'ii Openlijk gesprek Jordanië en Israël f M n V* Onbekende Muskens; diplomaat met humor en hart van 'n pastor 'Muskens is gewend om leiding te geven' Bredase benoeming bevestigt trendbreuk Hoopi DE STEM BINNENLAND BUITENLAND PEST] Lofzai Athegnostics u FLODDERS 1 Q -DE STEM- DESTI MAANDAG 25 JULI 1994 \/an onze ver! greda - Or gers die z< Sint-Jansba hout verlat een mevrou bisschop p „Hij is een guskens uil ik goed ker eens bij zoek." Door Willy Werkman Zelfs kanonschoten zullen er worden afgevuurd, als premier Yitschak Rabin van Israël en koning Hoessein van Jordanië elkaar van daag openlijk op het Witte Huis in Washington zullen ontmoeten. Want niet alleen schijnt presi dent Clinton zo'n spektakel om zijn eigen politieke redenen best wel weer te kunnen ge bruiken, hij wil er ook de ko ning een hart mee onder de riem steken. Opdat hij niet weer afhaakt. Want Israël en Jordanië heb ben, behalve een serie van ge heime ontmoetingen, ook een boek vol van tientallen ongete kende overeenkomsten. Te be ginnen zelfs met een niet-aan- valsverdrag, dat ze in 1950 hadden uitgewerkt, en waar van de toenmalige Jordaanse koning Abdallah zich op het laatste moment terugtrok. Hij -was bang voor Arabische op positie. En zo is het in feite nog steeds. Koning Hoessein, in Israël be kend als 'de aarzelaar', zal ook vandaag flink de tanden op el kaar moeten houden, als hij voor het oog van de televsieca- mera's de Israëlische leider een hand zal geven. Uit angst voor de - voornamelijk Palestijnse - islamitisch-fundamentalisten in eigen land, en uit angst voor Syrië. En dat laatste bepaald niet voor niets, onder andere omdat het Syrische leger op het punt heeft gestaan Noord-Jordanië binnen te vallen, toen koning Hoessein in september 1970 een Palestijnse poging de macht te grijpen, onderdrukte. Wie, trouwens, heeft Jordanië, toen gered? Israël, dat - in ant woord op de Syrische troepen versterkingen langs de Sy- risch-Jordaanse grens - bij datzelfde grensgebied ook zwaar geschut liet aanrukken. Maar de koninklijke 'aarzel aar' schijnt nü vastberaden te zijn en in Amman wordt er zelfs overwogen in te gaan op een Israëlisch voorstel al van daag een verklaring te onder tekenen, die een einde moet maken aan de staat van oorlog tussen beide landen. En ook als koning Hoessein daar even tueel nog van terugdeinst, lijkt het erop, dat de vrede tussen de joodse staat en het Hasjemiti- sche Koninkrijk snel een feit zal ziji},. Juist wéér vanwege diezelfde angsten. Voor een militaire rechtbank in Amman is kortgeleden het proces begonnen tegen 22 ver dachten, die beschuldigd wor den van plannen om bommen te planten in bioscopen en su permarkten, en zelfs om aan slagen te plegen op Jordaanse leiders. De oppositie mag dit keer niet de kans krijgen zich zelf tegen het vredesinitiastief van de koning te organiseren. En zo maakt de opwinding zich alweer van Israël meester. Is raëlische journalisten, die vo rige week voor het eerst in de geschiedenis in Jordanië waren geweest, laten trots hun 'histo rische' foto's zien van zichzelf onder het portret van de ko ning. Een café-eigenaar wil zijn zaak nu 'Peace' gaan noe men, en in Tel Aviv was giste ren al een tourbus te zien met het opschrift Peace-land' Maar niets van dat alles in Jor danië, waar de meerderheid van de bevolking uit Pales- tijnen bestaat. Vele van die Pa- lestijnen zijn vluchtelingen, die in de Israëlisch-Arabische oorlog van 1948 naar Jordanië zijn gevlucht, en die sindsdien dromen van hun terugkeer naar Palestina. Met de Oslo akkoorden tussen Israël en de PLO is aan die droom een ein de gekomen. Het is waarschijnlijk daarom, dat de koning de nog uitstaan de geschillen tussen Israël en zijn land - de grensgeschillen en de waterverdeling uit de ri vier de Jordaan - voor zijn bin nenlandse consumptie zo heeft opgeschroefd. Jordaanse poli tici hebben die problemen in achtergrondgesprekken met journalisten altijd 'minor is sues' genoemd. En onbetekenend zijn ze zeker, nu, want Israël heeft Jordanië al laten weten, dat de meer dan 300 vierkante kilometer Jor daans grondgebied in de Ava- rawoestijn, die het Israëlische leger in de jaren '70 heeft inge pikt, zullen worden teruggege ven. 