n Populariteit Kok schiet omhoog chter Jazz-gala geopend Advocaat beschuldigd van infiltratie politiek Ler: Vakbeweging: kansloze werklozen niet afschrijven Informateur begint zijn karwei, Bolkestein wil desnoods weer over paars praten r. Verkeerd geadresseerd Steeds meer leraren hebben stem-problemen 6 Hulp bij zelfdoding niet categorisch af te wijzen9 A J [DE STEM BINNENLAND A3 I Het moeizame geharrewar rond I de formatie van een nieuw kabi- I net heeft ook zijn weerslag op de kiezers, want de voorkeuren I voor de ene coalitie of de andere ontlopen elkaar niet veel. Een centrum-rechtse combinatie zou volgens 24,8 procent van de kie zers de beste regering voor het land zijn; vooral CDA'ers en WD'ers voelen daar voor. Cen trum-links heeft de voorkeur van 24,1 procent; de steun daar voor is vooral bij de PvdA-aan- hang te vinden. De ANWB Reisboekenwinkel Van even eruit tot de wijde wereld in Van Vispoort tot Chinese Muur DE STEM COMMENTAAR Willem-Alexander bij herdenking bevrijding Aantal overvallen weer toegenomen Hardrijders in de bebouwde kom worden hard aangepakt BINNENLAND KORT Eindexamen 1994 JULI 1994 VRIJDAG 8 JULI 1994 Van onze Haagse redactie Den Haag - De vakbeweging voelt er niets voor een groep van ongeveer 150.000 werklo zen definitief uit te sluiten van arbeidsbemiddeling. Ook de werkgeversorganisaties aarzelen kansloze werklozen blijvend niet meer te bemidde- 11®- De arbeidsbureaus echter zou den graag minder energie beste den aan op voorhand tot misluk ken gedoemde pogingen kanslo- zen te bemiddelen. In het Centraal Bestuur voor de Arbeidsvoorziening zijn de drie partijen: overheid, vakbeweging en werkgevers, er gisteren nog niet in geslaagd tot een akkoord te komen over de aanpak van de niet te bemiddelen groep werk lozen. De arbeidsbureaus onder scheiden vier fasen van bemid deling; van gemakkelijk tot ei genlijk helemaal niet meer aan werk te helpen. De arbeidsbureaus hebben voor gesteld de moeilijkste groep te ontslaan van de arbeids- en sol licitatieplicht. Minister De Vries van Sociale Zaken heeft eerder laten weten daar bezwaar tegen te hebben. De vakbeweging voelt er in beginsel wel voor. Maar zij vindt dat de werkloze zelf ermee in moet stemmen en dat werklo zen ook niet blijvend tot onbe- middelbaar mogen worden be stempeld. De vakbeweging vindt enerzijds dat het niet te verdedigen is dat mensen voortdurend aange spoord worden werk te zoeken dat er voor hen niet is, maar voelt er aan de andere kant ook niet voor een grote groep defini tief af te schrijven. De werkgevers en ook de over heid vrezen dat er in wezen een soort basisinkomen ontstaat als een groep werklozen niet meer hoeft te proberen werk te vin den. Daar zijn de werkgevers fel op tegen. De vakbeweging vindt dat er in de eerste plaats werk gelegenheid moet worden ge schapen. Vakbeweging en onder nemers zijn er bovendien be ducht voor dat de groep onbe- middelbaren steeds groter zal worden. In dat verband wijzen ze op de wijzigingen in de wao. Die lei den ertoe dat steeds meer men sen die in staat worden geacht nog een inkomen te verwerven en daarom hun wao-uitkering verliezen zich aanmelden op de arbeidsmarkt, zonder dat er voor hen uitzicht is op een baan. Volgende week proberen de drie partijen in het CBA het eens te worden over een oplossing voor het probleem van de kansloze werklozen. pen-valk I] geen goede zaak. „Jt nch je opvolger voor dt Idien vind ik twaalf jaai ■schap een redelijke perio- Ikken zijn eigen boerenbe- 1 vele functies in het be- peds meer tijd op. „Ik kat een dag aan de politiek kost