[Arts hielp te
[makkelijk
bij zelfmoord
ialiteit
Brieven aan informateur Tjeenk Willink
Gouden tijden voor bierbrouwers en ijsverkopers
Goede dood
Hulpverleners verdacht van
mishandelen gehandicapten
I Je^elUd
DE STEM
BINNENLAND
Rechtbank in Haarlem:
DE STEM Ct&ZM COMMENTAAR
CDA-fractie
staat achter
Brinkman
'Goedkope'
museumkaart
van de baan
J/ v
BINNENLAND KORT
DINSDAG 5 JULI 1994 A3
Stel
Haarlem - De Haarlemse huisarts M. Karsten heeft te
gemakkelijk en te snel een invalide man geholpen met
zelfdoding door hem een drankje te verstrekken.
SLr
fpS*'»
-•
peinteresseerd zijn in on
foto*
dat het gaat om hün to'
Vorig jaar deden
FOO leerlingen mee aan
lierenstaking. Voeg daaikl
Emders die niet meer wetd
Ie de alsmaar grotere finaij
1 gaten van hun studerem!
tren kunnen dichten. Tel e
Ie mensen bij die van 4
Idsmarkt verdrongen woo
doordat studenten gedwoi
|zijn om vaker te werka
hun studie. Dan zie j
bel mensen regelrecht ge
worden door politieke be
vorming, die niet is afgewo
op zijn totale maatschappe
gevolgen, maar uiterst eet
kg op de begroting van éét
Jsterie. Wie dat weigert int
laat vroeg of laat de pleuri
teken."
Terwijl het psychisch lijden van
de patiënt te verlichten was ge
weest, heeft de huisarts zich
neergelegd bij de weigering van
de man daaraan mee te werken.
Hij had van de patiënt moeten
vergen dat hij eerst aan behan
delingsmethoden zou meewer
ken. Dat de man dreigde zich
met invalidewagen en al voor de
trein te gooien, rechtvaardigt
geen hulp bij zelfdoding.
Dit stelde de Haarlemse recht
bank gisteren in een van de
proefprocessen rond hulp bij
zelfdoding. Evenals de Haarlem-
se psychiater Chabot, die kort
1 geleden door de Hoge Raad
schuldig werd bevonden aan
hulp bij zelfdoding, achtte de
rechtbank deze 51-jarige huis
arts fout omdat hij niet zorgvul
dig genoeg heeft gehandeld. En
net als Chabot kreeg ook deze
arts geen straf, hoewel daar vol
gens het vonnis alle reden voor
is.
Huisarts Karsten, in Haarlem en
omstreken volgens hemzelf be
kend. als een man die ruimden
kend is over euthanasie en hulp
bij zelfdoding, gaf in 1991 een
48-jarige man een middel om
een zachte dood te kunnen ster
ven. De man had een paar jaar
tevoren hersenbloedingen gehad
en was eenzijdig verlamd.
Hoewel hij zich goed kon redden
en absoluut niet in een stervens
fase verkeerde, wilde hij niet op
een afhankelijke manier door het
leven. Bij volle bewustzijn en in
alle vrijheid besloot hij tot zelf
moord.
Omdat zijn eigen huisarts hem
niet hielp en een zelfmoordpo
ging niet tot de dood leidde,
[vroeg hij'Karsten. Die conclu-
deerde na drie maanden met vele
gesprekken met de patiënt, zijn
I familie en hulpverleners dat de
man echt dood wilde. Dat psy
chiaters nog een kans op behan-
l'deling gaven, legde de huisarts
f naast zich neer. Zijn patiënt wil-
f de immers niet behandeld wor-
den.
Juist op dat punt - de behandel-
mogelijkheden - handelde de
arts, volgens de rechtbank, ver
keerd. Conform het Chabot-ar-
rest zei de rechtbank dat een
beroep op noodtoestand (waar-
r mee de arts niet schuldig zou
zijn omdat hij koos voor de beste
oplossing) best mogelijk is bij
hulp bij zelfdoding van geeste
lijk (en niet lichamelijk) zieke
mensen die niet direct in een
stervensfase verkeren. 'Maar dan
moet wel vaststaan dat het lijden
van de patiënt ondraaglijk en
uitzichtloos is,' aldus het vonnis.
