Haringrace
met 'Deense Nieuwe'
IpeSTEM
bevat nog
e metalen I
Opletten met tanken
in het buitenland
Oorlogsschip van Alfa
Nieuwste WP-versie
nu stukken sneller
CONSUMENT
D3
ippelfront (1)
I Door Rinze Brandsma
SKAGEN - De Haringraee
j afgeschaft? Integendeel:
dagelijks stuift een Hol
landse Haringrace over de
smalle wegen van Noord-
Jutland, Denemarken.
De traditionele Haringrace
werd in 1990 afgeblazen.
Veel stelde die toch niet
Leer voor. Zoals Vlagge
tjesdag in Scheveningen
ook niet meer het begin
was van de spannende, on
gewisse race naar de Hol
landse Nieuwe, als de ha
ringvloot uitvoer.
Hollandse
vishandelaren
scheuren
over de wegen
van Jutland
RUBRIEK
u
in
2
Teken
\G 9 JUNI 1994
DONDERDAG 9 JUNI 1994
Ldt het nog een tijdje lail.|
I vol, ook al omdat hij hee||
t ordelijker aangelegd is ajsl
Maar ook hij geeft zij
Eindelijk gewonnen.
I volgt een moeilijke tijd. |J
li heel goed tegen een ronj
■lige tuin met wat onkruid I
lar dit wordt te gek. Mijn|
^end is inmiddels overgeloj
n naar het kamp van de|
[ren. 'Het is maar een beetje I
J en zo gevaarlijk zal f,a|
It zijn,' probeert hij mij |J
Lrtuigen. Ik houd moedigl
And. en weet lang de gifspuit!
[iten ons perceel te houden,I
lar uiteindelijk kan zelfs jJ
lt meer om de chaos heen. I
Lt grindpad is inmiddels onJ
Igaanbaar.
looruit dan maar,' zwicht ik.
Het pad mag gespoten wor-j
In. Meer niet. En ik wil niei
lt je zelf met die troep in de
per gaat.'
bn dag later verschijnt ei|
|n buurman in de tuin. Com-
eet met gifspuit en met een J
lik van we-wisten-het-
Ipgewekt begint hij om ziek
pen te sproeien.
doe alle ramen dicht, trek
lijn jas aan en ga naar bui-
In. Een ommetje maken. I
lier hoor ik niet bij. Echt
let.
If de eerste Opperdoezer Rondt
|an, maar hij had ze nog i
ïg een tientje de kilo voor 1
[hoewel de Opperdoes,
lp wordt. Daarvoor is hij I
[moet altijd wel een
rkkelijke, stevige
itigen.
onder wettelijke bescheraiij
bm het plaatsje Ópperdoes woi[
[controlée onder de Nederlai
[otaardappelen is in handen v
opt aan de honderd telers i
|n tussen half mei en eind juniij
niet lang bewaren.
Jtpperdoes. Je kunt de
te schoonborstelen en -
lel worden dan de dunne schilifj
pn stukken gesneden voorzidifj
1 of braadjus.
lp gang begint te komen, is
1 de actie die wordt onder»
milieuvriendelijker te
[en omgeschoold in de zogf
[neer dat zoveel mogelijk andaj
eten te bestrijden en dat chew
|odzaak met de laagst
bij de oogst van 1995,
tr geïntegreerd geteelde aard
lappelbureau zijn in principe i
[geteeld te worden. Vooralsr
iaarheid over biologisch dynai
[die zonder chemische middel^
ukeurmerk kennen. Ook is
at vind je nog haast nergens1
appelbureau vond ik een w
izoen.
personen)
(600 gram vuil gewicht)
iwicht)
«lepel gedroogde dragon
Ij ze in schijfjes. Snij het
en snij ze in stukken van
oon, verwijder het donkere ff
i kommetje een saus van de
ng en dille (of dragon, waar,'j
ieren hard (vijf minuten na® J
de aardappelschijfjes 20 nJ
e pan de asperges, eveneens j
e warme groenten en de in 1
iver heen. Onmiddellijk eP"1^
en een paar verschillende so 1
plastic speelgoed in de
n bevat. Het speelgoed J
Wanneer het als afval
>r het milieu.