moet ik in andere ■enen." laak van een politiek actie let bedrijfsleven is Luteijn len overtuigd. „We moeten assen als bedrijfsleven o® bnigrerend te doen overir politiek is belangrijk voor lling van de samenleving pjfsleven daaraan geen bij wordt de afstand tussen fcn de maatschappij ai nt ook dat het loont voor over vooruitgeschoven politiek te beschikken. „Ik feen bellen. Ik kan deuren Dat is verschrikkelijk be har ik ben wel echt eet I lk los de problemen niet [minister of een secretaris- breng de directie van een in contact met ambtena- Izou je ook nog op de stoei lister gaan zitten. Dat kan. lamerlid moet de minister e boetes of een uitgaansver- voor de lichtere vergrijpen, advocaat Kok van. de vijf huldigde sergeanten denkt .ontuchtig gedrag binnen het |r nauwelijks voorkomt. Ook zaak had, volgens hem, ge in intern, met een standje daan moeten worden. Kok: it is een vreselijk opgeblazen Een uit de hand gele jongens-spelletje. Twee van ier dames hebben niet eens gifte gedaan. De gebeurte- ;en zijn louter toevallig t® van een majoor bij de KMA omen. In het kader van J" bezinning op normen e" rden binnen het leger is k hoog opgenomen. Maat elfde majoor was wel bij het te-shirten-feest," aldus Kok KMA zelf reageert niet op d' tijgingen van de advocaat ir alle voorlichting wordt ver en naar het ministerie van Jensie en daar wil men niets ;gen omdat 'de zaak onder de hter is'. Bij de ontslagproce- !re daarentegen gold dit begin niet. „Zonder schuldigverkla- ig van de rechter werden alk f, ondanks hun uitstekend' rat van dienst, ontslagen," .s Kok. Tegen dat ontslag loop' jg een hoger beroep. Als h® :n de advocaat ligt, wordt de ak komende dinsdag overige^ lemaal niet behandeld, .h h niet eens de kans gekreg® j de verhoren te zijn. Ik rst die vrouwen wel eens ofl- rvragen. Bovendien is een vat 1 dagvaardingen niet tijdig uj'" bracht, zodat ik me nauwelijks >n voorbereiden". ,ok probeert uitstel te krijg01, ukt dat niet, dan is het nos iaar de vraag of de vijf vr achten ook zullen verschijn® n nog eens mondeling kond aen van hun ophitsende spek0 es. „Verstek is misschien eter idee," aldus de advocaat- Van onze verslaggevers Den Haag - De populariteit van PvdA-leider Kok is na de verkiezingen van 3 mei flink verder gestegen. Volgens de kiezers zou Kok, woensdag verrassenderwijze be- noemd tot informateur, verreweg de beste premier zijn van de fractievoorzitters van de vier grote partijen. 1 Bovendien zou hij het best leiding kunnen geven aan een paarse coalitie. Een en ander blijkt uit een en quête van bureau Interview, die deze week werd uitgevoerd in opdracht van het persbureau ANP en de tv-actualiteitenru- briek NOVA. CDA-voorman Brinkman is daarin van de vier potentiële premiers het meest in populariteit gekelderd. De ster van Kok is vooral na de gemeenteraadsverkiezingen van 2 maart sterk gerezen, blijkt uit een vergelijking met eerdere In- I terView-cijfers. Begin maart I wilde 20 procent hem wel als premier. Brinkman (24 procent) en D66-aanvoerder Van Mierlo I (26 procent) waren toen duide- I lijk geliefder. In de maanden I daarna wist Kok zich echter tot I meest gewenste minister-presi- I dent te ontwikkelen. Vlak voor I de Kamerverkiezingen van 3 mei I wilde 33 procent van de kiezers I al graag dat hij het land zou I leiden. Inmiddels is dat percen- I tage opgelopen tot 43. I Kok laat zijn drie concurrenten I ver achter zich. Van Mierlo is I nog maar bij 17 procent favoriet I en Brinkman bij 14 procent. Kok I is ook de enige partijleider die I bij de aanhang van andere par- I tijen veel