'Ook met de te grote hoe veelheden water, die Israël tot nu toe uit de Jordaan heeft ge pompt, zal het binnenkort af gelopen zijn. En als beide op lossingen bereikt zijn, kan de koning zijn volk vertellen, dat hij de Israëli's op hun knieën heeft gekregen. Terwijl er na de - alweer histo rische - handdruk op het Witte Huis, in de komende maanden nog heel wat politiek gekibbel zal zijn, worden in Tel Aviv al plannen getekend voor een bi- nationaal park, ten zuiden van de Dode Zee, op het laagste plekje ter aarde. Waar, zoals het vorige week al optimistisch klonk, de Dode Zee de 'zee van het leven' moet worden. En de vrede het van de oorlog moet winnen. Als 't Hiernamaals niet blijkt te bestaan komen gelovigen dat nooit te weten; Gelovigen, die misleid door hun vrome waan zich eeuwig leven hadden toe gemeten. Geen gelovige mens die hier leed geschiedt; wat een mens niet weet, dat deert hem niet. Blijkt - wat ik ook wel eens heb gevreesd 't Hiernamaals wel degelijk te bestaan dan komen mij schimmen voor de geest, die mij daar honend toe staan joelen: „Wie niet in 't eeuwig leven ge looft, die moet het dan hier maar eens voelen! Door John O'Mill Toch wil ik er liever niet aan geloven, eeuwig leven duurt mij toch iets te lang, en eeuwig maar zweven in het hierboven komt mij niet leuk voor, maakt mij bang. Bespaar mij derhalve die zwa re straf en schaf het hiernamaals voor mij maar af. Jtxfc o Ttm Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur. C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda. 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309. Bezorgklachten en abonnementenadministratie: (alleen voor edities Breda, Oosterhout en Etten-Leur; overige edities: zie rayon kantoor) Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis) ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur. Kantoren: Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;(alleen redactie) 01640-37253, fax 01640-40731. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829. Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928. Hulst, Steenstraat 14, S 01140-13751, fax 01140-19698. Oosterhout, Bredaseweg 108,9 01620-54957, fax 01620-34782. Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929. Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554. Vlissingen, Scheldestraat 7-9,4381 RP, 01184-19910, fax 01184-11446. Openingstijden: Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Ginnekenweg 7, Breda. Grote advertenties uitsluitend S 076-236881. Geboorte- en overlijdens advertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911 Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. 2 De Stem op band: Centrum voor Gesproken lektuur 08860-82345. 