Een spin in het landbouw-we
4Na twaalf jaar nog niet te vatten'
ehe
I
Trouwen getoèürtT&ier
maar blijft populair
Dienst
-DE STEM-
Ad Latijnhouwers 25 jaar bij Noordbrabantse Christehjke Boerenbond
rt
it
l!
'olilieeliuf
Jarenlang ap:
DE STEM
Ideologie of
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Mlf-X;
Premier Lubbers is nog niet weg, maar vriendenboek is er reeds
LeLiiamezeii
toeten terug
j Spectaculaire gi
V
DONDERDAG 30 JUNI 1994 j gSTEM
Den Haag (anp) - Trouwen is steeds minder vaak een
reden voor jongeren om het ouderlijk huis te verlaten. Ze
gaan over het algemeen eerst zelfstandig wonen, samen
wonen of ze betrekken een woning met anderen, bij
voorbeeld een studentenhuis.
Trouwen blijft desondanks
onverminderd populair: bijna
negen op de tien mannen en
vrouwen trouwt ooit. De leef
tijd waarop gehuwd wordt is
de laatste jaren hoger gewor
den. Ook de leeftijd waarop
vrouwen hun eerste kind krij
gen, is in tien jaar tijd geste
gen, van 24 naar 28 jaar.
Dat blijkt uit het rapport Re
latie- en gezinsvorming in de
jaren negentig, dat is samen
gesteld door het Centraal Bu
reau voor de Statistiek (CBS),
in samenwerking met de Ne
derlandse Gezinsraad. De pu-
blikatie heeft plaats in het
kader van Het Jaar van het
Gezin, waartoe de Verenigde
Naties 1994 hebben uitgeroe
pen,-
Meisjes
Uit de cijfers van het CBS
blijkt dat bijna een derde van
de 15 miljoen inwoners van
Nederland thuiswonend kind
is. Ongeveer een kwart mil
joen verliet in 1993 het ouder
lijk huis. Meisjes gaan eerdei
zelfstandig wonen dan jon
gens, gemiddeld ruim twee
jaar. De helft van de 22-jarige
meisjes was vorig jaar het huis
uit, bij de jongens wordt dat
percentage pas op 24-jarige
leeftijd gehaald. Op 30-jarige
leeftijd woont bijna iedereen
zelfstandig.
Van degenen die begin jaren
vijftig zijn geboren, ging de
helft uit huis om te trouwen.
Die reden geldt slechts voor
ruim 10 procent van de jonge
ren die eind jaren zestig wer
den geboren.
Tijdelijk
Ongehuwd samenwonen is een
populaire leefvorm, al blijkt
volgens het CBS uit de cijfers
dat de jongste generatie het
samenwonen uitstelt. Onge
veer driekwart van de mannen
en vrouwen onder de 28 jaar
heeft ooit samengewoond, of
denkt dat te gaan doen. Die
situatie is meestal tijdelijk.
Trouwen blijft populair. Voor
hun 38e zijn acht tot negen op
de tien mannen en- vrouwen
getrouwd, of getrouwd ge
weest.
Volgens de onderzoekers ver
breden samenwoners hun re
latie sneller en vaker dan ge
huwden. Jaarlijks lopen circa
60.000 relaties stuk. De helft
daarvan zijn echtscheidingen,
de andere helft wordt ge
vormd door samenwonenden
die uit elkaar gaan. Het aantal
samenwonenden is echter veel
kleiner dan het aantal gehuw
den.
De leeftijd waarop mensen
gaan samenwonen of trouwen
blijkt van invloed op de over
levingskans van de relatie: ge
huwden en samenwonenden
gaan eerder uit elkaar naar
mate ze jonger zijn getrouwd
of gaan samenwonen.
Koploper
De leeftijd waarop het eerste
kind komt is behoorlijk toege
nomen. De gemiddelde leeftijd
van vrouwen die voor het eerst
moeder worden bedroeg in
1970 24,3 jaar, in 1992 was dat
28 jaar. Het CBS verwacht dat
die trend doorzet tot 28,4 jaar
in 2000. Nederland is daarmee
koploper in West-Europa.