'Uitzichtloosheid is er - in be
ginsel - niet als er een reëel
alternatief is om het lijden te
verlichten, hoewel de patiënt dat
in volle vrijheid (dus niet vanuit
een psychose of bijvoorbeeld in
dronkenschap) afwijst,' staat in
het vonnis.
In een reactie op het vonnis zegt
Karsten dat 'artsen mensen die
dood willen nooit kunnen dwin
gen zich psychiatrisch te laten
behandelen'.
Karsten: „Vergelijk het met ie
mand met borstkanker. Als die
persoon geen operaties of bestra
lingen wil, kun je dat nooit eisen
als arts."
Uiterlijk lijkt Karsten (enkele
jaren geleden in opspraak omdat
hij de Nederlandse schaatstop
van dopinggebruik beschuldig
de) nogal makkelijk te denken
over euthanasie en hulp bij zelf
doding.
„Ik vind dat mensen het recht
hebben zelf te bepalen wanneer
ze niet meer willen leven. Ie
mand zoals deze man, die werke
lijk leed onder het leven en zijn
invaliditeit, moet aan dat leven
kunnen ontsnappen. En niet op
vreselijke manieren als voor de
trein rijden met zijn invalidewa
gentje. Ook ouderen, die in bed
liggen en niet eens zelf uit het
raam kunnen springen, zouden
het recht moeten hebben op het
moment dat hen goed dunkt te
stoppen met leven. Ik ken het
geval van een ambulancebroeder
die zich ophing na het zien van
de zelfdoding van een moeder en
kind. Aan die gevolgen voor de
omgeving denkt men niet gauw,"
zegt Karsten.
„Euthanasie (het doden van een
ander) en hulp bij zelfdoding
(het verstrekken van de midde
len) zijn voor mij hetzelfde. De
wet tilt veel zwaarder aan
euthanasie met een maximum
straf van 12 jaar. Op hulp bij
zelfdoding staat een kwart van
die straf. Maar beide gevallen
zijn voor de arts een ramp. Wij
zijn niet opgeleid in beëindiging,
maar om het levens- en lichame
lijk geluk terug te geven. Doden
doet geen enkele arts graag.
Maar iets anders is om je in te
leven in degene die dood wil.
Dan denk je niet alleen juridisch
of medisch, maar vooral ook als
mens."
ongens hebben aanzien®
re inkomsten dan meisjes 0
elfde geldt voor scholiere!
het mbo ten opzichte va
ingen van andere school-
■n. Allochtone leerlinge
'gen meer geld van hui
ers, maar hebben lagere to
sten uit baantjes dan au-
tone leerlingen. Driekwart
de jongere scholieren
a alle oudere scholieren spa-
regelmatig.
igeleken met enkele decennia
den besteden jongeren n«
r tijd aan onderwijs, heefi
Planbureau berekend. Dit
t zowel het aantal uren
[gelui gemiddeld per weel
'.jt zijn aan schoolbezoek et
maken van huiswerk, als het
tal jaren dat zij onderwij.'
;en. Per saldo is de vrije tij1'
jongeren afgenomen.
onderwerp politiek boeit
geren nauwelijks, zo blijkt uit
rapportage. Meer dan de helft
de leerlingen in het voortge-
onderwijs heeft geen politic
voorkeur of zou niet ga<"
immen en ruim 40 procent
t op de hoogte van de politie-
opvattingen van de ouders,
.t betekent overigens niet da
geren geen duidelijke meniflS
)ben over politiek getinte uf'
fraken. Zo onderschrijft bijna
hekwart de stelling dat er te
lel misbruik wordt gemaas1
|n sociale voorzieningen eli
dt 23 procent dat de uitkerin-
omlaag kunnen en mag et<
lgens 87 procent, niet op het
jnimumloon bezuinigd wordeu-
.eer dan de helft van de school-
aande jeugd is van mening da'
teveel buitenlanders in Neder
ndzijn.
rijwel alle scholieren in he
aortgezet onderwijs willen late
menwonen of trouwen en ruito
procent zou graag één of twee
nderen willen.
