Ï5.000
i 0b;stem
Jonderd<
DESTEM
Kansloos
DESTEM
BINNENLAND BUITENLAND
De koe
Weet ik veel!
FLODDERS
p**» ö"7mt
Techniscl
Rijkeluis-project Port Scaldis:
luxe appartementen met
hun voeten in de Westerschelde
- &*'-
|fjgP%S
MAANDAG 27 JUNI 1994
Op de foto staat een
koe die door vijf
mannen in de juis
te stand gesjord wordt. Het
beest heeft iets hoogs gewon
nen op de Nationale Rundvee
Manifestatie. Daar moet een
kiekje van, voor het archief
van de organisatie en voor het
familie-album.
Omdat het Veemarkterrein in
Utrecht een onnatuurlijk ste
nige omgeving is, heeft de
fotograaf een decorstuk mee
gebracht. Het prijsdier mag
nu poseren tegen de achter
grond van een rijtje bomen en
struiken, hoog-laag keurig om
en om. Op de foto van die
foto ziet de krantelezer behal
ve dat gewriemel met de ge
lukkige winnaar buiten het
kader nog huizenmassa's van
een omliggende wijk. Een
onthullend plaatje alles bij el
kaar.
Dat in de donkere kamer ge
goocheld en gestunt wordt
met als uitkomst foto's die los
staan van de werkelijkheid, is
bekend. Dat is kunst. Maar
zo'n verrijdbaar decor met de
suggestie van een weelderige
begroeiing als achtergrond...
Dat bestaat dus nog, consta
teer ik verbaasd. En ik denk
meteen aan het pronkstuk uit
ons familie-archief: mijn moe
der met haar broer breed-uit
lachend en zwaaiend vanuit
een scheef zwenkende Piper-
cub. Of die andere klapper,
waarop mijn vader en zijn
tweelingzus dik ingepakt en
met leren Lindbergcap een
soort (ik ben geen kenner!)
Harley Davidson berijden.
Ook al zo vrolijk zwaaiend,
slechts een hand losjes aan
het stuur, jawel.
Per foto je imago opvijzelen
kan dus nog steeds. Als dat
bekroonde rund in Utrecht
zelf een decor had mogen kie
zen, was het vast een heel
ander plaatje geworden. Me
vrouw Koe triomfantelijk als
een toreador met de voorpo
ten stevig geplant op de over
wonnen slachter van het abat
toir. Of Klara-Johanna als een
echte winnaar met lauwer
krans om de vlezige nek op de
hoogste trap 'van het erescha
votje, een bos bloemen in
plastic tussen de voorpoten,
een shirtje met sponsorrecla
me rond de schouderstukken.
En om de sfeer compleet te
maken het volkslied. Op zo'n
foto weer te geven door een
notenbalk op de kartonnen
achtergrond van tribunes met
juichende supporters. Maar
nog liever misschien zou de
melkfabriek op poten voor
een foto de kop steken door
een beschilderd paneel: zijzelf
in afgeslankte versie naast
haar baas met vervaarlijk
zwabberende barstensvolle
uiers.
Weten wij veel waarvan
koeien dromen. Toen ze nog
beschaafde dames waren,
zonder van die ordinaire gele
oorlellen in, heb ik ze vaak
gefotografeerd. Ik had dan
niet vijf mannen bij me, alleen
een fototoestel, waarmee ik
maar in hun richting hoefde te
zwaaien of ze kwamen be
hoedzaam stappend op hun
hoge hakjes van ver uit de wei
naar het hek. Precies in de
stand zoals ik ze wilde hebr
ben. Poseren is voor koeien
geen kunst: allemaal op een
kluitje, de goeiig kijkende
koppen keurig naast elkaar.
Zo zitten in ons foto-album
Hollandse, Duitse, Belgische,
Engelse, Franse en Italiaanse
koeien, plaatjes om te zien
stuk voor stuk. Maar bij geen
van die knappe meiden staat
in een wolkje wat ze denkt.
Helaas is boe koe's enige
woord.