krediet heeft. De paarse variant is, ondanks het mislukken van de onderhan delingen, nog wat populairder geworden. Op 3 mei wilde 28 procent van de kiezers dat expe riment wel aan en nu is dat 30 procent. WD-leider Bolkestein sluit trouwens niet uit dat het regeer programma dat informateur Kok gaat schrijven alsnog kan leiden tot een paars, CDA-loos kabinet. „Als we paars nieuw kunnen inblazen, moeten we die kans niet laten liggen." Maar de voor waarden voor een paars akkoord zijn voor de WD nog steeds dezelfde als toen Bolkestein de paarse formatie opblies. Er moet forser ingegrepen worden in de sociale zekerheid. Harde afspra ken over de aard van de bezuini gingen op de overheidsuitgaven zijn verder noodzakelijk. Bolkestein denkt trouwens niet dat het informateurschap van PvdA-leider Kok tot het door WD en CDA gewenst centrum rechts (CDA-WD-D66) kabinet leidt. De WD-leider heeft de stellige indruk dat Kok in de eerste plaats streeft naar een regeer programma dat geschikt is voor een centrum-links (PvcLA- CDA-D66) kabinet. Informateur Kok is gisteren zijn werkzaamheden begonnen met gesprekken met de vorige infor mateur Tjeenk Willink, Tweede Kamervoorzitter Deetman en de vice-voorzitter van de Raad van State, Scholten. Vanmiddag ontvangt Kok ach tereenvolgens de drie fractielei ders Brinkman (CDA), Bol kestein (WD), Van Mierlo (D66) en waarnemend fractievoorzitter Wallage (PvdA). (ADVERTENTIE) En vergeet niet... onze veelzijdige reisinformatie, gratis voor AN WB-leden ANWB REISBOEKENWINKEL DE LEUKSTE OMWEG VOOR JE VAKANTIE. ANi het Trompettist Roy Hargrove opende gisteravond in Den Haag het Midsummer Jazz Gala. Morgen begint in de Residentie het negentiende North Sea Jazz-festival. foto anp Den Haag - Prins Willem- Alexander zal in september ver scheidene oorlogs-herdenkingen bijwonen. Zo is hij op 14 september in Maastricht bij de eerste viering van de bevrijding, in de Lim burgse hoofdstad dan precies vijftig jaar geleden. Een dag later is hij waarschijn lijk in de Arnhemse Eusebius- kerk bij de herdenking van de vijftig jaar geleden zo drama tisch verloren Slag om Arnhem. Op 17 september gaat Willem- Alexander naar Eindhoven, waar dan weer de bevrijding van deze stad wordt herdacht. Sinds de prins een jaar geleden afstudeerde, is hij volop in het openbare leven actief. Maar ook vóór die tijd toonde hij al interesse voor oorlogsslachtof fers en veteranen, zoals tijdens het staatsbezoek aan Japan en tijdens de herdenking van de Slag om de Javazee in '92. VERVOLG VOORPAGINA Van alle geregistreerde misda den lost de politie slechts 19 procent op. Het percentage op geloste woninginbraken is licht gestegen tot 11 procent. Opvallend is het aantal nieuwe, jonge overvallers. Tussen '80 en '94 is het aantal overvallen ge stegen van ruim 600 tot dik 2700. Sorgdrager vindt het zorgelijk dat de politiekorpsen ook hier niet erg bereid zijn om samen te werken. Bovendien wringt de schoen bij Justitie zelf, waardoor overvallers, die vaak in herha ling vallen, wegens cellentekort nogal eens naar huls worden gestuurd. Het Openbaar Ministerie heeft zich een aantal hoofddoelen ge steld in de aanpak van de crimi naliteit. Speerpunten zijn het milieu, de fraudebestrijding en de aanpak van de zware georga niseerde misdaad. Maar Sorgdrager vreest dat er weinig van die goede voorne mens terecht komt zolang er geen nieuwe regering is. De zit tende minister kan volgens haar niet veel meer doen dan op de winkel passen. OOM AGENT als dienstweigeraar, dat is een nieuw geluid. Toch [s dat de strekking van het jaarverslag