Fusie scholen verloopt niet vlot
Dijkdoorbraak in Sint-Kruis in 1944
Dorpsraad en VVV steken rommelmarkt in nieuw jasje
PLAATSELIJK nieuws
)riitë
niM!®
1
fj§
PROFILE
Besturen scholen in Schoondijke kunnen knoop over bestuursvorm niet doorhakken
Bevrijding staat centraal
op kermis Sint Margriete
Organisatie folklorefestival
Sas zoekt nog gastgezinnen
Veertien gemeenten rond
Oosterschelde moeten meer
vrijstaande huizen bouwen
!STE GETEST
DE STEM
ZEELAND
C3
33 cm 179.-
119.-
Ind uitpakken
mwm
*nhandel
rsprille
m
BANDEN
ADEAU
MVJrll.'I.H.'l.ffll
LE TYRECENTER KOLE
TYRECENTER 1UCT0R
Leo van Drunen
viert jubileum op
kermis Westdorpe
Grote Gat
Boompolder
Werkzaamheden
Duitser
22.
Deskundigen
Westdorpe
Actie leerlingen
de Ark brengt
780 gulden op
•L
DINSDAG 5 JULI 1994
IE R
Ikken van uw kleren in
|ieding:
rjc)
"heeft ze'
pppelen van ongeduld!
bf met u mee naar het
be er gewoon eens uit.
Iggeefprijzen!
fctburg 01170-52726
ÉÊÈÈÈgêè
ipan halen. Maar waarom moeilijk
in. Een topkwaliteit band rechtstreeks
intengids, april '94) voor een
ingskomt, kunnen we meteen uw accu,
Zonodig vervangen we ze snel en
elmeter ligt klaar voor elke bezoeker.
d zit.
TYRECENTER
Hughersluys 2 tel. 01150-1 39 81
Oude Haven 32, tel. 01170 - 5 23 77
;aweg 4, tel. 01140- 1 40 80
m afspraken met vrijwel alle leasemaat-
3n. Leaserijders zijn van harte welkom!
Van onze verslaggever
Retranchement - De rommel
markt in Retranchement
keert na een jaar van afwe
zigheid terug in een nieuw
jasje. De dorpsraad organi
seert het evenement bij wijze
van experiment dit jaar sa
men met de WV op het
sportveld in de Noordstraat.
Vorig jaar werd de markt op het
laatste moment door de dorps
raad afgeblazen.
Het grote aantal kraamhouders
en de vele bezoekers zorgden in
het kleine dorp voor onoverko
melijke verkeersproblemen.
Een alternatief is gevonden in de
nieuwe locatie. Bovendien be
staat zo de mogelijkheid de rom
melmarkt wat aan te kleden. Er
komen enkele eetkramen, een
terrasje en een paar kermisat
tracties. Na de middag treedt er
een orkestje op en -het festijn
wordt besloten met een ring
steekwedstrijd, georganiseerd
door de plaatselijke ruitersport
vereniging Escarperijders.
„We denken dat nu aan de ver
keerschaos rondom de markt een
einde komt", aldus W. Sehaas-
berg namens de dorpsraad. „Wel
blijven we met een parkeerpro
bleem zitten, hoewel wel iemand
spontaan zijn wei als parkeerter
rein beschikbaar heeft gesteld."
Door de samenwerking met de
WV hoopt de dorpsraad ook een
ander probleem het hoofd te bie
den. Voorheen verziekten profes
sionele kraamhouders de rom
melmarkt. Die trokken zich niets
aan van toewijzing van kramen
door de organisatie en pikten de
beste kramen in.
„Dat proberen we nu strenger te
reglementeren", zegt Schaas-
berg. „Door de samenwerking
met de WV hebben we meer
mensen om de zaken in goede
banen te leiden. In het verleden
organiseerde de dorpsraad alleen
de rommelmarkt.
Door de va
kanties kwam de organisatie in
de praktijk neer op een persoon
en dat was een onbegonnen
zaak."
De rommelmarkt is dinsdag 26
juli en begint om 10.00 uur.
Van onze verslaggever
Schoondijke - De fusiebe
sprekingen tussen de drie
basisscholen in Schoondij
ke verlopen niet van een
leien dakje. Het belang
rijkste knelpunt is de be
stuursvorm voor de nieuwe
school.