Mooi weer en een weekeindje WK-voetbal op de televisie. Dat leverde gisterochtend dit beeld bij de glasbak in Utrecht. foto anp
Van onze verslaggever
Breda - Drank en ijs, het lijken op dit
moment de eerste levensbehoeften van
de Nederlander.
Door de hitte van de afgelopen dagen heb
ben de mensen massaal naar de fles gegre
pen of een verkoelend ijsje verorberd.
De drank- en ijsfabrikanten wrijven zich
dan ook in hun handen. Na een lange
periode van regen en kou kunnen ze deze
financiële injectie goed gebruiken.
„Het gaat gelukkig spoken," meent R. van
Wijngaarden, de commercieel manager van
de ijsdivisie van de Oosterhoutse Zoetwaren-
fabriek.
De zomer is nog maar net ingetreden of het
tropische klimaat roept bij sommigen al
weerstand op. Te benauwd, zonnesteken en
hartklachten.
Maar de brouwerijen klagen dus niet. „We
moeten alle zeilen bijzetten," zegt P. Swin-
kels, de voorzitter van Raad van Bestuur van
Bavaria. De vraag naar dit bier is de afgelo
pen dagen met vijftig procent gestegen.
Vooral het alcoholvrije bier doet het goed.
Het echte pilsje wil in de brandende zon wel
eens een vervelende uitwerking hebben.
Ook de bierbrouwers Grolsch en Heineken
sturen extra vrachtwagens met bier de weg
op om aan de vraag te kunnen voldoen.
Niet alleen het mooie weer krikt de con
sumptie op, ook het WK-voetbal in Amerika
helpt een handje mee.
„Dat mega-evenement heeft zelfs een groter
effect dan het weer," vindt woordvoerder K.
Woltjes van Heineken.
Ook al mogen de zaken goed lopen, de
brouwerijen blijven voorzichtig. Uit eoncur-
rentie-overwegingen houden ze de echte cij
fers van vraag en produktie voor zich.
De limonade-fabrikanten profiteren ook van
de hitte. Zo noemt Vrumona, het bedrijf
achter bekende merken als Pepsi Cola, Se
ven Up, Sourcy Mineraalwater en Isostar,
zich de dorstlesser van Nederland.
„De vraag is flink aangetrokken," stelt mar
keting-manager R. van Bremen tevreden
vast. Ook concurrent Coca Cola draait opti
maal.
De bedrijven met ijs in hun pakket kunnen
daar over meepraten. Het seizoen begint
eigenlijk in, april, maar tot juli was het
huilen met 'de pet op. Nu draait de ijspro-
duktie van de Oosterhoutse Zoetwarenfa-
briek dag en nacht, zo'n acht uur meer dan
normaal.
„Een opsteker," noemt commercieel mana
ger R. van Wijngaarden de vertienvoudiging
van de produktie van ijs voor winkelketens
als Jamin, Albert Heijn en Edah.
VOOR WIE het leven heilig is, zijn de tijden moeilijk. Eerst het
arrest Chabot, waarin de Hoge Raad uitspreekt dat artsen onder
voorwaarden hulp mogen bieden aan patiënten die geestelijk zo
lijden dat ze dood willen.
Vervolgens de zaak Prins, de gynaecoloog die op verzoek van de
ouders een zwaar gehandicapte baby die pijn leed en die geen
uitzicht had op een beter bestaan, uit zijn lijden verlost heeft. En
nu als derde de uitspraak van de Haarlemse rechtbank tegen dr.
Karsten. Hij heeft een invalide man die niet stervende was en
zelfs niet uitzichtloos leed, maar desondanks alle therapie
weigerde en alleen nog maar dood wilde, geholpen om op een
nette wijze aan zijn einde te komen.
Twee van de drie zaken lijken op elkaar. Die van Chabot en
Karsten. In beide gevallen ging het om volwassen mensen, die
volstrekt bij zinnen waren en die zelf besloten hadden dat het
leven voor hen geen zin meer had. Zij wilden bovendien geen
anderen, zoals treinmachinisten, met hun zelfmoord belasten en
vroegen daarom aan artsen om een afdoend middel.