5 VERVOLG VAN VOORPAGINA Maar zijn medelid drs. J. Voeten, pastor in Terneuzen en Sluiskil, heeft de nieuwe bisschop acht jaar geleden leren kennen tijdens een kort verblijf in Rome. „Ik heb het gevoel dat het wel goed zit met hem. Hij had net een reis door China gemaakt, toen ik acht jaar geleden op het Nederlands College logeerde. Zoals hij daar toen 's avonds over vertelde, gaf mij de stellige indruk: dat is ie mand die open staat, die de din gen wil onderzoeken, die nieuws gierig is." „Maar hij bleek ook nog hele maal verbonden te zijn met zijn geboortedorp Elshout. Hij is na tuurlijk wel een diplomaat, want anders hou je het niet zo lang vol op zo'n post in Rome. Hij is ook iemand die gewend is om leiding te geven en te besturen." „De paus heeft met deze benoe ming kennelijk toch de lijn ge volgd om in Nederland coulante figuren bisschop te maken, die in staat zijn om contact te maken met de basis. Want dat verwacht ik van hem. Bisschoppen als Gij- sen, Bomers en Ter Schure kwa men met een zekere zendingsijver om de zaak te saneren. Dat soort aandrift verwacht ik van mgr. Muskens totaal niet." Drs. Frits Hoeben, directeur van het Diocesaan Pastoraal Cen trum, vindt het enige dat je op de benoeming kunt aanmerken is dat hij niet uit het bisdom komt. Maar voor het overige zijn de verwachtingen van hem en zijn collega's positief. Hoeben kent de jrieuwe bisschop van naam en faam, niet persoonlijk. „Al komt hij uit Rome, ik zie hem beslist niet als een correctie op het ge voerde beleid in ons bisdom." Ook voor pater Frans van Raste ren uit Etten-Leur, voorzitter van de diocesane Vereniging voor Pastoraal Werkenden (VPW), is de nieuwe bisschop een onbe kend persoon. „Ik kan slechts ho pen dat we in deze man de goeie treffen en dat hij het bisdom een pastorale injectie zal weten te ge ven." „Wat ik als VPW-voorzitter na tuurlijk erg belangrijk vind, is of hij het beleid van bisschop Ernst ten aanzien van het aanstellen van pastoraal werk(st)ers in pa rochies zal voortzetten. Ik weet niet of hij voldoende oog heeft op de plaats die zij in de parochies hebben gekregen. Ik heb daar wel enige zorg over, omdat hij zo lang in het buitenland heeft gewerkt." „Ik vind het ergens wel jammer dat de nieuwe bisschop niet uit het eigen bisdom afkomstig is. We hadden best eigen bekwame kandidaten. Maar oké, van bui ten kan ook best iets goeds ko men. Daar zet ik nu maar op in." De nieuwe bisschop heeft de VPW-voorzitter dus reeds op zijn wenken bediend: in het beleid ten aanzien van pastoraal werk(st)ers komt geen verande ring. De eerste reactie van drs. Marie ke van Baest uit Tilburg, secreta ris van de landelijke Mariën- burgvereniging, is dat Muskens nog verre familie van haar is. Daar zijn beiden achtergekomen in 1989 toen zij op het Neder lands College verbleef als advi seur van twee Nederlandse bis schoppen die deelnamen aan een symposium in het Vaticaan. „Ik heb hem meegemaakt als een sympathieke en toegankelijke man. Er valt met hem te praten. Je moet natuurlijk altijd afwach ten hoe iemand zich ontwikkelt als hij eenmaal op zo'n knoop puntpositie zit. Maar veel twijfel daarover heb ik niet." 'Uit Rome niets dan goeds' is de toon van de reactie van het Con tact Rooms-Katholieken (CRRj meer de rechtervleugel van he katholieke spectrum. CRK-voor zitter prof. Witteman vindt goed contacten met het Vaticaan zeke in deze tijd heel belangrijk en di heeft de nieuwe bisschop va: Breda. Witteman wijst ook op Muskens activiteiten in en voor de Keri van de Friezen in Rome, waar door menig pelgrimerende land genoot hem heeft leren kennen De Acht Mei Beweging kan oh moed putten uit Muskens' ver klaring dat er meer is dat hem Acht Mei bindt dan scheidt. De bewe ging hoopt inderdaad dat d nieuwe bisschop van Breda he gesprek van Ernst met haa voortzet. zi Van onze verslaggevers Martinus Petrus Maria Mus kens (58) is als nieuwe bis schop van Breda voor velen een onbekende. Zij die Mus kens wèl kennen, hebben ver trouwen in deze opvolger van de gewaardeerde mgr. Ernst, die sinds 3 november 1967 bisschop van Breda was. Mus kens wordt