ÏPZ verdient veel
lan leasen Amer 9
5,25%
06-0331
AK/GMD brengt wao'er tegenwoordig 'puur slecht nieuws'
T-34O.34O.30
Bij Elmo 48
ontslagen
direct contact
Sex 06-9715
EPZ: Snel besluit nieuwe kerncentrale
WE#ËNÜV:
Wet tba: werknemers uit de wao houden
üSTEM
ECONOMIE
A7
Ifaiidaag onheilstijding 1100 Fokker-werknemers
tentieverklaring met financiële instelling VS
06-96.80
06-9891
To-340.340.20
easevormeii
Vast en Zeker
een hoge rente.
VSB'BANK
ECONOMIE KORT
'Economie groeit met 2,2 procent'
Actie voor behoud Van Dam Stoffen
Winst HAL stuk lager dan voorspeld
VS en Japan hervatten handelsoverleg
Vliegtuigmarkt weer florissanter
Inflatie in Europa stabiel
tol
:NSDAG 25 MEI 1994
WOENSDAG 25 MEI 1994
92,00
116,30
88,10
119,70
31,20
10,40
93.60
95,20
94,70
15,30
58,10
57,60
75,00
62,10
29,90
33,50
70,80
33,50
24,70
5,40
1,50
10,10
64,90
53,90
56,00
55,80
66,70
59,90
3,50
115,00
4,90
45,70
3,90
10,00
15,10
53,00
3,70
52,70
81,00
35,40
74,20
62,10
42,30
3,30
115,80
73,50
19,40
46,20
33,10
citicorp
cons.edison
digit equipm
dupont nemours
eastman kodak
exxon corp
ford motor
gen electric
gen. motors
goodyear
hewlett-pack
int. bus.mach.
int.tel.tel.
kim airlines
mcdonnell
merck co.
mobil oil
omega financ.
philips
royal dutch
sears roebuck
sfe-south.pac.
texaco inc.
travelers
united techn.
westinghouse
whitman corp
woolworth
Goud
„onze verslaggever
„sterdam - Elfhonderd
^nemers van vliegtuig-
jbrikant Fokker krijgen
jaag en morgen te ho-
dat zij worden ontsla-
i 350 mensen wordt een
tract voor de arbeidspools
raêeed, die voor vervan
gend werk moeten zorgen.
Voor 750 mensen is de gang
naar het arbeidsbureau onver
mijdelijk.
Voor 5000 werknemers begint
volgende week een nieuwe pe
riode van werktijdverkorting.
Zes weken lang zullen zij de
helft van de tijd thuis blijven.
De ontslaggolf is het gevolg
van de eerder aangekondigde
sanering, waarbij 1900 van de
10.000 banen worden ge
schrapt. Met vervroegde uittre
ding en een verhoogd natuur
lijk verloop moeten 1800 banen
verdwijnen.
„Door extra natuurlijk verloop
zouden in 1994 en 1995 samen
380 banen verdwijnen. We heb
ben geen aanleiding te veron
derstellen dat we dat aantal
niet halen," zegt woordvoerder
Steijn.
Van onze verslaggever
Woensdrecht - Het definitie
ve aantal ontslagen bij Fok
ker-bedrijf Elmo in Woensd
recht komt op 48. Vandaag en
morgen krijgen zij in een per
soonlijk gesprek de slechte
tijding medegedeeld.
Dat zegt woordvoerder Hoogen-
doorn. In eerste instantie vreesde
directeur De Wit dat er 125
mensen ontslagen zouden moe
ten worden. Door natuurlijk ver
loop en het aantrekken van al
ternatief werk voor een zonne
bankenfabrikant blijft de ont-
slaggolf beperkt. Bij Elmo, dat
kabelbomen voor Fokker-toe
stellen maakt, werken 450 men
sen.
Driehonderd werknemers zijn
betrokken bij de werktijdverkor
ting, die volgende week ingaat.
