclamemakers ook bulten
Zuid-Limburg een lokroep die potentiële witbierdrinkers naar dit
merk doet grijpen. Maastricht als synoniem van Kwaliteit.
Wat een treurige constatering voor de WV-bazen en de burgemees
ters van al die (toch ook aardige) plaatsen in West-Brabant en
Zeeland! Die doen zo hun best hun eigen stad te promoten, maar
lezen alsmaar 'Welkom in Maastricht' om zich heen.
Kunnen zij hun plaatselijke produktmakers niet verleiden tot enig
tegenwicht? Bijvoorbeeld: 'Blijf lekker bij Breda' voor een koele
Oranjeboom? (HC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie S 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65, 4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1, S 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. J
o
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345. 5
„Wilt u naar huis gaan?
Het is veilig in Ruanda.
Onderweg is eten. Gaat u
alsjeblieft de stad uit."
Megafoons riepen deze
boodschap vanaf giste
rochtend rond in de Zaï
rese stad Goma. Bussen
van de Internationale Or
ganisatie voor Migratie
(IOM) laadden de vluch
telingen op, brachten ze
naar de grens of naar de
kampen in de omgeving.
Door onze verslaggever
Paul de Schipper
Volgens de VN is er geen sprake
van gedwongen repatriëring.
Toch vond het gemeentebestuur
van Goma het gisteren welletjes.
Het besloot om de laatste onge
veer 100.000 Hutu-vluchtelingen
onmiddellijk weg te laten halen
uit de stad. Door bemiddeling
van de VN gebeurde dat niet
door de als hardhandig bekend
staande Zaïrese soldaten, maar
door de hulporganisatie IOM.
De repatriëringsoperatie in Go
ma stimuleerde het begin van de
grote trek terug, die een paar
dagen eerder al voorzichtig op
gang is gekomen.
Tien kilometer in Ruanda rust
een krom vrouwtje uit, leunend
op haar stok. Een kind hangt op
haar rug. Een theepot, haar eni
ge bezit, klemt ze in de hand. 25,
ouder kan ze niet zijn. De groep
waarbij ze hoort, loopt door; een
man kijkt nog vragend achter
om, maar het uitgeteerde moe
dertje blijft achter. Een droge
wind ruist door het bladerdak
van de palmbomen langs het
Kivu-meer.
Voorhoede
Ze gaan terug, de Ruandezen,
terug naar huis. Bij duizenden
lopen, hinken en zeulen ze nu de
grens bij de Zaïrese stad Goma
over. Het is nog maar een voor
hoede van de vluchtelingenscha-
re, want wat is nou 20.000 per
dag op èen totaal van de 1,2
miljoen Hutu's, in en rond Go
ma?
Toch is het een begin van de
grote trek, die al tot zeker 100
kilometer in Ruanda is gevor
derd. De VN-vluchtelingenorga:
nisatie UNHCR schat dat e\ tot
gisteravond 70.000 Hutu's aan
de mafs naar huik zijn begoflnen:
Zittend op een steen ergens
langs de weg in Noord-Ruanda,
Zaïrese hulpverleners voeren in het opvangkamp in de grensplaats Goma weer een lijk van een Ruandese vluchteling af. In het
kamp zijn enorme problemen met het begraven van de lichamen. Bulldozers ontbreken om de kuilen te graven.
is het een zwijgend voddenvolk
dat aan je oog voorbijtrekt. Het
beeld heeft iets van de bijbelse
muurplaten van de lagere school
van vroeger.
De wind trekt aan flarden van
doeken die om hun lijf hangen.
Een jongen ondersteunt een oude
vrouw. Een moeder met vijf kin
deren rust in de schaduw van
een boom. Ze praten niet, staren
voor zich uit, de weg af.
Alleen beenhouwer Mutambe is
vrolijk. 150 kilometer voor de
Ruandese hoofdstad Kigali heeft
hij zijn eigen voedselstation in
gericht, ten koste van een van
zijn runderen. Mutambe is een
redelijk welvarende Hutu-boer
die op zijn vlucht toch nog drie
koeien over heeft weten te hou
den. Het vlees probeert hij nu tè1
vérkopen aan zijn terugkerende
landgenoten.
