De breuklijn
van Los Angeles
8 #41 #5'
DE STEM
Mijnwerkers halen
herinneringen op
bij Philip Freriks
Vernieuwde AKO-prijs
nu ook voor non-fictie
>che feestmiddag
>e groot succes
^%uJI 8 v
Amerikaanse mediakunstenaars maken Breda Fotografica 1994
(AMENS
SPORT
Mi
ten
mm
Concert van
Trompetterkorps
in IJzendijke
ke- js
Superband:
meer kanalen
op televisie
Tuin II
UIT GIDS
Decorstukken Appel
voor Noach
in de Nieuwe Kerk
DINSDAG 28 JUNI 1994
Scal-
lezond-
|aande-
oplei-
bansen,
]ra De-
San-
len As-
lleiding
|akman,
Judith
Han-
laas en
lo Kla-
Jamens.
|n van
1 Moni-
Ira He-
fariken
1 Karin
Graad 3: Wendy Vera*.
Graad 4: Marnix Verb^1
Graad 5: Annemarie van La i?
ven. Piano graad 1: Mario t£!
Graad 2: Paullette Orl
Graad 3: Henk Boogaert pm'
7: Frank Schanssema n3*"
graad 1: Eva Joos. Graad i Jgel
kia Kopmels. Saxofoon graant
Edward Pauwels, Erica van ,2:
Sijpt. Graad 4: Jurgen Panw3
Gitaar graad 4: Eelco van Doïj
laer. Graad 7: Rik van Laarho,
Middelburg - Hogeschool Z
land. Pedagogische Academt
voor Leraren Basis Onderwij
Diploma leraar basisonrW»-
afdeling christelijk: Henrico^S
sie, Hoek Diploma bijbels °„Bd
wi]s: Henrico Bassie, Hoek Qi'
„Als het ergens aan ontbreekt in
"Hollywood, is het wel fantasie,
verbeelding."
Kathleen Turner, actrice
ploma katechese/kalechetiü"
;yaert, Oostburg. i
liestijn. Stefan Steyaert,
lant.wint wedvlucht Orleani
ile uit
|ar ge-
frleans
wed-
fcel van
inhou-
^8 uur
J daar-
(erlan-
pt een
1214
Jee de
|rovin-
eizoen
[lebber
leuws-
ede en
angste
naam
Dat
It Hei-
[it St.-
Ivvaren
fn, en
lleans-
mee-
Ih. de
|rh. de
uur,
-Jan-
J. du
Puy, Sluiskil, 14.55 uur t
d'Hondt, Hulst, 15.03 uur P h
Poorter, Axel, 14.58 uur' A3.
Thijs Heikant, 15.00 uur
Kints, Kapellebrug, 15.02 uur
de Kind, Heikant, 15.01 uur
Dehulsters, Sluiskil, 14.59 uur
Baecke, Westdorpe, 15.01 uur
Snelders, Sas van Gent, 15 m
uur Joh .de Mul en zoon Phjli
pine, 15.02 uur. J. Looyer s
Jansteen, 15.03 uur. A. d'OlU]
gers, Hulst, 15.06 uur. L Kerck
haert, Vogelwaarde, 15.09 uur
Hemelaar. Terhole, 15.04 uur
Rombout, Koewacht, 15.03 uur
M. Buijsse, Oostburg, 15.06 UUr
R. van Hee, Oostburg, 15.07 uur
T. de Jonge. Oostburg, 15.07 uur
J Lambregts, Aardenburg. 15
uur, J. Lucieer, St.-Kruis, 151
uur. G. Standaert, Aardenburi
15.11 uur. J. du Puy, Biervlie
15.12 uur. H. van Damme Slui
15.11 uur. A du Puy, IJzendijke
15.13 uur. M. Rodts, IJzendike
15.14 uur. A. de Groote, Biervliet
15.14 uur. F. Baas en zoon. Slui;
15,13 uur. R. Mahu, Walsoorder
15.16 uur G. Dezutter, Aarden
burg, 15.08 uur. G. Vioen
Lamswaarde, 15.17 uur. J. vandi
Branden, Clinge, 15.11 uur. Th
Weemaes, Graauw, 15.14 uur. H
Calon, Hoofdplaat. 15.16 uur. P
de Smet, IJzendijke, 15.16 uur H
Neve, Biervliet. 15.18 uur. E. Cor
nells, Hoofdplaat, 15.18 uur E, df
Wever, Schoondijke, 15.23 uur G
Schautteet, Groede, 15.23 uur K
Mookhoek, Breskens, 15.23 uur
Indische feestmiddag, zondagmiddaj
It succes geworden. Ruim 150 mensa
1 op het erf van Gerard en Agnes Staa
lieten
kuffet,
re ha-
renin-
juiter-
aatste
band
Piet
Sutler
lieker'
i paar
was
r een
anden
regen
n der
lovaci
n van
olisch
party
n zal,
deze
eiten,
aan
eken-
nenïë.