Zij gaan zes weken voor vijftig
procent werken. Na deze periode
zullen nog eens twee perioden
van zes weken volgen.
Hoogendoorn zegt dat de werk
gelegenheid bij Fokker Aircraft
Services, waar negenhonderd
mensen werken, voor dit jaar
nagenoeg verzekerd is. FAS
pleegt onderhoud en modifica
ties van vliegtuigen.
Vorige week heeft het bedrijf op
Woensdrecht een grote conferen
tie voor klanten gehouden. Ne
gentien gebruikers van de Fok-
ker-100 vaardigden vijftig deel
nemers af naar de bijeenkomst.
Als klap op de vuurpijl droeg
FAS het eerste Swissair-toestel
met het nieuwe kleurenschema
over aan de vertegenwoordigers
van de Zwitserse luchtvaart
maatschappij.
Goud onbewerkt 22,830-23.430 n«r
bewerkt 25,030 per kg
Zilver
zilver onbewerkt 305-375 per kg
bewerkt 420 laten per kg
vk vorige koers
24/05
sk slotkoers gisteren
35
a laten
31V6
b bieden
55%
c ex claim
57
e gedaan/bieden
26%
d ex dividend
18%
f gedaan/laten
44%
g bieden en ex dividend
15
h laten en dividend
87%
k gedaan en laten ex dividend
13%
1 gedaan en bieden ex dividend
48%
70,00
250
1,20
1,10
60,00
214
1,00
1,10
60,00
296
2,50
2,60
95,00
260
1.40 a
1,50
42,50
450
0,50 a
0,30
47,50
244
2.40
3,00
210,00
234
9.80
7,00
205,00
235
2,50
185,00
222
1,60
1,60
130,00
253
9,50 i
5,90
140,00
214
4,20
2,20
410,00
458
8,50
5,60
415,00
385
5,60
3,50
420,00
480
3,80
2,00
400,00
1026
19,50 a
15,50
410,00
912
13,00
9,50
420,00
1641
7,50
5,00
425,00
263
5,50
3,50
430,00
172
4.00
2,50
440,00
609
2,00 a
1,30
390,00
20?
1,00
1,40
395,00
214
1,40
2,40
400,00
591
2,30
3,10
405,00
814
3,40
5,00
410,00
428
5,00
7,00 a
415,00
273
7,30
10.00
330,00
332
0,20 a
0,40
400,00
1765
4,30
5,80
410,00
959
7,20
9,50 a
420,00
752
12,00
15,00
400,00
326
9,50
11,00
25,00
860
0,40 a
0,20
20,00
206
1,20 a
1,10
380,00
277
13,50
16,50
400,00
174
5,50
7,00
400,00
421
11,00 a
14,00
205,00
251
3,20
1,90
200,00
172
7,50
6,00
210,00
238
3,20
2,20
210,00
365
6,50 a
5,00
195,00
204
1.70
2,10
210,00
414
10,30 b
11,80
210,00
416
13,50 b
15,50
145,00
300
3,00 b
3,50
55,00
279
1,30
0,80
55,00
330
1,90
1,60
50,00
516
2,10
2,30
770,00
211
15,80
9,60
200,00
202
4,40 a
3,00
220,00
218
0,80
0,70
;t voor
Vlannen
rouwen
Sexkon-
cpm)
enzame
n vlug-
pm)
ng Sex-
te vrou-
m)
HETE vrouwen willen
jou Sexg;!
06-320.322.33 (75cpm)
HOMO-KONTAKTEN direl
apart Brabant/Zeeland. Bi
06-9614 (Nu 50cpm)
lie SM
.329.99
Zoek
jongen?
om)
idresjes
lel nu
zoeken
Bel nu
gesprek
vrouw
jm)
Hoor ze
gaan.
'm)
'rouwen:
bel
jm)
zoeken
Bel
VROUWEN van 35 jaar en
ouder willen Direkt-Sex
(75cpm) *06-9512*
PRIVÉ telefoonnrs vin hete
vrouwen thuis! ('5cpm
*06-9502
met dames uit heel
Nederland. Geheel Prve
thuis doorgeschakeld
24 u/p.d. 100 c.p.m.
