v\
O. J.-hysterie
in VS bereikt
hoogtepunt
Massaa
de paui
n X
-DE STEM-
Maastrk
met drie
DESTEM
Troepen
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
PE STEM
Heim wee- bagage
Burl- en
groteske
rijmen (22)
u FLODDERS
Q
Proces rond Amerikaanse atleet in moordzaak leerzaam 'dal' in Amerikaanse beschaving
Kunstma
hp qtpm
MAANDAG 18 JULI 1994 f\\
Nijmegen - De po
zaterdag in Nijmegi
lo demonstraties ve
zi's verhinderd.
Nog voordat de Zomi
Nijmegen feestelijk
gingen, moest de ir
beid daar zaterdagm
actie komen. Een grc
geveer zeventig Duits
landse neo-nazi's ble
to's en motoren vanui
op weg naar Nijmeget
Hebben ze ginds dan
geen koffie?" Na
tuurlijk wel, geen
vakantiebestemming te be
denken, waar je het zonder
onze nationale opkikker moet
stellen. Sterk of waterig - met
prut op de bodem - romig of
zoet - volgens Grieks, Turks
of Arabisch recept - ijskoud
met een rietje - van opgelost
poeder: een kop koffie voor
de toerist is er altijd.
Toch gaat een pak snelfilter-
maling mee. En een onverval
ste Belgische filter met als
onderstuk een onbreekbare
mok van dezelfde diameter.
Dompelaartje erbij, mij kan
niets gebeuren. In de hotelka
mer naast dag en nacht op- en
neerstommelende lift, in
vochtig vakantiehuis met bul
tige bedden, in een pension
waar bordpapieren wanden
een mens ongewild tot spion
maken, in welke penibele of
bizarre situatie ook is een
zelfgefilterde kop koffie van
vertrouwd aroma mijn hou
vast. Een bakje troost.
Maar zij die hierbij zo sma
lend lacht, zijzelf dan? Altijd
een kilootje leeswerk bij zich,
al hoeft ze maar een kwartier
ver met de bus. En eeuwig die
blocnote, al jaren dezelfde,
beduimeld en verreisd, nau
welijks vermagerd Zij ook
sleept een dik dagboek mee
de halve wereld rond, laat bij
overbevolking van de rugzak
liever het verbandtrommeltje
thuis dan dat onbetaalbare
medicijn van dagelijks een
rustpunt om indrukken te ver
werken. Zou ik me dan moe
ten schamen, de koffie in een
badlaken gerold ongezien
meesmokkelen?
Trouwens, er worden wel
vreemder dingen meegeno
men op reis.
Neem tante Doortje. Elk
nichtje dat dit familie-erfstuk
op een buitenlandse-, Velu-
we- of Valkenburgreis gezel
schap mocht houden, weet er
van. De een doet nog smake
lijker verslag dan de ander.
„Toen we het appartement
binnenkwamen dook tante
meteen in de koffer voor dat
geruiten kussensloop, weet je
wel, met haar speciale vakan
tie-schatten. Zo, dirigeerde
ze, leg dit kleed maar gauw op
de huiskamertafel en deze ge
blokte theedoek is gezellig bij
het zitje midden op die lage
tafel daar en hier is nog een
gehaakt kleedje voor op de
televisie."
We herkennen dit tafereel,
informeren naar het schilde
rijtje met de klaprozen. „Ja
hoor, spijker uit haar porte
monnee, schoenhak als hamer
en de bekende opmerking:
och, zo'n klein gaatje in de
muur is wel bij de prijs inbe
grepen." Uit het sloop wor
den ook nog kunstbloemen
getoverd en een familiefoto:
„Zo, nu zijn we weer thuis".
We lachen vertederd: die tan
te Doortje, wat zullen we haar
en haar gedoe ooit missen.
Maar ongemerkt klimt in de
familie een waardig opvolg
ster naar boven. Nicht Janny,
een generatie jonger en toch:
„Ik moet altijd iets eigens
mee op vakantie. Zie je dat
wandklokje? Heeft mijn va
der geknutseld voor zijn ver
loofde, het is altijd mijn moe
ders pronkstuk gebleven.
Zonder dat klokje ga ik niet
op reis."
Het is uit heimwee, hebben
deskundigen nu vastgesteld,
het is gewoon puur heimwee,
dat we ons hebben en houen
meeslepen op vakantie.