Enkele stukken speelgoed
ten zoveel cadmium, "at
eens mogen worden g gi
teerd of verhandeld. s.tanii
bezint zich op juridische s'tj|
tegen de importeurs en o
ten daarvan.
Overigens kan het ook 1
vijf stukken speelgoen
zonder zware metalen
voorzien. Voor de cons
het verschil echter n'e ir»jj£'|
Daarom adviseert Na'W teji
lieu om houten speelg0
pen.
|Toch speelt de Haringrace zich
[dezedagen volop af, maar dan in
[bet Deense Jutland. Vanaf half
Imei tot half juli. de tijd dat de
■volvette maatjesharing uit de
[Noordzee op te vissen is, scheu
ken enkele tientallen Nederland
se hannghandelaren 's ochtend
[in alle vroegte heen en weer
I tussen de visveilingen van Ska-
Igen en Hirtshals in het noorde
lijkste puntje van Denemarken.
[Dagelijks ook rijden vele tiental-
llen koelwagens vanuit die Deen-
I se vissersplaatsjes volgeladen
lmet het 'zilver uit de zee' in straf
I tempo naar Nederland. De Hol-
llandse Nieuwe komt voor drie-
I kwart uit Denemarken. Gevan
gen door Deense en Noorse vis
sers. Maatjesharing heet vooral
l'matjessild'.
fin handen
ir noem die maatjes vooral
i Deense of Noorse Nieuwe.
|Want de haringhandel blijft tra-
Iditioneel stevig in handen van
[Nederlanders. Zij dicteren ook
en Hirtshals de markt,
[bepalen de kwaliteit en de - even
jiaditionele - verwerking met
ken. pekelen en rijpen. Zij
verken met succes nieuwe
|mrkten in Europa, zoals in
[Duitsland en Spanje.
Jlet Nationaal Visbureau organi-
i een persreisje naar Ska-
|ger. en Hirtshals. Hoe dat zo?
ert Carp en Willy Kreeften-
i van het Visbureau grinni
ken wat. Ze geven het grif toe:
jtai sector werd steeds pijnlijk
geraakt door de jaarlijks terug
kerende verhalen bij het naderen
'ar. het nieuwe haringseizoen,
Ida: de Nieuwe maatjesharing
[zijn traditionele Hollandse ka
rakter aan het verliezen zou zijn.
Door de zuigende vragen en sug-
[gestieve stukjes over Deense
Tïieuwe.
Maar nu is het tijd voor het
spelen van open kaart. Het Vis-
Joureau heeft de haringhandel
pertuigd: „Laat maar zien dat
de gretige consument dankzij
Denemarken Hollandse Nieuwe
[te onveranderd hoge kwaliteit
kunnen leveren. Dat het, door
Nederlandse controle en verwer-
I ®g, een op en top traditioneel
iTvt s produkt is gebleven,
r'we er hots op zijn dat we de
venoude, florerende haring-
Aanvoer van Deense/Hollandse Nieuwe door Deense vissers in Hirtshals.
FOTO'S AXEL SOGAARD
handel konden vasthouden,
groeimogelijkheden aangrijpen
en meegaan met de veranderen
de tijd en omstandigheden."
Op weg naar Skagen komen alle
cijfers op tafel, die tot nu toe
eigenlijk niet hardop gezegd
mochten worden. Nederlandse
vissers brengen jaarlijks nog
maar 8000 ton maatjesharing
aan wal. De import uit Dene
marken (Skagen en Hirtshals) is
opgelopen tot 20.000 ton per
jaar, driekwart van de jaarlijkse
vangst aan maatjesharing.