Vooral hoog opgeleide vrou
wen stellen het krijgen van
hun eerste kind uit.
Steeds meer moeders combi
neren een kind met een baan.
Van de werkende vrouwen die
rond 1980 tussen hun 25ste en
29ste hun eerste kind kregen,
stopte 80 procent met werken.
Van degenen die begin jaren
negentig op die leeftijd het
eerste kind kregen, stopt 40
procent met werken.
Geen kind
Het gemiddeld aantal vrou
wen dat geen kind krijgt, is de
laatste tientallen jaren fors
toegenomen. Van de vrouwen
die vlak na de Tweede We
reldoorlog zijn geboren, is 12
procent kinderloos. Voor de
generatie uit 1955 stijgt dat
percentage naar 17 procent.
Dat cijfer kan nog licht veran
deren, door vrouwen die rond
hun veertigste nog een kind
krijgen. Het CBS verwacht dat
de kinderloosheid onder de
jongere generatie zal stijgen
naar 20 procent.
De meerderheid van de Neder
landse gezinnen krijgt uitein
delijk twee of drie kinderen.
Dat het gemiddeld kinderaan
tal per vrouw is gedaald tot
1,5 komt vooral door een stij
ging van het aantal kinderloze
vrouwen en een daling van het
aantal vrouwen met heel veel
kinderen.
De telefoon gaat. Na een telefoniste meldt de echtgenote zich. Ze
heeft een vervelende boodschap. Op haar werk lopen een paar
dingetjes anders dan verwacht, ze komt daardoor behoorlijk veel
later thuis. Op het moment dat ze concrete afspraken wil maken
over wat er dient te gebeuren, valt de lijn weg. Doodse stilte.
Na enig tevergeefs hallo, komt haar stem even terug en zegt dat ze
het gesprek diensthalve moet beëindigen. De meeluisterende func
tionaris van haar instelling heeft vastgesteld dat het hier een
privégesprek betreft en die zijn in werktijd en op kosten van de baas
niet toegestaan. Hoe laat ze precies thuiskomt, kan ze derhalve niet
meer melden.
Als ze om half negen in plaats van half zes verschijnt, hebben de
kinderen de neiging de chef te bellen. Onbetaalde dienst die zich tot
in de eigerrtijd uitstrekt, lijkt hen evenmin toegestaan. CH)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Bredaseweg 108,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per halfjaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per halfjaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice S 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881, fax 076-236405
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
„ZO'N TYPISCHE CDA-
man, die altijd kool en
geit wil sparen." Maar
ook: „Een capabele, ai
mabele en buitengewoon
integere vent." Twee ka
rakteristieken van ir. Ad
Latijnhouwers (57). Mor
gen is hij 25 jaar in
dienst van de Noordbra
bantse Christelijke Boe
renbond, de NCB. Hij be
gon er als adjunct-secre
taris. Sinds 1981 is hij
voorzitter, het boegbeeld
van een belangenorgani
satie van 22.000 agrari
sche ondernemers in
Noord-Brabant, Zeeland
en het Gelderse rivieren
gebied. Wie is die man
die de personificatie is
van de land- en tuin
bouw in Zuid-Neder
land?
Door onze redacteur
Kees den Exter
I 'A I >-
-i e
-1
w.b/
w
X T -• -N
K-t
I vji.
Ad Latijnhouwers; 'Een bindend element in de Brabantse boerenfamilie'.
VAN HEM wordt gezegd dat hij in
agrarisch Nederland aan alle touwtjes
trekt. Toen de PvdA zijn vriend Gerrit
Braks de laan uitstuurde als minister
van Landbouw, circuleerde de naam
van Latijnhouwers hardnekkig als
diens opvolger.
Vooralsnog heeft hij in Brabant de
handen vol. De samenleving maakt er
vandaag de dag, via Den Haag en
Brussel, het leven van de boer niet
eenvoudiger op. Latijnhouwers functio
neert op het grensvlak van wat de
samenleving verlangt en wat de boer
kan en wil opbrengen.
