Gewelddadige 'pacificatie'
van een steentijd-volk
CPB r
op 13
extra
'Ik ben keihard waar nodig, maar ook genuanceerd
lustitie ii
jmet asiel1
Hervormde synode zoekt antwoord op het 'ongeloof van deze tijd
Vi
icr jaai
Werk
-DE STEM-
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
PE STEM
Gonsalves trad volgens getuigen hard op tegen oervolk in Nieuw Guinea
poor plannen pi
ZATERDAG 18 JUNM994 j|
Nauwelijks als zoda
nig opgevat en ook
door de beminde
gelovigen doorgaans met on
verschilligheid beschouwd
heeft zich de laatste decennia
binnen en buiten de kerk een
beeldenstorm voltrokken die,
minder gewelddadig van aard
dan die welke zich aan het
begin van de Tachtigjarige
oorlog voltrok, waarschijnlijk
uiting is van een diepergaand
schisma dan bij de Hervor
ming in de loop van de zes
tiende eeuw kon worden
waargenomen. Was ze toen
immers toch vooral een po
ging om bepaalde, in het oog
van de strenge reformatoren
ontoelaatbare devotionele
uitwassen te bestrijden die de
werkelijke religieuze beleving
dreigden te vertroebelen, het
heeft er alle schijn van dat in
het recente verleden met de
neogotische altaarretabels,
houten heiligenbeelden en
kalkstenen madonna's ook de
vroomheid zelf is opgeruimd.
Of naar het museum van reli
gieuze curiositeiten is verban
nen.
In de jaren dertig waren er in
het zuiden nauwelijks stadjes
of dorpen te vinden waar niet
op een kerkplein of in dé
voortuin van een klooster een
hardstenen Christus Koning
stond naar wie, exulta et lau-
da, in de aan het H. Hart
gewijde maand juni een pro
cessie optrok met kinderge
zang en een vloed van zomer
bloemen. Ze zijn nagenoeg
overal vervangen door monu
menten waarmee de in de
oorlog gevallen soldaten of
verzetstrijders worden her
dacht, beelden van vrouwen
die hun ketenen verbreken,
bronzen mannen die vastbera
den naar het vuurpeleton kij
ken of moderner plastieken,
bestaande uit gestapelde ku
bussen of in elkaar overgaan
de cilinders waaraan de goe
gemeente schouderophalend
voorbijgaat.
De Mariaverering die ons in
de maand mei bijna lke
avond koers deed zetten naar
een kapel waarin een miracu
leuze madonna onze gebeden
zou verhoren (of op zijn minst
een alibi vormde voor onze
eerste amoureuze terreinver
kenningen in het vrije veld),
een devotionele overtuiging
die onder de oorlog in heel
wat gevels in een plaquette
met haar afbeelding resulteer
de, is eigenlijk alleen nog be
waard in de vaak gehavende
plastiekjes van haar maagde
lijke verschijning in een veld-
kapelletje, waarvoor een kin
derhand enkele helgele boter
bloemetjes in een jampotje
heeft neergezet. De wegkrui-
sen, vaak uit zware balken
vervaardigd waartegen een
meer dan levensgroot corpus
was aangebracht, hebben
bijna overal plaats moeten
maken voor de blauwe weg
wijzers van de ANWB, of een
bord dat met felle letters naar
een nabije braderie of jaar
markt verwijst. Publieke heili
genbeelden kan men eigenlijk
alleen nog aantreffen in toe
ristisch uitgebate tuinen,
meestal grenzend aan een
klooster, waar in gemetselde
nissen vaak meer dan levens
grote statuten van populaire
heiligen zijn uitgestald, zpals
van de heilige Theresia met
Beeldenstorm
de roosjes, de heilige Apollo-
nia die ons van kiespijn kon
afhelpen,' of van de heilige
Laurentius die op gloeiende
kolen werd geroosterd. Hoe
zeer zij letterlijk produkten
waren van een vrome indus
trie is nog te zien in een
merkwaardig „museum" bij
Witrijt, niet ver van de abdij
van Postel, waar in een aantal
bouwvallige loodsen de gier-
vormen bewaard zijn waaruit
de gewijde gestalten van belij
ders en martelaren te voor
schijn moesten komen. Hoe
de vroomheid soms ook kon
leiden tot bijna sado-masochi
stische voorstellingen is te
zien in de aan de heilige Clara
gewijde expositie in het Mu
seum voor Religeuze Kunst in
Uden. Wie, ontkomen aan die
afschrikwekkende verbeledin-
gen, zich daarna verpoost in
de omsloten kloostertuin
vindt daar bij de geneeskrach
tige kruiden, die tussen de
lage palmhaagjes groeien en
bij de wilde roosjes die geuren
als jonge vrouwen op een zo-
meravondfeest, de gewijde
rust terug zoals die in de Hof
van Eden moet hebben ge
heerst.