Steenkolen-Deens
In Noord-Jutland beheersen en
kele tientallen Nederlandse ha
ringhandelaren uit Katwijk,
Spakenburg, IJmuiden en andere
visserijcentra de markt. Er zijn
opvallend veel oudere directeu
ren/eigenaren bij, een enkeling is
nog steeds reder van een vis
vloot. Allemaal multi-miljonairs,
fluisteren de kenners. Maar met
hun mondje steenkolen-Deens,
in hun oude kloffie, op schip-
persklompen en met de handen
vol haringslijm, bloed en schub
ben stralen de zestigers een tra
ditionele Hollandse nederigheid
uit. Een glimlachende 'low pro-
file' van 'een visje kopen' en 'we
Nederlandse haringinkopers keuren de vangst van Deense Skagerrak-maatjesharing in de
visveiling in Hirtshals.
hebben geen hekel aan dit werk'.
Cor Haasnoot (Katwijk), Jan de
Graaf (Spakenburg) en Dirk
Parlevliet (P&P, Katwijk) laten
met Krijn Parlevliet (Ouwehand
Katwijk) maandagochtend om
vijf uur op de Hirtshals Fis-
keauktion de door Deense en
Noorse schepen aangevoerde ha
ring met de vette ruggetjes door
de handen rollen. Ze snuffelen er
goedkeurend aan, drukken er op,
prijzen het roodgekleurde sliert
je dat er uit komt (teken van
rijke voeding met krill, plankton
dat de maatjesharing goed in het
vet zet), trekken het soepele vel
letje weg, wijzen op de vetlaag
eronder, het romige blanke vis
vlees, gaan er met de duimen in
en loven het goed doorbloede,
frisse binnenste.
Haasnoot en De Graaf likken
proevend aan een vinger: „Mooie
haring, rond en vet. We ver
wachten tussen nu en eind van
de maand topkwaliteit. Kunnen
we dit jaar tenminste weer Ko-
ninginneharing aanbieden, de
beste van het seizoen." De prijs
per kilo is maandagochtend in
Hirtshals zo'n zes kronen, twee
gulden. In Skagen gaat de kwa
litatief wat mindere partij van
de Noor weg voor bijna een
gulden per kilo. Half mei deden
de eerste partijen maatjesharing
de recordprijs van 16 kronen per
kilo, 'goudvisjes waren dat'.
Onmiddellijk na het veilen gaat
de haring de koelwagens in.
Deels rijden die direct door naar
Katwijk en Harderwijk ('mor
genvroeg om vijf uur kunnen ze
er mee aan de slag'). Voor een
ander deel wordt de haring in de
zes of zeven Deense visverwer-
kende bedrijven in de regio ver
werkt'tot half- of (bijna-) eind-
produkt, dat vervolgens gekoeld
of diepgevroren naar Nederland
se vis-vrieshuizen gaat. Voor Sk
agen is de 20.000 ton Hollandse
Nieuwe een seizoenprodukt ge
worden van groot economisch
belang, waar dik 500 seizoenar
beiders tot in de zomer werk in
vinden.
Overbe vissing
De gang van de Nederlandse
haringhandelaren naar Dene
marken, begon nadat in Euro
pees kader in 1977 de Noordzee
lange tijd gesloten werd voor de
haringvangst, De vis stond er
door overbevissing op uitsterven.
In Skagen en Hirtshals vonden
we genoeg mooie Hollandse
Nieuwe ter vervanging, die door
de Denen uit het Skagerrak
werd opgevist, maar waar ze zelf
weinig mee konden: in dit sei
zoen is de haring te vet voor de
inleggerij.
De Deense vissers en de veilin
gen zagen de Nederlanders
graag komen. Toen in 1983 de
Noordzee weer opengesteld werd
voor de haringvangst was het
grootste deel van onze traditio
nele haringvloot verdwenen, me
de door de schaalvergroting die
ook doorgevoerd werd. In de
jaren vijftig had ons land nog 86
haringreders.
Nu zijn dat er nog maar vier,
met zo'n vier kotters en een
dozijn grote trawlers, die het
grootste deel van het jaar overal
op de wereldzeeën voornamelijk
makreel en horsmakreel vangen
voor de internationale markt;
harmg is een tijdelijk bijprodukt
geworden. De tot achtduizend
ton teruggevallen vangst aan
maatjesharing is sinds 1983 al
tijd zo laag gebleven. We hebben
de Deense haring veel te hard
nodig.
