Gevaarlijk uranium-transport'
Navo worstelt met post-communistische Rusland
irgentijnse journalisten ontdekken nazi-schuilplaats in bergen
Ireenpeace: België van plan nucleair afval naar Schotland te brengen
lerlusconi
zet aanval in
|op staats-tv
Israël en Jordanië bereiden verdrag voor
BUITENLAND
A4
BUITENLAND KORT
)ESTEM
DONDERDAG 9 JUNI 1994
ns con-
)onbare
L paulo - Het Argentijnse
Lgstadje Bariloche aan de
fJ van het majestueuze
Lo Nahuel Huapi is niet
Ler het idyllische rustoord
loalsl het toeristengidsen het
ifschilderen. Vorige maand
In'dekte het Amerikaanse te
levisiestation ABC hier de
ILtse oorlogsmisdadiger
L'h Priebke. Nu blijkt dat
Ij „iet alleen geweest is.
L ABC reisden Argentijnse
Lrnalisten recent naar het
tadje en trokken Priebkes
Vriendenkring na. Zij kwamen
tot een schokkende conclusie.
Bariloche is een broeinest van
mensen met een fout verleden.
Naast de 81-jarige Priebke stuit
te de pers op niet minder dan zes
hoogbejaarde oorlogsmisdadi
gers. Allen op een na bekleedden
tijdens de oorlog vooraanstaan
de functies binnen de gemilitari
seerde Duitse politie SS. Twee
zijn inmiddels overleden, te we
ten Wolf Schroppe en Frederich
Lantschner. De laatste was
'gauleiter' (gouverneur) van Ti-
rol.
Vier anderen zijn nog in leven.
Hun namen luiden Ernest Ha-
mann, Oskar Otto Berger (waar
schijnlijk een pseudoniem), Max
Christoph Naumann en Rein-
hard Kopps.
Naumann reist met enige regel
maat zelfs nog naar Zwitserland.
Kopps, die zich bedient van de
schuilnaam Juan Maler, was een
topman van Hitiers militaire in
lichtingendienst. Hij is na de
ontmaskering van Priebke op de
vlucht geslagen.
Volgens de laatste berichten zou
hij de Andes zijn overgetrokken
naar de Chileense stad Osorno.
Daar is hij ondergedoken in de
Duitse gemeenschap, die zich in
het midden van de vorige eeuw
in Zuid-Chili vestigde.
Priebke en zijn vier nog in leven
zijnde kornuiten leidden tot vo
rige maand een rustig leventje in
Bariloche. Allen maken deel uit
van de lokale elite en zijn of
waren gerespecteerde onderne
mers. Met hun komst naar Ar
gentinië eind jaren veertig begin
jaren vijftig droegen zij sterk bij
aan het huidige hoge welvaarts
peil van het toeristenstadje. De
nazi's voelen zich er thuis: Bari
loche ademt een onvervalste Al
pensfeer uit.
Dat na een halve eeuw de leugen
alsnog achterhaald is door de
waarheid hebben de nazi's gro
tendeels aan zichzelf te wijten.
Hun ontmaskering is het indi
recte gevolg van het ontslag van
Karl Ugel, een Argentijn van
Duitse afkomst.
De man werkte begin 1989 kort
stondig als onderwijzer aan de
inmiddels ter ziele gegane
'Deutsche Schule', die onderdeel
uitmaakt van het lyceum Primo
Capraro waar de dochter van
wijlen oorlogsmisdadiger Wolf
Schroppe conrector is. Zij stuur
de Ugel destijds de laan uit om
dat hij weigerde leugens uit te
dragen.
Haar vader en zijn nazi-vriend
jes dwongen de onderwijzer een
valse versie over de Tweede We
reldoorlog en de Holocaust aan
de leerlingen te vertellen. Daar
verzette Ugel zich met hand en
tand tegen. „Vertrokken wegens
de verkondiging van een ver
draaide versie van de Duitse ge
schiedenis en connecties met
links politieke bewegingen,"
luidde de reden voor zijn ont
slag.