Gerrit Braks kent Ad Latijnhouwers al
erg lang. Gelijktijdig studeerden ze in
Wageningen, in dezelfde richting. Braks
was, 25 jaar geleden, de voorganger van
Latijnhouwers als adjunct-secretaris
van de NCB: „Ik heb hem voorgedragen
bij het hoofdbestuur toen ik een functie
kreeg aangeboden in Brussel".
En later kruisten hun paden zich vaak,
toen de een minister van Landbouw
was en de ander hoog gestegen in de
agrarische belangenbehartiging. „Ge
zaghebbend, vooral door zijn aard," zo
luidt de eerste reactie van de huidige
KRO-voorzitter over zijn studiegenoot.
Ter verduidelijking: „Ad Latijnhouwers
polariseert nooit en spreekt met groot
gezag. In politiek Den Haag legt zijn
stem gewicht in de schaal. Bij het CDA
weet men inmiddels ook wat het bete
kent als Latijnhouwers niet een onvoor
waardelijk stemadvies geeft".
Emotieloos
Als Braks wordt voorgehouden dat La
tijnhouwers wat emotieloos overkomt
en nooit eens tegen een paar schenen
schopt, dan zegt de oud-bewindsman:
„Zijn collega-voorman Huib van der
Maas in het Zeeuwse mag graag polari
seren en tegen schenen schoppen. Maar
diezelfde Van der Maas heeft de Neder
landse landbouw nog nooit een dienst
bewezen. Hij heeft zich sterk gemaakt
voor de graanprijs, maar die is alleen
maar gekelderd. Latijnhouwers daaren
tegen heeft veel beter in de gaten dat ei
na vandaag nog een dag komt waarop
er óók nog-belangen behartigd dienen te
worden. Waarom mijn opvolger Buk
man tegen de haren instrijken als je
weet dat je volgende week toch weer
met hem aan tafel moet?"
„Journalisten moeten eigenlijk geen
vrienden hebben, zeker niet als die
vrienden ook nog nieuwsbronnen kun
nen zijn. Maar met Ad Latijnhouwers
zou ik best een avond gezellig kunnen
doorbrengen. Het is een hele sympa
thieke vent," aldus Max Paumen, al 25
jaar zuidelijk verslaggever van NRC
Handelsblad en als zodanig al heel vaak
geconfronteerd met het fenomeen La
tijnhouwers.
Maar het is niet alleen sympathie die
Paumen koestert jegens Latijnhouwers:
„Het is een typische CDA-klant die
altijd kool en geit wil sparen. Het is ook
vaak raden wat hij met zijn woorden
brij bedoelt. Ik heb een tijd voor de
krant rondgelopen bij het Vaticaan.
Dan leer je een hoop over tekst-exeche-
se. Die ervaring komt me uitstekend
van pas als ik Latijnhouwers weer eens
hoor. Hij laat nooit het achterste van
zijn tong zien. Het is een machtig man,
de spin in een web, met vertakkingen
naar Den Haag en Brussel."
Barricaden
Oók voor het feit dat Latijnhouwers
nooit oproept tot actie, nooit als eerste
de barricaden beklimt, heeft Paumen
wel een verklaring: „Bij actie voelt
Latijnhouwers zich als een kal in een
vreemd pakhuis. Dan begint hij te stun
telen. Alser binnen zijn eigen club
actiegroepen ontstaan, dan weet hij die
altijd wel de wind uit de zeilen te
nemen. Dat is een handigheid die hij
heeft aangeleerd bij het CDA."
Hoewel ze samen menig robbertje heb
ben gevochten over met name het
streekplan voor Noord-Brabant komt
de gedeputeerde Nellie Jacobs-Aarts
(CDA) met uitermate positief oordeel
over de persoon van Ad Latijnhouwers.
In het kader van het streekplan verlie
zen de boeren letterlijk en figuurlijk
terrein aan de natuur en die boodschap
viel niet best.
Jacobs: „De heer Latijnhouwers heeft
heel nadrukkelijk de omslag gemaakt.
Landbouw is niet alleen meer de produ
cent van goed en goedkoop voedsel. De
samenleving stelt óók eisen milieu, na
tuurwaarden, aan dierenwelzijn. In zijn
handelen houdt hij aan de ene kant heel
goed de belangen van zijn 20.000 leden
in de gaten. Maar hij heeft ook oog voor
de wensen en eisen van de samenleving
die wij, als democratisch gekozen over
heid, bij de boeren op het bord moeten
leggen."