over 1993 van het Openbaar Ministerie. De vorige minister van Justitie, Hirsch Ballin, heeft met steun van de kamers bestrijding van de zware criminaliteit tot zwaartepunt van beleid gemaakt. De regiokorp sen, en vooral dat van Zeeland, weigeren er mensen voor ter beschikking te stellen. Milieucriminaliteit, een ander nieuw en belangrijk thema, kan tien evenmin in de liefde van de hoofcommissarissen verheugen. As de politie zich er al mee mag bezig houden van de plaatselijke overheden - want die willen vaak niet dat een grote werkgever in hun gebied aangepakt wordt - dan is er grote kans Pat de beschikbare manschappen van de klus afgehaald worden om zich met traditioneel politiewerk bezig te houden. Het klinkt als insubordinatie. De hoogste bazen schrijven voor dat oe prioriteiten gelegd moeten worden op het opsporen van het georganiseerde bendewezen en milieumisdrijven. Desondanks besluit de politie de meeste tijd te besteden aan surveillance, verkeer, risicowedstrijden en woninginbraken, be werkelijkheid is, als normaal, anders. De grootste druk die op oe politie gelegd wordt, komt van burgers en plaatselijke overheden. Die klagen over onveiligheid in de buurt, overlast van opgeschoten toeristen, problemen met de verkeerscirculatie en risico van grote manifestaties. Het is uitstekend dat de politie Van onze verslaggever Amsterdam - De identiteit van een van de drie politici, die namens de onderwereld probeerden te infiltreren in de politiek, is bekend gewor den. Het zou gaan om de Amsterdam se advocaat mr. H. Rieske. Ries- ke is tot eind vorig jaar geduren de drieënhalf jaar voor de WD lid geweest van de stadsdeelraad Oud-West;een groot deel van die tijd was hij daar fractievoor zitter. .De advocaat ontkent dat hij tot opstappen gedwongen is, omdat hij verdacht werd van criminele activiteiten, of van infiltratie na mens de georganiseerde mis daad. Wel bevestigt hij dat Justitie in 1990 een onderzoek naar hem heeft ingesteld in verband met verdenking van financiële he ling: witwassen van gelden af komstig uit criminele activitei ten. In 1992 werd hem meege deeld dat het onderzoek gesloten werd, omdat onvoldoende aan wijzing voor zijn schuld was ge vonden. De drie gevallen, waarin crimi nele organisaties trachtten via PvdA, WD en CDA mensen be noemd te krijgen in de Amster damse en landelijke politiek, werden in oktober vorig jaar door de Amsterdamse hoofd commissaris van politie Nord- holt geopenbaard. Nordholt zelf weigerde aantal len, namen en partijen te noe men. In perspublicaties is gesugge reerd, dat het om een PvdA-lid zou gaan dat op de verkiezings groslijst was komen te staan voor de stadsdeelraad De Baars jes: een stroman namens een groot Turks-Nederlands heroï- nesyndicaat. Na onderzoek maakte de hoofdstedelijke PvdA bekend dat het bij de infiltratie poging ging om een 'storm in een glas water': de poging tot infil tratie, als die er al geweest was, was niet doorgegaan. Het 'niet- prominente, actieve PvdA-lid' had zich uiteindelijk niet op de kandidatenlijst laten zetten. Later maakte de voorzitter van de Amsterdamse WD-afdeiing U* v IWI II VOVULIVWI I IVL Ivj UI LOVv l\UI IU UUL Uw puilllv zien daar dan ook op richt. Want een tekenend feit uit hetzelfde jaarverslag toont aan dat de burger recht van klagen heeft. Het Percentage opgeloste woninginbraken is met tien procent toege nomen. In 1993 is het vorstelijke cijfer van elf procent bereikt, in was het nog tien. be burger eist terecht van zijn overheid dat dit percentage fors nor1i?m- moet- Dat ministers en kamers vinden dat, met