Ik weet niet veel. Ik weet één
ding: dat mijn onwetendheid
groeit met de jaren. Misehien
is dat toch veel. Vroeger, ja,
toen wist ik veel. In de 5e klas
HBS wist ik indrukwekkend
veel, maar dat kwam omdat ik
toen meende dat ik wist wat
iets was als ik de naam er van
kende of de formule. Had u
mij toen gevraagd of ik wist
wat water eigenlijk was dan
had ik minzaam uitgelegd dat
water bestond uit moleculen
H-.0 en ieder molecuul uit
twee atomen waterstofgas en
één zuurstofgas.
Nu weet ik niet hoe drie ato
men gas te samen een vloeistof
Opleveren. Hoe zou ik? Ik weet
niet eens hoe een boerefluitje
er uitziet of klinkt. Vraag mij
dus niet wat elektriciteit is. Ik
zie het bij onweer haken blik
semflits slaan en als piepklei
ne vonkjes vroeger uit mijn
kam knetteren als ik wat fors
kamde, maar ik weet niet
waarom het stroom heet. Ik
heb het nooit zien stromen.
Uit welk soort pannen de
meeste vegen te verkrijgen
zijn weet ik ook al niet.
Op een muur in de Mathenes-
sestraat las ik 18-06-'91 dat
rundvlees een herblad is. De
schrijver van de graffito had
het met forse witte letters in
het Engels op de muur gespo
ten: 'Beef. What a releaf,'
maar ik wist niet wat releaf
betekende. De Oxford Dictio
nary wist het ook niet, maar
dat was geen opluchting. Twee
onwetende weten niet meer
dan één. Leaf stond er wel in.
Dat is Engels voor blad (van
boom of boek). Ergo zal releaf
wel herblad betekenen, maar
ik weet weer niet wat dat is.
Wie weet is Beef wel de naam
van een popgroep. Nederland
telt er 70.000 hoorde ik op
14-04-'91 in een tv-uitzending
van de RVU. Ik ken er maar
één: The Hopeless Alcoholics.
Die hadden een affiche van
hun optreden in Breda aange
plakt op de muur van de
school waar ik toen nog les
gaf. Zij nodigden de leerlingen
van die school uit hun optre
den te komen bijwonen.
Nu lees ik heel wat anders op
een zijmuur van het Turfschip.
'Keep cool, skip school.' Dat
staat wel in de Oxford Die en
betekent: Maak geen heibel,
spijbel. Nu weet ik weer niet
of dit een goede raad is of 'n
satanische. Dat kan ik ook
niet weten want ik weet niet
of Satan bestaat of niet. Time
van 10-06-'91 weet het ook
niet. Op de geheel zwarte
voorkaft vraagt het Ameri
kaans weekblad: Bestaat het
Kwaad of gebeuren er zo maar
allerlei kwade dingen?
Shakespeare dacht van niet.
Hij laat Hamlet zeggen: Goed
en Kwaad bestaan niet buiten
de verbeelding van de mensen.
I
Door John O'Mill
Nothing is either good or bad,
but thinking makes it so. Mi-
lioenen mensen, zegt Time, ge
loven dat er een boze geest
rondwaart die aanzet tot
kwaad. Satan heet die vorst
van alle kwaad. Ik weet niet
wie ik moet geloven, wel dat
20 eeuwen Christendom de
opmars van het kwaad niet
hebben kunnen stuiten.
Als het buiten ons niet bestaat
is dat weer een kwade zaak
want de bevolking van ons
planeetje verdubbelt elke 40
jaar en met hen dus het
kwaad. Al het kwaad dat in de
mensen huist bij elkaar opge
teld lijkt mij niet voldoende
om voor elkaar te krijgen wat
de mensen elkaar aandoen in
de vorm van heilige oorlogen,
heksenjachten, volkerenmoord
en holocausts.
Ze kunnen de aarde echter
niet laten beven, scheuren,
vuurspugen en laten bombar
deren uit de ruimte met aste
roïden. Ik weet niet waarom
ze de aarde Terra hebben ge
noemd in plaats van Aqua,
waaruit ze toch voor zeszeven-
de deel bestaat. Ik weet niet
veel en mis ook nog het benul
daar een slaatje uit te slaan.