alle-
Jeyer,
PvdA
Werk-
imen.
nnets-
tutten
n Sol
olisch
en 82
ihuis-
on de
tober
naar
in de
en in
t be-
uur
riste-
ilsior
tus-
met
VW
touw
and-
bij
nge-
win-
wa-
juü),
lerii,
i) op
Rode
en
baar
Bou-
and-
WÊÈKÊM
de Karpaten. Om dit alles te
vervoeren zijn er natuurlij!
vrachtwagens nodig. Van een
transportondernemer in Hulst
heeft men reeds de toezegging:
binnen om een truck met opleg-j
ger te laten rijden. Gistermiddag
kwam daar nog een combinatie
bij van een bedrijfswagendeale
uit Sluiskil. De werkgroep zoel
nog een transportbedrijf dat ee
derde combinatie ter beschil
king zou willen stellen.
Tijdens de middag werden de
muzikanten van Borderline dóór
Fieleke Vetter 'verkocht' De
muzikanten mochten stuk voor
stuk pas gaan spelen als er een
bepaald bedrag was neergeteld
Deze actie bracht in ieder gevai
ook nog eens 450 gulden op.
Sponsors
Actie-coördinator Jacques Sol
kon zondagavond nog weinig
zeggen over de opbrengst van
deze Bourgondische middag
maar hij was zeer tevreden me
de opkomst. Dankzij de mede
werking van diverse sponsors za
er in ieder geval een mooi bedra
overblijven om het hospitaal in
Novaci op te knappen. Zeker is
wel, dat deze dag volgend jaar
een vervolg zal hebben.
Op 7 oktober vertrekken de le
den van de werkgroep met het
konvooi naar Roemenië. Dat de
werkgroep daar geliefd is blijk
wel uit het feit dat de prefec
van de provincie Gorj het kon
vooi zelf aan de Hongaars-Roe
meense grens zal opwachten. Ui
teraard zijn donaties, giften e
andere zaken van harte welkom
Men kan daarvoor contact opne
men met Jacques Sol in West
dorpe of Rinus van der Hooft in
Sas van Gent.
Van onze correspondent
IJzendijke - Het Trompetter
korps van de Koninklijke Luch-
macht geeft zaterdag 16 juk <je:
concert op de Markt in IJzendi]'
De organisatie van dit concer1
in handen van brassband Gedu
Overwint. De brassband vie
hiermee het feit dat twintig 1
geleden na een aantal stille jare
onder leiding van Hans Corijn
muziekvereniging nieuw leven
werd geblazen.
„De meeste liefhebbers had
geen muzikale kennis met
veel geduld," aldus een
stuurslid van de brassband.
Het concert van het trompet
korps wordt gehouden op
theater op de Markt en beg
om 20.00 uur. Bij slecht
verhuist men naar de Nea
lands Hervormde Kerk. De
gang is gratis.
Gouda (anp) - Met het
zogeheten superband-
joncept kunnen televi
siekijkers via een kleine
technische aanpassing
zonder hoge extra kosten
meer dan honderd kana
len ontvangen. Het su-
perband-concept is ont
wikkeld door de Stich
ting Regionale Kabeltele-
visie Midden-Holland
(Rekam). Er is octrooi op
aangevraagd.
„Met een eenmalige bijdra-
je van enkele tientjes per
abonnee kan de capaciteit
met zeker dertig kanalen
worden opgevoerd," zegt ir.
H. Grooten van de Rekam.
De distributiecapaciteit van
de huidige kabelnetten is
momenteel beperkt tot ten
hoogste zestig kanalen. Een
deel van het kabelnet in
Midden-Holland, met
40.000 aansluitingen, heeft
de superband al in gebruik.