Zeker flink haring gegeten in
Skagen, is de lekkerbekkende
vraag na thuiskomst. Helaas.
Visruimen en veilinghallen vol
maatjesharing gezien, maar Hol
landse of Deense Nieuwe is er
nergens te krijgen. Elk mals
maatje verdwijnt vers en rauw
tussen ijs, of gepekeld, of diep
gevroren in emmertjes richting
Nederland.
Voor Hollandse Nieuwe uit Jut
land moet je toch echt naar je
eigen viskar of viskraam thuis.
t J[ejrcle Handstof in de tank.
'Neerland is de kans niet zo
8[°ot. maar in het buitenland
I an j zaken er anders voor.
r,'madle er in Italië geen acht
aaJ dat Senza Piombo
dvnj betekent loopt het risi-
c°zijn vervoermiddel af te tan-
met loodvrij, terwijl de mo-
op superbenzine ingesteld is.
trouwens! ge®n mmp
1 wL"1 Fr?nkrijk hangen de
deHio ?1St0'en Sewoon naast
',vel S en dan ls verwisseling
liilt vervelend. En moge-
zonrjh jStrofaal voor de 8e~
In v van de motor.
'tanksbtd8rland bleden de
Stations over het algemeen
bLctV?schülendo soorten
Ssoon AKt0gas' dieseI en
bmten Wenzine' Gas kan
bat daarm g Wijven om-
mogelifh g,een vergissingen
«eerde h aar als er ver"
kan het S f getankt wordt
te Dornne' 1? Zl]n de tank leeg
tanken gevaar van het
auto's mot1 geiode benzine bij
op !?n katalysator is
vulopenL" t00r een smallere
bet vulmJt' Paar past alleen
Pomp iPn n°lvan de loodvrije
1 voor hee-l it g trouwens
I be verre nmt°^a' Malser in
mtrek geen loodvrije
benzine te krijgen is liggen de
zaken anders. Iedereen zal dan
besluiten in vredesnaam op
loodhoudende brandstof verder
te rijden.
Sonde
En dat kan heel vervelend zijn.
Het hart van de uitlaatgasreini
ging in iedere moderne auto, de
lambdasonde, gaat dan sowieso
kapot. De katalysator hoeft het
-als het een keer gebeurt- niet
per se te begeven, maar gezond
is het nooit.
Als een auto met benzinemotor
wordt volgetankt met diesel kan
dat tot zware beschadiging van
de motor leiden. Een paar liter
diesel op een volle tank benzine
kan geen kwaad, maar hoe snel
ler de diesel verdund wordt met
meer benzine hoe beter.
Ook een diesel kan tegen een
beetje benzine, maar een con
centratie van meer dan 25
benzine in de dieseltank leidt
onvermijdelijk tot grote proble
men. Tegenwoordig wordt in de
winter een speciale dieselolie
verkocht, zodat bij zware vorst
geen paraffineslierten in de
tank optreden die de pomp ver
stoppen. Als die winterdiesel
niet voorradig is kan bijmen
ging van een paar liter benzine
in een volle tank tot hetzelfde
effect leiden. Komt er meer
benzine in de dieseltank moet
die zo snel mogelijk leegge
pompt worden. Zonder de mo
tor eerst te starten uiteraard...
Beter draaien
Een motor die in plaats van
loodvrij Eurosuper of Super
Plus toegevoerd krijgt kan bij
niet te veel toeren en bij een
niet te grote motorbelasting
zonder problemen draaien. Mits
zo snel mogelijk de juiste
brandstof getankt wordt. Som
mige 'loodvrije' motoren
draaien zelfs beter als er een
beetje Eurosuper of Super Plus
bij de benzine gemengd wordt.
Wie Eurosuper tankt in plaats
van de voor de auto aanbevolen
Super Plus met dus een ander
octaangetal hoeft alleen reke
ning te houden met iets minder
motorvermogen. Maar schade
blijft dan uit. En voor wie twij
felt: het instructieboekje biedt
in de meeste gevallen uitkomst.
