Ruanda: een tombola van leven en dooi commissie:
Paar:
Machtsstrijd tussen bestuur en Justitie in Hollandia
I
Zegel
DE STEM-
Kok. Bolkesi
DE STEM
Terug naar c
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
iëSTEM
Grootouders
Leve
een Vorst
ZATERDAG 25 JUNI 1994 j|
De vooroorlogse
zondagmiddag
wandelingen ein
digden, met een puntzakje
suikerbonen van Jamin, altijd
in de woonkamer van mijn
opoe en opa, waar de koffie
kopjes dan al op het dienblad
klaarstonden. Het was een
groot vertrek dat aan de keu
ken grensde en dat door twee
schuifdeuren verbonden was
met een voorkamer die aan
de straat lag.
In die woonkamer, waar op
zondagmiddag de getrouwde
kinderen met hun man of
vrouw en de kleinkinderen sa
menkwamen, voltrok zich ei
genlijk het hele leven van
mijn grootouders. Daar had
den zij al de jaren van hun
kinderijke huwelijksleven
doorgebracht, aan de ronde
tafel gegeten, zich gewarmd
aan de plattebuiskachel die
een heel eind de kamer in
stak vanonder een schoor
steenmantel waarop in het
midden een crucifix onder
een glazen stolp stond, geflan
keerd door talloze portretjes
van overleden familieleden,
bruidsparen en communi
cantjes. In de lijst van de hoge
spiegel die daarboven bijna
tot aan de zoldering reikte,
zaten zwartomlijnde rouw-
prentjes waarop wij werden
gemaand te bidden voor de
zielerust van een oom of tante
die godvruchtig in de Heer
was overleden.
In een zijwand van dat woon
vertrek bevond zich ook de
bedstee, een ondiepe kast met
twee deurtjes, waarachter een
wit gordijn hing dat, wegge
schoven, uitzicht bood op de
veiligste slaapplaats die men
zich denken kan en die tege
lijk van een initimiteit was die
men nu nog wel voor amou
reuze taferelen in ondeugen
de historische rolprenten be
nut.
Alles had in die kamer zijn
vaste plaats, de begonia's en
fuchsia's in aardewerkpotten
op een schoteltje in de ven
sterbank, de krant die twee
maal per week verscheen in
de hanger bij het raam, de
asbak midden op de tafel.
Mijn opoe zat altijd in een
zwarte, hooggesloten japon in
haar armstoel rechts naar de
kachel om vandaar door haar
schubertbrilletje alles en ie
dereen in het oog te houden
en haar ongevraagde, meestal
nogal vrijmoedige adviezen te
geven over kleding, opvoe
ding, verkering en goede ma
nieren. Mijn opa, die al vroeg
doof was en zich daarom vaak
in de voorkamer terugtrok,
besnrak met zijn zoons en
schoonzoons de politiek van
de jaren dertig en het was uit
zijn mond dat ik voor het
eerst de namen van Hitier en
Chamberlain hoorde.
Een dokter kwam er zelden in
huis. Mijn opoe kende immers
als een voortijdige Zalker
Klazien zelf tegen alle moge
lijke klachten en kwalen be
proefde huismiddeltjes en
meende overigens dat bij be
kende kinderziektes als maze
len, bof en waterpokken de
natuur haar werk wel zou
doen.
Zij was vertrouwd met de ele
menten. Voor haar planten,
die ze koesterde als kinderen,
ving ze regenwater op in een
zinken teiltje naast de keu
kendeur, wij moesten om de
groei daarvan te helpen be
vorderen in een jampotje koe
mest gaan scheppen in een
naburig weiland, onweer be
streed ze met een palmtakje
dat ze in een schaaltje met
wijwater dompelde alvorens
er de vier hoeken van de
kamer zegenend mee te be
veiligen. In haar aanwezig
heid kon niets ons bedreigen,
wat er ook gebeurde.
De ouderdom kroop met reu
matiek en aderverkalking in
hun lijf omhoog. Met hulp
van de kinderen en kleinkin-
derern, die boodschappen de
den en elke dag even moesten
gaan kijken hoe opoe en opa
het maakten, wisten ze zich
tot op hoge leeftijd te redden.