'n de zaak van de Purmerendse dokter Prins ging het om een
meisje dat niet in staat was haar eigen wil kenbaar te maken,
naar ouders hebben voor haar beslist. De arts heeft zich
gehouden aan de regels die het ziekenhuis en de beroepsorgani
saties voor dit soort verzoeken hebben opgesteld. Desondanks
overweegt justitie of dr. Prins niet vervolgd moet worden. Een
9oede zaak, niet omdat hier gesteld wil zijn dat het fout is wat de
arts gedaan heeft, maar omdat levensbeëindiging van wilsonbe-
Kwamen niet alleen aan de onderlinge discussie van medici
overgelaten mag worden. Het is een belangrijke ethische kwes
tie, waarover in de maatschappij niet alleen zeer verschillend
gedacht wordt maar waarbij de normen langzamerhand ver
schuiven. Het is daarom goed dat de onafhankelijke rechter zich
erover buigt en zonodig de grenzen bepaalt.
!n d0 zaken tegen Karsten en Chabot hebben de rechterlijke
instanties dit reeds gedaan. Over Chabot heeft de Hoge Raad
geoordeeld. De Nederlandse bisschoppen hebben op die uit
spraak gereageerd en in zeer afkeurende zin. De bisschoppen
stellen dat niemand het recht heeft een arts te vragen hem te
nelpen zichzelf het leven te benemen.
Het is het goed recht van de bisschoppen dit te vinden en als zij
ervoor waarschuwen dat familieleden en artsen die het leven
willen eerbiedigen niet onder druk gezet mogen worden, hebben
zij het gelijk eveneens aan hun zijde.
nW nun ste"'n9.nafTle "jkt te impliceren dat andersdenkenden
V a"een het principe van de bisschoppen voor derden maar
ok voor zichzelf hebben te accepteren, staan ze buiten de
^eaerlandse maatschappelijke realiteit,
e goede dood, onder zorgvuldig geformuleerde en gehanteerde
orwaarden, is een even geaccepteerd feit, als het verzet tegen
inanasie. Pressie op wie dan ook om tegen zijn geweten mee
werken aan levensbeëindiging is even onjuist als druk om
inanasie te weigeren. Leven is een principezaak en daar kan en
eg ieder in Nederland anders over denken.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De CDA-fractie is
het met voorzitter Brinkman
eens dat het rapport-Gardeniers
over de verkiezingsnederlaag
geen consequenties hoeft te heb
ben voor Brinkman. De kamerle
den steunen Brinkman in zijn
besluit om aan te blijven.
Dit bleek gisteren tijdens een
langdurige fractievergadering
van het CDA.
Een commissie onder leiding van
oud-minister Gardeniers presen
teerde zaterdag haar analyse van
de verkiezingsnederlaag, waarbij
het CDA twintig zetels verloor.
Het rapport is kritisch over
Brinkman: hij heeft onder ande
re de fractie te veel ruimte gege
ven tijdens de afgelopen kabi
netsperiode. Daardoor kwam de
'politieke profilering' van de
fractie niet goed uit de verf.
Brinkman concludeerde dat hij
aan kan blijven en kondigde aan
om fouten in de toekomst te
zullen vermijden. De fractie
heeft gisteren steun uitgespro
ken aan dit standpunt.
Leiden (anp) - De proef met
de 'goedkope' museumkaart
is mislukt.
Ruim twee maanden gele
den introduceerde de Stich
ting Museumjaarkaart de
pas waarmee vijftig procent
korting wordt gegeven op
de toegangsprijs vanruim
400 musea.
De kortingspas, die 12,50
gulden kost, is nog tot 1
oktober geldig. Zo'n vier- a
vijfduizend mensen schaf
ten hem aan. De stichting
had op dertigduizend nieu
we kaarthouders gerekend.
Na 1 oktober komt een
duurdere variant van de
museumjaarkaart op de
markt. Die nieuwe pas, die
75 gulden moet kosten,
geeft ook recht op gratis
toegang tot speciale ten
toonstellingen.
De gewone museumjaar-
kaart, waarvan er nu zo'n
160.000 zijn, wordt met in
gang van 1 oktober vijf gul
den duurder.
Drachten (anp) - Op verdenking van mishandeling van
geestelijk gehandicapte bewoners moeten vijf groepsleiders
van de zorginstelling Maartenswouden in Drachten voor de
rechter verschijnen.