Door Rien van der Steen
Of hij bestaansrecht heeft? De
naald van de snelheidsmeter
loopt met gemak naar 250. Een
maal in de zesde versnelling is
dit een voertuig voor zeer hoge
reisgemiddeldes. Het gerief is
redelijk. Lederen bekleding op
de dikke, plezierige stoelen.
Veel uitrusting. Maar natuurlijk
ook veel sportieve herrie uit het
vooronder. Tjonge, wat gaat
zo'n motor tekeer, 't Is maar
goed dat er zes versnellingen
zitten om de krachtbron tot rust
te manen ais deze beestachtige
Alfa eenmaal op de Duitse snel
weg zit.
Het topmodel uit Arese heeft de
roffelende drieliter V6 onder de
lange motorkap. Die is door de
Italianen opgefokt tot 230 pk,
zo'n twintig meer dan in de
'gewone' 164. Sprinten, jagen en
scheuren, daar is deze auto voor
gemaakt. Technisch prachtig
voor de fijnproever.
De demping wordt langs elek
tronische weg geregeld. Keihard
in de stand sport en fraai regu
lerend als het knopje op auto
staat. Even mooi is de vierwie-
Iaandrijving, waarmee Alfa zo
veel ervaring in de voor het
merk succesvolle DTM-races
opdoet. Het enige nadeel van
die differentiëlen, aandrijfassen
en elektronisch gestuurde visco-
koppeling is de ruimte die ze in
beslag nemen. En het gewicht
natuurlijk. De aandrijfkrachten
naar de vier wielen worden heel
goed verdeeld. En dat gaat bo
vendien nog snel ook, zodat het
De Alfa 164 Q4.
wiel met de meeste grip ook
werkelijk het hardst mag trek
ken.
Een uiterst stabiele auto, snel,
zeer sportief ogend en klinkend
met een prijskaartje van
114.000,-. Alfa boekt nu al
jaren succes met het elegante
164-model. En de grootste
klacht was steeds, dat de sterkst
gemotoriseerde versie zijn ver
mogen via de voorwielen moei
lijk op de weg kreeg. Dat ge
brek is verholpen. Want de Q4
spint alleen nog maar op ijs.
FOTO ALFA ROMEO
Concurrentie heeft deze top-Al-
fa ook. De Quattro van Audi, de
Safrane Quadra van Renault, de
E300 van Mercedes. Maar in
sportiviteit wordt hij alleen
overtroffen door de Audi S4. En
dat is opmerkelijk, want deze
Q4 is met zijn uitgebreide stan
daarduitrusting wel de zwaar
ste van het hele stel.
Bestaansrecht? De markt zal het
leren. Sportwagens doen het
nog altijd goed. En deze Alfa is
in wezen niets anders als een
potente sportauto waar je ook
nog met vijf man in kunt zitten.
In november 1975 ge
beurt er in Lyme, een
slaperige verzameling
van drie lommerrijke gehuch
ten in de Amerikaanse staat
Connecticut, toch nog iets bij
zonders. Twee kinderen krij
gen plotseling pijn in de knie,
voelen zich grieperig en de
huisarts constateert reumatoï-
de arthritis. Ze zijn niet de
enigen; alras blijken 39 kinde
ren dezelfde klachten te ver
tonen.
Heel merkwaardig, zo vindt
de gewaarschuwde staatsge- v
zondheidsdienst, want dit
ziektebeeld komt bij kinderen
heel zelden (1 op de 100.000)
voor. De autoriteiten roepen
de hulp in van Allan Steere,
een reumatoloog en epide
mioloog van de Yale-universi-
teit en Steere doet een be
langrijke ontdekking.
Het viel hem op dat de ziekte
vooral in de zomermaanden
toesloeg, en dan vooral bij
kinderen (maar ook volwasse
nen) die in de dichtst beboste
dorpskernen woonden. Bo
vendien herinnerden de mees
ten zich geprikt te zijn, waar
na zich een grote rode ring
vormig plek om die prik
vormde, 'lets' in die bossen
had toegeslagen, zoveel was
hem duidelijk, maar wat?