100% Wild Live Sex
Geen wachttijd Igpo1-
Live Sexcontact
Geen wachttijden 10OcpM*
p.m.) "Je vriendin vind
wel lekker" zeiden die
"gens en toen wilder z
ook grijpen, maar ik
- maagd! _r
06-340.340.55
(1,
•t
jongens
mij
nog
strenge
ï.325.80
zoeken
kt. Bel
'an hete
(75cpm)
hete
gio. Bel
rouwen.
O, man-
(75cpm)
<t apart
06-9701
heetste
Ijbed in!
com)
(1,- p.m.) "Wat doet U met
Uw hand in m'n broekje
meneer? Nee hoor ik ne
daar geen spiekbriefje
(1 ,-pm>"Kom r»
hand onder mn_ blo J
dit
u UI «„fa
zei ze tegen 't zoo
haar vriendin. En hep^
wel 'ns gezien?" Toen
ze haar slipje uit.
06-340.350.60
(1,- p.m.) Opeens trok
z'n broek uit, de?d!Len.
je omhoog en m n sop
- Leasing staat let-
trlijk voor huren. Maar
c zijn vele vormen van
jiren.
lij de burger is de operatio-
«I lease het bekendste, om-
de meeste autolease-
taatschappijen er mee wer-
jen. De leasemaatschappij
icrgt voor zowel de finan-
j als onderhoud en be
ter (belasting, verzekering,
eenauto) en de klant be
idt daar een maandelijks
«drag voor.
[financial lease zoals EPZ
at toepassen, betreft
st een financieringscon-
ïuctie. De Amerikaanse fi-
aicieringsmaatschappij fi-
anciert op papier de Amer-
le 9 aan EPZ. Daar
i-ordt jaarlijks geld op ver-
ka. Pas aan het eind van
1 periode wordt het verlies
2 één klap goedgemaakt en
winst geïncasseerd. Op
lat moment hoeft de Ameri-
pas de winstbelasting
ianwege de uitgestelde be
lastingbetaling incasseren
trekkenen een behoor
lijke winst, vooral omdat
het contract over meer dan
een miljard "galden gaat. De
We transactie, die op pa
pier een periode van dik
twintig ja'ar overbrugt,
wordt in één handeling op
achternamiddag afge
werkt.
is een legale, veel toege-
Mste constructie. Ook in de
luchtvaart komt financial
vaak voor. Met het
normale huren heeft de con
tractie weinig van doen,
want de Amerikanen krij-
pde centrale niet in bezit.
r was ook sprake van
«Ie and lease baclc: verkoop
steraghuren. Maar dat sa
il vergt een feitelijke, for-
stle overdracht van het on
werend goed. Daar voelde
ïPZ niets voor.
Van onze verslaggever Willem Reijn
Eindhoven - De directie van stroomproducent EPZ heeft een
intentieverklaring ondertekend met een grote Amerikaanse
financiële instelling over een leaseconstructie voor de nieuwe
elektriciteitscentrale Amer 9.
Het gaat om een gunstige finan-
cieringsvorm voor een bedrag
van één h anderhalf miljard gul
den, die EPZ een voordeel van
enkele tientallen miljoenen gul
dens moet opleveren. „Zeer aan
zienlijke bedragen," zegt drs. H.
van Meegen, voorzitter van de
EPZ-directie.
Het is de eerste keer in Neder
land dat een grote energiecen
trale via een dergelijke leasecon
structie wordt gefinancierd.
Amerikaanse regelgeving maakt
het mogelijk om op papier winst
naar de toekomst te verschuiven,
waardoor bedrijven later belas
ting hoeven te betalen. Dat le
vert een rentevoordeel op. De
Amerikanen delen dat voordeel
met de EPZ.