Jekam werkt in Gouda
(25.000 aansluitingen) en
omgeving.
Voor de wijziging zijn geen
dure glasvezeltechnieken
nodig. Grooten: „Technisch
kan er nu al heel veel. Wij
wilden kijken of er met de
huidige netstructuur, zon
der de straten open te bre
ken, uitbreiding mogelijk
was. Het systeem is al eer
der toegepast in flatgebou
wen, waar via de schotel
honderd kanalen of meer
zijn te ontvangen." Een
aanpassing van het kabelnet
is volgens de Rekam hele
maal niet nodig.
Grooten zegt een Europese
primeur te hebben. „Er is op
de superband octrooi aan
gevraagd. De aanvraag is
onlangs Europees gepubli
ceerd." Experimenten van
de Rekam hebben aange
toond dat het idee in vrijwel
elk standaard-kabeltelevi
sienet is toe te passen. In
eerste instantie kan de ca
paciteit van het hoofdnet
worden uitgebreid. In een
later stadium kunnen ook
programma's direct via de
superband bij abonnees
thuis worden aangeboden.
Een voordeel vöor de abon
nees is dat ze over alle ge-
iuidskanalen van satelliet
programma's kunnen be
schikken. Zo kan bijvoor
beeld bij de uitzending van
Eurosport uit commentaren
in verschillende talen wor
den gekozen.
Door onze redacteur
Hans Rooseboom
Breda - Zevenendertig na
men prijken op de lijst van
deelnemers aan Breda Fo
tografica 1994. Die namen
horen bij kunstenaars die
allemaal uit één stad af
komstig zijn. Uta Barth,
Dominique Blain, David
Familian, Fred Fehlau,
Daniel Martinez, Susan
Rankaitis, John Boskovitz,
Mark Alice Durant, May
Sun, John Baldessari: ze
komen allemaal uit Los
Angeles.
De namen zijn Duits, Canadees,
Armeens, Mexicaans, Litouws,
Chinees, Italiaans, Nederlands,
Frans, Pools, kortom: Amèri-
kaans. Zo ergens, dan is de Ame
rikaanse smeltkroes realiteit in
Los Angeles.
De jaarlijkse manifestatie Breda
Fotografica, georganiseerd door
De Beyerd, richt in deze zomer
van 1994 de schijnwerpers op
een uitgebreide groep fotografen
en media-kunstenaars uit die
Californische stad, die het
brandpunt van de actuele visuele
kunst in Amerika is. Een van die
kunstenaars is John Baldessari;
hij krijgt alle zalen van De
Beyerd tot z'n beschikking. In
1975 had deze meester al eens
een solo-tentoonstelling in het
Stedelijk Museum van Amster
dam).
De rest van de kunstenaars, 36
in getal en voor een groot deel
leerlingen van John Baldessari,
wordt ondergebracht in de leeg
staande Kloosterkazerne, elk in
een eigen ruimte. Het voormali
ge kazernegebouw, is voor de
duur van Breda Fotografica in
orde gebracht als een cultuur
tempel van drie verdiepingen.
Filmindustrie
Los Angeles dus. De concoctie
van etnische achtergronden
heeft geleid tot een dynamische
stad, die geen stad meer is (LA is
zo groot als Nederland). Het is
geen toeval dat Los Angeles de
broedplaats is van hedendaags
camera- en mediatalent. „Los
Angeles betekent Hollywood. De
invloed van de filmindustrie is
groot, met in z'n kielzog de radio
en de televisie. LA is enorm
gemedialiseerd. Er heerst een
klimaat waarin ook fotografen
en reclamemakers goed gedijen,"
aldus Sonja Herst van De
Beyerd.
Dat de filmindustrie in Califor-
nië is ontstaan heeft te maken
met het pionierskarakter, dat er
overigens nog altijd herkenbaar
is. „De sfeer van: alles kan. Er
zit geen rem op. California is
niet alleen een State, maar ook
een state of mind. Dat betekent
niet dat er alleen 'te gekke' din
gen gebeuren. Er worden op fo
tografisch gebied ook hele se
rieuze onderzoeken gedaan."