Het probleem is dat drie scholen
met een totaal verschillende le
vensbeschouwelijke achtergrond
samen moeten smelten in
Schoondijke. De besprekingen
gaan tussen de openbare, de
katholieke en de christelijke
school. Het leerlingenaantal van
de scholen samen schommelt
tussen de 145 en 160.
Culturen
„Het is geen sinecure om drie
scholen met totaal verschiUende
culturen, ook wat de besturen
betreft, samen te brengen", zegt
H. Verhage, secretaris van de
stuurgroep die de fusie voorbe
reidt.
„Maar dat had ook niemand ver
wacht. Het is niet zo dat de fusie
nu niet door dreigt te gaan.
Alleen is het zaak tijdig knopen
door te hakken. We streven er
namelijk nog steeds naar het
onderzoek tegen 1 oktober dit
jaar af te ronden. Die datum
moeten we wel halen, wil de
nieuwe school met ingang van
het schooljaar '95/96 kunnen
starten."
Schoondijke
I Door de samensmelting van de
I drie basisscholen verdwijnen
drie van de zes formatieplaatsen.
Besprekingen 'met de vakorgani
saties over een afvloeiingsrege
lingzijn nog niet afgerond.
De besturen van de drie basis
scholen in Schoondijke besloten
vorig jaar tot een onderzoek
naar de mogelijkheden tot de
oprichting van een samenwer
kingsschool. Het voortbestaan
van de scholen loopt volgens de
prognoses geen gevaar. In ver
band met de vergrijzing van de
streek en de toenemende schaal
vergroting in het onderwijs wil-
l^i de scholen toch samen ver
der.
Van onze correspondent
lV'estdorpe - In 1955 is hij be
gonnen, samen met zijn schoon
ouders. Een klein schiettentje
met drie knikbuksjes. Vanaf dat
jaar staat hij ieder eerste week
end van juli op de 'Polderkes
Kinnesse', zoals de kermis in
Westdorpe in de volksmond heet.
De eerste jaren was het krauwen
om rond te komen. Zoals zoveel
kermisgasten had Leo van Dru
nen ook enige bijbaantjes. Zo
was hij muzikant en verzorgde
hij tijdens de kermis menig op
treden in 't Oude Raedthuys.
Zijn vrouw en de kinderen ston
den dan in de schiettent.
Dit jaar viert hij dus zijn veer
tigjarig jubileum. In al die jaren
heeft hij vele kogeltjes langs zijn
oren horen fluiten, maar ver
wondingen heeft hij er nooit aan
over gehouden. Geboren in het
Brabantse Almkerk, maar nu al
jaren woonachtig in Delft. Ieder
seizoen trekt hij met zijn wagen
^an kermis naar kermis, van
dorp naar dorp en van stad naar
stad. Onlangs is hij 65 geworden,
■naar hij blijft voorlopig nog
meedraaien in het circuit, al
rtaat zijn zoon jn startblok
ken om. de zaak over te nemen,
"ij was dit seizoen begonnen
met een splinternieuwe schiet-
wagen, maar op 24 mei zag hij.
"'J een ongeval zijn broodwin-
mag tot schroot verschrompelen,
daarom moet hij het de komen
de tijd doen met zijn oude ver-
i 'touwde wagen.
in Westdorpe is het jubileum
i ïIet onopgemerkt voorbijgegaan,
zondagmiddag kreeg Leo al een
os bloemen van de 'Bolploeg
tan Hurck', een groep enthou
siaste kermisbezoekers. Maan
dagmiddag kreeg hij van de ge-
I ^manlijke horeca-bedrijven een
a tentie aangeboden. „Dat is nou
j° 'euk aan de kermis in West-
orpe, Het ls een ouderwets ge-
"ge, traditionele kermis. Ik
om hier al veertig jaar heel
"aag en ik hoop het nog'jaren te
mogen volhouden."