vrijwel gelijkblijvende sterkte, de nadruk op andere, voor de eenvoudige urger ongrijpbare zaken gelegd moet worden, strekt hem bij de J e 'feer dat zijn tuindeur geforceerd is, niet tot trooE oen heeft het Openbaar Ministerie ook gelijk. Minister en parlement maken zich terecht ongerust over de invloed van atha-achtige organisaties. Vandaar de prioriteitsstelling. Het ntf'vi1 Ar Minis![erie wondt beoordeeld op zijn succes in deze 'Ja. Daarom is het terecht dat er geklaagd wordt over te yeringe inzet van politiepersoneel. klas op)ossin9 is echter niet agenten te onttrekken aan het knm uW®rk- moeten simpelweg veel meer politiemensen men. Het jaarverslag richt zich evenwel tot de verkeerden. Het 51 sen stuk voor informateur Kok. Van onze verslaggever Tilburg - Steeds meer (aan komende) leraren hebben problemen met hun belang rijkste gereedschap, hun stem. Sinds 1984 is het percentage studenten op lerarenopleidin gen met ernstige stemproble men verdubbeld tot twintig. Ook keel-, neus- en oorartsen zien steeds meer leraren, die bijvoorbeeld knobbeltjes of po liepen op de stembanden heb ben. Dat zeggen stempedagoog drs. P. Sas van de Hogeschool Katholieke Leergangen Tilburg en KNO-specialist dr. H. Fes ten, tevens stem- en spraakarts van het Sint-Elisabethzieken- huis in Tilburg. „Je ziet hier steeds meer leraren van rond de veertig. Ze geven vaak vrij wer ken, om weinig te hoeven pra7 ten," zegt Festen. Rond het veertigste levensjaar herstelt de stem moeilijker als er te veel van wordt geëist. En dat ge beurt in het onderwijs in toene mende mate. Festen: „Het aantal leerlingen in de klas is gestegen, ze zijn lawaaiiger en minder gedisci plineerd. Daardoor is het zeker in de moderne lokalen moeilij ker om over het lawaai heen de laatste rijen te bereiken. In de hoge lokalen van oude scholen galmde de stem van de leraar tot helemaal achterin." Omdat steeds meer van de stem wordt gevergd, vindt Festen dat het onderwijs een verplich te stemkeuring moet krijgen. „Maar dat wordt in strijd met de vrijheid van onderwijs ge acht. Dat heeft wél tot gevolg dat mensen met heel slechte stemmen voor de klas komen. Ik heb hier zelfs een erge stot teraar gehad die het onderwijs in wilde." Niet alleen de huidige generatie docenten heeft in toenemende mate stemproblemen, dat geldt ook voor studenten van lerare nopleidingen. „Sinds tien jaar is er sprake van een gestaag groeiende problematiek," zegt stempedagoog Sas. „Vooral het aantal ernstige stemproblemen, veroorzaakt door knobbeltjes of poliepen op de stembanden, is sterk gestegen. Je moet daar bij aan mensen denken die zeer hees zijn en zo slecht verstaan baar dat ze in feite onbekwaam zijn voor het vak." Stempedagoog Sas en zijn logo pedisten vermoeden dat de groeiende stemproblematiek onder meer wordt veroorzaakt doordat steeds meer studenten roken. Daarnaast is de deelna me aan het uitgaans- en sport- circuit toegenomen, waar de stem vaak ongecontroleerd wordt gebruikt. En ook de wei nige uren slaap in het studen tenleven vormen een aanslag op de stembanden. Sas: „Verder groeit door de bezuinigingen op de studiefi nanciering de druk om snel af te studeren. Dat levert span ningen op. Grotere prestatie- druk kan niet alleen tot stress en rugklachten leiden, maar ook zijn weerslag op de stem hebben." Den Haag (anp) - De politie heeft opdracht gekregen feller op te treden tegen automobilisten die in de bebouwde kom sneller dan 50 kilometer per uur rijden. Ook zal zij meer bekeuringen uitdelen op provinciale wegen waar een maximumsnelheid geldt van 80 kilometer. Het