Justitie begon in april een on
derzoek, omdat allerlei geruch
ten de ronde deden over ver
meende misstanden in het te
huis. Zo zou op de betrokken
afdeling een ernstig geestelijk
gehandicapte jongen zijn overle
den als gevolg van nalatigheid.
Hoewel dit gerucht de directe
aanleiding was tot het onder
zoek, weigerden directeur L.
Senneker en regionaal inspec
teur van de geestelijke volksge
zondheid J. van Veldhuizen hier
gisteren commentaar op te ge
ven.
„Ik wil alleen zeggen dat de
gerechtelijke vervolging van de
vijf instellingswerkers geen ver
band houdt met de dood van de
jongen," verklaarde Van Veld
huizen.
Verder wilde de inspecteur geen
duidelijkheid scheppen over het
overlijden van de bewoner.
Binnen de instelling deden ook
andere verhalen de ronde. Zo
zouden bewoners als disciplinai
re maatregel onder meer met
brandslangen worden natgespo
ten of met hun hoofd in een bord
met eten worden gedrukt.
Senneker weigerde in april het
woord mishandeling in de mond
te nemen, maar stelde de vijf
verdachten wel op non-actief.
Tegen een zesde groepsleider
werd een ontslagprocedure ge
start, maar de directeur wil hier
over geen informatie verschaf
fen.
Maartenswouden telt 480 bewo
ners en net zoveel personeelsle
den. Op de afdeling waarover de
commotie is ontstaan, verblijven
twaalf bewoners. De familieraad
van het tehuis was bij het begin
van het onderzoek kwaad omdat
hij hiervan niet op de hoogte was
gesteld. Volgens Van Veldhuizen
is de familie nu wel goed inge
licht.
Het is nog niet bekend wanneer
de vijf verdachten, drie mannen
en twee vrouwen, voor de rech
ter in Leeuwarden moeten ver
schijnen.
A A
Heerlijk, die smog van de afgelopen dagen. Er zat
zoveel ozon in de lucht dat je rustig kan zonnen
zonder angst om huidkanker op te lopen. Veel meer
dan zonnen kun je evenwel niet, elke andere activiteit
tast je luchtwegen aan.
Het zijn de jaarlijkse zomerperikelen, maar ze gaan
aan de meeste mensen voorbij, omdat die zich binnen
opsluiten om voetbal en Tour de France te volgen.
Er zijn ook mensen die 'Wimbledon' er nog bij
hebben gedaan en die zijn pas gisteren tot de ontdek
king gekomen dat het best redelijk weer is in Neder
land. Mij is het nog lang niet heet genoeg dus ga ik een
maandje nog meer hitte opzoeken.
Ik ontvlucht ook meteen de voetbal-gekte en dat is wel
nodig, want ik kan de spanning nog amper aan. Bang
als ik ben om in een volgende ronde te verliezen,
onderga ik dat verlies liever anoniem in een ver
buitenland. Dan kan ik altijd nog zeggen dat ik Deen
ben.
Mochten we onverhoopt toch verder komen dan zijn
ze in dat land dat met niets dan nederlagen naar huis
moest, nog niet jarig.
Doe in de tussentijd geen domme dingen en verwacht
niet te veel van Van Mierlo.
MERIJN
'Zes topopleidingen aan conservatoria'
Den Haag - Staatssecretaris Cohen (Onderwijs) wil zes conser
vatoria een tweede-faseopleiding gunnen, een vervolgopleiding
voor zeer getalenteerde musici. Voorwaarde is wel dat de
instellingen meewerken aan een algemene vermindering van het
aantal muziekstudenten met 20 procent vanaf 1995. Cohen heeft
dit aan de twaalf Nederlandse conservatoria voorgesteld.
Eindhovense wijkbende opgerold
Eindhoven - Een speciaal team van de politie heeft een bende
opgerold die verantwoordelijk wordt geacht voor ten minste 140
misdrijven. De verdachten variëren in leeftijd van 18 tot 27 jaar.