omschreven als een toegankelijk man, een kundig organisator, een man met een wereldwijde blik, het hart van een pastor en gevoel voor humor. Tiny Muskens werd op 11 decem ber 1935 geboren in Elshout (ge meente Drunen). Op 16 juni 1962 werd hij door bisschop Bekkers priester gewijd in de St. Janska thedraal 'van Den Bosch. Paro chiewerk verrichtte Muskens als kapelaan in de Caecilia-parochie te Veldhoven (1962-1964) en in de dekenale parochie H. Anto- nius van Padua in Nijmegen (1964-1966). Tijdens zijn parochiewerk in Nij megen studeerde kapelaan Mus kens missiewetenschap aan de Katholieke Universiteit Nijme gen. Zijn proefschrift handelde over de islam en nationale cul tuur in Indonesië. Hieruit bleek reeds dat de geboren Brabander graag over de grenzen blikte. Hij heeft sindsdien veel van de we reld gezien. Van 1970 tot 1977 werkte Mus kens in Indonesië en reisde hij door Maleisië, Japan, Tahiti, Chi li, Brazilië, Suriname, Curasao, Kenya, Tanzania en Zuid-Afrika. In 1977 werd Muskens naar Ro me geroepen om, na een studie verblijf in de Verenigde Staten, rector te worden van het Neder lands College aldaar. In Rome werkt Muskens nu al weer zeventien jaar. Als rector De nieuwe bisschop van het bisdom Breda, Tiny Muskens. foto an Muskens (links), toen nog rector, in de Kerk der Friezen in Rome. De kerk waar de paus Muskens heeft ontdekt als pastor, aldus de nieuwe bisschop zeifin een brief aan bisschop Ernst. foto anp heeft hij van het 'Collegio Ollan- dese' een levendig instituut ge maakt, waar studenten uit alle delen van de wereld terecht kun nen. Hier heeft Muskens zich be wezen als kundig organisator. Maar minstens even belangrijk is in Rome zijn rol als verbindings man tussen de Nederlandse bis schoppen en de Heilige Stoel. In de afgelopen jaren, waarin Rome uitermate kritisch keek naar de ontwikkelingen in de Nederland se kerk, was dat voorwaar geen eenvoudige taak. Muskens ver richtte het werk naar volle tevre denheid; hij wordt geprezen als prima diplomaat. Ook als wetenschapper staat Muskens goed bekend. Hij heeft diverse publicaties achter zijn naam staan. Hij beschreef de geschiedenis van de Nederlandse Kerk in Indone sië en publiceerde onder meer een boek over de geschiedenis van de Nederlanders in Rome (1987). Muskens was diplomaat en we tenschapper, maar voelt zich ook nog steeds gewoon pastor. Met heel veel enthousiasme zet hij zich in voor de Kerk der Friezen in Rome. Daar kunnen sinds vijf jaar pelgrims elke zondag terecht voor een Nederlandstalige dienst. Dit werk voor de gewone gelovi gen doet Muskens vol overgave. Muskens denkt dat de paus door die activiteiten in de Friezenkerk de pastor in hem ontdekt heeft. „Daar ben ik blij mee en ik ben er ook wel een beetje trots op," zo schreef hij zaterdag in een brief aan mgr. Ernst. „Want om kape laan en pastoor te worden ben ik naar het seminarie gegaan." Aan het St. Pieterplein in Rome is Muskens de overbuurman van paus Johannes Paulus II, die hij ook persoonlijk kent. Muskens was enkele malen gastheer van de paus rond diens bezoek aan Nederland in 1985. Het feit dat Johannes Paulus de nieuwe bis schop van Breda persoonlijk kent, is bij deze benoeming onge twijfeld een pre voor Muskens geweest. Hoewel hij geboren Brabander is, kent de nieuwe bisschop het bis dom Breda nauwelijks. Uit zijn brief aan Ernst: „Het Bredase is mij slechts langs enkele wegen bekend. Dat varieert van enige stamgasten van café De Drie sprong in Rucphen die hier op de fiets naar toe kwamen, tot offi cieren van de KMA in Breda waarvan ik er elk jaar een groe ontvang; van Bovendonkers to de Paulusabdij in Oosterhout waar ik bijna was ingetreden; van pelgrims