Waarom we eigenlijk weg
gaan? Omdat geen gelukzali
ger moment denkbaar is dan
na een vakantie over de
drempel stappen, je huis
rondkijken, benen onder de
eigen tafel steken en voldaan
zuchten: „Zo, nu zijn we weer
thuis."
Het Muildierezelsveulen
Breda wordt gekweld
door 'n vraag uit 't Ginneken:
„Kan 'n muildier slechts bal
ken
of kan het ook hinneken,
gezien dat de ezel de vader
was hier
en een merrie de moeder
van het veulen muildier.
Dat is bij de muilezel
net omgekeerd.
Bij deze soort ezels
was de vader een peerd.
Laat U dus niet door
het vraagje verschalken
of muildieren hinneken
of enkel maar balken.
Alter Ego Blues
Ieder van ons
moet met zichzeld
door het leven.
Zo heeft ons de
wijsgeer geleerd,
ook als 't blijkt
bij dit menselijk streven
dat men in heel slecht
gezelschap verkeert.
Feelings
Een mens is niet ouder
dan dat hij zich voelt,
Door John O'Mill
zegt een oud spreekwoord,
als troostwoord bedoeld.
Ook ik, nu 90, voel mij
wis en waarachtig
geen etmaal ouder dan 89.
Bredase Volkswijsheid
De mensen zijn zondig,
ut leve kortstondig.
Ge zoekt ut maor uit,
maar gellof nou van mijn:
moeiluk oef ut voor niemans
te zijn,
waant of ge nou hom zijt
of geboren as kuit,
Ut leve draai toch
om den fluit en den duit.
Carmen Byranem
Meum est propositum
in MacDonald mori,
Sine Coke et Burgerking
transit mei glori.
fw» 0")>uee
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1, S 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, S 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur® 076-236881, fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen."
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345. s
Misschien dat het hoogtepunt van Amerika's sensa
tie-lust, het dieptepunt van 's lands gerechtelijke
beschaving, met de O.J. Simpson-zaak eindelijk is
bereikt. Gekker dan nu lijkt het niet meer te kunnen
worden. Overal in de natie zijn T-shirts te koop. Met
'O.J., God be with you' en andere teksten erop die
sympathiseren met de veronderstelde dubbele moor
denaar. En cassettebandjes met O.J. Simpson-songs.
i O.J. Simpson in de rechtszaal.
Door onze correspondent
Mare de Koninck
Bij zijn huis in Los Angeles staan dagelijks de
bedevaarders, alleen maar omdat ze daar willen
zijn waar geschiedenis werd geschreven. Ze staan
ook bij het huis van Nicole, zaliger gedachtenis.
Gewoon om daar te zijn. En om te kijken of er
televisiecamera's naar de kijkers komen kijken.
Ze staan bij het gerechtsgebouw aan Temple
Street. Ze bidden er. Ze discussiëren er over zijn
schuld of onschuld. Met krijt brengt iemand op
de stoep de plaats van het misdrijf in beeld (rood
krijt voor het bloed). 'Hier lag Nicole Simpson en
hier lag Ronald Goldman. En hier de bebloede
handschoen'. Er volgt de waterdichte bewijsvoe
ring vap de straattekenaar dat O.J. het niet,
althans zeker niet alléén, gedaan kan hebben.
Heftige onenigheid volgt binnen de kring van
juryleden. Trottoirjustitie...
Rassentegenstelling
De radio-praatshows alom in Amerika krijgen
telefonisch de meest bizarre theorieën over het
gebeurde aangereikt. 'De Ku Klux Clan heeft het
gedaan om in de persoon van de zwarte volksheld
O.J. Simpson het hele Afro-Amerikaanse volks
deel in discrediet te brengen'. 'De brute moord-
wijze toont dat een weerwolf aan het werk is
geweest'. 'Nicole en Ronald zijn niet dood. Het
hele drama is geënsceneerd door de media, die om
publiek en adverteerders verlegen zitten'. 'Negers
moorden niet met een mes'.
Ook de meest waanzinnige fantasie kan niettemin
wortels hebben in de werkelijkheid. Onweer
staanbaar inderdaad lijkt het raciale element de
O.J. Simpson-zaak in haar lelijke klauw te krij
gen. O.J. is zwart en zijn ex-echtgenote was
blank.
De opiniepeilers stellen vast dat zestig procent
van Amerika's zwarte bevolking gelooft dat O.J.
onschuldig is en geen eerlijk proces zal krijgen.
Vijfenzeventig procent van de blanke bevolking
meent dat de legendarische American football-
ster het gedaan heeft en fair zal worden berecht.