„Latijnhouwers zou zonder meer abso
luut populairder zijn als hij zich uit
sluitend richtte op de belangenbeharti
ging voor zijn leden. Maar hij beseft
heel goed dat dat op de langere termijn
een heilloze weg is. Oprispingen uit de
boerenhoek, waarbij heel hard op de
trom wordt geslagen, oogsten wel sym
pathie, maar je kunt vraagtekens zetten
bij het rendement. Dat heeft Latijnhou
wers heel goed in de gaten. In onder
handelingen zit ik er niet bij om het
beleid van de NCB uit te voeren en hij
zit er niet bij als gedeputeerde. Maar
samen weten we tot goede afspraken te
komen, afspraken waarmee hij kan
aankomen bij zijn achterban. We heb
ben afgesproken dat het streekplan
geen enkel gezond agrarisch bedrijf de
kop zal kosten en zo zal het ook Zijn."
Heel goed' aan Ad Latijnhouwers vindt
|0r Geert Willems
>ek-Ubbergen - Politie-inspecte
Markhorst, die begin jaren zt
samen met Gonsalves verai
Noordelijk was voor de pacifica
de Baliemvallei in Nieuw G
is in die tijd gevraagd mein<
plegen.
••/rjf. 4 W
Jacobs ook dat zijn NCB niet alleen
aandacht geeft aan de bedrijfseconomi
sche aspecten van het boerenbedrijf:
„De NCB heeft ook oog voor het imma
teriële, voor het gezin dat de basis is
voor een agrarisch bedrijf én voor leden
die om een of andere hun bedrijf heb
ben moeten beëindigen. Die aandacht
mis ik nog wel eens bij vergelijkbare
organisaties elders in het land."
„Een bindend element in de Brabantse
boerenfamilie, met grote verdiensten
voor de landbouw in het zuiden en voor
de coöperaties. De boeren in Brabant
moeten zuinig zijn op Ad Latijnhou
wers, want in de komende zware jaren
zullen ze hem nog hard nodig hebben."
Dat meent ir. A. Oomen, directievoor
zitter van de machtige agrarische
coöperatie EnCeBe-CeHaVe (vlees, vee
voer).
Oomen onderstreept het belang van het
bindend vermogen van Latijnhouwers:
„Bij de boer heeft zich een karakterom
slag voorgedaan. Aangeboren loyalisme
heeft plaatsgemaakt voor een meer za
kelijke, individualistische opstelling.
Toch heeft Latijnhouwers veel bijge
dragen aan het behoud van eenheid in
de sector. Nog maar een paar weken
geleden heeft hij krachtig gewaar
schuwd voor uitholling van de coöpera
ties. Boeren moeten niet weglopen nu
het even tegen zit. Ik wens de jubilaris
vooral toe dat hij óók de komende jaren
zijn eigen mening overeind houdt én
naar buiten brengt."
Eeuwig compromis
„Latijnhouwers is de man van het eeu
wige compromis. Dat is zijn sterkte en
zijn zwakte tegelijk. Hij kan met ieder
een praten en dat is -in zijn functie
natuurlijk heel belangrijk. Maar hij
moest zo af en toe eens een streep
kunnen trekken. Zo van tot hier en niet
verder. Degenen die met hem onderhan
delen, en vaak is dat de overheid, wéten
dat Latijnhouwers nóóit wegloopt,
nooit buitenparlementaire actie onder
neemt, altijd blijft zoeken naar een
compromis."
Dat zegt Frans Meulenmeesters, het
gezicht van de actiegroep 'Beter Mest
beleid', ooit in Oost-Brabant in het
leven geroepen omdat de NCB onvol
doende zou doen om voor de intensieve
veehouderij een acceptabel mestbeleid
uit het vuur te slepen. Meulenmeesters:
„Latijnhouwers heeft de laatste jaren
zijn oren te veel laten hangen naar de
overheid. Hij is niet hard genoeg. Met
zijn ervaring en absolute integriteit kon
hij natuurlijk alles verkocht en uitge
legd krijgen aan zijn achterban. Daar
om heeft die ook maar in heel beperkte
mate gemord over het NCB-beleid,
waar toch wel het een en ander op aan
te merken viel."