IK kan me voorstellen dat bij
het lezen van deze titel men
zich hoofdschuddend afvraagt:
„Maar hoe kan dat nou? Sint-
Kruis ligt toch niet aan het
water?" Inderdaad, nu niet
maar toen„ in 1944, wel. Toen
was het vanaf de Rijksweg Aar-
denburg-Eede naar het oosten
tot De Braakman één grote wa
tervlakte. Langs de Rijksweg
en achter de hofsteden langs de
weg naar Sint-Kruis was een
dijk gelegd om de dorpen Eede
en Sint-Kruis te beschermen.
Hier en daar in dit watergebied
lagen hogere gedeelten, of
boerderijen waar een dijkje
omheen was gelegd, als eilan
den in het water. Eén van die
punten waar geen dijk omheen
gelegd moest worden was
Spitsbroek nabij Sint-Kruis.
Deze boerderij van de familie
Emiel Hiel-Heyens was het
vroegere hof Pulsbroek van
waar de monniken van de abdij
van Ter Doest in 1218 begon
nen waren met indijken. Zij
begonnen in de regel vanuit het
hoogste punt. Een paar hon
derd meter daar vandaan in de
Valeistreek stond het water
ruim een meter hoog en moes
ten de mensen in april 1944
evacueren.
Iedereen in het watergebied
wilde zich droog kunnen ver
plaatsen, de noodzakelijke
etenswaren en ander benodigd
heden halen, naar zijn werk of
naar zijn land gaan, bezoeken
aan familie en kennissen afleg
gen of naar de kerk gaan. Het
vervoer geschiedde daarom met
vaarbakken, platte brede
schuiten waarmee voordien in
de kreken gevist werd, of met
kano's. Maar de vaarbakken
konden ook voor andere doel
einden worden gebruikt, name
lijk om te smokkelen. Vooral
boter, tabak en graan waren
artikelen die nogal gewild wa
ren en in de regel te voet of per
fiets overgebracht werden. Dat
ging nu niet meer, vandaar de
vaarbak. Een voordeel was wel
dat de grenswacht niet in het
watergebied kwam. De timmer
lieden hadden het in die tijd
druk met de bouw van die
vaartuigen.
Vlakbij Sint-Kruis aan de
kreek Het Grote Gat bevond
zich een duiker onder de Sint-
Pietersdijk waarover de weg
naar Aardenburg liep. Via deze
duiker, die nog dateerde uit
1885, de tijd van burgemeester
Hennequin, werd het opper
vlaktewater uit de Beoosteree-
depolder afgevoerd naar het
noorden. Deze duiker was
dichtgestopt, maar allengs be
gon het water hier door te sij
pelen. Er waren mensen die dit
gezien hadden en die zagen
aankomen dat daar iets fout
zou lopen. Maar zij stonden
voor een dilemma. Moest men
alarm slaan om een doorbraak
te voorkomen en ervoor zorgen
dat de rijpende oogst in de
droge polders niet verloren zou
gaan? Of moest men doen alsof
men niets gezien had met het
mogelijke gevolg dat een deel
van het watergebied zou leeglo
pen of het waterpeil drastisch
zou worden verlaagd, waardoor
de Duitsers een hak gezet kon
worden? Er werd geen alarm
geslagen!
Op vrijdag 7 juli was het zover.
Het water had zich langs de
wanden van de dichtgestopte
duiker een weg gezocht en was
bruisend in de twee meter lager
gelegen Grote Boompolder te
recht gekomen. In korte tijd
was door de enorme kracht van
het water de grond in de duiker
weggespoeld, waren de wanden
in stukken gebroken en werden
grote delen van de dijk meege
sleurd. Er ontstond een groot
gat. Een deel van de weg spoel
de eveneens weg. De verbin
ding tussen Aardenburg en
Sint-Kruis was verbroken.
De Duitsers waren spoedig op
de hoogte en poogden de water
afvoer stop te zetten door bal
ken in De Zwarte Sluis tussen
Vervoer per kano in het watergebied.
Sint-Kruis en Oostburg te
schuiven, zodat het water niet
verder kon en alleen de Grote
Boompolder zou onderlopen. In
de late namiddag werd door de
Duitsers in overleg met de ge
meentelijke overheid een be
slissing genomen. Het gat
moest zo snel mogelijk worden
gedicht. Door burgemeester
T.M. Overmaat van de gemeen
te Aardenburg werd, nu de ge
meenteraad op last van de
Duitsers buitenspel was gezet,
op grond van de gemeentewet
een verordening tot het ver
richten van persoonlijke dien
sten vastgesteld.