Dat kan wat worden als O.J. schuldig bevonden
en wellicht zelfs ter dood veroordeeld zou wor
den, daar in Los Angeles, een van Amerika's
sociaal en raciaal meest explosieve steden.
En dat de media de hele moord in scene zou
hebben gezet is dan wel klinkklare onzin, maar
achteraf handelen die media warempel alsof ze
het drama zelf bedacht hebben en het nu zo
agressief mogelijk 'marketten'. Ze bieden tot
100.000 dollar aan een getuige die een journalist
te woord wil staan.
Of het nu de 'tabloid'-sensatiepers, de ernstige
kranten of de serieuze omroepen zijn, alle onder
linge grenzen zijn weggevaagd en als één honge
rige bedrijfstak storten ze zich op het spektakel
dat geen bijzonder spektakel zou moeten zijn
omdat er 25.000 moorden per jaar in de VS
gebeuren, waarvan 4000 'binnen het eigen huis
houden'.
Media-sterren
De kijkcijfers sprongen de afgelopen weken tel
kens met 25(1) procent omhoog zodra de televisie
stations inschakelden op de rechtzaal waarin
alleen nog maar de voorlopige zitting plaatshad'
die moest uitgemaken of het bewijsmateriaal
tegen O.J. Simpson voldoende 'aanwijzingen voor
schuld' bevatte om hem voor het gerecht te
kunnen dagen. De omroepen verkochten reclame
zendtijd tijdens de Simpson-uitzendingen vanuit
de rechtzaal voor verhoogde tarieven.
Elke moord is uniek, maar tegelijk ook niet. In
'dit soort' gevallen van crime passionelle duurt
zo'n 'preliminary hearingin Amerika gewoonlijk
niet meer dan twee uur. Nu duurde ze twee
weken. Waarom? Omdat alle spelers in de recht
zaal wisten dat ze speelden in de populairste
tv-serie die het land ooit gekend heeft.
Voor elk der acteurs, van rechter tot aanklager,
verdediger, rechercheurs en getuigen, lag natio
nale zo niet mondiale roem voor het oprapen en
was het van belang zo lang mogelijk in beeld te
zijn.
Voor hen is de rechtzaak tegen O.J. Simpson als
de Golfoorlog, waarin in korte tijd nieuwe media-r
sterren werden geboren. Rechter Kathleen Ken
nedy-Powell, Officier van Justitie Marcia Clarck,
verdediger Robert Shapiro, de speurneuzen Van-
natter, Lange, Fuhrman en Phillips, de anatoom
patholoog Irwin Golden, getuigen (limousine
chauffeur) Allan Park en ('blonde beach boy')
Brian Kaelin, ze zijn de Norman Schwarzkopfs,
Margaret Tutweilers en Pete Wilsons van 1994.
Het circuit van lezingen, tv-optredens en boekpu
blicaties ligt voor ze klaar.
Zoals de media tijdens de omwentelingen in het
voormalige Warschau-pact een nieuwe klasse
'Oosteuropa-deskundigen' creëerden om het alle
maal uit te leggen aan de massa, zo zijn nu de
juridische analysten van CNN, ABC, CBS, NBC
en het in rechtzaken gespecialiseerde kabelka
naal 'Court TV' de nieuwste bekende gezichten
van Amerika geworden.
Bloed
Voor wie het nog niet wist: O.J. Simpson (47) is
zo'n beetje de Johan Cruyff van Amerika: mis
schien wel de 'grootste' atleet die het American
football (het gehelmde rugby) ooit heeft voortge
bracht.
Op 12 juni werden Nicole Simpson en haar
minnaar, Ronald Goldman, beestachtig met tal
rijke messteken vermoord, gevonden in haar huis.
Nicole was al een paar jaar van O.J. gescheiden,
maar de verhouding tussen de twee was deson
danks nadien een paar keer 'aan en uit' geweest.
Spoedig leidde het (bloed)spoor naar de mogelij
ke dader: de dichtbij woonachtige O.J. Simpson.
Er was onder meer een bebloede handschoen op
de plaats van de moord gevonden, terwijl de
tweede handschoen van hetzelfde paar bij O.J. op
een tuinpad werd aangetroffen.
Toen de politie op het punt stond O.J. te arreste
ren, begon hij samen met football-makker Al
Cowlings aan de fameuze vlucht in suicidale
toestand in zijn witte Ford Bronco over de
freeways van L.A., gevolgd door een een vloot
politiewagens en een vlucht tv-helicopters. Het
werd een van de meest dramatische 'live' reporta
ges. die miljoenen Amerikanen ooit hebben be
leefd.