Sonja Herst, die Breda Fotogra
fica organiseert, doelt op twee
recente ontwikkelingen in de he
dendaagse media-kunst. „In de
loop van de jaren '80 is er een
opleving ingezet van de concep
tuele kunst, en tegelijkertijd zie
je een nieuwe geëngageerdheid."
Militant
Sommige van de kunstenaars die
in Breda vertegenwoordigd zijn
geven blijk van een militant en
gagement. Een engagement ver
oorzaakt door de schreeuwende
sociale tegenstellingen in Los
Angeles. LA is een vulkaan die
nooit slaapt en af en toe gewel
dig uitbarst.
Sonja Herst: „Los Angeles ligt
geologisch gezien op een breuk
lijn, de San Andreas breuklijn,
die af en toe voor earthquakes
zorgt, aardbevingen.' Maar die
breuklijn bestaat in LA ook bo
ven de grond. De West Avenue
verdeelt het enorme gebied van
de stad in twee helften. Ten
westen van de breuklijn zie je
een rijkdom van een walgelijke
vulgariteit, ten oosten van de lijn
waan je je in de Derde Wereld.
Vanwege die breuklijn hebben
we de manifestatie Los Angeles
Mind Quakes genoemd."
Video's
Zeker 50 procent van Breda Fo
tografica 1994 is ingeruimd voor
werk met een dergelijk geënga
geerd karakter. Zo is er bijvoor
beeld May Sun die de aandacht
vestigt op de grote inbreng van
de Chinese arbeiders bij de ont
wikkeling van Californië.
Robbert Flick laat video's zien
gemaakt tijdens het bezoek van
president Bush aan LA, tergend
langzaam afgedraaid. „Uit die
wijze van presenteren blijkt de
onverschilligheid voor de omge
ving waarmee het programma
van zo'n dag wordt afgewerkt,"
aldus Sonja Herst.
Larry Johnson toont via mediale
weg de verborgen angsten van
het Amerikaanse publiek voor
aids en homoseksualiteit, Grego
ry Crewdson neemt de Ameri
kaanse Droom op de hak,
Mitchell Syrop rafelt de oude
jaarboeken uit elkaar die alle
Amerikanen bewaren uit him
highschool-ti)A.
Voor de andere helft zie je kun
stenaars die bezig zijn met 'es
thetische' thema's zoals het
randgebied van informatica en
propaganda, deconstructie en re
constructie van familiekiekjes,
junk art, de draak steken met de
omhooggevallen kunst van de
jaren '80, inspelen op Hol-
lywoodfilms, perceptie-onder
zoek, verwerking vaii archeolo
gische en ethnologische elemen
ten (Pueblo-cultuur), reclame,
kunst in het tijdperk van de
technische reproduceerbaarheid
(het probleem dat werken zo
beroemd kunnen'worden dat ze
elke binding met zichzelf verlie
zen).
Al deze fotografen hebben ge
meen dat ze zich heel duidelijk
opstellen. Ze maken, in de termi
nologie van de hedendaagse
kunstdiscussie, statements. Is
het geen bittere kritiek op de
keiharde sociale realiteit van de
Amerikaanse maatschappij, dan
is het de platheid en de eet-,
vreet- en tv-cultuur waartegen
het als individualistische kun
stenaar goed afzetten is.
Sonja Herst: „Belangrijk is dat
er onder deze 37 fotografen veel
import zit. Dat betekent dat ze
een zekere distantie tot Amerika
hebben. Ze zien alles wat objec
tiever."
Breda Fotografica 1994: 'Los Ange
les Earth Quake'. Te zien in De
Beyerd en in de Kloosterkazerne te
Breda, vanaf 17 juli.
'Sailboat/Table/Art' (1988) van John Baldessari. Het werk van
deze Amerikaanse fotograaf staat centraal tijdens
Breda Fotografica 1994. foto de beyerd
TuinI
Bij een tuin horen beelden. Ze-
ter als het om een tuin gaat
met renaissancistische allure
zoals die van kasteel Bouvigne,
even ten zuiden van Breda.
Tuin is eigenlijk niet eens het
juiste woord. Bij wat de renais
sancisten een tuin noemden,
stellen wij ons een park voor.