Gelukkig zijn er mensen ge
noeg die het allemaal wel we
ten en kunnen. Houd goede
moed derhalve ook al verdub
belt het kwaad elke 40 jaar en
troost u net als ik doe met de
spreuk die Thomas Gray ons
naliet: Where ignorance is
bliss, it is folly to be wise.
Wetenschap is bovendien nie
mand tot nut. Kardinaal Da-
niélou zei het al: „La science
n'apporte ni la paix, ni la
justice, ni le bonheur," zo las
ik in Het Avondrood der Ma
giërs van Rudy Kousbroek.
Ik weet weer niet wat de kar
dinaal bedoelt, want 'la scien
ce' heeft de hart-long-machine
voortgebracht die mijn open-
hart-chirurgie mogelijk maak
te en mijn leven heeft verlengd
met 10 jaar. Diezelfde science
heeft ook de tv voortgebracht
waarop ik op 21-06-'91 in het
programma Spiegels zag hoe
priester-specialisten met per
missie van de bisschop met
veel moeite en speciaal ritueel
de Satan verjoegen uit de
geest van een Amerikaanse.
Zoals ik al zei: ik weet niet
veel. Vraag mij niets. Vraag
het Joost, die mag het weten.
Ook van mij.
-fc
•«w w www
ns m
i II iir 11
«w IP i
Sib5
i jjg|$ r
-
De toekomstige 'skyline' van Breskens op een tekening van de projectontwikkelaar.
1 Vele tonnen zand worden verplaatst voor het ambitieuze project.
foto guido cool
Het sprookje van Bresken
„onze verslaggever
„lo - Drie- tot vierhondl
Lrden hebben zaterd
Leen de grensovergang
-enlo geblokkeerd. Zij dei
J, uit woede, omdat
'luitse grenspolitie enke
toegang weigerden d
et ontbreken van gele
aSpoorten. De Koerden
/op weg naar een g
'„erdische demonstratie
'Be
'Ik ga in Breskens wo
nen'. Een knipoog van
uw kritische en onafhan
kelijke verslaggever naar
sales manager Oswald
Knöpker die vraagt of
het een beetje positief ar
tikel gaat worden. Hij
brengt met groot succes
het rijkeluis-speeltje Port
Scaldis in Breskens aan
de man, luxe apparte
menten met hun voeten
bijna in 't Westerschelde-
water, naast de niet min
der sjieke uitgebreide
jachthaven, en voorzien
van alle gemakken die
verwende bewoners maar
kunnen bedenken. Mooi,
mooi. Waar in godsnaam
nog een kritische noot
vandaan halen? 'Ach,'
zegt Breskens' beeldende
pastor Omer Gielliet, 'de
economie van de rijke
mensen viert daar hoog
tij. Ik keer me af van zo'n
wereld.'
Door Jan Jansen
QUA SKYLINE kan Breskens er
alleen maar bij winnen. Bekijk
het vissersdorp maar eens van de
pont Vlissingen-Breskens - als
tenminste afmerende zeeschepen
en meezeilende' kokmeeuwen je
blik niet vangen.
Hotel De Milliano heeft het sil
houet van een schoenendoos van
Massaschoen; helemaal links,
nog net voor de bedrijvige kra
nen en draglines die Port Scaldis
vorm geven, staat de loods van
Cebeco het havengebied te ont
sieren en van dat appartemen
tengebouw aan het strand gaan
er dertien in een dozijn. Bres
kens moet het hebben van het
water maar is geen schoonheid.
Duwbakken
Nu komt René Coltof haar
schminken. Een hele vooruit
gang. Op papier. Want op het
ogenblik is de projectontwikke
laar nog niet verder dan de inlei
dende schermutselingen. In zijn
opdracht verplaatst Dredging
International uit Antwerpen
50.000 kubieke meter zand en
80.000 ton breuksteen. Een
machtig tafereel, reuzenkranen
die gigantische stenen uit duw
bakken lossen en ronkende
grondhappers met hun uitschuif-
bare armen.
Aan de ene kant geeft het bedrijf
het water vrij spel: de jachtha
ven wordt twee keer zo groot.