Hij raadpleegde de medische
literatuur en stuitte op een uit
1909 daterende lezing van de
Zweedse arts Arvid Afzelius
die dezelfde rode ring had
beschreven bij mensen die ge
stoken waren door een bloed
zuigende teek van het merk
Ixodes ricinus. Toen was het
niet meer moeilijk. In 1977
kon worden vastgesteld dat
de patiënten gestoken waren
door de Amerikaanse variant
van deze teek, de Ixodes dam-
minis.
Daarmee was de kous pas half
af. Want een ziekteversprei-
der is nog geen ziekteverwek
ker. Toen de microbioloog
Willy Burgdorfer in 1982 ook
nog vaststelde dat veel teken
besmet waren met een variant
van de aloude syfilisveroorza-
kende spirocheet was de cir
kel rond. De bacterie Borrelia
burgdorferi zorgde er voor
dat Amerika - dat land van de
smetvrees - zich weer eens
flink in de zenuwen gooide,
men noemde de Lyme-ziekte
zelfs 'na aids de gevaarlijkste
infectieziekte'.
Aan de overkant van de
oceaan was de reactie terecht
stukken gematigder al begon
bij diverse doktoren wel een
lampje te branden. Dokters
gingen hun archieven omspit
ten en kwamen daar diverse
mysterieuze gevallen tegen
die achteraf aan de teek kon
den worden toegeschreven.
Bijvoorbeeld. In 1971 werd
een 63 jarige man opgenomen
met allerlei rare verschijnse
len van pijn in het been en
verlammingen in het gezicht.
De patiënt zei 'bij herhaling
en met nadruk' dat hij enkele
weken voor opname door een
insect gestoken was. De be
handelende artsen konden
daar geen chocola van maken.
„Achteraf," zo schrijven zij,
„had nog beter geluisterd
moeten worden naar de stel
regel van Osler: 'Alstublieft,
luister naar de patiënt: hij
probeert u te vertellen aan
welke ziekte hij lijdt.'"
Pijn in de knieën, en bij deze
patiënt ook nog een verlam
ming van de aangezichtsspie
ren; Lyme-ziekte wordt ook
wel 'de aap onder de infectie
ziekten' genoemd omdat de
veelzijdige bacterie diverse
ziekten kan naapen. Dat was
nou het aardige van de ont
dekking van Allen Steere en
Willy Burgdorfer: voorheen
onbegrepen klachten die bij
verschillende specialismes te
recht waren gekomen - bij
reumatologen, cardiologen,
neurologen, dermatologen,
psychiaters en noem maar
op - konden ineens onder één
noemer worden gebracht. En
belangrijker, als de oorzaak
eenmaal is ontdekt, dan is een
afdoende behandeling moge
lijk met antibiotica. Na de
beet van een besmette teek
kan het volgende gebeuren.
In stadium 1 onstaat ér vrijwel
O
LU
Door Jan Paalman
direct na de beet een uitbrei
dende rode ring die zich soms
ook nog over het lijf ver
plaatst. Vermoeidheid, hoofd
pijn, lichte koorts en een grie
perig gevoel zijn de bijkomen
de klachten. Na dagen of we
ken, stadium 2, kan de spiro
cheet zich via bloed en lymfe
overal door het lichaam ver
spreiden en aanleiding geven
tot hartklachten, zenuwaan
doeningen en gewrichtsklach
ten. Na een jaar of langer,
stadium 3, kan de ziekte chro
nisch worden en zich bij niet
behandelen blijvend vestigen
in huid, gewricht of hersenen.
Alles kan, maar niets hoeft!
De ziekte is - als dokter en
patiënt er op verdacht zijn,
want je kunt in stadium 3
belanden zonder ooit de ver
schijnselen van stadium 1 te
hebben gehad! - te herkennen
aan het ziektebeeld, en onder
zoek op antistoffen kan de
diagnose bevestigen. In alle
stadia is behandeling met an
tibiotica mogelijk!