Markt afstropen
Het initiatief is uitgegaan van de
Amerikanen. Volgens hoofd fi
nanciën J. Romme van de EPZ
stropen vertegenwoordigers van
Amerikaanse financiële instel
lingen de Nederlandse markt af
om allerlei soorten lease-con
tracten te verkopen.
De directie bevestigde gisteren
het nieuws dat De Stem in de
cember onthulde. EPZ leverde
vorig jaar de nieuwe Amercen-
trale 9 op, die een investering
vergde van 1,6 miljard gulden.
Van Meegen zegt dat hij nog niet
gemachtigd is de namen van de
betrokken Amerikaanse bedrij
ven te noemen. Het gaat in elk
geval om één leading investor,
die de intentie-verklaring heeft
ondertekend.
Later zullen verschillende ban
ken, verzekeringsmaatschappij
en en andere financiële instellin
gen meeliften op het contract,
zegt Van Meegen.
'In het gisteren gepubliceerde
jaarverslag van de EPZ wordt
met geen woord gerept over de
financiële constructie. Van Mee
gen zegt dat ook extern accoun
tant Coopers Lybrand daar
over al vragen heeft gesteld, om
dat de verwachting gewettigd is
dat het tot een definitieve over
eenkomst zal komen.
Formeel zou het contract echter
nog op de kleine lettertjes kun
nen afketsen. Op dit moment
werken juristen aan het water
dicht maken van het contract.
Volgens Romme gaat het om een
financial lease-overeenkomst.
„Wij hebben als uitgangspunt
genomen dat wij de centrale
nooit zullen overdragen aan de
Amerikanen, ook niet op papier.
De overeenkomst die we nu na
der uitwerken, lijkt nog het
meeste op een hypotheek. Alleen
als wij niet aan onze verplichtin
gen voldoen, kunnen de Ameri
kanen de centrale opeisen."
De EPZ blijft, zegt Romme, zo
wel juridisch als economisch ei
genaar van de centrale. Ook
wenst de EPZ op geen enkele
wijze afstand te doen van beheer
of onderhoud.
Romme zegt dat de termijn van
het lease-contract ruim twintig
jaar zal belopen. Het voordeel
voor EPZ zal tot twee miljoen
gulden per jaar bedragen.
(ADVERTENTIE)
Vaste Termijn Deposito
looptijd 2 jaar.
Wanneer u nu
minimaal f 1.000,- vastzet
voor een periode van 2 jaar
ontvangt u 5,25 per jaar.
Kom langs of bel gratis
Daar kom je verder mee.
De Amer 9 in aanbouïb.
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
Van onze verslaggever
Eindhoven - Binnen drie a vier jaar moet er
een politieke beslissing genomen worden over
de bouw van een nieuwe kerncentrale.
Dat zei drs. H. van Meegen, directievoorzitter van
de Elektriciteits-Produktiemaatschappij Zuid-Ne
derland (EPZ) gisteren in Eindhoven bij de presen
tatie van het jaarverslag.
Van Meegen noemde deze beslissing 'een opdracht
aan het nieuwe kabinet'.
De kerncentrale bij Borssele blijft in elk geval tot
het jaar 2007 en wellicht tot 2012 voor de EPZ
werken.
Maar de lange voorbereidingstijd voor de bouw
van een nieuwe centrale maakt een beslissing over
uiterlijk vier jaar noodzakelijk, aldus Van Meegen.
De EPZ-directeur is voorstander van het doorgaan
met kernenergie.
De Zuid-Nederlandse elektriciteitsproducent,
waarin de voormalige produktiebedrijven van
Pnem, Mega Limburg en het Zeeuwse Delta Nuts
bedrijven verenigd zijn, behaalde vorig jaar een
winst van 53,5 miljoen gulden, tegen 41,3 miljoen
in 1992. Er werd voor bijna twee miljard gulden
aan elektriciteit en thermische energie verkocht,
iets meer dan in het jaar ervoor.