Ze komen allemaal uit dezelfde Eindhovense wijk, aldus een
woordvoerder van de politie. De verdachten maakte zich vooral
schuldig aan inbraken. Er werd voor minstens 800.000 gulden
buitgemaakt. De politie vermoedt dat ze veel meer op hun
kerfstok hebben en dat de werkelijke schade veel groter is.
OM in cassatie in qat-zaak
Haarlem - Het Openbaar Ministerie in Haarlem gaat in cassatie
bij de Hoge Raad tegen het oordeel van de Haarlemse rechtbank
dat het middel qat niet onder de opiumwet valt. De rechtbank
bepaalde vrijdag dat de handel in qat (miraa-planten) niet
strafbaar is, omdat slechts enkele bestanddelen en niet de gehele
plant onder de opiumwet vallen. De rechters volgden daarmee
het standpunt van het ministerie van WVC.
Cao-lonen amper een procent omhoog
Den Haag- De gemiddelde stijging van de lonen dit jaar in de
tot nu toe afgesloten grotere cao's ligt op 0,9 procent. Ruim 40
procent van de werknemers zit op de nullijn of heeft zelfs te
maken met een daling van de koopkracht. Zieke werknemers
krijgen overal hun ziekte-uitkering van 70 procent aangevuld
tot 100 procent van het loon. Dat blijkt uit een inventarisatie
door het ministerie van Sociale Zaken, die het departement
gisteren naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. In de cao's
waarin sprake is van de nullijn of zelfs een daling van
koopkracht bevinden zich grote akkoorden als die voor de
metaalnijverheid, de gemeenten, onderwijs en wetenschappen,
Shell en Hoogovens.
Eis tien jaar cel voor doden winkelier
Amsterdam - Tegen de achttienjarige M.B. uit Amsterdam is
gisteren tien jaar cel en tbs geëist. B. doodde eind vorig jaar de
sigarenwinkelier A. Hartman tijdens een overval. Die overval
veroorzaakte toen een grote commotie in de hoofdstad. De zaak
werd gisteren achter gesloten deuren behandeld, omdat B. op
het moment dat hij het misdrijf pleegde nog minderjarig was.
Man verdronken bij Zoutelande
Zoutelande - De 57-jarige H. A. Bergmans uit Waalwijk is
zondagmiddag bij het zwemmen in de Noordzee verdronken.
Het ongeval gebeurde omstreeks half zes voor het strand bij
Zoutelande, ter hoogte van de strandtent De Branding. Ledden
van de reddingsbrigade hebben tevergeefs geprobeerd het
slachtoffer te reanimeren.
Van onze Haagse redactie
Den Haag - Informateur
Tjeenk Willink hanteerde gis
teren de methode-Ruppert
door van de drie fractievoor
zitters Brinkman (CDA), Bol-
kestein (WD) en Van Mierlo
(D66) per brief duidelijkheid
te krijgen over de voortgang
van de formatie.
Ruppert was in 1973 de informa
teur die onderhandelaars per
brief duidelijkheid dwong te
scheppen over hun positie in het
formatieproces. Hij probeerde op
deze manier stap-voor-stap alle
mogelijkheden van coalitievor
ming te ontrafelen. Brinkman
heeft gisteren de methode trou
wens onmiddellijk ondermijnd
door ongevraagd centrum-links
af te wijzen.
De publikatie van de brieven
van de drie fractievoorzitters
aan Tjeenk Willink ging verge
zeld van een persbericht van de
Rijksvoorlichtingsdienst:
'Hedenmiddag heeft de informa
teur besprekingen gevoerd met
de fractievoorzitters van CDA,
VVD en D66, om na te gaan of
een kabinet van de drie genoem
de partijen tot de reële mogelijk
heden behoort. Aan het einde
van deze bespreking heeft de
informateur de fractievoorzitters
de vraag meegegeven of zij gelet
op het besprokene bereid zijn
serieus, mee te werken aan het
onderzoek naar de totstandko
ming van dat kabinet. Mocht het
antwoord onverhoopt neen zijn
dan moet worden aangegeven op
welke argumenten dit antwoord
is gebaseerd.
De fractievoorzitters hebben de
hierbij gevoegde antwoorden ge
geven.'