in Rome uit vele plaatsen tot vanouds fami lieleden in de Noordrand van het bisdom." De aftredende bisschop Ernst verwacht dat Muskens snel zal zijn ingewerkt. Ernst staat bin nen de Nederlandse RK kerk be kend als progressief, een man die dicht bij de mensen staat. Van Muskens is eigenlijk vrij weinig bekend; hij heeft zich in de tijden van polarisatie binnen de Neder landse kerk op de achtergrond gehouden. Ingewijden verwachten echter dat Muskens de lijn van Ernst zal doortrekken. Zijn wapenspreuk 'shalom', die duidt op eenheid, wijst in elk ge val in die richting. Door onze redacteur Jan Bouwmans Wat begon met de benoeming van Frans Wiertz tot bis schop van Roermond, een vervolg kreeg met de benoe ming van pater drs. Ad van Luyn tot bisschop van Rot terdam, is bestendigd met de benoeming van dr. Tiny Mus kens tot bisschop van Breda. Het Vaticaan heeft zijn con- frontatiekoers tegenover de Nederlandse kerkprovincie inderdaad verlaten. Toen bisschop H. Ernst twee jaar geleden zijn ontslag bij de paus indiende, was er nog geen enkel zicht op een dergelijke koerswijziging. Mgr. Gijsen leek nog aardig vast in het Roer- mondse zadel te zitten, ondanks Rolduc-affaire, onderwijsregle ment en ingrijpen van de toen malige nuntius mgr. Backis. En ook verder waren er voor de bui tenwacht geen signalen te be speuren die wezen op verande ring van windrichting. Hoe funest intussen ruim twin tig jaar confrontatiebeleid had den uitgewerkt, kon zelfs een blind paard zien. Dat maakte de vacature Breda tot een hoogst spannende aangelegenheid. Bre da genoot de reputatie het bis dom met het meest open beleid te zijn. In die situatie koesterde het bisdom zichzelf ook. Het had er immers toe geleid dat de te genstellingen niét waren uitge mond in harde polarisatiestrijd. Dat wilde iedereen graag zo houden. Maar veel, zo niet alles, hing af van wie Ernst zou opvolgen. Wie zag dat, behalve fervente ultra- montanen en Gijsianen, toen niet somber in? Dat bepaalde het Bisschop Frans Wiertz van Roermond. optreden van het diocesane ka pittel, dat rechtens drie kandi daten mocht voordragen aan de paus. Het kapittel besloot aller eerst om geen enkele inspraak procedure te houden. Iedereen die meende een bijdrage te kun nen leveren aan het vinden van geschikte kandidaten, kon na tuurlijk een briefje schrijven. Maar daar bleef het ook bij. Be slotenheid was het parool. Dat was tactisch immers het aller beste. De peiling die Mariënburgver- eniging West-Brabant daarop organiseerde, beperkte zich ook tot gewenste eigenschappen en kwaliteiten van een nieuwe bis schop. Namen werden niet ge noemd. Het Bredase kapittel was snel klaar met haar voor dracht. Het deed echter nog iets heel ongebruikelijks. Het sluisde naast de drie formele kandida ten nog een uitgebreidere na menlijst door naar Rome om de kansen op een ongewenste be noeming te verkleinen. Verder was het een kwestie van lijd zaam afwachten. Welke drie namen op de officiële Bredase voordracht stonden? Daar werd in het bisdom wel over gesproken. Bijvoorbeeld de trits vicaris Leo Aerden, rector Jan van der Meer van de pries teropleiding en deken Vincent Schoenmakers van Bergen op Zoom. Maar dat was toch pas la ter, toen de benoeming maar op zich bleef wachten. Natuurlijk werd er niet alleen in het bisdom Breda gespeculeerd. Mgr. J. de Kok, hulpbisschop van Utrecht, werd vaak ge noemd. Naaste medewerkers van mgr. Ter Schure van Den Bosch of mgr. Gijsen van Roer mond of mensen uit de school van Rolduc werden goede kan sen toegedicht. Toch viel ook toen al geregeld de naam van pa ter Ad van Luyn. Het voorjaar van 1993 haalt al les ineens overhoop. Bisschop Gijsen treedt