Rotterdam - De economie zal volgend jaar gemiddeld met ruim
2,2 procent groeien, heeft het Nederlands Economisch Instituut
(NEI) in Rotterdam berekend. Het zit daarmee op dezelfde lijn
als het Centraal Planbureau, dat eerder een groei van minstens 2
procent voorspelde.
Wat betreft de inflatie blijft Nederland gunstig afsteken bij
andere EU-landen. In de periode 1992-1998 verwachten de
economische onderzoeksbureaus voor Nederland een inflatie
van gemiddeld 2,4 procent, terwijl dat in de hele Europese Unie
3,7 procent zal zijn.
Breda/Nijmegen - De Dienstenbond FNV probeert steun te
vinden bij de klantenkring van 14 Van Dam stoffenwinkels voor
het behoud van deze winkelketen. Volgende week legt het 80
vrouwen sterke personeel het werk neer om de verzamelde
steunbetuigingen aan te bieden aan de directie van Elizen Mode
in Twello, sinds vorig jaar eigenaar van Van Dam.
Volgens districtsbestuurder Damen van de Dienstenbond FNV is
Elizen, een familiebedrijf in kledingtextiel, bezig Van Dam
Stoffen - die ondermeer vestigingen heeft in Breda, Arnhem,
Nijmegen, Maastricht en Eindhoven - 'uit te kleden'. De gunstig
gelegen winkelpanden zouden worden verhuurd of verkocht aan
andere detailhandels.
Elizen-directeur Laarman spreekt tegen dat al een besluit is
genomen om met Van Dam Stoffen te stoppen. Toen Elizen vorig
jaar eigenaar werd, telde Van Dam nog 30 vestigingen.
Rotterdam - De investeringsmaatschappij HAL Holding heeft de
winstverwachting fors naar beneden bijgesteld. De resultaten in
de eerste vier maanden van dit jaar zijn 'aanmerkelijk' achterge
bleven bij die over dezelfde periode van 1993. Dat komt volgens
het bestuur vooral door de ongunstige gang van zaken op de
financiële markten in de Verenigde Staten. Vorig jaar verdiende
HAL nog netto 74 miljoen dollar.
Washington - De Verenigde Staten en Japan hebben de impasse
in hun handelsoverleg doorbroken. Beide landen gaan weer
praten over hun handelsproblemen. Centraal in het overleg staat
de verruiming van de toegang tot de Japanse markt voor
Amerikaanse goederen en diensten.
De impasse ontstond in februari toen tijdens de ontmoeting
tussen de Amerikaanse president Clinton en de toenmalige
Japanse premier Morihiro Hosokawa bleek dat de landen na
meer dan een half jaar ambtelijk overleg niet tot overeenstem
ming waren gekomen. Tokyo handhaafde volgens Washington te
veel handelsbelemmeringen waardoor de Amerikanen geen
eerlijke kans op de Japanse markt hadden.
Seattle - De komende twintig jaar zal er voor 980 miljard dollar
aan nieuwe vliegtuigen worden verkocht. Daarvan wordt 731
miljard dollar besteed aan toestellen die moeten worden gekocht
om aan de groeiende vraag naar transport te voldoen en 249
miljard dollar ter vervanging van verouderde vliegtuigen.
Dat staat in de vooruitzichten voor de wereldvliegtuigmarkt die
de Amerikaanse Boeing, de grootste vliegtuigproducent ter
wereld, jaarlijks publiceert.
Voor het segment van vliegtuigen met 70 tot 170 stoelen, waarin
Fokker actief is, acht Boeing het moeilijk om voor de komende
twee jaar een raming te geven. De vliegtuigbouwer gaat ervan
uit dat er tegen 1999 ongeveer 1200 van deze toestellen moeten
worden vervangen omdat ze ouder zijn dan dertig jaar.
De nieuwe Fokker-topman B. van Schaik liet vorige week ook
optimistische geluiden horen. Volgens Van Schaik zou de markt
al in 1996 aantrekken.