Een tuin was een omsluiting
van een hof waarbinnen de
menselijke geest de natuur aan
zich onderwierp door geometrie
van vorm en klassieke harmo
nie. De natuur werd tot kunst
gemaakt en daardoor overtrof
fen.
foor de Renaissance-geest wa
len de natuur en de kunst twee
hoeken die als bron van mense
lijke wijsheid dienden en die in
te tuin deel werden van elkaar,
lacob Cats liet zijn Sorgvliet
aanleggen in Den Haag, het
huidige Catshuis, en Constan
tly Huygens zijn Hofwijck.
Zo'n buitenhuis met tuin was
e® uitdrukking van het klas
sieke ideaal van schoonheid
teor vorm en een spiegel van
te goddelijke volmaaktheid. En
tear hoorde ook beeldende
kunst in, beelden dus.
H°or eenmaal (waarschijnlijk
althans) ziet de tuin bij Bouvig-
er ook zo uit. De inrichting
8 Weliswaar niet zuiver naar de
strenge Renaissancistische re
ft, daarvoor hebben de tijden
teama er teveel veranderingen
^aangebracht, maar toch.
Iet landgoed Bouvigne is een
heerlijkheid tussen Mark en
^'astbosch en een oase in West-
jteabant. Ter gelegenheid van
tet 500-jarig bestaan van kas
teel Bouvigne heeft de heden-
teagse bewoner, het Hoog
heemraadschap West-Brabant,
heelden van eigentijdse kunste
naars in de tuin laten plaatsen,
het Hoogheemraadschap heeft
21)n bestaansgrond, het water,
herbonden aan het thema van
"eze tentoonselling: water als
inspiratiebron voor de kunst.
De interessantste beelden zijn
de beelden die de meest directe
relatie met water zijn aange
gaan, die dus zonder het water
niet te verstaan zijn. Monu
mentaal midden op de weg die
toegang geeft tot Bouvigne ligt
de granieten navel van Joost
Barbiers. Een monoliet van een
paar meter doorsnede, aan de
buitenkant ruw en ongevormd
en van binnen een bassin. De
beitels die het bassin op het
graniet hebben veroverd, heb
ben zichtbare sporen nagelaten
die een regelmatige huid ople
veren. In het midden staat wa
ter waaruit een glad gepolijste
ronde steen opdoemt. Een steen
in het landschap van water.
Een weerbarstig en markant
beeld waar de bezoeker letter
lijk omheen moet zonder er in
figuurlijke zin omheen te kun
nen. Naar verschijningsvorm
het tegenovergestelde, maar
even indrukwekkend is het ge
dicht van Yvon Ne dat achter
in het park aan de muur van de
grote kapel hangt. Alles wat
water is, brengt zij in de vorm
van een haiku terug een ge
waarwording, tot een beeld.
'Vol onrust is het/ water; wan
trouwig loopt het/ sneller dan
het kan'. Het water wordt hier
personificatie van wat mense
lijk leven is:
De installaties van Toine Hor
vers, een geluidskunstenaar, en
Norman Dilworth gaan niet
over water maar zijn water.
'Gestorven/
geboren wa
ter', vazen
van Antonie
Eikemans,
1992, te zien
in de tuinen
van het kas
teel Bouvigne
te Breda.
Dilworth heeft in de beek die
zich rond de tuin slingert een
meandervorm van hout gelegd.
Vanaf het houten bruggetje ge
zien, vlak boven het beeld,
wordt de breedte van elke poot
steeds met een plankje ver
kleind wat voor ons oog de
lengte groter maakt. Wij nemen
een versmalling immers waar
als perspectivische vertekening
die we spontaan geneigd zijn te
corrigeren. Maar het mooie van
dit eenvoudige beeld is dat het
licht er vat op krijgt en samen
met het golvende water voor
een schitterende, voortdurend
ander beeld zorgt. Water, licht
en wind maken te zamen een
beeld dat door de beeldhouwer
'slechts' is neergelegd.
Antonie Eikemans heeft een
monument opgericht voor het
water met mediterrane vormen.
