Tour (si® Francep 94
Zes maal
de Tour,
vijf keer
winnaar
Zware valpartij
in Blois rode
draad door
wielerleven
Eddy Merckx
DE STEM
1969
1970
1971
Recordhouder
Merckx op
eenzame hoogte
1972
1974
1978
7,2 km
>Tabes 263,51
DINSDAG 28 JUNI 1994
ZES keer in totaal nam
Eddy Merckx deel aan de
Ronde van Frankrijk.
Vijf maal ('69, '70, '71,
'72 en '74) won de Belg
La Grande Bouclé. Een
jaar, zijn laatste als Tour
deelnemer - in 1975 - fi
nishte hij als tweede
achter Bernard Thevenet.
VORIG jaar kwam over
het wielerleven van Mer
ckx in België een uiterst
fraai boek uit onder de
titel 'Eddy Merckx, de
mens achter de kanni
baal'. Daarin wordt het
volledige wielerleven van
de 'zwarte van Tervuren'
van 1963 tot en met 1978
uitgebreid belicht.
AUTEUR Rik Vanwal-
leghem verwerkte daarin
vele uren aan gesprek
ken, die hij met de
hoofdpersoon had. En
sprak met vele ex-colle
ga's uit het wielervak,
die samen met Eddy
Merckx streden. Aan zijn
zijde of juist tegen hem.
UIT het boek op deze pa
gina de uitspraken, die
Merckx tegenover Van-
walleghem deed over de
jaren waarin hij zijn vijf
Tour-zeges binnenhaalde.
En enkele opmerkelijke
randverschijnselen rond
de persoon van de Bel
gische vedette.
Een zwaar gewonde Eddy Merckx op het
gras van de wielerbaan van Blois na het onge
luk dat zijn gangmaker het leven kostte.
foto archief de stem
„Als je mijn erelijst bekijkt, zou
je 1969 op het eerste gezicht aan
duiden als een schitterend jaar.
Ik reed om te beginnen een fan
tastisch voorjaar, met overwin
ningen in Milaan-San Remo
(mijn derde), in de Ronde van
Vlaanderen (mijn eerste), in
Gent-Wevelgem en in Luik-Bas
tenaken-Luik. Eigenaardig ge
noeg reed ik in Milaan-San Remo
aan de voet van de Poggio haast
rechtdoor richting aankomst,
omdat ik een stekende pijn voel
de in mijn rechterknie. Bovenop
de Poggio was die hinder geluk
kig verdwenen."
„Bovenop die
reeks klassiekers
won ik in 1969 ook
mijn eerste Ronde
van Frankrijk,
dertig jaar na Syl-
veer Maes. Ik kan
dus moeilijk onte
vreden zijn over
dat seizoen. Eerst
was er de doping-
affaire in de Giro.
Het was óf ik in
Savona het dak
van de hemel op
mijn kop kreeg.
Het is de grootste
onrechtvaardig
heid geweest in
mijn carrière".
„In de direct daar
op volgende Tour
verscheen ik dan
ook supergemoti-
veerd aan de start.
Net als in het voor
jaar en als in de
Giro voelde ik de
pedalen niet. Mijn
winst in de rit van
Luchon naar Mou-
renx-Ville-Nou-
velle, over de Pey-
resourde, Aspin,
Tourmalet en Au-
4Ik heb nooit
een koers
verkocht'
bisque, blijft een
van mijn sterkste
prestaties. Een so
lo van 130 kilome
ter in het geel, al
les en iedereen
naar huis gereden.
Het is me later
jammer genoeg
niet meer op die
manier gelukt.
Daar heeft mijn
valpartij op de pis
te van Blois op 9
september alles
mee te maken.
Sindsdien was
niets nog hetzelfde. Met mijn rug
kwam het nooit meer goed. Voor
al met het klimmen liep het niet
meer zoals vroeger. Het woordje
'afzien' kwam sindsdien haast
dagelijks in mijn woordenboek
voor."
Supporters in de tuin
Supporters vroegen de gekste
dingen. „Als je ze binnenliet, za
ten ze er twee uur later nog,"
zegt Claudine Merckx. „Zo was
er een vrouw, die beweerde dat ze
door ons veel moeilijkheden had.
De telefoondienst had haar ons
vroegere nummer in Tervuren ge
geven. Ze vroeg Eddy een namid
dag op bezoek te komen. Ze had
een zoontje van negen dat zijn
kameraadjes graag eens op het
halve dag Eddy had verrast. Er
werd ook veel geld gevraagd.