De meesten van de Hutu's die
teruggaan naar hun dorpen, zijn
kinderen en jonge mensen in
redelijke conditie. De zwakken,
uitgeputten en zij die bang zijn
voor de wraak van de Tutsi's,
verblijven nog in de kampen.
Geëxplodeerd
In de hel van Kibumba (500.000
vluchtelingen) zijn gisteren de
eerste opgezwollen lijken geëx
plodeerd, omdat de begrafenis-
ploegen het werk nog steeds niet
aankunnen.
Elke dag rijden 32 trucks rond
om lichamen op te halen; alleen
de bulldozers om ze te begraven
ontbreken. Het dodental in de
kampen blijft stabiel op 1500 a
1800 per dag, de voedselsituatie
is slecht, de cholera endemisch.
De weg naar Kigali is hét toneel
yém de (mars naar huis. Dit is
Afrika, hét continent waar oor
logen en rampen voortdurend
ë'nöirrte* mensenmassa's' Öp drift
jaagt. De mensen die hier passe
ren dragen hun hele hebben en
houden mee: jerrycans met wa
ter, opgerolde matrassen, en in
lappen gewikkeld keukengerei.
Wat hebben ze hier in hun Ruan
da te zoeken? Dit land is een
absurde ruïne geworden, een
grote, stinkende vuilnisbelt, ka
potgeschoten en geplunderd.
Waar je ook komt, waar je ook
kijkt, overal in Ruanda doet de
totale zinloze vernietiging een
nieuwe aanslag op je incasse
ringsvermogen.
Je kunt de rotzooi onder je voe
ten niet mislopen: as van uitge
brande vuurtjes, plastic zakken,
weggeworpen papieren, achter
gelaten kleren, 5,6 mm patronen
voor machinepistolen, een rot
tend schaap, een halve geit. Ab
surd ja, want dit land is zo groen
en vruchtbaar dat er twee oog
sten per jaar mogelijk zijn.
Opengebroken iuo
Op de weg naar de Ruandese
stad Gisenyi zijn alle huizen
foto epa
opengebroken. Soldaten van het
RPF, het overwegend Tutsi-le-
ger, dutten op canapés onder
riante veranda's.
Koelkasten, whiskyflessen en
condooms, liggen tussen de
paarse bougainville op de uitge
droogde gazons. Langs de weg
staat kapotgeslagen huisraad,
muren zitten vol kogelgaten. Een
jongen met een speer prikt in de
zitting van een onttakelde Maz-
da-pick up. Vlak boven de bo
men ronkt een helikopter: VN-
monitors die de terugtocht van
de vluchtelingen observeren.
Alleen of in groepjes trekken ze
op kapotgelopen voeten of afge
trapte schoenen hun land bin
nen. Waar de vlaggen van het
Wereldvoedselprogramma
(WFT) wappert, 120 kilometer,
kunnen ze eten en drinken krij-
'LSii .3f
Gedisciplineerde soldaten delen
het voedsel uit. Voorbij Gisenyi
drijft een Hutu-vader een koe
voor zich uit. Een RPF-so]
op de fiets, kalasjnikov o|
rug, geeft het dier nijdig
schop omdat het dier niet tij}
opzij gaat.
Toch gedragen de RPF-:
zich netjes tegenover de
rende Hutu's.
De Zaïrese grensplaats Gom
ziet er nu uit als een verslet
stad met plantsoenen vol
boomstompen en uitgebraai
vuurtjes. Mensen dwalen
de enorme massa's achtergelat
spullen, vooral kleding. Eeir
laten latrine is verworden
een beerput vol gistende en 1
reiende drek. Hier en daar
nog een lijk, vaak kleine pak]
jes, kinderen.
Er zijn ook tekenen van verhel
ring, de Hutu-vrouw bijvoo
beeld, die je toelacht en
door drie kindertjes ontspan}
zit te breien.