Brussel - De inflatie in de Europese Unie is op jaarbasis de
afgelopen maand stabiel gebleven. Ze staat net als in maart op
3,2 procent, blijkt uit cijfers van het Europees Bureau voor de
Statistiek.
De prijzen over de afgelopen twaalf maanden zijn in de meeste
lidstaten minder hard gestegen dan in het voorgaande jaar,
behalve in Nederland (van 2,4 naar 2,8 procent), Denemarken,
Groot-Brittannië en Spanje.
De inflatie was het geringst in Frankrijk en Ierland (beide 1,7
procent). Bovenaan stonden opnieuw Portugal (6,0) en Grieken
land (10,4).
«ronze verslaggevers
rn®' Sleutjes en
spreK] «er-Jan Dekkers
iMcieel gezien zat je vroe-
t gebeiteld met een wao-
®ring. Die was vast tot je
'e de bank gaf er zelfs
hypotheek op.
jnoeten medische klachten
'toonbaar zijn en spuwt de
"puter de bestbetaalde func-
'kt die de verzekerde nog
Lflinnen vervullen,
mensen die al jaren in de
aten en nog steeds dezelfde
tomen hebben, krijgen nu te
IJ1 dat ze niet meer arbeids-
Miikt zijn of veel minder
t vroeger. En als je al in de
®jft dan wordt die na een
«1de periode omgezet in een
™°lgmtkenng. En die is lager,
"""it hoognodig iets gedaan
aan het groot aantal ar-
ijeschikten, vinden alle
im medewerkers van GAK/
Ij m Breda. Maar de opscho-
ïian de hand van de wet tba
'toch wel heel rigoureus.
de eerste groep van 30
tot 35 jaar die arbeids-
Jeffrey de Roode van
2™D. in Breda heeft be-
d zijn er 29 uit de wao-
4 gevallen. Eentje was en
s'''ledig arbeidsongeschikt,
j' z°'n twintig, was voor-
te^ 80-100 procent afge-
IWVG-MAAW-WTAV-
TZ-ARBQ-WTBA-WV
MAAW-WTAV-WTZ-
30-WTBA-WVG-MA/
Z-AR 0-&-WTBA-W
rAV-WTZ-ARBO-WTE
ledig arbeidsongeschikt wordt
verklaard) gebleven, ook na de
bevalling. Die zijn al die tijd
nooit opnieuw beoordeeld."
Raar, dat vindt De Roode ook.
Maar het oude systeem kende
geen herkeuring. Dat hadden ze
gewoon eerder moeten doen, dan
was het nooit zo ver gekomen,
denkt hij.
„Nu kwamen die volledig ar
beidsongeschikten opeens uit op
minder dan 15 procent arbeids
ongeschikt. En dan ben je vol
gens de nieuwe wet niet arbeids
ongeschikt en krijg je géén wao-
uitkering meer."
De andere tien wao'ers van de
eerste groep waren 15-25 of
25-35 procent arbeidsonge
schikt. Nu werden ze minder dan
15 procent arbeidsongeschikt
bevonden en vielen dus ook uit
de wao.
„En zo moeten wij de mensen
het GAK-gebouw uitzetten.
Kijk, er waren ook mensen bij
die het reëel vonden dat ze uit de
wao konden. Blij dat ze van het
wao-stempel af waren. Nu kun
nen ze gewoon naar het arbeids
bureau of nee zeggen als hen
wordt gevraagd of ze arbeidson
geschikt zijn.
„Het is toch moeilijker om werk
te vinden als je een gedeeltelijke
wao-uitkering hebt. Zodra een
personeelschef hoort dat er iets
met je aan de hand is kiest hij
toch een ander. Da's gewoon de
praktijk."
„Er valt voor ons nu veel minder
te onderhandelen en te begelei
den. Krijgen herkeurde wao'ers
geen betaalde baan, dan belan
den ze in de ww. En vervolgens
in de rww," aldus De Roode.
