Week md
Zonnebrand-
crème maken
in Amsterdam
DE STEM
D3
MER DAG 16 juli 1994 D2
if
MB
i
foto de stem ben steffen
in een even keurige auto; bona fide
zakenmensen die in tuinbouwpro-
dukten doen.
Dan een wrak van een Alfa met twee
ruig uitziende, Franstalige Brussel
aars erin. Overal deuken, één wiel
hangt nog maar aan twee bouten en
als je op de motorkap drukt, springt
de radio-antenne spontaan omhoog,
Het wrak blijkt onverzekerd.
De wagen mag het land niet
in, autobedrijf Bogers wordt
gebeld om hem weg te sle
pen. De Belgen krijgen een
prent van 400 en zien hun auto pas
terug wanneer die is gekeurd en de
mankementen zijn verholpen. En
wanneer voor dat alles is betaald.
De jonge Brusselaars zijn beduusd.
En woest: „Naar Nederland komen
we nooit meer terug. Ze denken hier
kennelijk dat iedereen voor de drugs
komt. Te veel politie hier, te veel
controle." Dat is eens een ander
luid.
Eén ding moet intussen wel opval
len: 'negen van de tien mensen die
naar de kant worden gehaald heb
ben een min of meer donkere huids
kleur. 'Opper' Gloudemans heeft de
heikele vraag zien aankomen. Hij
weet dat die kwestie, het al dan niet
selecteren op huidskleur, hét peU
de resistance van het vreemdelin
gentoezicht is. En hij ontkent-
„Kleur speelt geen rol. Wij kijken
naar andere dingen: een ouwe auto.
een auto die vol mensen zit, een
Oosteuropees of Frans kenteken. Eb
we letten vooral op gedrag, nervosi
teit. Wanneer er wat hapert, voel je
dat gauw genoeg."
De marechaussee-mannen aan de
grens zijn openhartiger. „Natuurlijk
kijken we naar huidskleur, wat an
ders? Illegalen en asielzoekers ko
men nu eenmaal meest uit zuidelijke
landen. En daar zien de meeste men
sen er wat donkerder uit. Zo simpe'
is dat."
Is dat discriminatie? Een van de ma
rechaussees: „Ik vind van niet. Dis
criminatie is het pas wanneer Je
mensen vanwege hun kleur iets wei
gert, ze rechten ontzegt. En dat doen
wij niet."
Het is half elf 's avonds, de vliegen
de brigade houdt ermee op. De ba
lans, sinds vanmiddag half vier: el
buitenlanders teruggestuurd en een
mes gevonden. Geen echte wapens-
geen drugs en geen enkele illegaa
gezochte misdadiger of asielzoeke
vandaag.
Van de elf geweigerden zijn er twe
later alsnog tussendoor gepiep'-
motoragent kon ze niet meer ae^f1
halen. „Magere oogst," zegt een va„
de wachtmeesters. „Morgen beter-
zegt de ander.
ZATERDAG 16 JULI 1994
„Teringding, rot motor!"
Een vloek doorbreekt de sacrale
ochtendstilte in het Gat van de
Bakens. „Kreng, waarom
pleurt-ie nou steeds in elkaar als
we moeten varen."
Aram, dat betekent 'de
verhevene', kettert op de
zieltogende diesel van zijn
omgebouwde Westlandpraam.
Hier ligt hij; met zijn schuit
gestrand in de Biesbosch.
In het Gat van de Vissen kijken
zwijgzaam werkende vissers uit
Hardinxveld verstoord naar de
eerste bootjestoeristen. Ze halen
hun netten; de donkere schaduw
van hun mediterrane hoeden
verbergt hun stuurse blikken.
Een peloton eenden steekt
onverschrokken het Gat van
Beneden Petrus over.
Sportvissers zijn nog donkere
silhouetten bij de rietkraag. Een
aalscholver koestert zich met de
vleugels wijd genotzuchtig in de
eerste warme zonnestralen. Het
vroege licht kleurt deze wereld
in honderd tinten groen. Het
wordt ochtend in de Biesbosch.
Het is het begin van een korte
zwerftocht door 'een nationaal
park'.
Door Paul de Schipper
Foto's Cor Viveen
De groene vrijheid
Eens kijken wat er op een
hete zomerdag leeft en
luiert achter de wilgen
van dit wilde waterland.
Aram, de getatoueerde
verhevene, schept een
paar handen uit de kreek om de
slaap uit zijn ogen te spoelen. „Een
zootje... en mijn maat is ook al niet
technisch." Hij overziet mopperend
de uitdragerij op het dek, de onge
wassen koffiemokken, de los neer
gesmeten kleding, de klapstoelen,
de lijmklem die het gangboord vast
houdt en de pan waar de visschub
ben van het laatste avondmaal nog
inzitten: „Nou ja, dan maar bomen,
doen we het op de ouderwetse
manier... trouwens kunnen jullie
ons niet een sleepje geven? We
moeten naar Zierikzee."