Intussen is multimiljonair O.J. (Orrenthal James,
maar iedereen noemt hem 'Odzjee') gevangene
nummer 4013970 in de LA County Jail, waar hij
in zijn cel van drie bij twee meter de kranten kan
lezen die voortdurend de plattegrond afdrukken
van zijn kapitale landgoed van waar hij kort na
de moord met een limousine naar het vliegveld
vertrok voor een vlucht naar Chicago.
O.J. ontkent. Hij zou thuis zijn geweest op het
-overigens niet precies vaststaande- moment
van de dubbele moord. Maar tijdens de gerechte
lijke hoorzitting kon de aanklager gemakkelijk
grote gaten schieten in zijn alibi. Er zijn geen
getuigen van de moord en het moordwapen is
nooit gevonden, maar tal van 'omstandigheden'
wijzen O.J. als dader aan. Een DNA-test van
bloed van een derde, gevonden bij de lijken, heeft
dezelfde 'print' als het bloed van O.J. Slechts een
op de tweehonderd Amerikanen heeft een iden
tieke 'bloedhandtekening'.
Verder trof de limousine-chauffeur O.J. niet thuis
toen deze naar eigen zeggen wél thuis was en zag
hij even later een zwarte man met O.J.'s gestalte
het huis binnenglippen. O.J. was ook al een paar
keer met de politie in aanraking geweest wegens
mishandeling en bedreiging van zijn (ex-)vrouw.
En na de moord was hij niet alleen gevlucht,
maar had hij ook brieven geschreven met teksten
als: 'Ik weet niet hoe ik zo diep ben kunnen
zinken'.
Verrassingen?
De fascinatie van het Amerikaanse publiek met
de O.J. Simpson-zaak overstijgt nog die voor
andere recente waargebeurde sagen: de hoorzit
ting met opperrechter Clarence Thomas en de
vrouw die hem van ongewenste sexuele avances
betichtte, Anita Hill; de verkrachtingszaak tegen
William Kennedy-Smith; het 'penisproces' tegen
Lorena Bobitt; de moordzaak tegen de miljo
nairszonen Menendez die hun ouders hebben
vermoord, de rechtzaken naar aanleiding van de
rellen van 1992 in Los Angeles, de Tonya Har
ding-Nancy kerrigan-story over de poging een
schaatskampioene gewelddadig uit te schakelen
voor de Olympische Spelen.
Niets lijkt de Amerikaanse bevolking zo te boeien
als het stoïcijnse gezicht van O.J.Simpson in de
rechtzaal, het wondermooie chique gezicht van
een prachtige atletische man, wiens fabelachtige
maatschappelijke succes (hij was ook een gevierd
tv-sportcommentator en filmacteur) hem niet
verhinderde ziekelijk geobsedeerd te blijven door
één - ook ontegenzeglijk prachtige en uitdagend
ogende - vrouw: Nicole Brown Simpson.
foto ap
Alleen toen in de rechtzaal de blootliggende
ingewanden en luchtpijp van de bijna onthoofde
Nicole werden beschreven, huilde O.J. even. Maai
of dat was van spijt, van woede, van geschokt
heid, bleef een mysterie.
Nu rechter Kennedy-Powell het bewijsmateriaal
toereikend heeft verklaard voor een strafproces
met-jury, kent het O.J.Simpson-verhaal even een
zomerpauze. Maar in september zal de echte zaak
beginnen en lijken alle records van publieke
belangstelling te zullen worden gebroken.
Intussen blijven de speculaties gaande over
mogelijke dramatische verrassingen in het ko
mende proces. Was er misschien toch een mede
plichtige? Zal Simpson alsnog bekennen, maai
vervolgens ontoerekeningsvatbaarheid inroepet
omdat Nicole hem 'gek' heeft gemaakt met
provocaties en 'andere liefdes'? De man die zo
zijn vrouw vermoordt, krijgt in de VS gemiddeld
niet meer dan vier jaar. Komt er een campagne
van de verdediging om Nicole postuum als i
heks af te schilderen?