Alle mannelijke ingezetenen
van 18 tot 65 jaar werden ver
plicht ten hoogste zes weken
werkzaamheden te verrichten
tot het herstellen van de Sint-
Pietersdijk te Sint-Kruis. Een
aangewezen persoon kon even
wel een plaatsvervanger stellen
en de diensten konden worden
afgekocht door storting van
duizend gulden, toen een heel
Vervoer per vaarbak in het watergebied.
groot bedrag. Vrijstelling kon
worden verkregen wanneer een
doktersverklaring werd over
legd waarin stond dat de opge-
roepene niet in staat was de
gevorderde diensten te volbren
gen of om een andere door de
burgemeester te bepalen ge
wichtige reden. Op niet ver
schijnen stond een boete van
driehonderd gulden of een
hechtenis van ten hoogste twee
maanden. Door de Duitsers en
de politie werd een en ander
huis-aan-huis bekend gemaakt.
Vrijwel iedere opgeroepe gaf
gehoor aan de oproep.
Ondertussen hadden Duitse mi
litairen een damwand, palen en
zandzakken aangevoerd en een
paar vruchteloze pogingen aan
gewend om de sterke stroom te
stuiten. De kracht van de bin
nenstromende watermassa's
was te groot. Van ver uit de
omtrek kwamen mensen naar
de dijkdoorbraak kijken, maar
dat nam spoedig af toen de
toekijkers eveneens aan het
werk werden gezet. Al spoedig
liepen de mensen elkaar in de
weg, zodat ploegen gevormd
werden. Een aantal kijkers ging
er toen stiekem vandoor, maar
ze werden weer opgevangen,
teruggestuurd en opnieuw aan
het werk gezet. Zakken grond
werden gevuld, doorgegeven en
in het gat gegooid.
Alles tevergeefs. Het spoelde
allemaal weg. Door een Duitse
vrachtwagen werden zandzak
ken aangevoerd en later wer
den ook de keien uit de weg
gebruikt om in het gat te
gooien.
Op een gegeven moment stortte
weer een stuk van de dijk in het
gat, juist op de plaats waar een
Duitser stond die meehielp. Hij
kwam in de kolkende stroom
terecht en werd meegesleurd.
Afschrift.
Gemeente Aardenburg
VOSDSRIHG SBEVEL
Ingevolge artikel 1 der verordening tot het verrichten van
persoonlijke diensten binnen de gemeente Aardenburg, vastgesteld
den 8 Juli 1944 ingevolge de artikelen 226 en 227 der Gemeentewet
worden met ingang van heden 9 Juli 1944 persoonlijke diensten van
U gevorderd in het algemeen belang.
II dient zich daartoe onmiddellijk te begeven naar het werk
bij den dijkdoorbraak wijk Sint Kruis te 1 uur a.m.
spade en/of schop moet worden meegebracht.
Aardenburg, 9 Juli 1944
He Burgemeister van Aarlenburg,
(get.) Th.M.Overtaaat
ïeer
e n b u r k
Voor afschrift
De Burgemeester van aarenburg,
_L
Bevel om aan de dijk te gaan werken.
REPRO'S WIM KOOYMAN
Een heel eind verder in de
polder slaagde hij erin uit de
stroom te geraken. Door de
massa's keien en honderden
zandzakken die in de stroom
waren geworpen begon, toen
het donker werd, hier en daar
een bult te ontstaan. Er werd
een ploeg van dertig man ge
vormd die de hele nacht zou
blijven doorwerken. De volgen
de dag moesten nieuwe ploegen
aantreden. Toen was de kracht
van de stroom door de weer
stand van de in het gat gewor
pen zandzakken en keien al
aanmerkelijk minder gewor
den.