negeren van een rood verkeerslicht wordt eveneens harder aangepakt. Deze maatregelen staan aangekondigd in het gisteren versche nen jaarverslag 1993 van het Openbaar Ministerie. Justitie wil nadruk leggen op het beboeten van hardrijders in stad en op provinciale verbindingswegen, omdat daar de meeste ongelukken met slachtoffers gebeuren. De snelwegen zijn rela tief veilig. De vijf procureurs-generaal, die het jaarverslag hebben geschre ven, verwerpen de oproep van het ministerie van Justitie om meer snelheidsduivels te pakken om op die manier aan meer geld voor de begroting te komen. Verhoging van de verkeersvei ligheid staat voorop, aldus de procureurs-generaal. P. Luijten bekend dat ook in zijn afdeling mogelijk infiltratie door de georganiseerde misdaad had plaatsgevonden. De toenmalige burgemeester Van Thijn had hem meegedeeld dat het ging om een in de hoofdstad actief WD- lid. Wat de landelijke politiek be treft zou het gaan om een CDA- lid met contacten in de onderwe reld, die probeerde te infiltreren. Nooit is echter komen vast te staan om welke personen het ging- De Amsterdamse korpschef Nordholt is op vakantie. Zijn woordvoerder weigert in te gaan op het door de Volkskrant don derdag gepubliceerde geval van infiltratie via de WD. Caravans vaak slecht onderhouden Hilversum - Veel caravans in Nederland worden slecht onder houden. Remmen, banden, maar ook wiellagers, koppeling, assen en chassis zijn vaak niet in orde. Ook de verlichting en reflectoren deugen dikwijls niet. Aan de vooravond van de grote vakantieuittocht maakt de vereniging Veilig Verkeer Nederland (WN) zich dan ook zorgen over de onderhoudstoestand van de driekwart miljoen caravans in Nederland. De gebreken kwamen aan het licht tijdens ongeveer vijftig controles die WN uitvoer de. Met oog op de vakantie-uittocht is WN nu met een speciale actie begonnen om bezitters van een caravan te wijzen op een veilige vakantie. Kraslot blijft kraslot heten Den Haag - De krasloterij mag gewoon krasloterij heten. Een kraslot blijft een kraslot. Het wordt geen 'schraaplot' of 'krablot', zoals reisorganisator Kras Reizen bv uit Ammerzoden wilde. Dat heeft de Haagse rechter mr. E. Numann in kort geding beslist. Kras Reizen had het kort geding aangespannen, omdat de onderneming zegt sinds de invoering van het kraslot, begin mei, veel last te ondervinden van de gedeeltelijke naamsovereenkomst. Vooral doordat er nogal wat negatieve publiciteit over het spel is. De onduidelijkheid is volgens de reisorganisatie vooral ontstaan doordat de partijen in dezelfde media adverteren. Bovendien lijkt het logo van de krasloterij sterk op dat van Kras Reizen. Immigratie Nederland daalt Voorburg - De groei van de bevolking in Nederland loopt terug. Oorzaak is dalende immigratie ondanks het toenemend aantal asielzoekers. De emigratie stijgt zelfs. Dat heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gisteren bekendgemaakt. In het eerste kwartaal nam de bevolking met 18.000 mensen toe tot 15,3 miljoen personen. Tussen januari en april 1993 was de groei 15 procent hoger. Als de trend doorzet, stijgt het inwonertal dit jaar voor het eerst sinds 1989 met minder dan 100.000 mensen, aldus het CBS. Het aantal buitenlanders dat in januari, februari en maart voorgoed naar Nederland kwam bedroeg 25.000, terwijl in diezelfde periode vorig jaar nog 28.000 immigranten zich meldden. Onder hen waren 10.000 asielzoekers tegen 7.000 in de winter van '93. De emigratie vertoont ineens een stijging na jarenlang stabiel te zijn geweest. Ongeveer 15.000 Nederlan ders hebben