Akkerbouwer Jaap Korteweg uit Lan-
FOTO VAN EIJNDHOVEN
geweg, stichter en voorzitter van de
militante Nederlandse Akkerbouw Vak
bond (NAV): „Het hoofdbestuur van de
NCB, met Latijnhouwers voorop, is
steeds verder weggegroeid van wat de
achterban wil. Te lang is in het hoofd
kantoor gedacht dat het daar allemaal
wel uitgedokterd kon worden. Inmid
dels fluit de achterban steeds vaker
Latijnhouwers terug en dat dwingt hem
om dingen te doen die niet bij hem
horen, zoals met stemverheffing te spre
ken tegen de politiek.
„Toch zal dat steeds vaker nodig zijn,
omdat de intensieve veehouderij, de
basis van de NCB, voor de politiek
steeds minder een melkkoe en steeds
meer een last is, vanwege het mestover
schot. In positieve zin kun je over
Latijnhouwers zeggen dat hij als enige
voorzitter van een regionale club ook
nog wat in de pap te brokken had op
het ministerie van Landbouw."
Paul van Poppel, directeur van de Bra
bantse Milieu Federatie (BMF) en als
zodanig min of meer de natuurlijke
vijand van Ad Latijnhouwers noemt de
NCB-voorzitter 'een heel toegankelijk,
aimabel en aangenaam mens'. „Mis
schien wel te aimabel voor de land
bouw, want hoe lang weet hij de twee
spalt binnen de NCB nog te bedekken,"
zo vraagt Van Poppel zich af.
Hij legt uit: „Telkens wanneer ik con
tact heb met de NCB vraag ik mij af
wanneer de bom barst. Wat dan heet de
land- en tuinbouw te zijn is natuurlijk
een opeenhoping van sectoren en tak
ken die in onderlinge concurrentie met
elkaar gewikkeld zijn. Latijnhouwers is
in die strijd het bindend element. Ge
lukkig is hij geen mannetjesputter,
maar uiteindelijk kan hem dat nog eens
lelijk opbreken bij die stammenstrijd."
Bij gelegenheid van diens jubileum wil
Van Poppel Latijnhouwers én de NCB
ook nog wel een verwijt maken: „Over
het Streekplan zijn goede afspraken
gemaakt. Toch blijft de NCB maar
doorzeuren over elke vierkante meter
die wordt overgeheveld van de land
bouw naar de natuur. Onder dat gezeur
moet eens een streep gezet worden."
Een andere 'natuurlijke vijand' van La
tijnhouwers is districtsbestuurder Wil
lem Banning van de Voedingsbond
FNV. Samen zitten ze in de Gewestelij
ke Raad van het Landbouwschap. La
tijnhouwers als voorzitter, Banning als
vice-voorzitter. En soms zegt de boe
renzoon/vakbondsman hele lelijke din
gen over de landbouw. Heel de boeren
stand stond op zijn kop toen Banning
zich vorig jaar liet ontglippen dat ak
kerbouwers feitelijk de grootste steun
trekkers van Nederland zijn. De com
motie is inmiddels weggeëbd, maar los
daarvan heeft Banning een heel positief
oordeel over de persoon Latijnhouwers:
„Een heel capabele en sympathieke
vent."
Over het functioneren van de z
NCB-jubilaris zegt hij: „Ik vra»
wel af of hij voldoende draagvlak
binnen zijn eigen organisatie. ,en een onderzoek naar het hande
keer op keer blijkt dat Latijnhoi ,n Gonsalves op handen was, kwarr
veel meer begrip heeft voor de tl Xnmalige resident Eijbrink Jans
lj |c1_ j:„ u44 1\/tr\-wlrVi/-\t,o+ nn Knvr
gens van de samenleving dan
van zijn achterban. Latijnhoi
snapt heel goed dat er gerechtvan
eisen liggen ten aanzien van bi
beeld het milieu, het mestbeleid
factor arbeid in de tuinbouw. M.
denk dat hij die opvattingen niet
kan overbrengen op zijn leden. D
volgens mij een dagelijks dilemma
de man."