Zelden zoveel werkzaamheden aan de rijkswegen meegemaakt als
nu. Eerst kilometers wegversmalling omdat de vangrail wordt
vervangen. Dan even rust. Vervolgens vele kilometers in een
slakkegang omdat er veilige werkruimte nodig is om de kleurversle-
ten lijnen weer helderwit te kalken. Meteen gevolgd door asfal-
terings-activiteiten, die een kilometerslange eenbaans-doorgang ver
gen.
Het lijkt toeval. Maar het is Oranje. In de wijken wordt het
gedemonstreerd met vlaggen, slingers, ingepakte cafés en overge
schilderde huiskamers. Aan de voertuigen met wimpels en antenne
balletjes. En langs de wegen met een zee aan pylonen - die feloranje
kegels die de werkzaamheden begrenzen. Met tienduizenden staan
ze langs de Nederlandse wegen, als een groetend lint aan Oranje.
De file is een feest. (HC)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis)
ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Postbus 65,4600 AB;
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 01184-19910, fax 01184-11446.
Openingstijden: van 8.30-17.00 uur.
(Middagpauze van 12.30-13.30 uur m.u.v. Oosterhout)
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar f 173.45 óf per jaar f 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice 076-236573,
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben,
Ginnekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Fax 076-236405.
Geboorte- en overlijdensadvertenties
maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur 076-236881,
zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-236242/236911.
Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd onder toepassing van
de Algemene Voorwaarden van Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
De Stem op band: Centrum voor gesproken lektuur 08860-82345.
Door Joop van der Pol
Mr. Rolph A. Gonsalves staat
bekend als een man van de
harde lijn. Die reputatie ver
gezelt hem al in 1962.
Hij keert dan terug uit voorma
lig Nederlands Nieuw-Guinea,
waar hij als ambtenaar binnen
lands bestuur een eind moest
maken aan de stammenoorlogen.
De Nederlandse regering is zo te
spreken over zijn prestaties, dat
hij al twee jaar voor zijn terug
keer in 1960 - Gonsalves is dan
28 jaar - wordt onderscheiden in
de Orde van Oranje Nassau.
Rolph komt in 1932 in Heerlen
ter wereld. Zijn moeder is van
Brabantse afkomst en zijn vader,
huisarts, stamt van Portugese
voorouders. De jonge Gonsalves
behaalt zijn gymnasium-b diplo
ma aan het Bernardinuscollege
in zijn woonplaats, waarna hij
Nederlands Recht gaat studeren
in Leiden.
In 1955, hij is dan nog geen 23
jaar, voltooit hij zijn studie. Als
'controleur binnenlands bestuur'
vertrekt hij het jaar daarop naar
Nederlands Nieuw-Guinea. Hij
is de eerste blanke die bij de
Papoea's in het oostelijke berg
land gaat werken. Hij valt op
door zijn ambitie en al in 1960
wordt hij controleur eerste klas;
hij is slechts verantwoording
schuldig aan de resident in Hol-
landia, de hoofdstad.
Na' zijn terugkeer, in maart
1963, begint voor Gonsalves een
justitiële loopbaan. Hij wordt of
ficier van justitie in Roermond,
later in Maastricht en Almelo. In
1979 brengt hij het tot hoofdof
ficier. Vooral zijn Maastrichtse
periode beschouwt Gonsalves als
'boeiend'. Een grote strafzaak
tegen een Duitser die op grote
schaal amfetamine smokkelde
naar Zweden, levert hem de Wa-
sa-medaille van de Zweedse re
gering op.
Mr. Rolph A. Gonsalves: 'De
mensheid is eerlijker dan u
denkt'. foto anp
Het is 1983, zijn Almelose perio
de, als hij publiekelijk botst met
burgemeester Wierenga van En
schede. Gonsalves wenst de han
del in softdrugs in jongerencen
trum De Kokerjuffer niet langer
te tolereren en laat de tent slui
ten, tégen de afspraak met Wie
renga. Hij maakt zich daarmee
in Almelo allesbehalve populair.