Voor het levende water heeft
hij een viertal verschillende
keramische vazen opgesteld,
vazen die een directe verwij
zing hebben naar het klassieke
erfgoed. Ze staan als wachters
in slagorde in de tuin opgesteld
en geven aan die groene omge
ving een vitale toon. De vazen
dienen om het water te conser
veren en daarmee het leven te
dienen. En de vaas in deze
vorm is een primaire vorm om
water voor gebruik mogelijk te
maken. Daartegenover heeft hij
het 'gestorven' water opge
baard. Een langwerpige, smalle
kist, van binnen met koperstof
bekleed en gevuld met wat nog
rest van water. Een opgebaard
lijk, een doodsbericht voor de
mens van nu.
Melanie de Vroom heeft ponti
ficaal, aan het begin van een
groot gazon, een vont neerge
zet. Opgebouwd uit hout van
een beukeboom waaruit de bal
ken gezaagd zijn ongeveer pa
rallel aan de stralen van het
hout. Kwartiers hout, heet dat.
De vont zelf, een brede voet,
een smalle taille en een breed
uitlopend waterbekken, is vijf-
kantig. Dat getal vijf is in de
christelijke cultuur het getal
dat verwijst naar de eeuwig
heid, de eeuwigheid waarin de
mens opgenomen wordt die
zich laat dopen met het vrucht-
brengende water. Dit beeld
maakt de specifieke functie van
het water zichtbaar als middel
tot religieus ritueel. Maar zoals
het hier staat, stevig en tegelijk
ruw in elkaar gezet, van oud en
ongeverfd hout, is het een zui
ver beeld dat de ogen trekt. Een
beeld dat boven zijn eigen ri
tueel uitstijgt.
Water op Bouvigne. In de tuinen
van kasteel Bouvigne, Bouvigne-
laan 5, Breda, tot 3 september.
De tuin achter het Tongerlo-
huys in Roosendaal is groot,
maar niet ruimtelijk. Het is een
typische stadstuin: een plek
van rust en stilte midden in het
stadscentrum, met alle vormen
die bij een conventionele tuin
horen. Paden, stroken gazon,
perkjes, bomen, heesters. En
daar tussenin beelden.
Een tuin van deze soort is een
bewerking van het oppervlak,
het scheppen van zoveel moge
lijk vormen op de beschikbare
grond. De blik gericht op de
aarde. Dat is iets anders dan
wat een tuin ook kan zijn: het
organiseren van leegte en het
scheppen van ruimte. Dat be-'
perkt zich niet zo maar tot het
grondvlak, maar gaat een ver
houding aan met de omringen
de bebouwing. Dat is ruimte als
een drie-dimensionaal begrip.
Waarom deze beschouwing als
het over beelden zou moeten
gaan? Omdat in het karakter
van deze tuin het onbehagen
besloten ligt dat ik ervaar bij
het zien van de beelden die er
nu tijdelijk in geplaatst zijn.
Het is aanvankelijk een diffuus
gevoel dat je dingen ziet die er
ook niet hadden kunnen zijn.
Zonder enige leegte achter te
laten, wel te verstaan.
Je zou deze beelden heel ge
makkelijk weg kunnen denken,
en dat is iets wat bij een beeld
nooit het geval mag zijn. Een
beeld, dat het juist moet heb
ben van die derde dimensie,
waar je dus ook omheen moet
kunnen lopen, moet er staan
alsof het van die plek nooit
meer weg wil. De beelden die
nu in de beeldentuin staan voe
gen zich naar de orde van het
oppervlak, zonder deze te over
stijgen. In de gewaarwording
van de ruimte verandert er niks
als je deze beelden bekijkt. Al
les blijft even netjes.
Een van de beeldhouwers is
Leo van den Bos (1951) die voor
het paard een duidelijke voor
keur heeft. Hij probeert in dat
wat hij ziet vooral de beweging
waar te nemen en op te slaan in
zijn beeldend geheugen. Hij
ontfutselt als het ware aan de
realiteit kwaliteiten die voor
het ongeoefende oog niet met
een waarneembaar zijn.
Saskia Pfaeltzer (1953) houdt
zich met een zelfde aspect van
de werkelijkheid bezig, de be
weging, maar dan van het men
selijk lichaam. Zij geeft daar
een uitgesproken fysieke vorm
aan. Haar beelden zijn groot en
technisch goed gemaakt; die
gaafheid van uiterlijke vorm
geldt trouwens alle drie de
kunstenaars.
