Ex-CD'er
Ruim 325.0
Vervuiling China nadert gevaarlijke grens
Kleine zelfstandige
verdrinkt in moeras
van bureaucratie
Letterlijk alles is te koop in het dorpje B
DE STEM
BUITENLAND
A
DINSDAG 24 MEI 1994
clfEN Tl
oSite lezen?
wrgea' dan niet de
Kantjes" door te
^80. Er staat vast iets I
(,n u« gading bij.
jook indaag I
Door Yojana Sharma (ips)
Hongkong - Het Chinese leger speelt opnieuw een
prominente rol in de Chinese politiek.
In het Politbureau kan geen en
kele beslissing over een politieke
koerswijziging van de partij
worden genomen zonder de
goedkeuring van het Volksleger.
Namen in 1992 nog slechts twee
militairen deel aan de beraadsla
gingen in het Politbureau, van
daag de dag zijn dat er vijftien,
allen generaal.
Daarmee heeft het Chinese
Volksleger zich in een sterke
uitgangspositie gemanoeuvreerd
als de opvolging van de met
gezondheidsproblemen kampen
de Deng Xiaoping aan de orde
komt.
Politieke waarnemers houden
rekening met ernstige politieke
spanningen. Zelfs een openlijke
machtsstrijd wordt niet uitgeslo
ten als de Chinese leider, die op
22 augustus van dit jaar 90 jaar
wordt, komt te overlijden.
Ook de kans op sociale onrust
door stijgende inflatie en grotere
werkloosheid - vooral als de on
rendabele staatsbedrijven gesa
neerd worden - heeft politieke
leiders ertoe gebracht meer
steun te zoeken bij het leger.
Heel duidelijk blijkt dit uit de
opstelling van president Jiang
Zemin. Hij had oorspronkelijk
geen banden met het leger, het
geen zijn positie bij politieke
spanningen niet erg sterk maak
te.
Maar door mee te werken aan
een spectaculaire verhoging van
de defensiebegroting heeft hij bij
het leger veel goodwill ge
kweekt. „Jiang weet dat zijn
toekomst ligt in de banden die
hij heeft met het leger," zegt de
hoofddocent van de School voor
Oosterse en Afrikaanse Studies
van de Universiteit van Londen,
David Shambaugh.
Ook in formele zin heeft Jiang
als hoofd van de machtige Cen
trale Militaire Commissie sterke
banden met het leger weten te
ontwikkelen. In de vierenhalf
jaar dat hij deze functie bekleedt
heeft hij zeventig militaire dis
tricten bezocht en persoonlijk
honderd peletons geïnspecteerd
om zijn contacten met de mili
tairen te verstevigen.
Volgens het in Hongkong ver
schijnende maandblad 'Wide
Angle', waarvan wordt gezegd
dat het uitstekende contacten
heeft met de Chinese militairen,
heeft Jiang door de defensiebe
groting te verhogen sterke onte
vredenheid in legerkringèn ef
fectief weten in te dammen.
Door de verhoging is Jiang 'er in
geslaagd om zijn greep op de
militaire macht te verstevigen en
geniet hij nu in legerkringen veel
aanzien', aldus Wide Angle.
Sinds de beginjaren tachtig
daalde de omvang van de defen
siebegroting elk jaar. Met ingang
van dit jaar werd met deze tradi
tie radicaal gebroken. Defensie
kreeg bijna 25 procent meer geld
dan in 1993. Daarmee is het
perecentage van de nationale be
groting dat naar defensie gaat
gestegen tot 8,3 procent, of 54,04
miljard yuan (12,4 miljard gul
den).
vooral ook omdat de fabri
van het leger als eerste g™
stoffen en andere noodzakeli
voorzieningen werden ge]ev<
Dit riep in tijden van relat:
schaarste veel wrevel op.
Shambaugh wijst er op dat
verborgen militaire begro
zes keer zo hoog is als de offi
le, hetgeen de macht van
leger nog groter maakt dan;
is. Vorig jaar zou de totale ge
me begroting rond de 84 mil
gulden hebben bedragen.