Aanleunwoningen en bejaar
denflat hebben zij niet ge
kend. Een zuster van het Wit-
Gele Kruis kwam hen in hun
laatste levensdagen liefdevol
verplegen. De pastoor diende
hun troostend de Sacramen
ten van de Stervenden toe.
Als ik nu met Allerzielen aan
hun door onkruid en steen-
pest overwoekerde zerk sta,
besef ik hoe ook wij overgele
verd zijn aan de grote maat
gang van de onverbiddelijke
tijd.
Wat een voldoening om met een volgeplakt zegelboekje aan de
kassa te verschijnen en daar echt geld voor terug te krijgen. Of om
een royale keus te maken uit fraaie handdoeken, badlakens en
washandjes en deze te kunnen verwerven met een aantal spaarkaar
ten, als karton zo stijf door het laagje gratis plakzegels. Alleen al
dat streven om het laatste vakje van de spaarkaart te bereiken.
Nu is de 'Primeur Card' bedacht, een chipkaart waarmee je in
winkels kunt betalen en dat tevens als zegelboekje fungeert voor de
elektronische opslag van zegeltegoeden, punten en andere acties van
winkeliers.
Het wordt gepresenteerd als Vooruitgang. Maar het is ook Verlies.
Het spaarbankboekje van ooit was toch ook veel spannender dan
de plusrekening van vandaag. (HC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65, 4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, S 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, S 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per halfjaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice S 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881,
zondag van 18.30 tot 20.30 uur076-236242/236911
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. f
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345. s
inenHaag (anp) - Het experi-
met de genetisch aange-
te stier Herman moet
orden voortgezet. Tot die
clusie komt de commissie-
'noreman in een rapport dat
Weren naar de Tweede Ka
rris gestuurd.
L experiment met Herman
Een jongen loopt voorbij een auto, waarin soldaten zitten.
FOTO ANP
De jonge zwaar bewapende
RPF-soldaat is onverbiddelijk.
In het verlaten bergland van
Ruanda op zo'n veertig kilo
meter van de hoofdstad mogen
we niet samen verder. Allain
Frilet van de Franse kwali
teitskrant Libération moet de
auto uitstappen. Alle Fransen
moeten Ruanda verlaten, al
thans in het tweederde deel
dat in handen is van het Ruan
dees Patriottisch Front (RPF).
Tot zijn grote frustratie wordt
Frilet naar Uganda gedepor
teerd. Het voorval tekent de
nieuwe spanningen in Ruanda.
Sinds eenheden van het Franse
leger gisteren vanuit Zaïre het
westen van het land binnen
trokken, moeten buitenlanders
in Ruanda oppassen.
Door Dirk Mellema
In Kigali, de Ruandese hoofdstad waar
al weken een verwoestende oorlog
heerst, zijn de jonge RPF-soldaten ze
nuwachtig. Iedere blanke die alleen
loopt, een hoogst ongebruikelijk beeld
in het huidige Kigali, loopt extra ge
vaar.
„Je bent een Franse spion, je bent een
Franse spion," sist een jonge RPF-sol
daat. Hij dreigt met zijn machinege
weer. Binnen een fractie van een secon
de sta ik met benen en armen wijd
tegen een muurtje. De jongen fouilleert
me. De door de VN verstrekte perskaart
wekt nog meer woede op. Hij ziet
slechts de letters V-N en helaas niet de
rode P van pers. En ook de VN is
momenteel niet bijster populair bij het
RPF.
Er passeert een oude bestelauto. In de
open laadbak zitten jonge Tutsi-solda-
ten, met wie ik de avond tevoren nog
Dit Ruandees kind
Kigali.
bruine bonen met rijst at. Zij kalmeren
hun jonge collega-strijder en bevrijden
mij. De knaap moet zijn wapen bij een
commandant van het RPF inleveren.
Het is niet alleen de komst van de
Fransen die de redelijk gedisciplineerde
RPF-soldaten soms onberekenbaar
maakt. De meesten zitten ook vol ver
driet en frustratie. Velen hebben na een
glorieuze verovering van Ruanda
slechts de lijken van hun familieleden
aangetroffen.
Slachtoffers van de volkerenmoord van
de afgelopen maanden. Een goed voor
bereide volkerenmoord, waarvoor het
afgelopen jaar door de nu gevluchte
regering honderden gewapende milities
zijn opgeleid.