Voor goede werken, zieke kinde
ren, noem maar op. Aanvankelijk
beantwoordde ik alle brieven, la
ter niet meer. Ik heb eens een
goed werk gesteund en de vol
gende week werd ik overstelpt
met bedelbrieven. Een vrouw, die
bankroet was gegaan, vroeg ons
drie miljoen. Ze zou terugbetalen
wanneer ze kon, schreef ze. Toen
we in Kraainem woonden, dron
gen supporters de tuin binnen. Ze
trokken Eddy's truien van de
wasdraad. Er waren mensen, die
door het achterpoortje binnenlie
pen en door het venster gluurden
om een glimp van Eddy op te
kunnen vangen.
„In 1970 was de snee er af. Dat
kan misschien wat raar klinken
met Parijs-Roubaix, Gent-We
velgem en de Waalse Pijl op mijn
erelijst van dat jaar. Maar het
spetterende van vroeger was er
niet meer. Een gevolg dus van die
valpartij op de wielerbaan van
Blois in de herfst van 1969. Ik
haalde niet meer constant het ni
veau van voorheen, mijn rende
ment nam af. Ik overheerste nog
wel, maar niet meer op dezelfde,
nadrukkelijke manier. Parijs-
Roubaix vormde een uitzonde
ring. Die dag voelde ik me als
vanouds. Maar vooral in het
klimwerk voelde ik dat ik minder
dartelde dan voorheen."
„Dat seizoen maakte ik de fout
om de gevolgen van mijn val in
Blois niet echt aan te pakken. Ik
begon als een gek aan mijn zadel
te sleutelen om de rugpijn te ver
zachten, ik knoeide met de peda
len, ik experimenteerde met fra
mes. Maar ik verzuimde ostheo-
paten of kinesitherapeuten in te
schakelen. Dat was toen ook niet
gebruikelijk. Gelukkig ging ik
voor de Tour uitgebreid het
hoogtegebergte verkennen. Met
RTL had ik een contract om dit
te doen. Dat gaf me voldoende
klimritme om in de Tour mijn wil
op te leggen."
„In 1970 werd ik ook voor de eer
ste en de laatste keer nationaal
kampioen op de weg bij de profs.
In Yvoir vond ik een geschikt,
zwaar parcours waarop ik het
verschil kan maken. Dat geeft
opnieuw de breuk aan met vroe
ger, toen ik op om het even welk
terrein iedereen de baas kon.
Vanaf 1970 had ik echter slopen
de wedstrijden nodig, waarin ik
dankzij mijn goede conditie de
anderen kon doen buigen. Daar
door kreeg ik het bijvoorbeeld
lastiger om kleinere rittenkoer
sen te winnen. Blois'69 heeft
mijn carrière zwaar beïnvloed.
Maar ik ben nog steeds dankbaar
dat mijn carrière, of zelfs mijn le
ven, toen niet was afgelopen."
Bedreigingen
Tijdens de Tour van 1970 ontving
organisator Felix Lévitan een
dreigbrief. 'U hebt de Ronde voor
Merckx gemaakt', stond daarin
te lezen. 'Pas op. Wij vinden Mer
ckx wel, ergens op een hoge top
in de Pyreneeën. U moogt het
hem gaan vertellen'. Lévitan
hechtte niet veel belang aan die
brief, maar de begeleidende gen
darmerie kreeg toch een wenk
om extra uit te kijken.
Onderweg gebeurden er nogal
wat zaken, die niet door de beu
gel konden. „Men spuwde mij in
het gezicht," zegt Merckx. „Of er
werden steentjes naar me ge
gooid. Kleine pesterijen alle
maal. Ik vond dat niet alleen on
begrijpelijk, het maakte me ook
behoorlijk boos. Meermaals had
ik zin om rechtsomkeert te ma
ken en de daders bij de kraag te
vatten. Ik vond dat gedrag vol
slagen onverantwoord, zeg maar
smerig. Ik zou het nisschien nog
kunnen begrijpen, mocht ik een
linkerd zijn geweest, die zijn
overwinningen behaalde op een
achterbakse manier. Maar op
mijn succes viel
weinig af te din
gen: ik was ge
woon de beste."
In interviews
f J sprak Merckx
M y zelden over die
incidenten. „Ik
F /F/ wist dat het
m r' achteraf weinig
zin had om
Tour de daarover te kla-
France94 gen," zegt Mer
ckx nu. „Men
zou dat afge
daan hebben als flauwekul of ex
cuses. Op onsportiviteit van som
mige toeschouwers maakte mij
kwaad en brandde me nog meer
vooruit. Hoe meer men mij pest
te, hoe sneller ik reed.