Ook voor Anja Vosdingh Bes-
sem (1953), de meest plastische
van de drie. Haar beelden zijn
materieel het opvallendst aan
wezig. Haar vrouwenlijven, die
nergens tot stilstand lijken te
komen, nodigen uit om aange
raakt te worden. Dat is een
kwaliteit die elk beeld zou
moeten hebben.
Beelden achter het Tongerlohuys,
Molenstraat 2, Roosendaal, tot 31
juli.
DINSDAG 28 JUNI 1994 DEEL
Den Haag (anp) - Naar de AKO-literatuurprijs van 100.000
gulden kan vanaf dit jaar alle Nederlandstalige proza, zowel
fictie als non-fictie, meedingen. Tot nu toe werd de prijs
alleen toegekend voor fictie. De non-fictie zal overigens
uitsluitend op literaire kwaliteit worden beoordeeld, zo heeft
de organisatie bekendgemaakt.
Het stichtingsbestuur heeft be
sloten de AKO-prijs te vernieu
wen, nadat het oude bestuur
vorig jaar overstapte naar Libris
(een organisatie waarin een aan
tal boekhandels samenwerken).
Dit 'om zoals later zou blijken de
AKO-fonnule onder de nieuwe
vlag in detail te kopiëren,' aldus
de AKO-organisatie. Doel van
het AKO-bestuur is zonder kwa
liteitsverlies de prijs minder eli
tair te maken, zodat een breder
publiek zich ermee kan identifi
ceren.
Nieuw is ook dat een forum van
in totaal dertig bekende en on
bekende Nederlanders en Vla
mingen uit de maximaal zes no
minaties de prijswinnar zal kie
zen. Een jury, die thans op de
voorzitter na voor het eerst ge
heel uit beroepscritici bestaat,
heeft inmiddels een lijst vastge
steld van 28 Nederlandse en
Vlaamse titels. Zij zijn gekozen
uit een aanbod van 341 boeken.
Uit deze lijst stelt de jury de
maximaal zes nominaties vast
die op 13 september worden be
kendgemaakt. De groep van der
tig kiest op 22 oktober tijdens
een publieke discussie het win
nende boek, waarna de prijs
voor de achtste keer wordt uit
gereikt.
In de jury zitten Jessica Durla-
cher, Marcel van Nieuwenborgh,
Arjan Peters, Frans Roggen,
Aleid Truijens en voorzitter mr
Frans Andriessen.
Van onze verslaggever
Werken in de mijn betekende voor legio Limburgers gebor
genheid. Van de wieg tot het graf. De mijn - vonden velen -
was het mooiste werk dat je je kon voorstellen. Honderden
meters onder de grond vond je solidariteit en kameraadschap.
Maar de mijn was natuurlijk ook
het gevaarlijkste en meest onge
zonde werk. Velen stierven later
aan de gevolgen van stoflongen.
Philip Freriks haalt vanavond
samen met oud-mijnwerkers
herinneringen op aan de tijd
voordat Joop den Uyl de mijnen
sloot.
Vrijdags op de markt in Hoens-
broek komen de kompels elkaar
tegen. Ze schelden op de mijn,
maar spreken tegelijkertijd over
die goede oude tijd. Hoewel de
schachten zijn volgestort, de
schoorstenen opgeblazen en de
steenbergen omgetoverd tot ski
hellingen, blijft de mijn in de
herinnering leven.
Freriks zet op een rij hoe er in
1965 opeens gas was in Slochte-
ren en 'de Hollanders van boven
de rivieren' het te duur vonden
om kolen te blijven delven. Dat
betekende het begin van het ein
de.
Den Uyl had weliswaar vervan
gend werk beloofd, maar dit was
er gewoon niet voor al die tien
duizenden die van de mijn af
hankelijk waren. Dat velen uit
eindelijk een schonere en gezon
dere baan kregen, kon de pijn
niet altijd verzachten. Veel ex-
mijnwerkers gingen, stoflongen
of niet, vervroegd met pensioen.
Die groep voelt zich nog steeds
uitgerangeerd.
Opvallend in de documentaire is
dat naarmate de tijd verstrijkt,
de herinneringen verkleuren.
Daardoor lijkt het mijnwerkers-
FILMS
bestaan soms één groot avon
tuur. Maar zoals een vrouw van
een kompel zegt: „Zó romantisch
was het nou ook weer niet."