Konvooi
Het geronk van de vliegtuig
boven Goma is minder gew;
den. „Dat komt omdat er r
meer voedsel en materieel
de weg binnenkomt. Dat is g
koper," aldus Mercedes Say
ques van het WFT. „Er is net»
konvooi uit Kampala binnen®
330 ton. Dat is hetzelfde
dagen luchtbrug."
Majoor Earl Hanson van
Amerikaanse leger staat er
beetje beteuterd bij. Heeft
met zijn 37 soldaten net
slang van 500 meter uitger
om gefilterd water vanuit
Kivu-meer naar de stad te pp»
pen en nu zijn de vluchteling
bijna allemaal weg.
„Toch ben ik trots," hij wijst
de knalrode brandweerauto
het Fire Fighting Departmei
San Francisco: „Helemaal
Californië hiernaartoe
met een Galaxy. Drie keer
lucht bijgetankt, net gearriveeri
Bovendien leveren we' inmiddi
water aan alle kampen."
Hanson commandeert een vi
activiteit en generatoren ronken
de zoetwaterfabriek bij
meer. Het is een nijver tenten
kamp. Tankwagens rijden er
en aan, soldaten manoeuvrert
met een reusachtige MAC-truc]
Majoor Hanson loopt een beet
moeilijk. Hij lacht: blaren
mijn voeten, de Vierdaagse gel
pen bij jullie in Naimegen, ma
acBf d3t 'pröbleém is niets verg
leken met de problemen hier.
Als tó.jöiïf de; Sëhaduw van
muurtje een dood kind ontwaail
vloekt hij: „De eerste die ik z
vandaag, wat een rotzooi."
als dri
:in(
Ib
Het was een dubbeltje op
zijn kant. Zou het CDA of
de VVD het politieke paar
PvdA-D66 aan een
meerderheid helpen?
Informateur Kok hakte de
knoop gistermorgen na
telefonische consultaties
van Brinkman en
Bolkestein definitief door.
Hij maakte een eind aan
twijfel bij iedereen, vooral
bij zichzelf. Van Mierlo blij,
Bolkestein en Wallage
tevreden, maar Brinkman
zwaar teleurgesteld.
Door Jari Greyn
en Henk Bouwmans
Terwijl Brinkman toch had
kunnen vermoeden dat zijn zig
zag-optreden de laatste dagen
niet tot veel enthousiasme bij
zijn eventuele coalitiepartners
zou leiden.
De geplaagde CDA-leider, die
in eigen kring weer veel kritiek
zal oogsten,.gaf zijn collega van
D66 natuurlijk prompt de
schuld. De vierde partij van
Nederland heeft veel te veel
praatjes, vindt Brinkman.
Verbaasd ook was Brinkman
over de weging van Kok, die de
aarzeling van Van Mierlo om
toe te treden tot een centrum
links kabinet - zo klaagde
Brinkman - kennelijk van gro
ter gewicht achtte dan de be
reidheid van het CDA om aan
zo'n kabinet mee te werken.
Informateur Kok had daar een
andere verklaring voor, maar
dat deerde Brinkman niet. Hij
plaatste zich al ijverig in de rol
van oppositieleider.
Toch waakte Brinkman ervoor
om Kok de mantel uit te vegen
voor zijn keuze voor 'paars'.
Want Brinkman houdt nog wat
slagen om de arm. Het is inder
daad niet uitgesloten dat Kok
-dat gebeurt dan op hangende
pootjes - na een nieuwe paarse
mislukking moet terugkeren bij
Brinkman. Dat beeld zal zicht
baar zijn als Bolkestein uitein
delijk toch de overmacht van de
linkse meerderheid -PvdA en
D66 - te groot acht.
Bolkestein verbaasde al eens
toen hij midden in de zondagse
beraadslagingen de eerste po
ging een paars kabinet te ma
ken om zeep hielp. Het is ook
een beetje de natuur van Bol
kestein om meer te denken dan
te zeggen, weten zijn intimi.