Van dit bedrag werd 301
sluisd naar defensie-industn
als elektrotechnische bedri
en ondernemingen op het ge
van de luchtvaart. Tien mil;
gulden werd besteed aan mili
onderzoek en ontwikkeling
onderdeel van de staatsl
ting voor wetenschap
niek.
onze correspondent
gissingen - „Het wordt tijd
„ensen eens weten waar de
ïan Janmaat mee bezig is en
mensen de ogen worden ge
pe kiezers die op de CD 1
estemd, moeten hun verstar
jbruiken. Janmaat heeft
van un "«u OU rail] IgebrUlKCn. daumaai "twt,
direct van de Staatsraad dooi Lar kwade bedoelingen." D
clnicH naar rfpfpriRio_inrliic.t„: u 4.^4. A*
DlRl** - 1«1
jt Poppe, tot voor kort de
rechter van zuivering binr
CD.
Ook de uitgaven voor
litaire Gewapende
plaatselijke militaire eenhei
en militie, als de pensioenen
uitkeringen voor demobilis
zijn niet in de officiële delen
begroting opgenomen.
Het leger krijgt meer te zeggen in China.
Met de verhoging kan het leger
de salarissen verhogen, waarvan
door de toegenomen inflatie de
koopkracht aanzienlijk was ge
daald. Ook wordt met dit geld
compensatie geboden voor een
verbod op commerciële activitei
ten die het leger placht te ont
plooien en waarmee de militai
ren hun begroting aanvulden.
De commerciële activiteiten
werden de militairen door indus-
FOTO EPA
triële sectoren in China niet in
dank afgenomen. Niet alleen
vanwege de corruptie, maar
Jiang Zemin heeft met de
groting van de politieke invl
van de militairen en de ver
ging van de defensiebegro
het lot van de Communists
Partij nauw verbonden met
van het leger.
De vrees in partijkringen
sociale onrust op grote scl
ook grote risico's in zich
voor de positie van de
Communistische partij,
banden met het leger aan
halen denkt de partij dit
zo klein mogelijk te houden.
Paard en wagen passeren in de smog een betonfabriek in Peking.
FOTO EPA
Door Dan Biers (ap)
Chongqing - Toen een aantal weken
geleden een fikse regenbui viel op de
heuvelachtige Chinese metropool Chon
gqing, was dit alles behalve verfrissend.
Alsof de hemel wilde laten weten dat hij niet
langer de uitstoot van de zwaar vervuilende
industrie rondom de stad kon verdragen,
stuurde hij zwarte azijnzure regendruppels
naar beneden.
Witgewassen gebouwen kregen een trooste
loze, diepgrijze kleur en de 4 miljoen inwo
ners vroegen zich verwonderd af welke an
dere vormen van vervuiling hun nog te
wachten stonden.
„De situatie zal alleen maar verslechteren,"
verzucht Jiang Zejia, de voormalig rector
van de Universiteit van Chongqing die ja
renlang penicilline slikte tegen bronchitis als
gevolg van de vervuilde lucht, terwijl hij
wijst naar een aantal smerige fabrieken
langs de rivier.
Maar niet alleen Chongqing wordt geteisterd
door vervuiling. Heel China, kwetsbaar
doordat eenvijfde van de wereldbevolking er
woont, wordt bedreigd door de snelle, ono
verzichtelijke industriële revolutie waarmee
gepoogd wordt de Westerse industrie te
evenaren.
Een groot deel van het Chinese landschap
zou hierdoor niet misstaan in een boek van
Charles Dickens. Fabrieken worden overal
neergezet, zowel dichtbij steden als op het
platteland, en vormen een onmiddellijke
bedreiging voor de kwaliteit van de lucht,
het water en de bodem in de omgeving.
Intussen probeert de Chinese regering een
aantal milieumaatregelen te treffen, maar
een staatskrant meldde onlangs dat het
milieu en de leefbaarheid in veel gebieden
alleen maar verslechtert. Er bestaan wel
milieuwetten, maar die stellen niet veel voor
en worden nauwelijks gehandhaafd omdat
deze alleen maar in de weg zouden staan van
de economische ontwikkelingen.
Als China een ecologische ramp wil voorko
men zal er snel iets moeten veranderen. De
Chinese media, die vroeger dit soort berich
ten verzwegen, hebben de laatste jaren veel
geschreven over de ecologische puinhoop in
hun land.
Van de zeven steden met het hoogste vervui
lingsgehalte ter wereld liggen er twee in
China: Beijing en Shenyang. Benxi, een
industriegebied in het noorden, verdween
zelfs gedurende enkele uren uit het zicht van
de satelliet als gevolg van de zwaar vervuil
de lucht.