Hoe gevaarlijk is dat al?. In
elke fase van zijn levenscyclus
- van larve tot nimf tot eitjes-
leggende volwassen teek -
moet de Ixodes ricinus zich
minstens één keer laven aan
het bloed van muis, vogel of
groter zoogdier. Daar doet hij
ook de bewuste ziektekiem
op, de Borelia burgdorferi,
die de besmette teek, als hij
een mens bijt, weer op ons
overbrengt.
Welnu. De kans dat je die
spirocheet oploopt hangt van
twee dingen af. De hoeveel
heid tijd die je in de natuur
doorbrengt, en twee. de be
smettingsgraad van de teek.
En inderdaad. Vooral bosar-
beiders vormen een duidelijke
risicogroep; in een onderzoek
bleken ze een vier keer zo
grote kans op besmetting te
hebben dan een vergelijkbare
man uit dezelfde streek. De
mens kan namelijk geïnfec
teerd raken als een teek
(meestal een nimf) zich vanuit
het struikgewas bijvoorbeeld
op de voet laat vallen en ver
volgens naar boven kruipt tot
de onbedekte huid.
De preventie ligt voor de
hand: risicogroepen doen er
verstandig aan om met dichte
schoenen en kleding bos en
wei te betreden. Vervolgens
hangt de kans op ziekte af van
het percentage teken dat zelf
is besmet. Dat percentage
loopt in Nederland uiteen van
1 procent tot 30 procent in
Ameland.
Maar goed. De teek heeft ge
beten. Wat dan? Als de teek
daadwerkelijk besmet is, dan
nóg is de kans op een infectie
slechts een op tien. En die
verloopt in de meeste geval
len ook nog goedaardig zon
der ernstige ziekteverschijnse
len; nogal wat mensen mer
ken zelfs helemaal niet dat ze
iets onder de leden hebben.
Pas als de infectie zich in de
diverse organen vastzet, is er
echt iets aan de hand. Maar
ook dan is' de ziekte nog
steeds behandelbaar. Zaak is
wel dat dokter en ook de
patiënt de relatie kennen tus
sen insectesteek en de bizarre
ziekteverschijnselen (van har
tritmestoornissen tot psycho
se) die daar op kunnen vol
gen. De ziekte is niet nieuw
onder de zon, de klinisch epi
demioloog J.P. Vanden-
broucke noemt Lyme-ziekte
zelfs 'het sprekendste voor
beeld van een 'nieuwe ziekte'
die altijd al heeft bestaan.'
Dus van een oprukkende epi
demie is geen sprake, het aan
tal gevallen neemt hier niet
toe en bedraagt hooguit enke
le honderden gevallen per
jaar.
Waar gaat het om vandaag de
dag? Snelheid, snelheid en
nog eens snelheid.
Zelfs de luttele seconden die ver
strijken als een computer-pro
gramma moet starten, duren ve
len al te lang. Computergebrui
kers die Windows gebruiken, ha
ten de zandloper die in beeld
verschijnt als er even gewacht
moet worden.
WordPerfect heeft dit opgelost
in de nieuwste versie (met num
mer 6.0a) van zijn tekstverwer
kers voor Windows. Het tergend
lang tegen de zandloper aankij
ken, is weg. Al snel verschijnt de
normale 'pijlaanwijzer', wat nor
maal wil zeggen dat je verder
kunt werken.
Zo niet bij WP. De zandloper is
wel weg, maar er moet nog even
gewacht worden voordat het
programma zijn gebruiker echt
gehoorzaamt. Een vergissing?
„Nee, we hebben het expres ge
daan," zegt WP-woordvoerder
Guus Brugman. De bedoeling is
de irritatie te verminderen. Uit
onderzoek blijkt dat het minder
belangrijk is wanneer het pro
gramma echt is gestart.
De nieuwe WP-versie is overi
gens - behalve dus bij het op
starten - inderdaad sneller dan
zijn voorganger. En bij diverse
handelingen ook merkbaar snel
ler dan zijn grote concurrent
Microsoft Word. Kortomlde oor
log tussen beide giganten in
tekstverwerkingsland om de he
gemonie in Nederland gaat on
verminderd voort.