Wat Dredging eruit baggert,
wordt aan de andere kant ge
bruikt voor landwinning: op een
strook van 300 bij 100 meter
buitendijks verrijzen Port Scal-
dia, Port Bressia en Port
Flandria, in die volgorde. In to
taal 220 appartementen, studio's
en penthouses; de kleine studio:
waar je in woont en moet slapen;
het grote penthouse: de top. En
alles er tussenin.
Vleugje Mondriaan
Het heeft op glanspapier de be
tovering van een sprookje. Een
fris kleurtje, wat in de folder
'een vleugje Mondriaan' heet,
speelse vormen, op de art im
pression omspoeld door een
diepblauwe Westerschelde,
waarin jachten laveren tussen
oceaanreuzen. 'Ligging, comfort,
privacy, veiligheid en rende
ment' zijn de lokkertjes.
Maar niks voor niks. De prijzen
variëren van twee ton tot zowat
een miljoen. Hoe hoger hoe
duurder, al schrikt dat potien-
tiële kopers kennelijk niet af. De
M
Er wordt druk gewerkt aan de oever van de Westerschelde bij Breskens, waar het 'rijkeluis-speeltje' Port Scaldis wordt aangelegd.
69 appartementen van Port
Scaldia zijn al uitverkocht, Port
Bressia gaat vervroegd in de
aanbieding. Hoe is het mogelijk?
Het moet wel wemelen van de
nieuwe rijken. Ze hadden al een
jachtje liggen in Breskens, net
een erfenisje getrokken of ge
woon goed geboerd als onderne
mers. Het BMW- en Mercedes-
gehalte is hoog op de parking bij
de jachthaven, net als trouwens
dat van de wit-rode nummerbor
den. De helft van de kopers is
Bels.
En zo gaat het: ze zullen nog
rijker worden, want René Coltof
en de hem omringende banken
en andere financiers beloven
gouden bergen. Drie jaar lang
garanderen ze een huurop
brengst van 18.000 gulden per
jaar. Zeker de helft van de ap
partementen zal geen permanen
te bewoners krijgen, maar in de
vakantie-verhuur gaan. Daar
valt een frank of wat.
Omer Gielliet keert zich af
van zo'n poenige wereld'.
Je hoeft geen kritische no
ten uit de pastor te wrin
gen; die zitten er bij hem
ingebakken. „Ik hou me
liever bezig met mensen
die in armoede leven. Dat
is het echte leven, weet je."
De glimmende brochure spiegelt
je schone schijn voor. Zo blauw
is de Westerschelde in werkelijk
heid niet. Grijsgrauw eerder, zil
verachtig op z'n best als het
zonnetje eens schijnt. Maar ook
op het dak van Port Scaldia zal
straks de régen wel eens tikken
terwijl een westerstorm rukt aan
de fleurige vlaggen.
Kopers en verkopers zitten er
niet mee. Het bijna decadente
genoegen van een eigen vinger-
pier in de haven, omringd door
winkeltjes, horeca, een nautisch
centrum, het clubhuis, dat
wenkt. En pottekijkers blijven
op afstand met 'uw persoonlijke
master-key die alleen past op uw
eigen liftschacht/appartement'.
Maar wat heeft Breskens, van
oudsher vissersdorp zonder kap
sones, bovendien platgegooid in
de oorlog, het verwende publiek
nou helemaal te bieden? Je mag
het allemaal tegenwerpen,
Oswald Knöpker zal er geen ap-
dijk. De winkeliers stellen zich
al in op rinkelende beurzen, vis
sers halen de schouders op zo
lang die jachtige types, waarvan
het gros natuurlijk niks van
schepen weet, hen maar niet
voor de boeg varen. Van andere
Bressiaanders is weinig verno
men. Ze zien wel.
De grootste bedreiging voor het
project kwam van verder. Mi
lieuminister Alders lag een tijd
dwars. Buitendijkse apparte
menten vond hij maar niks. Er
moest eens een gastanker los
slaan en door stroom of storm
partement minder om verkopen.
Hij herinnert zich een makelaar
scursus.