Door enkele deskundigen, die
intussen de leiding hadden ge
nomen, kwam er langzaam ver
andering in de situatie. Aan de
kant vanwaar het water kwam
slaagde men erin schuin in de
ondergrond damwandpalen te
plaatsen. De volgende dagen w
erd met paard en wagen grond
aangevoerd van een oude dijk
nabij Aardenburg totdat het
gat volledig was gevuld. Boven
dien werd aan de zuidkant van
waar het water was doorgesij
peld nog heel wat grond ge
stort, zodat daar een soort
vooroever werd gecreëerd, om
herhaling te voorkomen. Al met
al had het vijf dagen geduurd
voor de dijkdoorbraak volledig
was bezworen en men weer
over de weg van Sint-Kruis
naar Aardenburg kon.
De bewoners van het waterge
bied hadden wel degelijk ge
merkt dat er een dijkdoorbraak
was geweest. In Den Biezen en
omgeving was het water in die
dagen tien centimeter gezakt.
Nadat het gat was gedicht
kwam het water enige tijd later
hoger dan ooit te voren...
COLLECTE - In de week van 20 tot en met 26 juni vond de
jaarlijkse collecte plaats voor de Nederlandse Lever Darmstich
ting. Die week had als thema: 'Voeding ^n Spijsverteringsziek-
ten'. De opbrengst van de collecte in Westdorpe bedroeg.
783,05.
Van onze verslaggever
Sint Margriete - Het Belgische grensplaatsje Sint Margriete in
de buurt van Aardenburg staat van 22 juli tot en met 30 juli
bol van de kermisactiviteiten.
Veel evenementen tijdens deze
kermis staan in het teken van de
bevrijding vijftig jaar geleden.
Ivan de Wilde, Jozef de Paepe en
Marc Van Hulle bundelden en
kele authentieke oorlogsdagboe
ken over de strijd in de streek
Groot Sint Laureins tot het boek
'Brandende Polders'. De presen
tatie ervan is vrijdag 22 juli om
19.30 uur in de feesttent.
Oorlogsmateriaal
De feestcommissie van Sint Mar
griete kermis stelde verder een
tentoonstelling van militair oor
logsmateriaal samen. Die is za
terdag 24 en zondag 25 juli te
bezichtigen in de opslagloods
van Antoine Baeke in de Molen-
kreekstraat.
De bevrijdingsherdenking krijgt
bovendien zondag 24 juli gestal
te met een plechtige heilige mis
om 10.00 uur in de parochiekerk.
Aansluitend is er een plechtig
heid met bloemenhulde en het
blazen van de Last Post bij het
oorlogsmonument naast het
voormalige gemeentehuis. Bij
zonder is dat de welkomstrede,
die de burgemeester een halve
eeuw geleden sprak tot de Cana
dese bevrijders, opnieuw wordt
voorgelezen.
Na de middag staat de kermis in
het teken van D-day. Zestig
oude legervoertuigen en dertig
oude landbouwtractoren zijn te
zien. Een deel ervan neemt za
terdag 23 juli vanaf 22.30 uur
deel aan een nachtrit door de
polders. Voor de kinderen is er
zondag doorlopend animatie
door een clown en een kinder-
grimmeur. Ook is er een klim-
muur en kan de jeugd meedoen
aan eeq ballonwedstrijd. Twee
muziekgroepen zorgen voor vro
lijke noten.
Terug van weggeweest zijn de
traditionele wielerwedstrijden.
Ze zijn zaterdag 23 juli, voor
nieuwelingen en junioren. Even
eens zaterdag is de Vlaamse
show- en vedettenparade in de
feesttent op het speelplein achter
de kerk. Bart Herman, de 'Ben-
tilse Championettes' en Dana
Winter geven er een optreden.
Aanvang van dit evenement
21.00 uur. De volgende dag zijn
er optredens van Def Dames Do
pe en Lisa Del Bo, ook vanaf
21.00 uur.
Onder het motto 'wat goed is,
mag blijven' vindt zondag de
vijftiende gezinsf ietszoektocht
plaats. Inschrijven is mogelijk
vanaf 12.30 uur in taverne 't
Oud Gemeentehuis in het cen
trum van het dorp. De organisa
tie hoopt op de deelname van
honderden fietslustigen.
Van onze correspondent
Sas van Gent - Over een drietal weken, van 18 tot en met 24
juli, wordt de twintigste uitgave van het Internationale
Folklore Festival Zeeland gehouden. Centrum van dit festival
is ook bij dit vierde lustrum Sas van Gent.