Ugel was woest. Tegenover ie
dereen die het maar wilde horen
spuwde hij zijn gal. Vijf jaar na
dit voorval besloot ABC een
kijkje te gaan nemen.
Rome heeft inmiddels een offici
eel uitleveringsverzoek inge
diend bij de Argentijnse rege
ring. Ex-SS-kapitein Priebke
wordt verantwoordelijk gehou
den voor de executie in 1944 van
335 Italiaanse gevangenen nabij
Rome.
lanonze correspondente Ellen Frugte
ntwerpen - Volgens Greenpeace en de socialistische
Belgische vakbonden ABW en ACOD is er een zeer,
gevaarlijk transport van hoog-verrijkt uranium op
lomst van het Studiecentrum voor Kernenergie in Mol,
bij Turnhout, naar de opwerkingsfabriek van Dounreay
i Schotland.
lie leider van nucleaire campag-
ies voor Greenpeace-Belgie Eloi
plorieux zegt dat te weten via
jcumenten en 'het feit dat men
Van onze correspondent
Tiart Heering
jome - Omdat de journalis-
ien van de Italiaanse staats-
ïroep RAI weigeren om als
[preekbuis van de regering te
ingeren, dreigt premier Ber-
isconi -eigenaar van alle
jommerciële stations in Ita
lië - de subsidie aan de om-
poep in te trekken.
ens Berlusconi 'is er geen
ind waar een openbare instel-
jng als de RAI een beleid voert
fat niet in overeenstemming is
it dat van de regering'. De RAI
zich volgens de premier
in opruiing en ge-
de informatie: „Je hoeft het
iws maar aan te zetten om te
n dat ze oppositie voeren.
rlusconi dreigde dat het de-
t waarmee het begrotingste-
t van de staatstelevisie wordt
icierd, mogelijk niet zal
lorden verlengd. Verder wil hij
1 de RAI verbieden om reclame uit
te zenden, waardoor zij van een
elangnjke bron van inkomsten
poken zou raken,
idewerkers van de RAI de-
fonstreerden gisteren voor het
Wiaanse parlementsgebouw
lassaal tegen 'de aanval op een
Fibare instelling ten gunste
n het persoonlijk eigendom
11 de premier'.
(ADVERTENTIES)
bij vragen hierover ontwijkende
antwoorden geeft'.
Rond de jaarwisseling heeft al
een dergelijk transport plaatsge
vonden van 144 bestraalde sta
ven met hoog-verrijkt uranium.
Weer volgens Glorieux is dat
achteraf toegegeven in een ant
woord op een kamervraag.
Nu zou het gaan om een trans
port van 96 staven in twee con
tainers. Over het tijdstip, de rou
te, de vervoermiddelen over land
en zee en de haven is de milieu
organisatie en de vakbonden
niets bekend. Men denkt dat het
SCK de kernafval-transporten
verzwijgt uit veiligheidsoverwe
gingen.
Veilig is het vervoer allerminst.
De Belgische overheid hanteert
de normen zoals die geformu
leerd zijn door het Internatio
naal Atoom Energie Agentschap
(IAEA). „De overheid gebruikt
altijd de laagst mogelijke nor
men," vindt Glorieux.
Deze veiligheidsnormen schrij
ven voor dat hoog-verrijkt ura
nium in zogenaamde B-contai-
ners worden vervoerd, die een
brand van 800 graden celcius
gedurende dertig minuten en een
vrije val van negen meter kun
nen weerstaan.
Maar een zeebrand duurt in de
praktijk ruim twintig uur en
over land zal de trein of vracht
wagen over bruggen en viaduc
ten moeten rijden die hoger zijn
dan negen meter.
Greenpeace en de vakbonden
zijn er zeker van tijdig op de
hoogte te zijn van het transport
'via onze informatiekanalen'.