De commandant verontschuldigt zich
voor de 17-jarige RPF-soldaat André,
die dacht een Franse spion gevangen te
hebben. André was al van het front in
het westen teruggetrokken omdat hij te
zeer ontdaan was. In de vorige week
door het RPF veroverde stad Gitarama
trof hij slechts de graven aan van zijn
vader, twee zusjes en broertje. Zijn
moeder woont in Zaïre. André maakt
deel uit van het totale gekkenhuis dat
Kigali heet.
Een stad waai het soms enkele uren
rustig is maar dan plotseling breekt de
hel los. Soms hele nachten en dagen
lang. Inslaande granaten, ratelende mi
trailleurs en machinegeweren verande
ren de stad in een tombola van leven en
dood. Vooral de laatste dagen, sinds de
Franse bemoeienis, zijn de beschietin
gen heviger dan ooit tevoren. Hoeveel
slachtoffers en per dag vallen, houden
de partijen geheim. Ze begraven hun
doden in stilte.
Een kleine vingerwijzing is dat na een
dag van duizenden schotenwisselingen
zo'n vijfhonderd mensen zich bij het
ziekenhuis melden met schotwonden.
Waarschijnlijk, schatten artsen, is dat
nog niet de helft van het werkelijke
aantal gewonden. Dagelijks moeten er
minstens tientallen zo niet honderden
doden per dag vallen.
Het RPF beheerst het grootste deel van
de hoofdstad. Alleen de oude stad en
een hoge strategische heuvel (Kigali
Mountain) zijn nog in handen van de
regeringstroepen en de extremistische
milities. Een oud franciscanerklooster
direct achter het hoofdkwartier van de
Verenigde Naties is nu een basis van het
RPF, waar het redelijk veilig toeven is
in een spookstad met leegstaande, ka
potgeschoten gebouwen. Iedereen is ge
vlucht of vecht mee. Slechts in de oude
stad zijn nog vele onschuldige burgers,
die langzaam maar zeker gijzelaars
worden in een belegerd getto.
In het oude klooster echter klinken de
ontploffende 'bommen en granaten'
door de dikke muren wat doffer, wat
minder verontrustend. Er zijn door het
RPF enkele kamers voor bezoekers ge
reserveerd, zoals de priesters dat ook
ongetwijfeld deden. Priesters? Ja, waar
zijn eigenlijk de originele bewoners van
'dit franciscanerklooster? RPF-soldaat
Tony loopt na deze vraag naar de
achterzijde van het klooster en wijst op
een massagraf. Daarin zijn acht non
nen, dertien priesters en een onbekend
aantal vluchtelingen begraven, die in
het klooster bescherming hadden ge
zocht tegen de moordende milities.
Enkele dagen 'nadat president Juvinal
Habyiramana op zes april was ver
moord, is het klooster door een bende
overvallen. Iedereen werd naar de kel
der gebracht en vervolgens werd er een
slachtpartij aangericht. In het gras op
het midden veldje van het klooster lig
gen na enig zoeken nog wat gouden
kettinkjes met kruisjes. In de kamer
waarin ik slaap ligt een boek over de
geschiedenis van het christendom in
Afrika. Er valt een kerstkaart uit. Op de
achterkant staat in het Nederlands:
27-12-93,
Beste George,
Dank voor uw kaart, een kerstkaart in
Afrikaanse stijl nog wel. Nogmaals be-
heeft samen met 2000 andere vluchtelingen onderdak gevonden in een keil
foto
dankt.
Uit het opschrift op de deur van kamer
vijf blijkt dat deze toebehoorde aan
Jean Pierre Nolf.
De jonge RPF-soldaten gebruiken het
klooster als onderkomen omdat het
dicht bij de basis van de VN in Kigali
ligt en daarom redelijk veilig is. De
enige overlevende van de massamoord
in het klooster is de hond. Een ongelo
felijk lief en vermagerd beest, opgevoed
door de priesters in het massagraf.
's Avonds in de door een kaarsje ver
lichte eetzaal van het klooster worden
de doorgaans zwijgzame RPF-soldaten
vertrouwelijker. De jongste is veertien,
de oudste 32. Zonder uitzondering zijn
ze geboren in een van de' buurlanden
van Ruanda. De meesten in Uganda en
Burundi, maar ook Zaïre en Tanzania.