Bijzondere zomergasten kom je
hier tegen.
De Biesbosch bij 32 graden is een
lauwe, lome wereld, waar iedereen
koelte en beschutting zoekt. Boot
jes zien eruit als marktkramen,
opgetuigd met parasols, lakens en
bouwzeilen. Ze liggen er om de
paar honderd meter of in groepjes
bij elkaar. Die paar honderd meter
is de groene vrijheid, de privacy die
water en natuur je hier nog bieden.
Maar je bent niet alleen.
Neem het Gat van Van Kampen,
een nauwe kreek waar de boom
toppen elkaar bijna raken en zo
een smoorhete natuurlijke tunnel
vormen. Daar worstelt zich de Ca-
tharinaplaat tussen de oevers door.
De Catharinaplaat is een huishoge
rondvaartboot uit Lage Zwaluwe.
In _het kielzog vaart de Zilver
meeuw uit Drimmelen met een
paar honderd mensen aan boord en
daar weer achter een kleine file
van motorboten en kano's. De file
slingert zich door deze bochtige
kreken, waar je eerder krokodillen
verwacht dan een scheepsluidspre-
ker die de wonderen van dit stilte-
gebied tussen de wilgen laat weg
galmen. Toegegeven, de vogels blij
ven gewoon fluiten.
De rondvaartschepen hebben hier
bijna de oudste rechten. Het bedrijf
De Zilvermeeuw bijvoorbeeld werd
in 1959 opgestart door schipper
L.J. Schiller die zijn riethandel in
de Biesbosch teloor zag gaan en
succesvol omschakelde.
Strandjes onderbreken het Amazo
ne-beeld van wilgen-wortels die
zich als mangroven in het water
vasthouden.
Aan het strandje in het Gat van de
Kerksloot, krijg je olie tussen je
tenen. Waar het vandaan komt?
Van de Maas? België of gewoon van
morsende recreanten?
Op het strandje zijn ook de radio's,
de barbecues, de blaffende honden
en daar liggen de kratten bier on
der water te koelen aan de anker-
lijnen.
Op een drukke dag verblijven er
drie- tot vierduizend mensen in
deze gecultiveerde resten vloed
woud.
„Vorig jaar," vertelt de dame van
het beherend recreatieschap De
Biesbosch, „hadden we nog veel
last van speedboten. Dit jaar nog
niet. Negentig procent van de men
sen in de Biesbosch houdt zich aan
de regels. Het zijn over het alge
meen vaste bezoekers met vaste
plekjes, mensen die gesteld zijn op
rust."
De rustzoekers liggen vaak een
beetje verborgen. Ze lijken op zoek
naar de oude mystiek van wat ooit
een ruig land geweest moet zijn.
De modder en de kreken van de
Biesbosch verbergen een geschie
denis van vijf eeuwen. In 1421
stroomde de Groote Waard in. Nog
lang moeten de kerktorens boven
water gestoken hebben, maar al
lengs toch vormde het getij dit land
en maakte er een groene wildernis
kwam. Bedijkers en planologen,
gestuurd door politici, maakten er,
meer recent, een beschermde wa-
tertuin van.
Het verleden van de Biesbosch is
vol stropersromantiek, onderdui-
kersverhalen en anecdotes over het
kooikersbedrijf, de rietsnijders en
griendwieders, over Aaike van De
Dood en over 't boerke van Kijf
hoek.
Zij leefden van de Biesbosch, de
rustzoekers genieten ervan.
Rust in de Biesbosch, dat is een
kano stiekem in het riet geschoven,
terwijl de jongen teder zijn vrien
din met zonnebrandcrème in
smeert. Dat is een andere kano in
een rimpelloos kommetje, waar een
man als Adam water spettert naar
zijn vrouw. Of een man in zijn
motorbootje, doezelend onder het
zeil van zijn kuip. „Ik ben hier
altijd alleen." zegt hij. En om de
bocht is Eva, een pril topless meis
je, onschuldig uit het water oprij
zend.
De zon laat mensen lachen, maakt
lelijke lijven mooi. Ieder geniet op
zijn manier, bloot, met bier, met de
ghettoblaster en met de liefde.
De Biesbosch is rust, dachten de
man en de vrouw uit de Randstad,
die hun huwelijksjubileum afgelo
pen voorjaar hier wilden vieren:
met goede vrienden op een oude
klipper. De schipper wist wel een
plek, achter de spaarbekkens, ge
garandeerd stil. Ze meerden er af.