Greenpeace wil geweldloze ac
ties voeren om het transport te
verhinderen, terwijl de vakbon
den zorg dragen dat er in de
haven zoveel mogelijk controle
plaats vindt, onder andere door
de milieupolitie in kennis te stel
len.
Een Arabische man passeert een brandende barricade die was opgeworpen tijdens de demonstra
tie van Palestijnse jongeren in Bethlehem.
Nieuwe beschietingen tussen Harnas en Israël
fl I
Bel voor informatie: 03462-64244
WAARSCHUWING
Waarschuwing voor diegenen die tussen 17 mei jl. en
heden bij een Gamma Bouwmarkt een actieladder
gekocht hebben voor de prijs van f 279,-. Het gaat om de
driedelige reformladder met 3x8 sporten, met uitgebo
gen bomen, uitgevoerd met één zwarte spreidbeveiligings-
band (zie pijl 1) en één verstevigingsstrip (zie pijl 2). Deze
ladders hebben de streepjescode 87.11563.10494.5.
Bij enkele van deze driedelige reformladders is geconsta
teerd dat de glijhaakconstructie ruimte vertoont, waar
door de afzonderlijke delen niet goed verbonden zijn.
Dit kan leiden tot een gevaarlijke situatie voor de gebrui
ker. De verantwoordelijkheid voor deze produktiefout ligt
bij de fabrikant.
Van het laddertype treft u hiernaast een tekening aan met
een dwarsdoorsnede van het profiel.
Wanneer u denkt een dergelijke ladder gekocht te hebben
tussen 17 mei jl. en heden, kunt u als volgt handelen:
1. U kunt telefonisch contact opnemen met 06-300025
(gratis). Dit nummer is bereikbaar tussen 08.00 en 24.00
uur. U verneemt dan hoe u verder kunt handelen.
2. U kunt contact opnemen met de Gamma Bouwmarkt
bij u in de buurt. Bij inlevering van de ladder kunt u óf
het aankoopbedrag retour krijgen óf de ladder omruilen
voor een goedgekeurd exemplaar.
3. Ook is het mogelijk, hetzij via het 06-nummer,
hetzij via uw Gamma Bouwmarkt, uw naam en
adres kenbaar te maken. De door u gekochte
ladder wordt dan zo spoedig mogelijk bij u thuis
vervangen.
Bijstede Holland biedt Gamma en haar afnemers
zijn excuses aan voor het ontstane ongerief.
Bijstede Holland: 06-300025.
Jeruzalem - Israël en Jordanië, officieel nog
in staat van oorlog sinds 1948, bereiden een
vredesverdrag voor. Zij hebben gisteren de
grootste hinderpaal uit de weg geruimd door
de instelling van een commissie voor de
vaststelling van hun gezamenlijke grens. In
Zuid-Libanon voerden Israëlische troepen na
raket-beschietingen opnieuw een aanval uit
op stellingen van de Hamas-beweging.
Delegaties van Israël en Jordanië hebben gisteren
in Washington drie teksten ondertekend, die een
gedetailleerde agenda bieden voor de besprekingen
die tot een verdrag moeten leiden. Zij betreffen de
kwesties water, energie en milieu, veiligheid en
grens- en territoriale kwesties. De grenscommissie
vergadert beurtelings in Jordanië en Israël.
Van de Arabische landen heeft alleen Egypte een
vredesverdrag met Israël. Dat dateert uit 1979.
Behalve Jordanië zijn ook Syrië en Libanon in
1991 bilaterale onderhandelingen met de joodse
staat begonnen. Tot dusverre weigerde Jordanië
samenwerkingsprojecten met Israël als niet eerst
de grenskwestie wordt geregeld.
Israëlische vliegtuigen hebben gisteren een aanval
uitgevoerd op stellingen van de pro-Iraanse Hez-
bollah-beweging in de heuvels van Zuid-Libanon.
Twee toestellen vuurden vier raketten af op stel
lingen van de Hezbollah-strijders in Mlita en Jabal
Safi, juist ten noorden van de door Israël ingestel
de veiligheidszone in het zuiden van Libanon.