Hun ouders zijn in de jaren vijftig en
zestig uit Ruanda gevlucht. Meestal
waren het Tutsi's maar ook Hutu's
namen destijds de wijk.
„Onder de RPF-soldaten bevinden zich
steeds meer Hutu's die zich bij ons
aansluiten," verklaart Tony (28). Hij is
in Uganda geboren. Zijn ouders vlucht
ten in 1959. Tony: „Ik was soldaat in
het leger van president Museveni van
Uganda, toen nog een guerrillaleider in
de jungle. Nadat Museveni de Ugandese
dictator Obote had verdreven,, kregen
wij - de kinderen van Ruandese af
komst - posities in het Ugandese leger.
In het diepste geheim richtten wij het
diepste geheim in 1987 het RPF op. Nu
vier jaar geleden deserteerden ongeveer
drieduizend van ons totaal onverwacht
uit het Ugandese leger. Wij bestormden
in onze Ugandese uniformen de noord
grens van Ruanda. Voor Museveni, die
op dat moment in New York verbleef,
kwam die actie totaal onverwacht. Via
de radio vernam hij dat het Ugandese
leger Ruanda was binnengevallen. Pas
later werd duidelijk dat wij deserteurs
waren uit het Ugandese leger, die te
rugwilden naar hun vaderland."
Tony vertelt met glinsterende
die eerste jaren in Uganda. Deoi
RPF-soldaten vallen hem telkens
aanvullende details in de rede. Des
is vertrouwelijk en spontaan in dei
kamer in het donkere klooster. Er
geen ruimte voor toneelspel of fabelt;
Plotseling is er een enorme knal
een inslaande granaat vlakbij,
afzwaaier," zegt Tony. Iedereen eet:
tig door van zijn bruine bonen met:
Deze nacht van donderdag op vrij]
zijn de beschietingen zwaarder
ooit. De BBC meldt dat de eerste
troepen het westen van Ruanda
binnengetrokken. De RPF-soldaten
loven niet dat de Fransen louter
humanitaire redenen zich met de
in Ruanda bemoeien. Daarvoor zijn
te lang bondgenoten geweest vat
verdreven Hutu-regering.
„Tegen de tijd dat de Fransen
hebben bereikt, zullen wij de stad
maal in handen hebben," zegt
strijdlustig.
„De Fransen komen echter niet
Kigali," zegt generaal Dallair, de
mandant van de kleine VN-eenheid
Kigali, die zich beperkt voelt door
weinig manschappen en te weinig mi
delen.
Dallair: „De Fransen beperken zid
het zuidwesten van Ruanda, dat ut
handen is van de regeringstroepei
ze dat niet zouden doen, zou
meer onschuldig bloed, xlogien enlil[
in dit land de laatste maanden al
noeg gebeurd. Volgens mij is er
nooit een oorlog geweest waarin zr
mensen in zo korte tijd zijn vermt
Ik hoop dat de wereld er iets van leef.
Eindelijk is er dan aan het eindevani
dag nog goed nieuws. Journalist
Frilet stapt onverwacht het kl(
binnen. „Het RPF," zegt hij, ,1
ingezien dat het toch beter is mij ii
land toe te laten. Nu kan ik
landgenoten, die idioten, tenminste»
het front begroeten," grijnst hij
IVan onze Haagse redactie
Den Haag - Een ingelaste, i
gjrie paarse onderhandelaar
j(VVD) en Van Mierlo (D66)
lijk maken of de vorming
kabinet mogelijk is. Een
maandag of mogelijk dinsda
j)e zondagse sessie willen Kok,
.Bolkestein en Van Mierlo vooral
[gebruiken voor een 'een nadere
I verkenning' van de mogelijkhe
den om de afstand die er tussen
ide partijen nog is te overbrug
den Daarbij is cruciaal of PvdA
ten WD nader tot elkaar weten
[te komen op het punt van de
I bescherming van de koopkracht
lvan de laagstbetaalden. Voor de
IpvdA is dat van wezenlijk be
llang; de WD vindt de inkomen-
sproblematiek ondergeschikt
[aan het nemen van maatregelen
[voor het scheppen van nieuwe,
extra banen.
Bolkestein ontkende dat deze ïn-
l gelaste overlegronde nodig is
omdat de informatie vast zou
zitten. „Dat verband zie ik niet.