Keihard en ongenaakbaar, oor
deelt de bevolking.
„Dat beeld van keihard is ge
deeltelijk waar", zal hij later
zeggen in een interview met Vrij
Nederland. „Ik ben duidelijk en
streng waar het nodig is, maar
als het gaat om delicate en
kwetsbare zaken, kan ik ook
zeer genuanceerd zijn."
Wanneer justitie hem in februari
1986 naar Den Bosch haalt als
procureur-generaal van het ge
rechtshof, treedt Gonsalves 'met
bijzonder veel animo' aan. Hij
wil een ander soort beleid ont
wikkelen, kondigt hij aan bij
zijn komst. Het openbaar minis
terie kan de belasting niet meet
aan, zegt hij, en de politiek moet
daar wat aan doen.
„Nederland dreigt een El Dora
do van zware criminaliteit te
worden," meldt hij nog geen jaai
later. Vanaf dat moment hamert
hij onafgebroken op een harde
aanpak van die zware misdaad
wat hem in politieke kringen de
bijnaam 'IJzeren P.G.' bezorgt.
In een interview met Trouw
kamt hij dan de macht van loka
le overheden af, en de overdre
ven aandacht voor privacy. Meer
politie op straat, meer recher
chewerk, propageert Gonsalves.
„Ook de grootste topcrimineel
woont immers ergens en beweegt
zich. Dat zal de straatsurveillant
moeten signaleren. Het meest ge
compliceerde recherchewerk be
gint op straat."
Gonsalves wordt op zijn wenken
bediend. Net voor zijn val als
minister van Justitie legt Hirsch
Ballin de centrale rol in de aan
pak van de grote m
hem. Hij krijgt de sllKt
over de zes Interred
chercheteams (IRT's).
Maar als Gonsalves zijn tt!
PG's voorstelt dat alleen i
belangrijke beslissingen',
gaat hij een stap te
collega's fluiten hem ter»
salves krijgt weliswaar
zwaardere verantwoojj
heid, maar de 'superchef
wil zijn, wordt hij niet.
De grootste bedreigingen
georganiseerde criminal^
Gonsalves in de infiltrati
de onderwereld in de 'hor
reld', zowel organisator»
financieel. Dat mensen
zijn eigen justitiële org
zouden bezwijken voor
lokkingen van het geld wa
criminele organisaties bs
ken, gelooft hij. niet. „De
heid is veel eerlijker i
denkt," zegt hij in een inte
in 1992.
Nieuw Guinea was in
dertijd het laatste stuk
Nederlands-Indië. De
hooggelegen (1500 m)
Baliemvallei waar de gis
teren geschetste wanda
den van procureur-gene
raal R.A. Gonsalves zich
moeten hebben afge
speeld, ligt in het centra
le deel van Irian Jaya,
het vroegere Nieuw-Gui
nea, en behoort nog altijd
tot de puurste gebieden
ter wereld. De vallei is
525 km2 groot en dankt
haar naam aan de rivier
de Baliem. De nog jonge
Gonsalves wordt in 1956
ambtenaar binnenlands
bestuur in Nieuw Gui
nea. Zijn taak is om de
'pacificatie' van de Ba
liem Vallei tot stand te
brengen.
Door Hans Rube
en Rob Ruggenberg
De vallei staat dan nog niet zo
lang op de landkaart. Westerlin
gen ontdekten de vallei pas in
1938. De papoea's leefden er nog
in de steentijd. De eerste missio
narissen arriveerden er pas in
1954. Twee jaar later vestigde
het Nederlandse bestuur de eer
ste post in het koele Wamena.
Dat stadje vormt nu met enkele
duizenden inwoners een Indone
sische kolonie temidden van Pa
poea-dorpen. Het is het enige
plaatsje van betekenis.
De missionarissen en de Neder
landse bestuursambtenaren
trachtten er vooral het kanniba
lisme en koppensnellen uit te
roeien. Dat is ze niet gelukt. Het
laatst gemelde geval van kanni
balisme dateert van 1970 en
speelde zich af onder de Kim
Yal-stam in het uiterste oosten
van de vallei.
Andere gewoonten waar Neder
landers moeite mee hadden wa
ren het meervrouwendom en de
amputatie bij vrouwen van vin
gers tot aan het eerste of tweede
kootje als een familielid over
leed. Ook die gewoonten heersen
nog altijd.