af, nog geen drie maanden later gevolgd door bis schop Bar. Drie bisschopszetels tegelijk vacant. Het wordt al vrij snel duidelijk dat Roermond en Rotterdam voorrang krijgen op Breda. In Roermond treedt Wiertz aan. Volgens onbevestig de berichten stond hij als eerste op de voordracht van het Roer- mondse kapittel. In elk geval is geen man van de harde lijn be noemd. Een voorzichtig gevoel van een mogelijke trendbreuk in het benoemingenbeleid welt op. In juli 1993 duikt voor Breda in eens een Vlaamse naam op: de 51-jarige jezuïetenpater Mare Rotsaert, wiens termijn als pro vinciaal overste afloopt. Hij zou door kardinaal Danneels zijn benaderd. Het bericht, voor de juistheid waarvan de kerkelijk uitstekend ingevoerde journalist Rex Brico zijn hand in het vuur steekt, wordt onmiddellijk door Brussel, Utrecht en Breda ont kend. Voor Breda circuleren dan nog namen als die van dr. J. Hulshof, studiesecretaris en 'hoftheoloog' van het bisschop pencollege. Dan volgt de benoeming van Haar eigen n naar over ze: „Ik kreeg 9c hoorde da worden. Ik bericht." Zij is een va: gangers - df op diverse bisdom door De Stem aanj; der van de nie Muskens heef neesten, in en West-Brab Onbekende, dan ook niet gesprek op nen. Maar al kenn niet, de verw; temin hoog g anen uit Berg 'dat hij de lij zetten': „Luis en ervoor zorg eenheid blijft, lergenaar Muskens twe Rome toen hij leden van het Sebastiaan aan het Vatii van de Friezf een ontmoetii zeer evenwich omschrijft hi schop na de de St. Gertrud W. Hacking had ook al Muskens geht hij rector van in Rome ken ik hem ni dat hij Ernst man met zovei Menselijk R. Emons uit nieuws over ming zaterdaj gehoord, gericht, zo beg open staat voc die wil con hoopt dat M tijdse wijze zij len. Dat hij machtelozen i laten hangen i bers'. Hij is blij gekomen van Bisschop Ad van Luyn van Rotterdam. foto vnu Van Luyn in Rotterdam. Voor waarnemers is het nu duidelijk dat de benoemingenwind van richting is veranderd. Dat maakt de vacature Breda er alleen maar spannender op. Kandida ten uit de 'school van Gijsen' wordt maar weinig kans meer gegeven. Er ontstaat voorzichti ge hoop dat Rome genegen zal zijn te luisteren naar de Bredase voordracht. Maar naarmate de tijd verstrijkt en benoeming als maar uitblijft, rijzen er toch weer twijfels. Bijna niemand weet op een gegeven ogenblik nog hoe de zaak voor Breda er voor staat. Bijna niemand die nog weet in welke richting hij een mogelijke 'kandidaat zou moeten zoeken. In het 'Katho liek Nieuwsblad' duikt dan nog de naam op van dr. Ernst Henau, de Vlaamse hoogleraar pasto- raaltheologie in Heerlen en di recteur van de Vlaamse katho lieke televisie en radio-omroep. De naam van dr. Tiny Muskens valt nooit. Waarom niet? Er is het hardnekkige verhaal dat Muskens destijds gevraagd is om mgr. Bluyssen in Den Bosch op te volgen, maar die benoeming geweigerd heeft. Welnu, die zal dan nooit meer gevraagd wor den, is de gevolgtrekking van wie je er ook maar over hoort. Muskens zelf schept volledige klaarheid op zijn eerste, telefo nische persconferentie als bis schop van Breda: „Ik ben nooit voor Den Bosch gevraagd!" Was die duidelijk heid er een jaar geleden geweest, zijn naam zou zeker gevallen zijn." DE NIEUWE E direct al een p achter het bel aanzien van investeren in enkele reden van pastorals evangelie ver maakt. Deze aankon gorden., Ze w kens is niet n meeste mens kennen in Ro Priester van h kwestie van opluchting ov nieuwe bisset enkel voorbe vertrouwen d enthousiast gi kend op zijn nem zeker hee in hoeverre d< P'sdom Breda Nederlands C geestdriftiger flen over het ?"eszins uit d( ls orngeslager

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 2