We gaan zondag gewoon de af
ronding van deze informatie
lvoorbereiden." Bolkestein schal
de kansen op het totstandkomen
van een paars akkoord op 5(
procent.
I De drie onderhandelaars hebber
zich gisteren vooral bezig gehou-
l den met onderwerpen die ligger
[buiten de zo gevoelige driehoek
[van werk, rechtvaardige inko^
mensverdeling en het gezondma-
van de rijksuitgaven. He'
I gaat dan om onderwerpen al
I ontwikkelingssamenwerking, re
j latie openbaar vervoer en auto
1 gebruik, infrastructuur, illegale:
j en asielzoekers.
f Op dit laatsfe punt staat D6
tegenover WD*" en PvdA. Va
Mierlo wil het hoger beroep i:
adv
'n
In de Nederlandse kolo
nie Nieuw-Guinea speel
de zich in het begin van
de jaren zestig een
machtsstrijd af tussen
het ambtelijk bestuur en
Justitie. Het bestuur, ge
steund door het ministe
rie van Binnenlandse Za
ken in Den Haag, won.
De procureur-generaal
Von Meyenfeldt, die de
huidige procureur-gene
raal bij het hof in Den
Bosch Gonsalves wegens
wandaden voor de rech
ter wilde brengen, ruim
de het veld. Een recon
structie, aan de hand van
de radio-uitzending van
de VPRO-binnenlandru-
briek Argos.
Door Hans Rube
Den Bosch - Het toenmalig amb
telijk bestuur in Nieuw-Guinea
heeft zich met hand en tand
verzet tegen de vervolging van
controleur R. Gonsalves. Het
'landsbelang' eiste dat de be
schuldigingen van de procureur-
generaal te Hollandia, G. von
Meyenfeldt, tegen de huidige
procureur-generaal bij het ge
rechtshof in Den Bosch buiten
de publiciteit bleven.
Noch het kabinet, noch de Ka
mer werden door de gouverneur
Platteel in Nieuw-Guinea van
alle feiten op de hoogte ge
bracht.
Dit bleek gisteren uit de tweede
uitzending van het VPRO-radio-
programma 'Argos' gewijd aan
de 'kwestie Gonsalves'. Procu
reur-generaal bij de Hoge Raad
mr. G. Langemeyer kon zich in
1960 niet voorstellen dat de in
Nederlands Nieuw-Guinea van
moord, doodslag en mishande
ling verdachte ambtenaar mr. R.
Gonsalves moest worden ontzien
omwille van dat landsbelang.
Langemeyer schreef dat 34 jaar
geleden aan Von Meyenfeldt in
een persoonlijke brief.
Er blijkt uit de geheime justitiële
stukken, 'die de VPRO gisteren
openbaarde, op Nieuw-Guinea
een ware machtsstrijd te zijn
gevoerd tussen het hoogste amb
telijke bestuursapparaat en Jus
titie - het Hof in Hollandia.
De rechterlijke macht probeerde
een onderzoek tegen Gonsalves
van de grond te krijgen. Platteel
wilde dit hoe dan ook voorko
men. Het Hof in Hollandia riep
de hulp van de Hoge Raad in
Nederland in, Platteel vroeg en
kreeg steun van minister Toxo-
peus en staatssecretaris Bot, bei
de van Binnenlandse Zaken.
Het conflict draaide uit op een
web van intriges, spionage, leu
gens en machtswellust. Uit de
geopenbaarde stukken komt een
ontluisterend beeld naar voren,
van koloniale Nederlandse be
stuurders begin jaren zestig in
Nieuw-Guinea, die met alle mo
gelijke middelen hun wandaden
voor de buitenwereld verborgen
wilden houden.
Voormalig politiecommissaris
Van Klinken, nu woonachtig in
Australië, zei in Argos: „De ko
loniale regering wilde de affaire
Gonsalves onder de mat vegen.
Publiciteit was niet goed. Het
moest in de doofpot."
Vanuit Nederland wordt dan een
politieambtenaar naar Nieuw-
Guinea gestuurd, die het dood
schieten van de Dani's moet on
derzoeken. „Op hem werd druk
uitgeoefend door de gouverneur
en de resident. Hij mocht niets
vinden. Het bestuur vroeg hem
een vals rapport uit te brengen.