„Wat wij nu doen is een 'koude'
schatting. Het is goed dat er
geschoond wordt maar dat sys
teem van hoogste lonen gaat mij
te ver. Er wordt meer gestuurd
door het systeem, en minder
door ons."
Een wao'er 'oude stijl' die vóór 1
augustus 1993 jonger was dan 50
jaar, moet door GAK/GMD op
nieuw beoordeeld worden. „We
sturen hen een uitvoerige brief,
leggen het accent op 'er gaat
wellicht iets veranderen',"
schetst staf verzekeringsgenees-
kundige Cor Klingers het begin
van de herbeoordeling.
De brief gaat vergezeld van een
vragenlijst die thuis op het ge
mak ingevuld kan worden. „Ze
kunnen zich voorbereiden; wat
voor medicijnen gebruikt u, wel
ke specialisten bezoekt u. We
merken dat de mensen door die
uitgebreide informatie niet zo
geagiteerd raken."
De nadruk wordt gelegd op het
feit dat de wét veranderd is.
GAK/GMD voert alleen maar
uit.
„De arts waar de wao'er naar
toe moet voor een medische her
keuring is nog steeds dezelfde
persoon als vroeger. Alsof die
arts zelf bedacht heeft voortaan
strenger naar de mensen te kij
ken. Nee, dat doet de wet."
„Een vg (zo heet de keuringsarts)
moet voortaan nadrukkelijker
'objectiveren'. Hard maken, in
zichtelijk maken waarom je iets
hebt gevonden. Wat versta je
onder een ziekte of een gebrek?
Iemand die een arm of been
moet missen, dat is zichtbaar.
Maar psychische klachten, dat is
niet zo duidelijk."
„Stel dat iemand ME heeft, het
vermoeidheidssyndroom, en je
vindt geen aanwijsbare afwij
kingen. Het is hartstikke rot dat
iemand zich zo voelt. Maar wat
voor beperkingen moet de arts
zo iemand meegeven als er geen
duidelijk aan te tonen klachten
zijn? Dat móet immers volgens
de wet tba."
De keuringsarts mag dan dezelf
de zijn gebleven, louter subjec
tieve klachten mag hij geen rol
meer laten spelen bij het beoor
delen van de vraag in hoeverre
iemand arbeidsongeschikt is. Hij
moet ook kijken of de wao'er
'herstelgedrag' vertoont; onder
neemt hij of zij iets om van zijn
medisch probleem af te komen.
„Want je hebt ook zoiets als
'ziektewinst'. Er zit geld in ziek-'
te, het gaat om inkomen. Een
verzekerde kan er financieel be
lang bij hebben dat 're de uitke
ring houdt. Daar moet een arts
doorheen zien te prikken. Het is
moeilijk te beoordeen wat voor
werk iemand nog kan doen."
De arts heeft daarvoor een lijst
van 28 punten. „Dat is het be
lastbaarheidsoordeel. Dat vormt
de ingang voor het arbeidskun
dig onderzoek. En die arbeids-
deskundige bepaalt het percen
tage dat iemand arbeidsonge
schikt is. Niet de medicus."
De wet tba, zegt Klingers, is een
politieke beslissing geweest.
„Wij moeten die wet uitvoeren.
zat technisch en admini-
personeel bij. Mensen
r'mf'arm" en beenklachten
bjr' Psychische klachten.
ook vrouwen die tijdens
^Map rugklachten
ïren missebjk waren. Die
C witëend 80-100 (het
",age waarbij iemand vol-
Zo min mogelijk mensen in de
wao en aaw, is het doel van de
'wet terugdringing beroep op de
arbeidsongeschiktheidsre-
eelingen', die op 1 augustus
1993 van kracht is geworden en
gemakshalve de tba wordt ge
noemd.
De wet is van belang voor
'nieuwe' wao'ers en arbeidson
geschikten die vóór 1 augustus
1993 jonger waren dan 50 jaar.