„Net als in 1970 vertoonde ik in
1971 tekenen van kwetsbaarheid,
die ik voorheen niet had. In
Luik-Bastenaken-Luik werd ik
in de finale bijgehaald door
George Pintens, in de Ronde van
Frankrijk bracht Luis Ocana me
in verlegenheid. De rugpijn als
gevolg van Blois'69 bleef me par
ten spelen. Fietsen, vroeger een
plezier, werd steeds meer een
kalvarie. Ik won die Luik-Bas
tenaken-Luik, ik won de Tour,
maar uit de manier waarop bleek
toch steeds meer mijn kwets
baarheid, mijn breekbaarheid. In
dat opzicht was 1971 een diepte
punt, al won ik bijna de helft van
de wedstrijden waar ik aan deel
nam. Mijn voorbereiding op de
Tour was overigens niet ideaal
geweest. Ik nam dat jaar niet deel
aan de Giro, nog altijd de beste
aanloop naar de Tour."
„Een en ander belette niet dat ik
in 1971 Mendrisio voor de tweede
keer bij de profs wereldkampi
oen werd. Toch stond dat jaar
één woord centraal: pijn."
Afspraken
Afspraken waren niet aan Eddy
Merckx besteed. Hij had noch
tans de gelegenheid om zat te
profiteren. Merckx zat meestal
daar waar de 'slagen' gemaakt
werden, waar geld te verdienen
was, waar winstkansen in klin
kende munt omgezet konden
worden. Met zijn indrukwek
kende en almaar aandikkende
erelijst kon Merckx zijn markt
waarde nauwelijks nog verhogen
door nog meer te winnen: het
'verkopen' van wedstrijden werd
des te aantrekkelijker. Toch leen
de Merckx zich daar niet voor.
Hij had morele bezwaren tegen
dergelijke praktijken.
„Je kon enkel onderhandelen met
Merckx nadat je met je benen
respect had afgedwongen," zegt
Walter Godefroot. „Eerst trap
pen, dan 'klappen'. Van combines
of afspraken moest hij echter
niets weten. Akkoorden werden
stilzwijgend gesloten. Dat was
het metier. Met die akkoorden
bedoel ik natuurlijke coalities: de
niet uitgesproken afspraak dat in
een kopgroep iedereen zijn werk
doet om de vlucht te doen slagen
en dat de latere winnaar daar fi
nancieel iets tegenover stelt.
Merckx zweert bij hoog en laag
dat hij nooit handeltjes heeft ge-
Eddy Merckx krijgt na zijn
Tour-zege van 1970 de geluk
wensen van zijn echtgenote
Claudine. foto archief de stem
Lille - Eddy Merckx staat in
de roemrijke geschiedenis
van de Tour de France op
eenzame hoogte. De vijfvou-
dige winnaar van de Tour de
France boekte 34 ritzeges.
Een record dat onaantast
baar lijkt, want de directe
achtervolgers zijn allen niet
meer actief als beroepsren
ner.
Tweede op de lijst is Ber
nard Hinault. De eveneens
vijfvoudige Tourwinnaar,
die tegenwoordig nauw be
trokken is bij de organisatie
van het derde grootste mon
diale sportevenement, heeft
27 overwinningen achter
zijn naam staan.
Miguel Indurain, de grote
favoriet voor de komende
ronde, won negen etappes.
Zeven daarvan kwamen in
een individuele tijdrit tot
stand.
De eeuwige lijst van etappe
winnaars ziet als volgt uit: 1.
Merckx (Bel) 34 overwinnin
gen, 2. Hinault (Fra) 27, 3. Le-
ducq (Fra) 25, 4. Darrigade
(Fra) 22, 5. Frantz (Lux) 20, 6.
Faber (Lux) 19, 7. Alavoine
(Fra) 17, 8. Anquetil (Fra), Le
Greves (Fra), Pellisier (Fra) 16.
Eddy Merckx in het geel aan de
Frankrijk.
leiding van een kopgroep in de Ronde van
foto archief de stem
voerd met de overwinning als in
zet. „Ik heb nooit een koers ver
kocht," zegt hij met klem. „Kan-
sen genoeg gehad. Moest je bij
voorbeeld weten hoeveel Gimon-
di mij in 1971 geboden heeft om
in Mendrisio wereldkampioen te
mogen worden. Eén keer heb ik
een akkoord gemaakt en het
woord akkoord is dan nog een
overdrijving, want het ging
fout."