Voorts is luchtvervuiling de voornaamste
oorzaak van aandoeningen aan de luchtwe
gen. In Chongqing, door een samenspeling
van ligging en klimaat bijna constant gehuld
in smog, klaagt eenderde van de bevolking
over ademhalingsmoeilijkheden. Volgens cij
fers van het ministerie voor de volksgezond
heid stierf in 1988 een op de vier Chinezen
aan longziekten als gevolg van fijne zwavel-
deeltjes in de lucht. Dat is vijf keer zoveel
als bijvoorbeeld in de Verenigde Staten.
De grootste boosdoener is steenkool, wat nog
in driekwart van China als energiebron
wordt gebruikt. Het jaarlijks verbruik van
steenkool steeg in de jaren tachtig van 620
miljoen tot ruim een miljard ton per jaar, en
zal rond de eeuwwisseling nog verder stijgen
tot 1,4 miljard ton.
De steenkool die wordt verbruikt in Chon
gqing produceert door het hoge zwavelge-
halte zeer vervuilde, zure regen. De bomen
langs (je straten zijn sinds de jaren zestig al
drie keer vervangen, maar blijven het loodje
leggen. De vervuiling tast ook de bruggen
aan en legt een grauwe laag over de huizen
en gebouwen in de stad. Een inwoner van
Chongqing merkte op dat huisschilder te
genwoordig zo'n beetje het meest winstge
vende beroep is.
Met de kwaliteit van het water in China is
het niet veel beter gesteld. Om te beginnen is
er per hoofd van de bevolking verhoudings
gewijs minder water beschikbaar. In 300
steden is er zelfs een watertekort. Door de
afwezigheid van riolen en waterzuiverings
centrales rondom de steden, is de helft van
de grondwaterbronnen vervuild, alsmede de
rivieren en meren rondom de steden. Alleen
al in 1992 stierf er ruim 45 miljoen kilo
zoetwatervis door de vervuiling. In 1988
brak er een geelzuchtepidemie uit in Shang
hai als gevolg van de consumptie van ver
vuilde vis. In Chongqing, waar de rivieren de
Jialing en Yangtze samenkomen, stond een
fabriek die jaarlijks 10 miljoen ton bubbe
lend afvalwater loosde. Het verhaal gaat dat
toen koning Norodom Sihanouk van Cam
bodja tijdens een rondvaart door de stad
vroeg naar dat witte schuim in de verte, hij
als antwoord kreeg dat het eenden waren.
De fabriek is wegens financiële probelemen
inmiddels gesloten, maar de naburige indus
trieën gaan gewoon door met lozingen.
Het economisch verlies als gevolg van de
vervuiling bedraagt elk jaar het astronomi
sche bedrag van ruim 21 miljard gulden.
Ook het schoonmaken gaat veel geld kosten.
Maar aangezien er in China veel te weinig
fondsen beschikbaar zijn, moet de redding
voor steden als Chongqing komen vanuit het
buitenland. Zo helpt Denemarken de stad
met het installeren van een rioolzuiverings
systeem, en is er bij de Wereldbank een
lening afgesloten om oude fabrieken uit te
rusten met filters en de meest vervuilende
industrieën te verplaatsen naar elders.
Xu Shubi, vice-voorzitter van het Bureau
voor de Milieubescherming, probeert Ameri
kaanse bedrijven over te halen milieu-inves
teringen te doen in China. Voorts financiert
de Wereldbank verschillende projecten, on
der andere een project van 235 miljoen
gulden voor de schoonmaak van Beijing.
Belangrijker dan het werven van fondsen is
echter het werken aan het milieubewustzijn
van de Chinezen. Volgens een recent artikel
in een staatskrant zijn er nog teveel functio
narissen die vinden dat economische voor
uitgang belangrijker is dan het milieu. Het
artikel pleitte dan ook voor strengere milieu
wetten en een bevoegdheid voor milieu-or
ganisaties om niet alleen milieu-overtredin
gen aan te geven, maar ook de sancties te
bepalen.
Al met al is er voor een schoner China nog
een lange weg te gaan.
Van onze correspondent
Jan van der Made
Beijing - Toen Lu Weixing in de zee sprong besefte hij niet
dat zwemmen zo moeilijk zou zijn.
Drie jaar zwoegde hij tevergeefs; vincie Liaoning, duizend kilome
ter ten noorden van Peking.
Daar kocht hij voor meer dan
90.000 gulden zesduizend meta
len afsluitkranen. In alle soorten
en maten. De kleinste kunnen
worden bevestigd op de water
leiding, de grootste, die meer
dan 200 kilo wegen, waren be
stemd voor decimeters dikke
aardoliepijpen.