„Hij vervult een ontzettend moei
job, met heel veel tegenstrijdige
gen. Daarin koppelt hij soupli
strijdvaardigheid. Geen man dii
onderste uit de kan wil," zo font
dijkgraaf Th. van der Weijden v<
Hoogheemraadschap West-Braban!
De dijkgraaf bestrijdt de opvattii
waterschap en landbouw 'natui
compagnons' zijn: „Als Hoogheei
schap staan wij voor de belangen]
de landbouw, maar zeker ook voor
natuurbelang. In dat spanningsveld
met Latijnhouwers goed te prate
ken ook de verhalen over de macl
Latijnhouwers heeft in landbouwl
maar als ik met hem aan tafel zit
hij die machtspositie niet uit. Di
vlak krijg je niet door de zaak
spelen. Latijnhouwers is nooit a|
maar wel altijd héél duidelijk."
Keihard
Zeker in zijn vorige functie, als g(
teerde van milieu, had de Eindhor
burgemeester R. Welschen volop
doen met NCB-voorzitter Latiji
wers. Nu zegt Welschen: „Latiji
wers is heel behoorlijk overtuigd vi
noodzaak tot innovatie van de
bouw. Die overtuiging heeft ertoe gf
dat in Brabant het provinciebestui
de georganiseerde landbouw afspr:
hebben kunnen maken, die verder
ken dan in welke provincie ook.
voorbeelden noem ik de mineralenl
houding, de groen-labelstallen
beperking van het grondwatergebi
Latijnhouwers heeft zijn achterban,
die punten weten te overtuigen en
de club bij elkaar weten te houden,
andere punten is hij door zijn achtei
keihard teruggefloten. Dat heeft
tuurlijk te maken met het feit dat:
agrarische stand ontzuilt en individi
liseert."
„De meest charismatische
van Nederland, een hartelijke
vertrouwen uitstraalt."- Zo omscl
Arjan Kamp, veehouder in
en tot voor kort landelijk voorzitters
het kritische Nederlands Agrai
Jongeren Kontakt (NAJK) zijn oud-
lega Latijnhóuwers.
„De NCB is financieel sterk en
satorisch prima op orde. Maar die si!
ke positie is meteen ook een
zwakte. In mijn oog heeft de NCB ril
wat geïsoleerd van andere standsol
nisaties, van mijn eigen club en va
organisaties die zich bezighouden
de belangen van consumenten, «al
en milieu. Tegen de noordelijke aki
bouw bestaat bij de NCB ronduit w
sie en dat is niet goed. De Nederl:
landbouw moet meer collectief zijn
langen behartigen richting Den Hl
Brussel en de Gatt-onderhandelii
Daar zou Latijnhouwers eens werks
moeten maken."
En voor de mensen die denken
Latijnhouwers alléén maar op
voor de NCB kan Ton IJsenbrant.vi
zitter van tennisvereniging De Raubi
ken in Berkel-Enschot nog wel
boekje open doen. IJsenbrant: „Als dj
agenda het toelaat, dan toont Ad
tijnhouwers zich bij .ons op de baan
heel redelijk en fanatiek tennisser,
neemt geregeld deel aan toernooien
maakt ook nooit gebruik van de ge
genheid om bij de penningmeester
kantinedienst af te kopen. Wij spek
ook al acht jaar samen en daarvan mi
ik zeggen dat het er dit seizoen nogn
van gekomén is dat we gelijktijdig
gaatje in de agenda hadden."
En na een partijtje tennis, heeft hij
dan nog steeds over mineralenbalan"
en over het streekplan? IJsenbr:
„Nooit! Aan de bar is Ad een
Bourgondische vent. Hij drinkt dan
lekker pilsje. En als er dan nog eens
zwaar onderwerp aangesneden woi
dah is het bijvoorbeeld de gemeenti
ke herindeling waarbij Berkel-Enscl
betrokken is
Hollandia bij Markhorst op bezt
resident vroeg hem alle omstre
Ijten te ontkennen. Dat zou hem g
uoor Carla Joosten
Den Haag - Premier Ruud
Lubbers (55) is aan zijn af
scheid toe, want hij bloost
niet meer. Het was zijn eigen
moeder diè placht te zeggen:
„Ruud, als je niet meer af en
toe kleurt wanneer je je
schaamt dan is het niet lan
ger goed met je".