In de loop der jaren is het van
oorsprong Sasse festival echter
uitgegroeid tot een regionaal
evenement, waarbij ook de Ne
derlands-Belgische grens uiter
aard geen belemmering vormt.
De vele vrijwilligers van de
Stichting Sasse Folkloreweek
zijn al vele maanden bezig om de
organisatie rond te krijgen.
Ook dit jaar komen de deelne
mende groepen weer uit aUe
hoeken van de wereld. Uit Tsje
chië, India, Indonesië, Israël en
uit Rusland. Tevens neemt een
aantal Belgische en Nederlandse
groepen deel aan dit festival.
Naast de organisatie van het
festival zelf, is men ook al maan
den in de weer om alle dansers,
danseressen en muzikanten van
de deelnemende groepen onder
dak te bieden. Daarmee hebben
de mensen een unieke kans om
kennis te maken met andere cul
turen en hebben ze gratis toe
gang tot alle evenementen van
het festival.
Per gastgezin worden minimaal
twee personen geplaatst. Ruim
tachtig gastgezinnen zijn er dit
jaar nodig om iedereen onderdak
te bieden. De organisatie is nog
naarstig op zoek naar een aantal
gezinnen. Hoe leuk en gezeUig
dit contact met de groepsleden
verloopt blijkt onder meer uit
het feit dat Gerard en Agnes
Staal uit Westdorpe reeds vanaf
het begin, dus al 20 jaar, als
gastouders optreden. Voorlopig
zien zij ook nog geen reden om
hiermee te stoppen. Geïnteres
seerden kunnen contact opne
men met Els Sol in Westdorpe,
Joke Berkhout in Sas van Gent
of Winanda de Smet in Philippi
ne.
Van onze verslaggeefster
Tholen - De komende jaren zullen in de veertien gemeenten
rond de Oosterschelde vooral vrijstaande en twee-onder-een-
kapwoningen van rond de twee ton gebouwd moeten worden.
Dat blijkt uit een woningmarktonderzoek dat de samenwer
kende woningcorporaties rondom de Oosterschelde door de
Nationale Woningraad hebben laten doen. Zo'n zestiendui
zend huishoudens in veertien gemeenten in de Oosterschelde-
regio vulden een enquêteformulier in met vragen over woon
behoeften.
Hoe jonger de bewoner, hoe va
ker hij wil verhuizen, zo is ge
bleken. Driekwart van de jonge
ren tot 25 jaar wil verhuizen,
terwijl van de rest van de onder
vraagden maar 25 procent wil
verkassen. Mensen willen vooral
verhuizen omdat ze ontevreden
zijn met hun huidige woning, de
woonomgeving speelt in slechts
twintig procent van de gevaUen
een rol.
Badkamer
Van alle 55-plussers wil twintig
procent verhuizen, tweederde
van die groep wil naar een senio
renwoning met de slaap- en bad
kamer op de begane grond. Ze
willen daar ook best wat meer
voor betalen.
Zogeheten starters willen vooral
eengezins- en flatwoningen met
een huurprijs tot vijfhonderd
gulden of een koopprijs tot
140.000 gulden. Doorstromers
willen juist woningen vanaf
140.000 gulden.
Gering
Ook het aanbod van de wonin
gen in de Oosterschelderegio is
onderzocht. Gebleken is bijvoor
beeld dat in Noord- en Zuid-Be
veland en op Schouwen-Duive-
land een tekort is aan dure vrij
staande woningen. Het aanbod
van goedkopere eengezinshuur-
woningen is er gering, terwijl
dat aanbod op Tholen en Sint
Philipsland juist relatief groot is.
Van onze correspondente
Hulst - De leerlingen van de
basisschool de Ark in Hulst
fietsten een aardig bedrag bijeen
voor de actie Ruanda.
De scholieren van de groep 7 en
8 kozen voor een schoolreis per
fiets. Bovendien verzamelden zij
een aantal sponsors die de gere
den kilometers betaalden. Eind
juni gingen de leerlingen en leer
krachten naar Wachtebeke en
fietsten zo 780,30 bij elkaar.
Het bedrag wordt besteed voor
de actie Ruanda en de leerlingen
zorgden hiermee voor een goede
afsluiting van het schooljaar.