(Nederland 1,21.58 uur)
Amsterdam (anp) - De 75 decor
stukken en toneeldoeken die
kunstenaar Karei Appel voor de
opera Noach van Guus Janssen
en Friso Haverkamp heeft ont
worpen, worden van 15 juli tot
en met 25 september tentoonge
steld in de Nieuwe Kerk in Am
sterdam.
Schetsen, ontwerpen en voorstu
dies zijn nog tot 17 juli in het
Amsterdamse Stedelijk Museum
te zien.
Noach, een produktie van De
Nederlandse Opera (DNO), ging
op 17 juni in de Stadsschouw
burg in de hoofdstad in première
en heeft vijf uitverkochte voor
stellingen beleefd. DNO vindt
dat Noach dusdanig succes had,
dat zij overweegt de opera in een
later seizoen opnieuw op het
programma te zetten.
Rudi Fuchs, directeur van het
Stedelijk Museum, zal de exposi
tie in de Nieuwe Kerk inrichten.
De Technische Organisatie Mu
ziektheater heeft de decorstuk
ken en toneeldoeken vervaar
digd.
GOES
-Grand Theater
20 u. The pelican brief.
HULST
- De Koning van Engeland
20 u. Grumpy old men.
20 u. Ace ventura: pet detective.
20 u. Philadelphia.
20 u. Blink.
20 u. Remains of the day.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
20 u. Naked gun 33 1/3.
- Alhambra 2
20 u. Philadelphia.
- Alhambra 3
20 u. Intersection.
- Alhambra 4
20 u. Blink.
ANTWERPEN
- Metropolis
Zaal 1 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Mr. Wonderful.
Zaal 2 - 14.30, 17 en 20 u. Mrs.
Doubtfire.
22.30 u. True romance.
Zaal 3 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Hudsucker proxy.
Zaal 4 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
My girl 2.
Zaal 5 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Four weddings and a funeral.
Zaal 6 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Naked gun 3.
Zaal 7 - 14.30. 17 en 20 u. Aristo-
cats.
22.30 u. Remains of the day.
Zaal 8 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Blink.
Zaal 9 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
The paper.
Zaal 10 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
On deadly ground.
Zaal 11 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Monolith.
Zaal 12 - 14.30, 17 u. Sister act 2.
20 en 22.30 u. In the name of the
father.
Zaal 13 - 14.30 en 17 u. Free
Willy.
20 u. Short cuts.
Zaal 14 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Police academy 7.
Zaal 15 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Intersection.
Zaal 16 - 14.30, 17, 20 u. Sha-
dowlands.
22.30 u. Born yesterday.
Zaal 17 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Philadelphia.
Zaal 18 - 14,30, 17, 20 en 22.30 u.
The pelican brief.
Zaal 19 - 14.30, en 20 u. Schind-
ler's list.
Zaal 20 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Aristocats.
Zaal 21 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Carlito's way.
Zaal 22 - 14.30 en 17 u. Cool
runnings.
20 en 22.30 u. Dream lover.
GENT
- Decascoop
14.30, 17, 20 en 22.30 u. My girl 2.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. 4 Wed
dings a funeral.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Police
academy 7-.
14.30 en 17 u. The Aristocats.
14.30, 17, 20 u. Mr. Wonderful.
14.30, 17 en 20 u. The paper.
14.30, 17, 20 en 22.30 ul Dream-
lover.
17, 20 en 22.30 u.The hudsucker
proxy.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Naked
gun 33 1/3.
20 u. Shadowlands.
20 en 22.30 u. Blink.
22.30 u. The Pelican brief.
22.30 u. Philadelphia.
22.30 u. In the name of the father.
14.30 en 20 u. Schindler's list.
14.30 u. Free Willy.
KNOKKE
- Beverly screens
20 u. Four weddings and a funeral.
20 u. My girl.
20 u. Remains of the day.
20 u. Dream lover.
BERGEN OP ZOOM
- Cinem'actueel 1-2-3
20 u. Blink.
20 u. Grumpy old men.
20 u. The pelican brief.
- Roxy 1 - 20.15 u. Naked gun 33
1/3.
- Roxy 2 - 20 u. In the name of the
father.