„Daar heb ik geleerd dat drie
factoren de doorslag geven bij de
verkoop van onroerend goed.
Ten eerste de ligging, ten tweede
de ligging en ten derde de lig
ging. En die is hier natuurlijk
uniek."
Want kijk maar voor je: het
eeuwige gewoel op de rede van
Vlissingen van ver reizende
schepen; terwijl achter je rug de
boer in West-Zeeuws-Vlaande-
ren voortploegt. „Een afbraak
kot op een toplokatie is meer
waard dan een luxe villa op een
plaats die niet in trek is." En wie
mondainer vertier zoekt, zit van
uit Breskens zo in Knokke,
Brugge of Gent.
Breskens zelf reageert lakoniek
op al dat nieuwe fraais achter de
richting Port Scaldis worden ge
stuwd, onstuitbaar de boeg prie
mend in het verblijf van on
schuldige vakantiegangers... Hij
moest er niet aan denken.
Plaatselijke en provinciale poli
tici verweerden zich hand in
hand met de projectontwikke
laars. Ze belaagden de minister,
dat hij Breskens dat beetje luxe
toch niet mocht misgunnen en
dat zijn rampscenario wel erg
science fiction was. Maar de fer
me Alders liet zich pas overtui
gen door een degelijke risicobe
rekening: de kans op zo'n aanva
ring is eens in de vier miljoen
jaar.
René Coltof
Daaraan durfde de minister de
bewoners van Port Scaldis wel
blootstellen, zodat het geestes
kind van Lex Verstraeten, West-
Zeeuws-Vlaams ondernemer die
wereldwijd de allermoeilijkste
funderingen slaat, nu dan toch
uit de klei kan worden getrok
ken. En dan te bedenken dat het
allemaal begonnen was om de
jachthaven, zijn grote liefhebbe
rij, uit te kunnen breiden.
Dat bleèk als zelfstandig project
onbetaalbaar maar de vinding
rijke man van de palen had een
gouden connectie in de persoon
van René Coltof, een rechtgeaar
de Zeeuwse handelaar in onroe
rend vakantiegoed, die al dui
zenden toeristen onder de pan
nen hielp, onder meer in het
spraakmakende Port Zélande
aan het Grevelingenmeer. Coltof
weet dat er zat geld rondslingert
en ruikt het op afstand. De twee
gingen dus in zaken en wisten de
benodigde 75 miljoen gulden
voor het totale project vlot zo
links en rechts uit beurzen te
kloppen.
Eigenlijk was Alders de enige
dwarsligger van betekenis. Is er
nog een natuurbeschermer die
wat aan te merken heeft? Want
een stukje schor gaat er wel
verloren en als verrijking van de
Zeeuwse skyline zullen land
schapsliefhebbers zulke gebou
wen niet beschouwen. De reactie
van de West-Zeeuws-Vlaamsë
natuurbeschermingsvereniging 't
Duumpje was voorspelbaar ne
gatief. Maar met die 'milieuman
nen' valt dezer dagen ook wel
wat te regelen, bleek de project
ontwikkelaars.
Het Duumpje - welluidende dia
lect-aanduiding van het aan
doenlijke winterkoninkje- was
in voor een ruilhandeltje: Jullie
mogen bouwen, maar dan help je
ons van het schorrengebied bij
Nummer Een een mooi vogelre
servaat te maken. Zodat nu de
wagens met grond en zand aan
en af rijden tussen Breskens en
de drie kilometer oostelijker ge-
sterdam (anp) - Ongel
000 mensen hebben ka
1 acte de présence geg|
de viering van Roze Ze
in Amsterdam.
ie manifestatie was bego
iet een oecomenische vierii
Amsterdamse Wester],
iden zal er in de kerk z\
■kust en geknuffeld, geld
gedanst zijn als tijdens
jening van de Roze Zate]
iet thema van de dienst,
ruim 1500 homosekj
jannen en lesbische vroi
rerd bijgewoond, was 'met
lust'.
ie viering was georganil
lor het Landelijk Koördir]
,t groepen kerk en hom'1
aiteit (LKP) en Verkeerd]
inden, het netwerk van lf
:he vrouwen in en ron<
ierken.