Volk der Dani
De bewoners van de Baliemval
lei worden meestal Dani ge
noemd. Maar dat is eigenlijk een
scheldwoord dat 'huurlieden' be
tekent en waarmee in het verle
den de ene Papoea-stam de an
dere aanduidde. Op de een of
andere manier is die naam blij
ven hangen.
De Dani zijn meest boeren. De
zoete aardappel, erom genaamd,
vormt de hoofdmaaltijd. Er zijn
maar liefst zeventig soorten van
en sommige variëteiten worden
alleen door bepaalde groepen en
bij bepaalde gelegenheden gege
ten, zoals door zwangere vrou
wen of oude mannen. Voorou-
Procureur-generaal mr. R.A. Gonsalves (l) tijdens een missie in Nederland Nieuw Guinea, waar hij van 1956 tot 1962 Ambtenaar
Binnenlands Bestuur was.
ders-geesten krijgen de eerste
aardappelen van elk veld.
Vrouwen en varkens zijn de
meest begeerde eigendommen.
De varkens worden gewoonlijk
alleen bij feesten gegeten. De
meeste Dani dragen varkensvet
in hun haar en smeren het over
hun lichaam om warm en gezond
te blijven.
Net als de andere papoea's van
de hooglanden dragen de man
nen peniskokers, die horim wor
den genoemd. De Indonesiërs
hebben in de jaren '70 een cam
pagne gevoerd om de horim uit
te bannen, maar ook dat is op
een mislukking uitgelopen.
Geheime dossiers
De mishandelingen, brandstich
tingen, doodslagen en pogingen
die worden beschreven in gehei
me dossiers waar de VPRO be
slag op heeft weten te leggen,
duiden op een straf regime dat
Gonsalves ter plaatse wilde in
voeren. Verdachten werden door
hem persoonlijk afgeranseld.
Dani die durfden vluchten wer
den door hem en zijn politie
korps direct onder vuur geno
men.
Uit de stukken komt een beeld
naar voren van een jonge, bijna
overspannen, man, die snel car
rière wilde maken. Zijn inzet
werd op prijs gesteld. Op zijn
28-ste kreeg de bestuursambte
naar al de orde van Oranje Nas
sau opgespeld. Gonsalves wordt
dan controleur eerste klas in de
Baliemvallei. Hij is op dat mo
ment alleen nog verantwoording
schuldig aan de resident in Hol-
landia, de hoofdstad in die tijd.
„Alleen God was machtiger," ci
teerde Argos in de uitzending.
De dossiers over het functione
ren van Gonsalves van januari
1958 tot januari 1960 - als mr.
C. J. Schneiders (ook bekend
onder zijn schrijverspseudoniem
F.Springer) - zijn geheim. Uit
de kopiën van de documenten
die deze krant gisteren van Ar
gos kreeg, blijkt dat zowel de
oud Procureur-Generaal Von
Meijenfeldt als Schneiders, heeft
gepoogd de Nederlandse autori
teiten tot actie tegen Gonsalves
aan te zetten.
Gonsalves zou zich in de Baliem
vallei persoonlijk schuldig heb
ben gemaakt aan het neerschie
ten van zeker twee mensen, on
der wie Papoea-hoofdman Pu-
mansilon. Een van de veldwach
ters van Gonsalves zou de adju
dant van Pumansilon, Iljakot,
hebben doodgeschoten.
Eind jaren zestig schrijven de
Nederlandse kranten over deze
affaire, die ook toen al in Den
Haag veel stof deed opwaaien.
Over de harde hand waarmee de
pacificatie moet worden afge
dwongen. 'Want de wet doemt
bestuursambtenaren tot machte
loosheid'. 'Het beschavingspro
ces verloopt moeizaam', heet het.
Gonsalves wordt in oude kran
ten door de dani geduid als 'laffe
worm uit Wamena'. Maar die
worm heeft - juicht de corres
pondent van de Haagse Post in
Hollandia op 17 december
1960 - het aantal dodelijke
slachtoffers van onderlinge twis
ten in twee jaar tijd gereduceerd
van duizend naar 200.
En ja, 'hij heeft of een afschrik
wekkend voorbeeld willen stel
len door een dani te executeren,
of hij heeft uit noodweer ge
dood'. In Hollandia is alom be
grip voor Gonsalves' harde lijn.