De minister-president vertelt
het bij de presentatie van het
vriendenboek Afscheid van
Ruud Lubbers. Een liber amico-
rum voor de langstzittende pre
mier van Nederland.
Bijna twaalf jaar bezet de
CDA'er de hoogste post in poli
tiek Den Haag en dat is genoeg.
„Want," leerde KVP-politica
Marga Klompé hem, „Ruud, let
op. De dag dat je begint, begin
je te bederven. Iedereen cor
rumpeert en degradeert en iede
re keer weer moet je de afwe
ging maken of je er nog eens
aan begint of dat je gaat stop
pen." Maar in hoeverre hij vuile
handen heeft gemaakt, vertelt
Lubbers niet.
Nu het afscheid nadert, is hij
plotseling de rust zelve. De im
mer jagende premier heeft zijn
laatste race, naar Europa, voor
lopig gelopen en neemt zelfs
uitgebreid de tijd om het net
uitgebrachte vriendenboek te
signeren.
58 Bijdragen staan er in. Van
PvdA-leider Kok, die het aan
Lubbers mag aanbieden, bij-
voorbeelr). Diens bijdrage is
- oh pijnlijk - aan Europa ge
wijd, al verwijst de schrijver
wijselijk niet naar Lubbers' am
bitie om voorzitter van de Euro
pese Commissie te worden. Kok
schreef zijn bijdrage aan de
vooravond van de verkiezingen
van het Europees Parlement.
Ruim twintig jaar politieke ge
schiedenis passeert de revue.
Politici, voormannen van werk
gevers- en werknemersorgani
saties en journalisten tekenen
hun persoonlijke herinneringen
op. Opvallend afwezig is de
nieuwe CDA-leider Brinkman.
Zoals Lubbers zelf constateert:
„De bijdrage is bepaald niet
overeenkomstig de ledenlijst
van het CDA en dat is prima."
Natuurlijk gaat het in Afscheid
van Ruud Lubbers over het
schimmige taalgebruik, waar
mee de Rotterdammer zich on
sterfelijk heeft gemaakt. Caba
retier Seth Gaaikema, die de
aanbieding van het boek opluis
tert: „We hebben twaalf jaar
lang geprobeerd je te vatten,
maar het lukte niet. Jij begon
met je 'positieve grondhouding'
en eindigde met 'malicieus'."
„Daar tussendoor strekt zich
een Lubberiaanse monoloog uit
van twaalf jaar. Af en toe on
derbrak je jezelf: 'Waarom zeg
ik dit, wat bedoel ik hiermee of
waar wil ik naar toe?' Wij had
den geen idee - nog steeds niet".
Het is ook Gaaikema die het
no-nonsense hoogtepunt uit
Lubbers' carrière pikt: „De EG-
top vergaderde in Maastricht.
Tijd liep uit, schema in gevaar,
het diner waaraan topkok Cas
Spijkers met 14.000 man had
gewerkt werd afbesteld en jij
liet broodjes komen. Als de
Fransman Mitterrand een ande
re kandidaat naar voren heeft
geschoven, komt dat door die
broodjes."
Lubbers glimlacht, maar blikt
in het Haagse perscentrum
Nieuwspoort niet terug op zijn
pogingen de hoogste Europese
baan in de wacht te slepen,
noch op 'al die rarigheden en
eigenzinnigheden'. Liever gaat
hij terug naar zijn jeugd. Het
strenge gezin waar plicht en
werk wel wat overdreven wer
den.