begin dit jaar het land verlaten tegen 13.000 twaalf maanden eerder. Eetpiraat maakt uitstapje naar Chinees Rotterdam - De inmiddels beruchtste eetpiraat van Nederland, de 59-jarige Rotterdammer W.G. heeft gistermiddag toegeslagen in de Maasstad. Voor de afwisseling nuttigde de man een portie Peking-eend bij het drijvende Chinese restaurant aan de Park kade. De rekening van 35 gulden kon hij niet betalen. Voor de 188e keer werd proces-verbaal opgemaakt wegens flessentrek kerij. De man is sinds 1978 de schrik van de Nederlandse horeca. Eerder deze week werd de notoire wanbetaler in Delft betrapt. Twee weken geleden verklaarde G. voor de rechtbank in Utrecht, waar hij terecht stond voor een waslijst van deze vergrijpen, dat hij bij voorkeur in Europese restaurants met een romantische sfeer at. G., die volledig ontoerekeningsvatbaar wordt geacht, ging vrijuit omdat hij geen gevaar voor zichzelf of zijn omgeving oplevert. Hij is alleen de horeca tot last. Van Zeil moet gratis klusjes betalen Maastricht - De vroegere CDA-staatssecretaris en voormalig burgemeester van Heerlen P. van Zeil moet woningbouwvereni ging Prinses Juliana uit Utrecht betalen voor klusjes die hij aan zijn eigen huis liet verrichten, blijkt uit een vonnis van de rechtbank in Maastricht. Van Zeil was vroeger commissaris van de woningbouwvereniging. Pas na zijn vertrek als commissaris liet hij het een en ander aan zijn huis opknappen, De rekening van tien mille betaalde hij toen niet. Van onze redacteur geestelijk leven Driebergen - Anders dan de Nederlandse bisschoppen wijst het Samenwerkingsorgaan voor het Pastoraat van de her vormde, gereformeerde en lutherse kerk hulp bij zelfdoding niet categorisch af. Het orgaan stelt zich wel uiterst terughoudend op, blijkt uit zijn rapport 'Pastoraat en suïcide', dat gisteren is gepubliceerd. De bisschoppen vinden dat geen enkel mens het recht heeft om een arts hulp bij zelfdoding te vragen. De protestantse opvatting is dat pastorale hulp aan mensen die per se dood willen, nooit kan bestaan uit directe hulp bij zelf doding. Maar „binnen het pasto raat is de enige mogelijkheid het verzoek bespreekbaar te maken met een arts/psychiater. De di recte hulp en het verstrekken van middelen is alleen aan een behandelend arts toe te vertrou wen." Dit betekent volgens het rapport trouwens niet dat pastorale hulpverleners vervolgens hun handen van deze mensen kunnen aftrekken. Pastorale hulp aan mensen met een niet te bedwin gen doodsverlangen blijft deze mensen nabij 'tot de dood ons scheidt'. Theologisch gezien, aldus het rapport, heeft elke mens de roe ping om het leven te kiezen en zo beschikbaar te zijn voor God en de medemens. Om die reden be hoort elke mens te willen leven. Maar deze theologie past niet in elke situatie waarin mensen te recht zijn gekomen. Het 'willen leven' kan stuk slaan op het 'kunnen leven'. Dan komt men niet uit met een plicht tot leven. Het protestantse rapport velt geen duidelijk oordeel over mo rele (on)toelaatbaarheid van zelfmoord. Wel is zelfdoding al tijd als een ramp aan te merken. Onderstreept wordt dat niemand een mens de verantwoordelijk heid over zijn of haar eigen leven kan afnemen. Maar een pastora le hulpverlener mag zich ook nooit medeplichtig maken door zich instemming te laten afdwin gen met de voorgenomen zelfdo ding. (ADVERTENTIE) Akademie voor Kunst en Vormgeving 's-Hertogenbosch expositie op 9, 10, 15, 16 en 17 juli dagelijks van 12.00-17.00 uur Sportlaan 56, 's-Hertogenbosch, tel. 073-295460.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 3