Daardoor kwam hij in moeilijk
heden, want het was een eerlijke
man.
Ook Van Klinken zelf kwam in
de problemen, hij wilde niet dat
zijn agent valse getuigenissen
optekende. „Ik zou ontslagen
worden als ik druk op hem zou
uitoefenen. Men wilde geen pu-
Gonsalves.
bliciteit. Daarop kreeg ik een
gesprek met Platteel. In een brief
aan de minister in Nederland
heb ik gemeld welke terreur er
werd uitgeoefend door het be
stuur in Nieuw-Guinea. Daarop
boden ze me aan om maar een
half jaar met studieverlof te
gaan. Ik moest weg uit Nieuw-
Guinea, gewoon weggepromo
veerd."
Ook Von Meyenfeldt krijgt geen
voet aan de grond. Hij meldt zijn
superieuren in Nederland dat hij
wordt tegengewerkt, de verdach
te Gonsalves niet te spreken
krijgt, en ook dat de gouverneur
en de resident hem niet als ge
tuigen te woord willen staan. Hij
vraagt advies aan de procureur-
generaal van de Hoge Raad in
Den Haag. Welk oordeel moet
hij verbinden aan het argument
dat zijn onderzoek het landsbe
lang schaadt? Von Meyenfeldt
acht dat namelijk een 'zeer ern
stig te nemen argument'. Tevens
heeft hij het gevoel dat de resi
dent en de gouverneur zich zelf
gecomprommiteerd voelen door
het onderzoek.
De procureur-generaal Lange
meyer antwoordt op 11 augustus
1960. Hij signaleert de contro
verse, maar stelt dat Von Meyen
feldt de volledige medewerking
moet krijgen op het eiland in de
oost. Onderzoeken naar ambte
lijke misdragingen in den vreem
de zijn volgens hem op dat mo
ment niet in strijd met het lands
belang. Daarnaast zegt de pro
cureur-generaal dat Von Meyen
feldt op zijn sympathie kan re
kenen, maar dat hij nog niet
voldoende gegevens en feiten
heeft om de zaak in zijn geheel
op waarde te schatten.
Von Meyenfeldt hervat het on
derzoek naar Gonsalves. Hij eist
de resident te mogen verhoren,
maar gouverneur Platteel komt
opnieuw in opstand. Hij gelast,
in een bulderende tweestrijd, dat
Von Meyenfeldt zijn onderzoek
opschort. Die weigert dat, omdat
dat zijn inziens in strijd is met
'een goede justitie'. Platteel
schakelt staatssecretaris Bot in,
Von Meyenfeldt beschuldigt
daarop Platteel van het frustre
ren van zijn onderzoek.
De verstandhouding daalt tot
een dieptepunt. Ook Von Meyen
feldt schrijft aan Bot, dat het
kabinet op een schandelijke wij
ze door de gouverneur en zijn
bestuur op Nieuw-Guinea wordt
voorgelicht: „Men ondermijnt
■het gezag van Justitie en stort
zich op die manier in het misda
dig optreden van een autoritair
bestuur."
Von Meyenfeldt wil naar Neder
land om daar Gonsalves te ver
horen. Platteel weigert hem te
laten gaan, onder verwijzing
naar de komst van minister van
Binnenlandse Zaken Toxopeus
naar Nieuw-Guinea. Von
Meyenfeldt schrijft opnieuw
naar Bot, doet zijn beklag over
Platteel. Gonsalves is inmiddels
op huwelijksreis, waardoor de
PG kostbare tijd verspeelt.
Tijdens het bezoek van Toxo
peus spreekt Von Meyenfeldt
driemaal met de minister en ver
telt hem hoe hij voortdurend
wordt tegengewerkt bij zijn na
vorsingen en hoe de regering
door het koloniaal bestuur wordt
misleid. „Tegen mij is een ge
ruchtencampagne op gang geko
men. Men schetst mij als een
staatsgevaarlijk individu. Mijn
vrouw en ik hebben er in de
privésfeer last van."
Uiteindelijk mag Von Meyen
feldt Gonsalves toch verhoren, in
Den Haag bij het gerechtshof,
als hij terug is van zijn huwe
lijksreis. Bij hetzelfde Hof is de
schoonvader van Gonsalves
raadsheer.