Ook over de wetenschappelijke facetten van
affaire blijven de discussies gieren door de media
en door school en kantoor en huiskamer: de voors
en tegen's van juryrechtspraak, de vraag of nog
twaalf onbevooroordeelde burgers te vinden zul
len zijn om in de jury zitting te nemen, de kwestie
of de gegroeide praktijk van het toelaten van
tv-camera's in de rechtzaal niet moet worden
teruggedraaid, de commercialisering van de
rechtspraak, de doodstraf, binnenhuwelijks
weid, de psychische misvorming die een dweep
zieke maatschappij haar atletische afgoden aan
doet, de vraag óf alle sénsatie-rond/aandacht-
voor deze zaak wel 'een dieptepunt' is...
Positief
Misschien immers is het allemaal eerder leerzaal»
en de publieke betovering verre van ongèzi
Misschien léért O.J. Simpson de Amerikaanse
bevolking veel over de principes en de streken
van de rechtspraak, over de nu zo goed waar te
nemen neiging van media om het evenement
ze verslaan tevens - wellicht onvermijdelijk - te
vervormen, over liefde en geweld, over de com
plexiteit van de menselijke geest.
En: zal de val van O.J. de Amerikaanse jei
voor wie hij een voorbeeld was, cynisch maken of
juist het heilzame inzicht bijbrengen dat niemand
boven de wet staat?
Misschien ook kunnen andere landen leren van
dit Simpson-verhaal uit een Amerika dat haai
(media-)trends nog altijd pleegt te exporteren
naar de rest van de wereld.
Alles, ook de O.J.-hysterie, heeft positieve kan
ten. Bijvoorbeeld dat daarmee het dal van d!
gerechtelijke beschaving in Amerika bereikt e'
voorbij zou kunnen zijn. De rolprent immers dis
het geldbeluste Hollywood uiteraard ook wed
van 'the O.J. Simpson-case' wil maken, is niet
meer nodig. Want fascinerender dan de droge
televisiebeelden - zonder special effects en zon
der dramatische muziek- kan de film nooit
worden.
Van onze verslaggeve
Maastricht - Burgi
wil het vrijdag ingc
dagen verlengen. H
politie en hulpverle
Met dit noodbevel ka
mensen die niet in
wonen zonder opgav
nen de stad uitzetten.
De burgemeester is o<
een verblijfsverbod i
basis waarvan ieman
gere tijd het verblijf
kan worden ontzegd.
Ongeveer zestig pol
afkomstig uit heel
burg, hebben vanaf -
gen na de sluiting va
parkje in het Maastri
deel Wyck 350 dl
over de grens gezet,
bruikers kwamen v<
uit België. Enkelen
komstig uit Frankrij
land.
Hilversum/Rome
organisaties moete:
saai laten horen d
Paulus II op de wer
Dit voorstel komt
Bilthovense pastor, t
voorzitter van de Ac
weging, G. Oostvogel.
„Op zo'n bijeenkon
niet alleen progressi
saties als de Acht Me:
maar ook orden en c
aanwezig zijn. Daa
basis aan het wooi
aldus Oostvogel. Afgc
riep ook Wies Stael-J
voorzitter van de
katholieken op tot n
zet tegen de paus.
De conferentie, die d>
Naties in septembe
organiseren, heeft te
plan op te stellen o
van de wereldbev
staan te brengen.
De paus vreest, hee
haalde malen uitges
de conferentie abort
Willemstad - Het
kunstmatig strand
zijn.
Het strand komt o
van de St. Annab;
kilometer, dat de h
Van de totale kost
betaald uit voor Cl
gelden. Van der V
aanleg van het str
een vijftal jaren g
Het strand wordt t
opengesteld. Van c
op zich genomen. I
kaarten, stoelenve:
bied.
Tegen de aanleg v
De meeste strandei
openbare stranden
weer een strand
bezocht.
desinteresse
Gemotiveerde a
derophalen maakt c
slachtoffers in Rue
Eerst moordden c
Nu het tij gekeerd
geslagen omdat z_
bestaande Ruandee
een volgende gen
slechte raadgevers
De internationale
hulpkreten van de
al aanwezige VN-ti
wat er gebeurde,
met gevaar voor
gevraagd. Het gi..
belangen in Ruanda
'egen de zin in ve
hoepen gestuurd
geschied. En
verwelkomd,
relaties met het i iu
goede bedoelingen
Ue Franse regering
terug te trekken i
blauwhelmen te ze
steeds geen interes:
Ue paar Canadese
kunnen bij g
bescherming
oe elkaar be:
misdadigers
Ondertussen
Hutu's. Onde
vluchtelingen
bijspringen. Is
veel gevraagd
gin
nda
van
rd.
de
Frank
nu
gebrek
van d
,_jn
komen
wordt
van u
bestrijden
Onderdak,
De
het c
om ii