Enkele uren voor de luchtaanval hadden guerril
lastrijders vanuit dat gebied Katjoesja-raketten en
mortieren afgeschoten op de zone. Israëlische troe
pen en hun Zuidlibanese bondgenoten vuurden
terug met artillerie. Over slachtoffers werd niets
gemeld.
In Bethlehem vond gisteren een grote Palestijnse
demonstratie plaats uit protest tegen de gevangen
houding van zo'n 8000 Palestijnen in Israëlische
cellen.
Twaalfde lijk gevonden in Gloucester
Gloucester - De Britse politie heeft de stoffelijke resten ontdekt
van een twaalfde slachtoffer in de zaak van het 'griezelhuis' in
Gloucester. De eigenaar van het huis, de 52-jarige bouwvakker
Frederick West, is al wegens elf moorden in staat van beschuldi
ging gesteld. De resten - weinig meer dan beenderen en tanden -
werden gevonden in een afgelegen akker nabij de Westengelse
stad Gloucester.
De politie denkt dat het nu gevonden slachtoffer Anna McFall
is, die als kindermeisje voor de Wests werkte, en in 1971 op
22-jarige leeftijd voor het laatst werd gezien. Een politiewoord
voerster bevestigde dat in nabijgelegen velden verder wordt
gegraven op zoek naar meer slachtoffers.
Aardbeving treft zuidkust van Sumatra
Jakarta - De zuidkust van Sumatra is gisterochtend getroffen
door een aardbeving met een voorlopige magnitude van 5,4.
Meldingen van ernstige schade of slachtoffers zijn tot nog toe
uitgebleven. Het epicentrum lag ongeveer 160 kilometer ten
zuidwesten van Kotabumi en 300 kilometer ten noordwesten
van Jakarta, zei een woordvoerder van de Indonesische meteo
rologische dienst. Vorige week kwamen aan de kust van
Oost-Java door vloedgolven ten gevolge van een aardbeving 218
mensen om het leven.
Skinheads verwonden imam in Italië
Latina - Italiaanse skinheads hebben de geestelijke leider van
de moslims in de Italiaanse provincie Latium aangevallen en
verwond. De politie slaagde er kort na de aanval in enkele
verdachten te arresteren. Het slachtoffer is een 39-jarige
Egyptenaar. Behalve als geestelijke is hijook als ingenieur
werkzaam in de stad Latina.
Pistool boven water in zaak-Cools
Brussel - Belgische rijkswachters hebben een 7.65 mm pistool
opgevist uit een kanaal tussen Bergen en La Louvière. Het gaat
misschien om het moordwapen, waarmee drie jaar geleden de
burgemeester van Luik en prominente Waalse socialist en
oud-minister André Cools werd doodgeschoten.
Het pistool werd gevonden op aanwijzingen van getuigen die
een verband leggen tussen een zwendel met gestolen aandelen en
de moord op de politicus. Het kaliber van het pistool komt in elk
geval overeen met dat van het moordwapen.
Rusland verhoogt defensiebudget
Moskou - De Russische regering heeft het voorstel van de
begrotingscommissie van de Staatsdoema overgenomen om de
uitgaven voor defensie dit jaar te verhogen tot 40,6 miljard
gulden. De Doema, de Russische tweede kamer, keurde daarna
zonder amendementen de begroting voor 1994 goed.
De Russische militairen krijgen daarmee maar gedeeltelijk hun
zin, want vice-minister van Defensie, Andrej Kokosjin, blijft
herhalen dat het defensie-budget tenminste 55 miljard moet
bedragen. Tijdens de eerste ronde van de begrotingsbehandeling
werd voor defensie ruim 37 miljard gulden uitgetrokken.