een feestelijke tocht vail
lam door de stad verzamelt;
lass'a zich op het Museumj
'aar viel de viering van
samen met de slë
lifestatie van Europride, hel
ival voor homo's en lesbit
lat vanaf, 15 juni in Amste]
gehouden.
ie bonte stoet voerde i
eer twintig praalwagens
taarop mannen en vrouwe;
ran hun meest uitdagende
heten zien. De duizenden
iptocht deden onderweg hl
nomonument bij de Weste|
fln. Volgens depolitie i
•ootscheepse festijn in rj
;ende sfeer verlopen,
lp het Museumplein ston
:oot podium opgesteld,
iuzikanten optredens ve:
len en waar diverse sp'
;ich sterk maakten voor re
'au homo's en lesbiennes,
lij werd de zorg uitgespl
iver de groei van extreem-3
Europa.
ie organisatie van Eurci
ïoest het grote slotfeest J
Sporthallen Zuid wegens gl
irek afgelasten. Andere, kil
feesten, verspreid over da
randen wel gewoon doorga
lok in New York vond dit
end een grote homo-manifi
foto camille scheisi«| Jlaats. HonderdduizendeJ
oioseksuelen herdachten
legen dijk bij de buurtsct genoemde Stonewall-relli
juni 1969. Toen liep eei|
«ssen politie en enkele
u het café Stonewall lm
Zoveel concessies y/kse W1^k Gl]e®nwil
/->■ iv i i „m® P °P een complete vi
Omer Gielliet met genei teen honderderf agent
zijn te doen. De Breskef :venzoveel homoseksuelen
geestelijke kan nauwe!
begrijpen dat zoveel k
pers zich in de luren lal
leggen. „Aan dat vuile®
ter, van die smerige fall
ken?" Hij zou niet wille»
Nummer Een.
Naar een ontwerp van de Bij
selse architect Mare Corbiau -
gint de Belgische
Ibens in augustus met de
van Port Scaldia, de andere»
gebouwen volgen uiterlijk
jaar later.
Komt het eruit te zien als
plaatje? In het tijdelijk Info®
tiecentrum aan de ji
laat verkoper Oswald
wat materialen zien, die
toepassen in de gebouwen et
kopers over de streep
trekken. Hier, de frisrode st®
bestendige dakpannen. En
dacht je van het hout voor
balkons, onverwoestbaar,
bruin wordt straks grijzig
het echter lijkt.
Zoals ook de speciaal ge'
gevelsteen op voorhand een
weerde indruk maakt.
Het lijkt allemaal mooi,
weinig tegen in te brengen'
de vraag bekruipt je of de
komstige bewoners ge— -.
ben aan de echte zonneheflj
Omer Gielliet, die liefst
hakt uit oude bomen en s
ken, staat er met zijn rug
toe. „Die mensen steken W»
in 't zand." Zal ik de verb
naar Breskens nog maar
uitstellen?
PE MEERDERHEID krijg
rfreen valt nu over
zetten de goede verhoi
gemene commentaar.
Jr Br|tten mogen grot
integratie van Europa e.
~,yveer eens tegenstem
neer argument aan. En
af Parijs-Bonn heef
bekokstoofd. Buiten all
uo k °'ets kwaad bloe
mazing wekken. De
lanri°<plop®rs richtin9 B
ni dat zichzelf nog a
B^straffeloos voor het
Franorn,vreemd gewees'
s"Duitse hoogmoe
'bal* j0m°ha <ïient men elkaa
Schild' andere' binna
(vati 1 de Britten
Dn/ 'n de wiin doen.
veer Z')n Verzet te9en
Wat krediet ve.
W/-In ziip e'gen pa
Wat L 'ioch n°g door
41 „n ^e Britse eerste
<omeUPehaene in de
Premie kandidaat zifn
oshie V/Wel nihil-
Lonrie gehracht. De re
lier K®n aanvaardbare
moet dus vo
i hoed toveren. H
moe'
weer
-urop
Gaat I
JatkE
zo
<ome
Prerr
Posit
f