„Een eenzaam man, op een on
herbergzame post," meldt de
Haagse Post, „Die zich er niet
over verwondert dat er doden
zijn gevallen onder zijn bewind."
Ranselen
Von Meijenfeldt en Schneiders
schetsen in hun stukken een
beeld van de wijze waarop Gon
salves zijn bewind zeker stelde.
Hoe die zelf vastgebonden dani's
afranselde tot zij het bewustzijn
verloren. De redenen daarvoor
waren divers. Soms omdat ze
gelogen hadden, een andere keer
omdat ze weigerden hun naam te
foto anp
noemen, terwijl bekend" was dat
vele primitieve stammen naam-
taboes hebben en zij daarom hun
eigen naam niet mogen uitspre
ken.
Er bestond bij de Nederlandse
autoriteiten ter plekke destijds
grote ongerustheid over het op
treden van Gonsalves, vooral bij
procureur-generaal Von Meijen
feldt, maar die kreeg geen poot
aan de grond omdat het gouver
nement de publiciteit vreesde.
Dat zou immers tegen de nage
streefde pacificatie van de Ba
liemvallei werken.
Schneiders noteerde dat in het
gebied Ibele-Kombin grote vrees
bestond voor de baarddragende
Gonsalves. De controleur en zijn
agenten stonden bekend als bij
zonder 'trigger-happy' (schiet
graag), schrijft Schneiders op 12
juni 1960.
Adspirant-controleur J. Broek-
huyse werkte onder Gonsalves in
de Baliem. Ook hij berichtte aan
de resident:
„Met stelligheid herinner ik mij,
dat een dani op een namiddag
was afgeranseld. De man kwam
op een namiddag aangifte doen
van diefstal. Nadat de dani hier
omtrent gehoord en verhoord
was, werd door de controleur
(Gonsalves) vastgesteld dat de
man gelogen had, waarna de
controleur persoonlijk en eigen
de lijfstraffen en deed
voorkomen alsof zijn opl
de instemming genoot r<
superieuren'.
Inspecteur van politie
Markhorst werkte in 1959
Gonsalves in de Baliem,
heeft een verklaring ovi
schietpartij aan de re
legd. Volgens zijn v(
schoot Gonsalves een
achteren dood tijdens
tocht naar een bende i
dieven.
Markthorst: „De
(Gonsalves) sprong tevi
Hij loste een schot
jungle-karabijn en trof
in zijn achterhoofd,
vertelden mij, dat de fe
groot gat in het voorin
de man had geslagen."
Strafzaak
Het meest vergaand zij»
de beschuldigingen die Vol
ijenfeldt op 5 december IS
aan het adres van, Gonai
vervolg op eerdere rapporti
hij aan de Gouveneur d
derland Nieuw-Guinea hei
stuurd vraagt hij een s
tegen Gonsalves te begin
somt een reeks ernstige sta
feiten op. De eerder
doodslag, pogingen tot
mishandelingen, brandstrt|
en vernielingen.
Von Meijenfeldt: „Ik t
in ruime mate moeten dos
den een ruime marge vantj
die ernstig wil rekening h
met de uiterst moeilijke or
digheden waaronder
leur in Baliem zijn v
moeten verrichten."
„Ik neem dus aan dat de*
de feiten strafbaar zijn al
controleur Gonsalves star
Naar mijn mening!
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De voorlopige plaii
coalitie leveren een groei van
130.000 banen op, waarvan iej
marktsector.
Als gevolg van de toenemende
.conomische groei - gemiddeld
twee procent - komen daar 'van
zelf nog eens 230.000 banen bij
ju de periode 1994-1998. Dat is
n totaal 360.000 banen.
Die conclusie valt te trekken uit
rijfers die het Centraal Planbu
reau (CPB) gisteren presenteerde
aan de drie informateurs en de
jrie onderhandelaars. De cijfers
doeien voort uit het ombui-
hngspakket van zo'n 20 miljard
jat op tafel ligt. Kok (PvdA)
aield zich op de vlakte nadat hij
le cijfers van het CPB had ge-
handig de betreffende
slagen met een gummistok
diende op het achten»!
deze behandeling viel dt
flauw."