„Het seizoen begon niet erg
schitterend. In Parijs-Nice kwam
ik ten val. Daarbij werd een
stukje uitsteeksel van een rugge-
wervel afgebroken. Gelukkig ligt
dit gebied ingebed in een spier
massa, zodat de gevolgen van dat
breukje beperkt bleven. Het
voorjaar was opnieuw uitstekend
met overwinningen in Milaan-
San Remo, de Waalse Pijl en
Luik-Bastenaken-Luik. In de Gi
ro had ik af te rekenen met Fuen-
te, die me het leven nogal zuur
maakte. Ook in de Tour bleek dat
ik in het hooggebergte nog steeds
met de besten meeging, maar hen
op dat terrein nog maar moei
zaam kon verslaan. In de Ronde
van Frankrijk, die ik voor de
vierde maal won, ondervond ik
ook steeds meer dat men mijn do
minantie beu was. Ook de orga
nisatoren lieten dat blijken."
Als kleuter kwetsbaar
Tijdens zijn eerste levensjaren
liet niets vermoeden dat Merckx
een sportlichaam zou ontwikke
len. De weerbaarheid van kleuter
Merckx was niet bepaald indruk
wekkend. „Integendeel," zegt
zijn moeder. „Toen hij piepjong
was,
bleek hij zeer vatbaar voor aller
hande ziektes. Dat heeft hij van
mij meegekregen. Als er griep is
in de buurt, val ik gegarandeerd
in de prijzen. Toen Eddy drie,
vier jaar was, had hij af te reke
nen met de ene keel- of oorontste
king na de andere. Ik maakte me
daar grote zorgen over en vroeg
de dokter waar dat moest eindi
gen. Ik vreesde al dat hij zou uit
groeien tot een zwak, kwestbaar
jongetje. 'Wacht tot hij zeven,
acht jaar is', zei de dokter me.
'Dan is het ergste wellicht voor
bij'. Gelukkig was dat ook het ge
val.
„Ik ben eigenlijk mismaakt,"
lacht Merckx. „Een van mijn len
dewervels is niet helemaal dicht
gegroeid. In 1964 had ik verschil
lende koersen gewonnen, toen ik
met Sercu en Walschaert op stage
ging naar Noorwegen.
We skiden daar vaak. De dag na
de terugreis reed ik meteen een
wedstrijd. Na vijftig kilometer
blokkeerde mijn rug. Een ver
schrikking was dat. Mijn spieren
trokken helemaal sa
men. Ik raakte enigs
zins in paniek, want ik
zag een einde komen
aan mijn carrière. Ik
had hemel en aarde
moeten bewegen om
renner te kunnen wor
den en dan zou door zo
iets de droom plots
worden afgebroken. Ik
mocht er niet aan den
ken. Weken aan een
stuk kon ik nauwelijks
nog een wedstrijd win
nen. Willy Vannitsen
heeft me toen een dok
ter aanbevolen, die me
bewerkte met een spuit
van wel twintig centi
meter lang. Griezelig,
maar de hinder ver
dween. Gelijkaardige
Op deze grafiek is duidelijk te zien hoe vanaf zijn
debuut bij de profs het rendement van wielrenner ti
dy Merckx jaar na jaar stijgt. Tot het jaar 1971, we"-
in de Belg op zijn absolute hoogtepunt beleefdetoe»
hij niet minder dan 45 procent van de wedstrijd®
waaraan hij deelnam, won. Ook de jaren 1972 enlffl
zijn nog uitstekend. Daarna komt langzamerhand de
terugval, die in 1976 spectaculaire vormen aanneemt
rugklachten heb ik later niet
meer gehad.
„Met uitzondering van mijn de
buutjaar '65 had ik ieder seizoen
minstens een klassieker gewon
nen. In 1974 moest ik echter wat
de ééndaagsewedstrijden betreft
volstaan met het wereldkampi
oenschap in Montreal. Die vierde
wereldtitel bij de profs deed me
dan ook onnoemelijk veel ple
zier."
„Mijn voorjaar was compleet de
mist ingegaan door ziekte. Na de
Zesdaagse van Antwerpen liep ik
een bronchitis op die ik niet goed
verzorgde. Ik verscheen te vroeg
weer in competitie, omdat ik kost
wat kost de Ronde van Vlaande
ren en Parijs-Roubaix wilde win
nen. In de Giro reed ik weer 'nor
maal', maar in de daarop volgen
de Ronde van Zwitserland raakte
ik opgescheept met een enorme
cyste op mijn zitvlak. Ik moet
daardoor het nationaal kam
pioenschap in Bornem missen.
Bij de start van de Tour was het
leed nog niet helemaal geleden.