Partijen Bosnië tekenen nieuw bestand
Genève - De strijdende partijen in Bosnië hebben gisteren een
akkoord ondertekend, waardoor vanaf morgen voor heel het
grondgebied van de republiek een wapenstilstand van een
maand van kracht wordt. De drie partijen, moslims, Kroaten en
Bosnische Serviërs, hebben zich verplicht gedurende deze perio
de verder te onderhandelen over een permanent staakt-het-vu-
ren.
De wapenstilstand, een soort adempauze voor de strijdende
partijen, voorziet in de vrijlating van alle mensen die worden
vastgehouden, met inbegrip van de krijgsgevangenen. Het
Internationale Rode Kruis moet erop toe zien dat dat ook
gebeurt.
Nederlands echtpaar dood langs weg
Eichstatt - De Duitse politie heeft gisteren in de deelstaat
Beieren een Nederlands echtpaar dood aangetroffen in him
camper. De wagen stond langs de kant van de weg van München
naar Berlijn bij een wegrestaurant. Het echtpaar is vermoedelijk
enkele dagen geleden al omgekomen. Doodsoorzaak is waar
schijnlijk een defect aan een koelkast die door gas wordt gevoed.
Volgens de identiteitspapieren gaat het om een 55-jarige inwo
ner uit Rotterdam en diens 50-jarige vrouw.
Dodental door hitte India al 370
New Delhi (DPA) - Het aantal mensen dat in India als gevolg
van de aanhoudende hitte is omgekomen, is gisteren gestegen tot
boven de 370. Medewerkers van het meteorologisch instituut in
New Delhi zeiden dat het einde van de hittegolf nog niet in zicht
is. Vooral het noorden van de staat Rajasthan wordt geteisterd
door de schroeiende zon, waar een temperatuur van 49,5 graden
Celsius werd gemeten. In de hoofdstad New Delhi steeg het
kwik tot recordhoogte: 46,6 graden.
De Navo-ministers van
Buitenlandse Zaken
beginnen vandaag in
Istanbul aan een
tweedaagse worsteling met
als doel Rusland op afstand
te houden zonder de relatie
te verstoren. De grote
vraag daarbij is welke
grenzen de Navo kan
trekken in de verhouding
met Moskou.
Door Aad Jongbloed
Rusland mag niet voor het
hoofd gestoten worden, maar
om verscheidene redenen kan
het post-communistische Rus
land ook niet als een verloren
zoon omhelsd worden.
Begin van dit jaar werd door de
Navo het Partnerschap voor
Vrede gelanceerd in een poging
de stabiliteit in Europa te ver
groten zonder dat daarvoor het
bondgenootschap uitgebreid
zou moeten worden.
Met een zich uitdijende Europe
se Unie voor de boeg met nieu
we lidstaten als Oostenrijk,
Zweden, Finland en Noorwegen
- waarbij de eerste drie landen
(Noorwegen is al lid) zonder
meer welkom dienden te zijn bij
de Navo - zou verdere uitbrei
ding tot ongewenste problemen
leiden.
Bovendien, zo vonden de rege
ringsleiders tijdens de Navo-
Top op 11 en 12 januari, hebben
de meeste Oostbloklanden eco
nomisch en politiek nog niet het
niveau bereikt dat wenselijk ge
acht wordt voor Navo-lidmaat-
schap.
De oplossing voor het probleem,
zij het tijdelijk, was om Europe
se landen het Partnerschap aan
te bieden wat onder meer in-,
houdt dat gezamenlijk geoefend
wordt, dat een uitwisseling van
militaire kennis plaatsvindt en
een gezamenlijke vredesmacht
georganiseerd kan worden.
Op den duur zou het Partner
schap voor Vrede kunnen uit
monden in een volwaardig Na-
vo-lidmaatschap. Hoewel som
mige staten als Polen, Hongarije
en Tsjechië liever een direct,
volwaardig lidmaatschap had
den gewenst, slikten zij de te
leurstelling in en schaarden
zich in de lange rij van landen,
die zich in Brussel meldden
voor het Partnerschap.