Volgens Broekhuyse was dj
tivering van Gonsalves dj ihoord. Ook Bolkestein (WD) en
terug moesten naar de tij Van Mierlo (D66) wilden niets
aderskwijt.
ie WD legt meer dan de PvdA
de nadruk op extra groei van
ianen in de marktsector. Bol-
:estein zal daarom minder te-
■eden zijn met het resultaat dan
!ok. De WD ging in haar ver-
iezingsprogram uit van een
■oei met bijna 130.000 banen in
ie marktsector alleen.
deze feiten een 1
macht, noodweer, of n«j
exces, wettelijk voorst!»
wel ambtelijk bevel nietcp
is de verdenking wel '4
een ernstige aard, dat ro
twijf el zou willen intój
brengen toch alleen ee»
hierover een besl
mogen te nemen.'
Die door Von Meijei®-
wenste rechterlijke uffijj
er nooit gekomen. De 'z»
salves' belandde dertig m
in gesloten archieven,
stempel 'geheim'.
Wel volgde, volgens he1
rie van Justitie, in 19™ J
onderzoek naar de
werkzaamheden van
Daarin werd geen aaide»
vonden hem te vervolg®
jaar is over Gonsalves
ming als officiervan!'
vies gevraagd aan de p'
generaal bij de HogD1
G.E. Langemeijer. P"™
de dat de feiten g®
waren voor benoeming-.
Voorschot
De nieuwe coalitie beraamde al
jplannen om de collectieve sector
[(politie en gezondheidszorg) - uit
Ite breiden met 30.000 banen tot
J1998. Die groei stemt, hoopt de
~vdA, toekomstig coalitiepart
ner -VVD gerust. Maar dat zal
naandag pas blijken als de drie
partijen opnieuw bij elkaar ko
nen na intensief beraad in eigen
'ng in het weekeinde. „We zul-
[len op onderdelen nog wat moe
iten bijsteilen," vermoedt een fi-
Var onze Haagse redactie
I Den Haag - Minister Kosto
[achterstanden die zijn minis|
[afwerken van asielverzoeken.
luizenden asielzoekers wachten
vele maanden op gesprekken i
net ambtenaren van Justitie om
hun asielverzoek toe te lichten. I
Vervolgens - wachten ze weer
naanden voordat ze weten of ze
[als vluchteling erkend worden.
7 het voorwoord van het jaar
erslag van de Dienst Vreemde
lingenzaken (DVZ) dat gisteren
verscheen, zegt Kosto dat de
uenst die asielverzoeken ver-
verkt 'onder druk staat van het
enorm gestegen werkaanbod (het
aantal asielzoekers-red.), ver- f
huizingen, reorganisaties en het
°at we nieuwe collega's
hoeten inwerken.' In 1992 kwa-J
hen er ruim 20.000 asielzoekers
«nnn Ned®rland, vorig jaarl
in'nn« -en dit jaar worden het er
'0-000 a 50.000.
terechts
maatregelen die Kosto begin s
ite 'f,0* om de sfhandeling
1.™ blijken averechtss
het mi 1' De asiel-afdelmg van
len n, rie is verzelfstandigd
&^Schillende res10'8 ver-I
vLimj i? de Procedure is ge-,
gd. Dit alles blijkt nu voor^
Ï04Ï67-8Ö4653
Van onze redacteur Jan Bouwmans
Doorn - 'Uit kindermond hebt Gij
(god) uw lof bereid', zong de psalm
dichter enkele tientallen eeuwen ge
leden, maar in het tegenwoordige
Nederland zagen ook kinderen al in
alle onbevangenheid de poten onder
Gods stoel vandaan. Dat ondervond
de hervormde dominee B. Luttik-
huis uit Leiderdorp van zijn bloed
eigen 8-jarige zoon.
Met zijn gezin een familiegraf bezoe
kend op een kerkhof, vroeg zijn zoon op
zeker moment wat het opschrift op een
grafzerk 'Kom, heer Jezus' wel niet
mocht betekenen. De dominee legde
zijn zoon uit over opstanding uit de
dood en de wederkomst van Jezus aan
het einde der tijden.
„Maar," weersprak hem de jongen,
„hebben de mensen dat niet allemaal
zelf verzonnen!" Die mogelijkheid,
moest de dominee zijn zoon toegeven,
was niet bij voorbaat uit te sluiten. De
reactie van zoonlief kwam bij pa echter
wel aan als een klap op zijn hoofd.
Waarmee Luttikhuis de Generale Syno
de van de Nederlandse Hervormde Kerk
(NHK) gisteren maar wilde zeggen, dat
er geen eenvoudige een eenduidige oor
zaken zijn aan te wijzen voor de voort
gaande afkalving van kerk en christen
dom. Ongeloof, of minstens de twijfel
aan God, is gewoon de geest van deze
tijd; kinderen hebben het al. Kerk en
christendom zitten gewoon in een ver
keerd tij.