Dat psychologisch kenmerk
'zorgde al voor het afbreken van
de eerste aanzet tot een paars
kabinet, omdat de WD-leider
hardop herhaalde wat hij al die
tijd alleen had gedacht: „Het
moet harder en steviger."
Het is niet uitgesloten dat PvdA
en D66 opnieuw tegen Bol-
kesteins maniertje aanlopen.
Want het staat vast dat de VVD
nog hele reeksen bedenkingen
heeft tegen de 'proeve' die in
formateur Kok maakte.
Die bezwaren strekken zich uit
over financiën, sociale zeker
heid, asielbeleid, zorgsector en
milieu. Over alles bijna. Maar
Kok redeneert gewoon: waar
een (politieke) wil is, is een weg.
In het licht van deze WD-was-
lijst krijgt Koks afwijzing van
de deelname van het CDA een
bijzondere betekenis, want
Brinkman moet dan wel een
heel afhoudende en eigenlijk
negativistische toon hebben
aangeslagen. Koks oorspronke
lijke eigen voorkeur - vóór cen
trum-links - veranderde er zelfs
door.
Bovendien zullen Wallage, Van
Mierlo en Bolkestein zeker ook
de aandacht hebben gevestigd
op de instabiliteit van het CDA.
Brinkman liep ook wankelend
- want aangeslagen - van de
voorkeur van centrum-rechts na
de ingreep van het CD A-partij-
bestuur naar centrum-links en
maakte het helemaal gortig
door op het laatst voor een
nationaal kabinet van de vier
grote partijen te pleiten.
De inmiddels tot formateur ge
bombardeerde Kok - „Ik heb
besloten mijn zomervakantie op
30 en 31 juli te houden" - was
niet erg spraakzaam over zijn
uiteindelijke keuze voor de
WD en tégen het CDA. In zijn
brief aan de koningin duikt het
woordje 'cohesie' op. Dat staat
voor samenhang in het kabinet.
Betekent die aanduiding dat
Kok vermoedt dat het CDA
minder voor samenhang zorgt
dan de WD? Dat mocht van
Kok niemand zo uitleggen,
maar iedereen doet dat wel.
De bereidheid van Brinkman
om na veel vijven en zessen toch
mee te werken aan een cen
trum-links kabinet werd vol
gens Kok teveel gerelativeerd
door de talloze reserves die het
CDA in een brief en ook monde
ling bleek te hebben.
Maar dat is moeilijk af te me
ten. Kok negeerde dat probleem
en stak de WD gisteren de
hoogte in, want die partij had
'geen bijzondere voorbehouden'.
Behalve de waslijst van beden
kingen dan.
En: „De ruimte in de gesprek
ken met Bolkestein was groter,"
aldus Kok. Het is een onmeet
bare, want bijna strikt persoon
lijke constatering. Kok voelde
dat het met Bolkestein simpel
weg beter liep dan met de
strakke Brinkman, die maar
bleef denken of hij wel binnen
de grenzen werkte die zijn frac
tie en het partijbestuur hem
verschaften. Want Brinkman
stond min of meer onder curate
le.
Een andere overweging van
Kok om tegen Brinkman en
daarmee voor paars te kiezen
was het te verwachten gedrag
van D66. Als D66 onder druk en
met tegenzin zou moeten toetre
den tot een centrum-linkse coa
litie, zou dat ook de band tussen
D66 en PvdA kunnen verstoren.
D66 zou zeker in een centrum
links kabinet hardere stand
punten innemen op het vlak van
sociale zekerheid, zeker harder
dan de PvdA. Het doel: zich te
onderscheiden van de twee ver
liezers - zowel PvdA als CDA -
in centrum-links. Het CDA
vond eerder ook dat twee ver
liezers in één kabinet er één te
veel is. Maar die redenering
hield kort stand bij het CDA.
Een Hans van Mierlo in een
paars kabinet is liever en aardi
ger voor de PvdA. Van Mierlo's
hartewens krijgt een grote kans
en hij zal daar graag voor wil
len betalen in de vorm van
coöperatie.