„Zeer geachte heer Tjeenk Wil
link,
Gelet op het besprokene op 4 juli
1994, deel ik u mede gaarne
bereid te zijn mede te werken
aan een onderzoek naar de tot
standkoming van een kabinet
dat bestaat uit CDA, WD en
D66.
Met gevoelens van de meeste
hoogachting,
mr. drs. F. Bolkestein."
„Zeer geachte heer Tjeenk Wil
link,
U vroeg mij of onze fractie, gelet
op het besprokene in het overleg
dd. heden onder uw leiding met
de heren Van Mierlo, Bolkestein
en mijzelf, bereid is serieus mee
te werken aan onderzoek naar
de mogelijkheden van totstand
koming van een kabinet CDA,
VVD en D66, Het antwoord op
die vraag luidt: ja.
Dat positieve antwoord wordt
ons ingegeven door de uitslag
van de verkiezingen die voor
D66 en VVD winst te zien gaven
en bovendien door de constate
ring in de besprekingen onder
uw leiding dat de onderhande
lingen over een zgn. paarse coa
litie niet tot een positief resul
taat hebben geleid.
Wij zijn van mening dat over de
mogelijkheid van totstandko
ming van een CDA/WD/D66-
kabinet eerst een definitieve
conclusie kan worden bereikt
nadat serieus onderzoek daar
naar is verricht. Omdat - zoals
wij u een- en andermaal ruim
schoots voldoende hebben toege
licht - de verkiezingsuitslag naar
ons oordeel geen onderzoek naar
de mogelijkheden van een PvdA/
CDA/D66-kabmet rechtvaar
digt, achten wij het overbodig na
te gaan of onderzoek naar vor
ming van een kabinet van PvdA,
CDA, D66 zin heeft.
Hopelijk ziet u kans op basis van
het hedenmiddag besprokene
positief te adviseren omtrent on
derzoek naar de mogelijkheden
van totstandkoming van een
CDA/WD/D66-kabinet. In dat
gesprek zal het u overigens zijn
opgevallen dat naar ons oordeel
dit mogelijke kabinet niet alleen
afspraken zou moeten maken
over sociaal-economische vraag
stukken, maar ook over diverse
andere vraagstukken zoals met
betrekking tot het onderwijs,
vermindering van financiële en
adminstratieve lastendruk met
het oog op verbetering van de
werkgelegenheid en overdracht
van verantwoordelijkheden, bij
voorbeeld voor bepaalde werk
nemersverzekeringen naar werk
gevers en werknemenmsr in de
verschillende bedrijven.
Met vriendelijke groet,
mr. drs. L. C. Brinkman."
„Geachte heer Tjeenk Willink
U heeft mij gevraagd of ik bereid
ben -gelet op het besprokene op
4 juli- serieus mee te werken aan
een kabinet van CDA, WD en
D66. Het spijt mij u te moeten
meedelen dat het antwoord nee
Gelet op het besprokene moet ik
vaststellen dat het gesprek geen
verandering heeft gebracht in de
politieke lading, die een kabinet
van CDA, WD en D66 had ge
kregen door de reden, waarom
de onderhandelingen over een
paarse coalitie van de zijde van
de WD werden afgebroken. Die
reden was in essentie dat het
paarse pakket niet voldoende
krachtig ingreep in de sociale
verzekeringen.
Aangezien ik van mening was en
ben dat er reeds een zeer ingrij
pend pakket aan maatregelen
lag - mede gezien het perspectief
van verdergaande hervormingen
later in de kabinetsperiode - en
dat extra eisen van de WD op
dit terrein het voor ons aan
vaardbare overschreden, kan ik
mij ook nu niet verenigen met
verdergaande ingrepen, die logi
scherwijs zouden moeten worden
vastgelegd in een regeerakkoord
tussen CDA, WD en D66. Op
Tjeenk Willink neemt even de tijd voor een wandelingetje.
foto anp
een expliciet door mij gestelde
vraag of dit inderdaad de bedoe
ling was werd door de heer Bol
kestein bevestigend geantwoord.
Op grond daarvan acht ik het
weinig zinvol onderhandelingen
te openen die zouden kunnen
leiden tot de totstandkoming
van een kabinet van CDA, WD
en D66.
Hoogachtend,
H. van Mierlo."