Toch zocht de hervormde synode giste
ren bijna een hele dag hoe dat tij
eventueel gekeerd zou kunnen worden.
Dat gebeurde aan de hand van het
geruchtmakende rapport 'Secularisatie
in Nederland' van het Sociaal en Cultu
reel Planbureau dat begin dit jaar werd
uitgebracht.
Volgens dat rapport is driekwart van de
Nederlandse bevolking in het jaar 2020
onkerkelijk geworden. Van de resteren
de 25 procent kerkleden zal dan nog
maar 40 procent een trouwe kerkganger
twee keer in de maand) blijven.
Daarbij zullen de protestanten het veel
beter blijven doen dan de katholieken.
In het jaar 2020 zal nog maar 15
procent van de bevolking katholiek zijn
en daarvan slechts 10 procent de kerk
regelmatig bezoeken. Het kerkbezoek
onder de hervormden zal op 35 procent
uitkomen (aantal hervormden in 2020 is
6 procent van de bevolking) en onder de
gereformeerden 55 procent (aantal ge
reformeerden in 2020 is 3 procent van
de bevolking).
„De belangrijkste eigenschap van voor
spellingen is dat ze nooit uitkomen,"
waagde dr. J. Becker, opsteller van het
SCP-rapport, de synode op te peppen.
Samen met godsdienstsocioloog pater
dr. Walter Goddijn, oud-NOS-vicevoor-
zitter dr. Albert van den Heuvel en
NHK-secretaris-generaal dr. Karei Blei
vormde Becker onder leiding van oud-
PvdA-Kamerlid drs. Piet de Visser een
forum dat zijn licht op het planbureau
rapport en toekomstvoorspelling liet
schijnen.
Afscheid nemen van de kerk is op grote
hoogte ook afscheid nemen van het
geloof, aldus Becker. Volgens Van den
Heuvel, die ook ooit secretaris-generaal
van de hervormde kerk is geweest en
staflid van de Wereldraad van Kerken,
geeft de toekomstprognose geen enkele
reden tot schrik.
Hebben de grote profeten van deze
eeuw zoals Karl Barth, Dietrich Bon-
hoeffer, Willem Banning soms iets an
ders voorspelt? Nee dus. Zij betoogden
zelfs dat de komende neergang een
goede zaak was, gezien de oorzaken
ervan: het eigen falen.
Dit rapport geeft de kerken de volledige
vrije hand op een totaal nieuw beleid
uit te zetten, om het over een heel
andere boeg te gooien, aldus Van den
Heuvel. Hij waagde het zelfs in de
huidige teloorgang de hand van God
zelf te zien. De kerk(en) hadden zo lang
het spel van de godsdienstige macht
gespeeld met zo'n miserabel resultaat,
dat God het best wel genoeg kan heb
ben gevonden en de kerken i»j
'brochure over siergrii
opstuurt van het kleine most
Goddijn zei hoogst geïrriteer 1
dat de uitkomsten van het pj1
onderzoek gedurende de afg
jaar door de wetenschap
steld, maar dat de leiders.'
kerken zich een halve eeu%;
verlamde konijnen hebben?®
Dat daarom nu op 80-jarii""
priesters nog, een beroep v
om actief te blijven functione
de Goddijn het grootste scW
de eeuw. Becker wees die sj1
terecht, die mochten denkri
men én waarden verwater®
langer met godsdienst verb
den. En een religieuze op'£
te verwachten.
Bij alle suggesties hoe e"
pakken voor de toekomst,
steeds weer terug: de ker M
plaatselijk een echte
men en ze moeten weer1
naar die noden, die de
niet ziet of wil zien.
i^8"°nze verslaggever
|g®-De ouders van heï;
mS3 achtoffer Yolan"
iCfter® door het Am-
[jaar aPv.fhtshof tot vier
J deeld t genisstraf veroor-
B (59) 'gen. vader Arie var
l^rie jaar m hoger beroej
Dinie w ei?„\eg!n moedelj;
geëist, 1 twee jaa)
leuter8 s J4"larig.e ex-mai|
^egen hem ®rd vrijgesproken!
heide broer* v8 jaar geëist
r^ttien en tWa!if Z kreger
tWaalf maanden plul
4
i