En het internaat van het Cani-
siuscollege in Nijmegen, waar
hij niet alleen leerde maar oo»j
een kijk op de samenlev
kreeg. In die jaren moet
filosoof in Lubbers gevor
zijn. De 'werkjes' van Kierke
gaard, Bergsson en De CharJ"
maakten grote indruk op hem-
Maar Lubbers onthult ook1"'
geheim achter zijn warrige ti
gebruik: „Ik had in de tijd va'
de problematiek van de kern-I
wapens een gesprek met kardi
naal Willebrands. Die adviseer-l
de me: 'Probeer te verzoenen
Doe datgene wat moet geb(
ren, maar probeer begrip
hebben voor degenen die daar
anders tegen aankijken'. Dat is i
misschien de reden dat ik war
rig en niet altijd helder, probeer
mee te denken met degenen die
naar andere conclusies neigen
Het boek belooft hij goed te
lezen. Het zal niet op de rom
melmarkt terecht komen me'
een briefje: „Tweedehands spie- J
gel te koop, nog zelden in
ken."
i onze Haagse redactie
ien Haag - Jarenlang hee
'Staan tussen een groep V
jntact moest meehelpen de
iabinet zonder het CDA.
e groep opereerde naast het
igenaamde Des Indesberaad,
raaraan behalve politici van
<dA en WD ook politici van
i66 deelnemen. Ook het Des
idesberaad is erop gericht de
reg vrij te maken voor een
aars, CDA-loos, kabinet. Dit
eraad vindt in alle openbaar-
leid plaats.
ie Kamerleden Van Gelder
-dA) en Dijkstal (WD) beves-
igden gisteren het geheime be
ad dat tussen 1989 en 1993
.'stond. Behalve Van Gelder en
ijkstal maakten nog zes politici
leel uit van het beraad,
at waren voor de PvdA de
•en Haag (anp) - De Tweede
lamer heeft gisteren definitief
igestemd met de gedwongen te-
ïgkeer van een groep Vietna-
lezen naar hun geboorteland,
ister Kooijmans (Buiten-
idse Zaken) wist het parle-
lent ervan te overtuigen dat de
'éügheid bij repatriëring naar
"anoi 'maximaal' gegarandeerd
Alleen GroenLinks houdt
ijfels daarover.
[Nederland en Vietnam hebben
iegin deze maand in een verdrag
vastgelegd dat de ongeveer 300
'asielzoekers om wie het gaat, in
hun vaderland een nieuw be
staan kunnen opbouwen.
De UNHCR, de mensenrechte-
ioorganisatie van de VN, zal erop
toezien dat de Vietnamezen goed
behandeld worden.
Voorburg (anp) -In het eers
[aantal afgesloten woninghypi
jaar bijna 80 procent gegroeic
[Dat blijkt uit cijfers van het Cen
[dergelijke stijging heeft zich v<
[daan.
[In de eerste drie maanden van 1
hypotheken ingeschreven. Daar
[ken.
In totaal was daar een bedrag v
hl dezelfde periode van 1993 w(
ken met een totaalbedrag van 7,
De hypotheekrente bedroeg in
Procent. In het verleden lag de
helft van 1986 en in de jaren vo(
De groei had niet in alle delen
verdubbelde het ingeschreven b
8 procent aanzienlijk achter bij
D|PL0MA'S ZIJN de sleutel
9een kans en daarom de i
onderwijs, leerplicht en studi
[pen worden gestimuleerd hu
I vergroten.
Minister Ritzen, lid van ee
onderwijsminister Van Kern
^gelijk onderwijs voor iede
D.egroting. Hij heeft probleme
fjpg en probeert daarom daai
•ia de koppelingswetgeving
sVsteem dat bedoeld is om
voorzieningen, blijkt ook te c
oen verblijfstatus hebben O'
19'ng naar Nederland gekom
i ons land verblijven.
minister stelt nu voor
orblijvende vreemdelingen
e nog binnen die termijn va
e Tweede Kamer heeft gi
rokje voor te steken. Want
on sociaal-democratische s
h tens alle gegevens toch
rsn u' in een n09 gmterd
n. Het tegenovergestelde
b or achtergrond of voorge
'O™ werk, moet het ma
zpir l nste staan-ls er tennr
Dat knen bedruipen,
t bet zo ver kan komi
nande. Als de portemonn
1 s no9 te tellen