Na de proloog in Brest was het
zeemvel in mijn koersbroek
doordrenkt van het bloed. Dat
bleef zo de hele Tour duren, de
ene dag wat erger dan de andere,
zonder dat de tegenstander van
iets wisten. Ik ondervond vooral
hinder tijdens het klimmen. En
dat vreet mentaal aan je, omdat
je vreest dat de kwaal ieder ogen
blik erger kan worden."
Zeer onzeker
Hoe meer Merckx won, hoe meer
hij zich de vraag stelde of hij zijn
succes zou kunnen bevestigen.
Het begon al toen hij in 1964 we
reldkampioen bij de amateurs
werd. Velen zouden in zijn geval
prompt van een fraaie profcarrie-
re beginnen te dromen. „Na Sul-
lunches werden zijn twijfels al
leen maar groter," weet echtgi-
note Claudine Merckx. „Er zij'
er al zoveel wereldkampioen ge
worden bij de amateurs, die M
later bij de profs niet waar kon
den maken, zei hij keer op keer.
Ieder jaar bij de start van het sa-
zoen, herhaalde zich het liedje
'Zal ik nog wel kunnen wat ik vo
rig jaar kon, zal ik nog zo 5»
rijden...' Hij zat daar verschrik
kelijk mee in, ja."
„Maar dat is toch volkomen te
recht," beweert Merckx. ,,W'
rennen is een keihard vak.
moet jezelf elke dag opnieuw be
wijzen. Een overwinning in
klassieker of een grote rittenm-
strijd is niet zoiets als een diplo
ma waar je de rest van je leven of
kunt terugvallen. In de topspo'
worden geen diploma's uitge
reikt, maar staat men bestendig
voor een examen. Ik heb nooitM
gevoel gehad dat ik het had ge
maakt. Zelfs niet nadat ik
Tour had gewonnen. Ik ben de"
altijd nuchter in geweest. Jew
jaar opnieuw vroeg ik me af:
ik het nog?"
Op 19 maart 1978 reed Eddy
Merckx zijn laatste wielerwe
strijd. In Kemzeke, waar hij
twaalfde finishte. Een offifl
afscheid is er nooit gek01"®'
„Benauwend, zulke afscheidst
standen. Je wordt dan verono
steld nog eens op te dra ven,
zelf nog eens te showen en da
zeggen: 'Salut'. Ik vind zoiets s
zielig. Beter meteen een streep 1
onder."
Auteur: Rik Vanwalleghern -
dy Merckx, de mens achter a
nibaal, jjt-
Uitgeverij Lannoo, deN\aam
geversmaatschappij (H,eL Jr(0.
blad-De Gentenaar) en ASLn
prijs: 80 gulden.
OËSTEM
PROLOOG
ZATERDAG 2 JU
Individuele tijdrit
RIJSEL
0 Grand-Place
3 7 Place Dorez
7.2
14.51
14.5
Place de la République 14.5
VERKLARING
Bevoorrading
5 Spurt
i A Berg 4e categorie
A Berg 3e categorie
A Berg 2e categorie
A Berg 1e categorie
A Berg buiten categorie
Lencloït'
Marigny-Bra
FUTURQSC0PI
Poitid
0 RENNES
38,5 Rougé
46 Chateaubriant
80 Candé
118,5 Bouchemaine
138 Brissac-Quincé
159,5 Doué-la-Fontaine
172,5 Montreuil-Bellay
198,5 Loudun
230 Lencloïtre
239,5 Marigny-Brizay
259,5 FUTUROSCOPE
CAHI
MontcuqJ
Aulery^'
Valence-d'Agen.
Vic-Fézensac
Marciac
1 Saint-ClJ
Fleurance X
Broquens
j^irMaubourguet 11" eti
WOENSDAG
Lourdes
TêHAUTACAM
Saint-Clar Broquens
A A
0 CAHORS
16 Montcuq
29,5 Aulery
66 Valence-d'Agen
69,5 Saint-Clar
160.5 Fleurance
134 Broquens
137 Vic-Fézensac
173,5 Marciac
165,5 Maubourguet
196 Vic-en-Bigorre
214 Tarbes
237 Lourdes
263.5 HAUTACAM
A CARPENTRA3
i>t-Géniès-de-Comolasj
r zj ChSteauneil
du-Pi
w La Calmette
Quissac
»St-Mathieu- 15"
f de-Tréviers n.
MAANDA
)montpellier 231
WONTPHLLIER
MONTPELLIER
St-Mathieu-de-Tréviera
Corconne
7®'5 Quissac
7n - La Calmette
Dions
120 5 U2ès.
13p'c St"Géniès-de«Comola
15? ^tl^eauneuf-du-Papr'
190 r CarP0ntras
2in'c ^ont Ventoux
231^alaucène
CARPENTRAS