Rusland behoorde daar aanvan
kelijk niet toe. Het liet de Navo
ruim vijf maanden wachten op
de beloofde uitleg over de nieu
we Russische militaire doctrine
en iets langer zelfs nog op de
beslissing of het al dan niet het
Partnerschapsverdrag zou on
dertekenen.
Wel werd in die periode duide
lijk dat Rusland een aantal ei
sen zou verbinden aan deelna
me aan het Partnerschap, eisen
die de Russische minister van
Defensie, generaal Pavel
Gratsjov, op tafel legde, toen hij
zich vorige maand in Brussel
dan eindelijk meldde voor het
Partnerschap.
Rusland en het Westen zouden,
meldde Gratsjov, nieuwe vor
men van overleg moeten ont
wikkelen öf een nieuwe bewa
peningswedloop riskeren.
Er bestond in Navo-kringen
geen enkele misvatting over
Gratsjovs bedoelingen: Rusland
dient een van de hoofdrolspe
lers te worden in het systeem
van collectieve Europese veilig
heid.
Het Partnerschap voor Vrede-
programma is slechts een eerste
stap, die volstrekt ontoereikend
is voor het aangaan van een
duurzame samenwerkingsrela
tie met een grote mogendheid
als Rusland, aldus Gratsjov. De
bilaterale verdragen tussen de
aspirant-Partnerschapleden en
de Navo zullen dus zonder meer
een bijzondere rol voor Rusland
moeten opleveren.
Voor die bijzondere rol valt veel
te zeggen. Rusland is nog steeds
een grootmacht (al was het al
leen maar vanwege de omvang
van het militaire apparaat en
het bezit van atoomwapens) en
internationale problemen (ex-
Joegoslavië) kunnen nauwelijks
of niet opgelost worden zonder
medewerking van Moskou.
Bij de overwegingen moet de
Navo echter ook rekening hou
den met de mogelijkheid van
een adder onder het gras. Want
bij zijn uiteenzetting over de
Russische militaire doctrine
stelde Gratsjov ook dat de rol
van de Conferentie over Veilig
heid en Samenwerking in Euro
pa (CVSE) moet worden opge
waardeerd.
De uitleg hiervan kan zijn, al
dus de Navo-overwegingen, dat
Rusland de CVSE een grotere
betekenis wil toekennen om
daarmee de Navo en haar Part
nerschap naar de achtergrond
te duwen.
Welk doel dient een Navo zon
der potentiële vijand nog als de
rol van bemiddelende organisa
tie - met de mogelijkheid te die
nen als vredesmacht- overge
dragen wordt aan een CVSE? In
ieder geval zou een volledig Na-
vo-lidmaatschap van voormali
ge Warschau-Pactlanden, onge
wenst door Rusland, nauwelijks
meer een functie hebben.
Bij dat alles is in het Westen
nog steeds niet duidelijk wat
Rusland van plan is met voor
malige Sovjetstaten en zou er
een situatie kunnen ontstaan
waarbij Navo-ingrijpen (als
vredesmacht of in het diploma
tieke veld) in een confrontatie
tussen Rusland en buurstaten
nodig is, maar dat dé Navo
daarin belemmerd wordt door
een veto van Moskou als het
daartoe binnen het Partner
schap gerechtigd zou worden.
Het risico is groot dat te "veel
tegemoet komen aan Rusland
ertoe leidt dat Moskou de spel
regels bepaalt, waarmee de ge
loofwaardigheid en de effectivi
teit van een organisatie als de
Navo worden ondermijnd.
Tijdens de bijeenkomst van Na
vo-ministers in Istanbul zal nog
geen duidelijk antwoord gege
ven kunnen worden, zo mag
worden verondersteld. De zaak
is daarvoor te gecompliceerd.
Veel verder dan de aankondi
ging dat een verdergaande dia
loog met Rusland noodzakelijk
is zullen de ministers niet dur
ven gaan. De tijd voor het trek
ken van grenzen is nog niet
aangebroken.