Dat hij meer zal geven aan de
PvdA dan aan de WD ligt. voor
de hand, omdat na een paars
kabinet de partij van Van Mier
lo graag wil laten merken wie
de 'echte liberale partij' van
Nederland is. Misschien begint
de WD daarom nog wel aan het
grootste avontuur.
I;
Informateur Wim Kok vlak voor zijn gesprek met de koningin. Die benoemde hem tot
formateur van een paars kabinet. foto anp
pen Haag anp) - De ta:
specialiste! gaan gemidd»
procent oir.aag. Minister I
die maniei alsnog de ove
budget va; de specialist»
gulden in 1992 verrekei
vrijdag an de Eerste
nieegedeel.
Houten;anp) - De particu
nigd in het KLOZ wijze
(WVC) om tandheelkunc
verzekeringspakket te hal»
Volgens het KLOZ gaat het,
een pure lezuinigingsmaatr
en heeft deminister niet geke
naar wat g»ed is voor de gezc
heid van di burger. Ook de I
heeft grot» bezwaren tegen
plannen. De vakverenij
noemt de >lannen de zovee
aanslag opde portemonnee
de laagstbeaalden.
Ritzen wilde vergoeding v
tandheelkudige hulp en fy
therapie bperken om zo
voorkomendat de premies
de ziekenfadsverzekering ir
toekomst tiveel moeten stij
De operati moet 450 mil;
'gulden (tadheelkunde) en
miljoen glden (fysiothera
opleveren. Jonderdag vroeg
zen het KOZ om advies
zijn planna.
Het KLOZis er een groot v»
Den Hag (anp) - Files
langzaan rijdend verk
hebben e Nederlandse
menievin,' in 1993 iets n
der dan 1,2 miljard gul
gekost. lat is een lichte
ging tei opzichte van.
jaar eerer.
Toen belipen de kosten ruin
miljard plden. Dat blijkt
dag uit ;en studie die in
dracht an Rijkswaterstaai
uitgevoed door NEA Transp
onderzoK.
totaastonden de weggeb
kers 20,i miljoen uur vast in
verkeerDat is iets meer dai
1993 (3,6 miljoen). Bijna
helft va de kosten vloeit di
voort et files. De rest w
veroorzakt door langzaam
dend vckeer. Het gaat gro
deels oi extra brandstofko
en exta reiskosten, aldus
woordeerder van Rijkswa
staat.
Uit ee analyse over de j,
vanaf 986 blijkt dat de ko
elk jar toenemen. Alleen
vormt een uitzondering.
opendi de ringweg AIO
Amstedam, waardoor het
keer bter kon doorstromen,
vergeljking: in 1986 bedro
de koten van files 738 mil
guide:.
MA LITERST behoedzaam
teur Wim Kok gekozen voor
In de komend» weken zal h
te vormen met zijn eigen P
tiegenoten.
De proeve vaneen regeerp
abrupt afgebrexen onderh.
Paars kabinet, ip basis v,J
weer konden vnrden herva
jhogelijkheden >pen voor h
Fractieleider Brnkman var
een uiterst moiilijke posit
nemen over de duur en d
wilde de totalezeggensch
de sociale partrars.
De VVD had eveneens kriti
oer Bolkestein voegde er
kwestie onderlandelbaar
standpunt, maa- het beeld
boor zijn fractiewas gecorr
Dhnkman is blikbaar hardl
datgene wat zin achterbar
van de pommisie Garden
derheid van di CDA-aanh<
rn<?craten hun sociale ge
brinkman verolgens? Oj
ziektewet en e overige ui
wekken dat let veel ver
Principieel en lauwelijks oi
net laten vallei van het C
9arantie voor .ucces. De vt
sociale zekerteid zijn niet i
[het de eersteonderhandel
weede maal menen PvdA
Jonnen vormn. De partij
zwartepiet togespeeld. D
rorrriatiepogiig nog meerz
ormateur Kik moet vaar
"et gemillirrrter en gene
oorger allani de keel
oistoris»;he oalitie, is ee
oorkansing e die zijn er nii
VI
ee