De mannen van de bootjes verder
op waren toen al aangeschoten. „Ik
voelde me gegeneerd," zegt de
Biesbosch-liefhebber, „ik had stilte
beloofd, mensen uit het hele land
uitgenodigd voor een rustig week
end, maar ze hadden daar een
halve nacht een piraat aan."
„Zal ik een eind hout pakken," zei
de schipper. Hij deed het maar
niet. Een nacht later, lagen ze aan
de kade van Drimmelen, bij de
jachthaven. De bedrogen Biesbo-
schfan: „Daar hebben we rustig
geslapen."
Jan Kepers, opzichter buitendienst
van het recreatieschap, 'corrigeert'
soms het gedrag van de Biesbosch-
bezoekers: „In de zin van het gast
heerschap, een beetje sturend".
^VERDER^f
LANDINWAARTS
Verder Landinwaarts is een ru
briek met toeristische en culturele
uitgaanstips
Neeltje Jans - De derde zondag in
juli en augustus kunnen belang
stellenden een excursie bijwonen
door de natuur van Neeltje Jans.
Dit werkeiland kwam vrij met het
voltooien van de Oosterschelde ke
ring. Met bulldozers en zand werd
er 'natuur van gemaakt'. De excur
sie start om 14.00 uur bij het bord
van de Vereniging Natuurmonu
menten en Het Zeeuws Landschap
in de zuidwesthoek van het hoogst
gelegen parkeerterrein van Delta
Expo (dichtst bij de losse pijler).
Vooraf aanmelden is niet nodig.
Amsterdam - Zelf zonnebrand
crème maken en 'Proeven op pad',
dat zijn de twee extra activiteiten
die het Technologie museum Nint,
Tolstraat 129 in Amsterdam, de
komende weken aanbiedt. Onder
de noemer 'Proeven op pad' nemen
medewerkers van het museum sa
men met bezoekers en rijdend in
experimentele wagentjes allerlei
verschijnselen uit de natuurweten
schap onder de loupe. Vier keer per
dag kunnen bezoekers onder bege
leiding hun eigen zonnebrand
crème maken. Beide activiteiten
staan tot en met 4 september op het
programma. Open: maandag tot en
met vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur,
zaterdag, zondag en feestdagen van
12.00 tot 17.00 uur.
Den Haag - Twee weken lang staat
het Haagse Zuiderpark in het teken
van de internationale ruitersport.
Daar worden van 27 juli tot en met
7 augustus de Wereldruiterspelen
gehouden. Daarnaast zijn in zo'n
twintig galeries, musea en hotels in
Den Haag tentoonstellingen rond
het thema 'Het paard in de kunst'
te zien. Verder serveren restaurants
speciale thema-menu's.
Groningen - In 1594 werd de stad
Groningen definitief onderdeel van
de Nederlandse staat. Dat wordt
dit jaar herdacht, onder meer met
de tentoonstelling 'Bolwerk van het
noorden'. Groningen was eeuwen
lang een van de belangrijkste
grensvestingen van Nederland. De
tentoonstelling over 'bolwerk' Gro
ningen vindt plaats in het Noorde
lijk Scheepvaartmuseum, Brug
straat 24 in Groningen. De exposi
tie duurt van 10 juli tot en met 30
september. Openingstijden: dins
dag tot en met zaterdag van 10.00
tot 17.00 uur, zondag 13.00 tot
17.00 uur.
Enkhuizen - 'Reizigers' heet de
nieuwe expositie in het binnenmu
seum van het Zuiderzeemuseum in
Enkhuizen. De tentoonstelling
toont de ervaringen van reizigers
en toeristen in het Zuiderzeege
bied, van de zeventiende-eeuwse
handelsreiziger tot de hedendaagse
watersporter. De tentoonstelling is
te bezoeken tot en met 30 oktober.
Er zijn combi-toegangskaarten
voor mensen die niet alleen het
binnenmuseum, maar ook het bui
tenmuseum willen bezoeken. Dat
museum toont het Zuiderzeeverle-
den uit de periode 1880-1932.
Zuiderzeemuseum, Wierdijk 18.
Open: dagelijks van 10.00 tot 17.00
uur.
Den Haag - Omniversum, het
Haagse 'ruimtetheater', is deze zo-1
mer langer open. Er zijn drie extra
avondvoorstellingen, om 17.00 uur,
19.00 uur en 20.00 uur. Op vrijdag
en zaterdag is er ook om 22.00 uur
een extra voorstelling. Geprogram
meerd staan 'Titanica', 'De ontdek
kers', 'Is daar iemand?' en 'Antarc
tica'. Omniversum is te vinden aan
de President Kennedylaan.
Amsterdam - Theater het Amster
damse Bos speelt tot en met 27
augustus de Kersentuin van Anton
Tsjechow. De voorstellingen wor
den gespeeld van dinsdag tot en
met zaterdag. Aanvang telkens
21.30 uur.
V