De laatste groep wordt in fasen
herkeurd. Tot die tijd behouden
ze hun oude uitkering.
Een van de belangrijkste wijzi
gingen betreft het criterium, op
grond waarvan je, al dan niet
gedeeltelijk, arbeidsongeschikt
wordt verklaard.
De mate van arbeidsonge
schiktheid wordt bepaald door
een vergelijking tussen het
vroeger verdiende loon en het
loon dat men, gezien zijn of
haar handicap, nog kan verdie
nen.
Bij het zoeken naar functies die
een arbeidsongeschikte nog kan
vervullen, speelt de oude baan
en het opleidingsniveau geen
enkele rol meer. Daardoor ko
men meer en andere functies in
aanmerking dan vroeger het ge
val was.
Gevolg: meer mensen zullen ge
deeltelijk arbeidsongeschikt
worden verklaard en dus een
lagere uitkering krijgen of zelfs
arbeidsgeschikt worden ver-_
klaard.
Was vroeger 'passende arbeid'
dus het criterium, vandaag is
dat 'gangbare arbeid'. En dat is
alle arbeid die in Nederland
wordt verricht.
Om te bepalen voor hoeveel
procent iemand arbeidsonge
schikt is worden maximaal drie
functies uitgezocht waarbij
dertig mogelijke banen passen.
Maar de computer selecteert
daarbij wel die banen die het
beste betalen.
Omdat het laatstverdiende loon
in veel gevallen lager is dan het
gemiddelde salaris dat de GAK/
GMD-computer ophoest, komt
men moeilijker in de wao. En
bij herkeuring valt meestal een
lager percentage arbeidsonge
schiktheid uit de bus.
Je moet een paar honderd gul
den méér hebben verdiend in je
laatste baan om in aanmerking
te kunnen komen voor een wao-
uitkering. Bij een verschil dat
kleiner is dan 15 procent volgt
geen wao-uitkering.
De duur van de uitkering is
afhankelijk van de leeftijd
waarop iemand in de wao
raakt. Sowieso volgt telkens na
maximaal drie jaar (in de over
gangsregeling nog vijf jaar) een
herbeoordeling.
Voor de arbeidsongeschikte
geldt een - mild toegepaste -
scholingsplicht.
Ik vond dat de oude wao/aaw
een veel te lage drempel had,
maar de huidige wet is te krap."
„Mensen die volgens tba beoor
deeld worden, krijgen in de hui
dige situatie gemiddeld minder
snel een uitkering. Vaak ook een
lagere. Soms hebben mensen
méér problemen gekregen maar
krijgen ze toch minder uitke
ring."
De wet tba heeft voor de artsen
wel iets meer helderheid ge
bracht in beoordelingscriteria
maar had toch nog duidelijker
gemogen van Klingers.
De dokter zegt welke beperkin
gen iemand heeft, de arbeidsdes-
kundige zoekt uit wat iemand
nog kan doen; de schatting die
bepaalt in welke mate iemand
arbeidsongeschikt is.
„Het loonverlies was en is bepa
lend voor de mate van arbeids
ongeschiktheid, niet de ernst van
de handicap," vat staf arbeids-
Cor Klingers (links) in ge
sprek met een verzekeringsge-
neeskundige.
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
deskundige Leo Diepstraten de
werking van de wao in een note-
dop samen.
„Uitgangspunt van tba is: wat
kan iemand maximaal verdie
nen. Dat is voor ons puur slecht
nieuws brengen. En dan zijn we
nog niet begonnen aan de herbe
oordeling van de oudere wao'ers.
Die komen later."
De komende herbeoordeling van
ouderen zit Diepstraten bij voor
baat al hoog. „Voor die jongeren
is het nog niet zo schrijnend,
Maar die ouderen. Je zult maar
15 jaar thuiszitten en je moet
eruit. Ja, dan., dan heb je als
verzekerde een zware kar te
trekken."
(De vorige afleveringen van deze
serie stonden in De Stem van 18 en
20 mei)