Gonsalves wordt door de PG
beschuldigd, maar Von Meyen
feldt vraagt zich publiekelijk af
hoe schuldig zijn meerderen zijn.
Gonsalves was slechts een expo
nent van dat bestuursbeleid. El
ke controle van Justitie bij de
pacificatie van Baliemvallei
werd immers door hen buiten
werking gesteld. De Nederlandse
regering is nooit van de ware
toedracht van de schietpartijen
en de mishandelingen op de
hoogte gesteld. Ook was al lang
op bestuursniveau bekend dat
Gonsalves overspannen was, en
vervangen had moeten wordi
„In pure eigenwijsheid, j
lijke eigenwijsheid, hand!
men hem."
Von Meyenfeldt staat daav
een dilemma. Gonsalves veroj
gen of niet. Hij wikt en weegt,fj
oordeelt dat 'de controleur G"
salves buiten vervolging
blijven mits aan drie za
wordt voldaan. Het parle»!
moet een einde maken aan»!
schromelijk falen van het beltl
in de Baliemvallei, en tegen «I
resident en de gouverneur fflf 1
ten zeer strenge administratis!
maatregelen worden genoiffij
En er moeten hervormingen^,
men die een verantwoord just1®'!
eel beleid in de toekomst was
borgen.
De hoogste politieke bazen i
Von Meyenfeldt inmiddels 1
Hij mag niet terug naar NieW'l
Guinea. Men stelt dat hij *1
beschuldigingen aan het bestu-
daar niet kan waarmaken.
nister Toxopeus stuurt
Meyenfeldt daarover een g#
mige brief. „Van bemoeili]®1
van uw taak is niets gebleken.
De oud-minister kan zich dat
in 1994 niet meer herinner®, j
„Gesuggereerd wordt dat alles I
de doofpot is beland. Ach,
affaire is 35 jaar geleden, »l
van die doofpot is helemaal®'!
waar, de kranten hebben era g
tijds vol mee gestaan."
De regering oordeelt in 1
het beleid van het bestuur
Nieuw-Guinea gerechtvaart
was. Gonsalves wordt niet t
volgd. Hij krijgt een nieuwea
stelling in Nieuw-Guinea-
aan de overige voorwaarden
Von Meyenfeldt wordt niet f
daan.
Von Meyenfeldt, zwaar
terd, vraagt en krijgt
procureur-generaal in -■•- g
dia. Onder de voorwaarde
verder zijn mond houdt,
hij zijn oude baan als^e
van justitie terug. Hij
promotie maken.
Preston Palace in Alme
een unieke all-in-formij
p.p. voor de overnacj
maaltijden en consumpf j
Daarnaast vrij gebruik j
fietsen en alle sport-1
spelfaciliteiten. I
Info: 0546-542121. Bc|
0546-542125.(o.v.v.I
Preston Palace. Hotel,
ONDERWIJS IS investeren
komst? Die van de gemeenst
Vijfentwintig jaar geleden s
kaal. De 21e eeuw vroeg de:
Een goed studiefinanciering^
zou de toekomst slechts
welgestelden. En er was n
voor de komende maatschag
Na jaren van discussie kwa
®n leningen. Omdat het eer
'enger afhankelijk te laten
°ude heer, werd de uitkerii
ouder die het makkelijk kon
bedrag van de basisbeurs ni
net beurzenstelsel wordt t
daarom beknibbeld. Wie vat
en steeds meer. Terecht,
want investeren in je eige
dwar$ terug. Naderhand
verdiende inkomen eenvouc
"et klinkt allemaal redelijk,
van welgestelde ouders, toe
studieschuld aan hun carri
9'ng van de basisbeurs nau'
S'mpelweg een snipje meer
voor de anderen loopt d
wellicht een belemmering
weet dat een academische t
terugbetaalt.
Waarom, nu er te weinig g
oiering voor iedereen, niel
mensafhnakelijke systeem®
°or hun kroost kunnen
®a.rorP dat niet gekoppeld
sting? wje zonder stud
taalt via een extra heffi1
nor?' Énigen we eindelij
yeiijke monniken.
's het idee dat een 18-j
9oen hoeft te hebben,
verworvenheid? En al dii
Q '?®n don? En al die pla:
daa tend? De doorsnee sfl
om stoppen met de bijl