Hij was op het idee gebracht
door een vage connectie, de zoon
van een vriend van zijn vader,
een man die de bijnaam 'afsluit-
koning van Noord-Oost China'
droeg. Met hem in zee gaan was
een garantie voor succes.
Een marktonderzoek vond hij
niet nodig. „Waarom ik ze juist
in Bejing wilde gaan verkopen?
Ikwoon toch in Bejing?" Lu
huurde voor 10.000 gulden een
winkelruimte in Haidian, het
universiteitsdistrict in het
noordwesten van de Chinese
hoofdstad. Hij liet ijzeren op-
slagkasten op maat lassen en
daar werden kranen in uitge
stald.
Drie jaar later. De binnenplaats
van Lu's huis, een traditioneel
Chinees hofje verborgen in een
netwerk van stegen biedt een
trieste blik. Tientallen houten
dozen, slordig dichtgetimmerd,
blokkeren de doorgang. „Dit was
de slaapkamer," zegt hij beteu
terd en opent de deur die uit
zicht biedt op een met afsluit
kranen volgepakte ruimte. „Het
meubilair hebben we zolang
maar bij de buren gezet, en sla
pen doen we in de eetkamer."
De zwaardere kranen, onder het
roest, staan achter in het berg
hok van de fietsen die op straat
zijn geparkeerd. Tijdens het
transport had hij de loodzware
ventielen zelf van de winkel naar
de auto en van de auto naar zijn
huis moeten tillen, de spit was in
zijn rug geslagen en nu zijn er
dagen dat hij 'alleen maar ge
kromd in een hoek van negentig
Chin
hor i
honderdduizend gulden aan in
vesteringen, gedeeltelijk opge
hoest door zijn twee zussen, een
broer, een neef en een oom ziet
hij nooit meer terug. Zijn rug is
onherstelbaar beschadigd en de
toekomstmogelijkheden zijn ni
hil.
Xia hai, 'in de zee van commer
cie springen' is de populaire be
naming voor staatsarbeiders die
voor zichzelf beginnen. Het is
een politiek die wordt aange
moedigd door noodlijdende
staatsbedrijven. Ze gaan gebukt
onder zware schulden, gebrek
aan afzetmarkt en enthousiasme
van de werknemers. De bedrij
ven moeten worden gesubsidi
eerd en dat zorgt voor het groot
ste deel van het tekort in het
staatsbudget, vorig jaar 20 mil
jard gulden.
Op dit moment zijn er zo'n
13.000 staatsbedrijven in China,
die veertig jaar lang de rugge-
graat van de socialistische ver
zorgingsstaat vormden. Waar
aow, vakantietoeslag, onderdak
en eten een leven lang waren
gegarandeerd.
Maar sinds het begin van Deng
Xiaoping's hervormingspolitiek
in 1979 wil men af van de geld
verslindende industrie-dinosau
russen. Er is een faillisements-
wet aangenomen en massaont
slagen hangen als een zwaard
van Damocles boven de hoofden
van honderdduizenden arbei
ders.
Lu Weixing, 50, oorspronkelijk
werkzaam in een fabriek voor
radiatoren, zag een toekomst in
zijn bedrijf niet zitten. Boven
dien was het werk oninteressant
en met zijn salaris van honderd
gulden per maand zou hij nooit
zijn droom om ooit miljonair te
worden kunnen verwezenlijken.
Hij nam vrijwillig ontslag.
In 1991 reisde Lu naar de pro-
Met een volqeladen driewieler door de straten van Bejing.
foto!'
graden' kan lopen.
Wat was er misgegaan? „Aan de
kwaliteit lag het niet," aldus Lu.
„Het waren de inkopers. Die
eisen een toeslag van 5 procent,
10 procent, soms 25 procent. Als
ik met een bepaald bedrag
kwam, zeiden ze steevast dat
mijn concurrenten meer boden.
Als ik zou toegeven had ik er zelf
op moeten toeleggen."
Het resultaat: in drie jaar tijd
kon Lu zelfs het kleinste formaat
afsluitkranen niet verkopen. De
huur van de winkel kon hij na
verdere leningen niet meer op
brengen en nu staat de volledige
partij in verschillende stadia van
ontbinding op de binnenplaats.
Wel wil hij ze nog naar Liaoning
terugbrengen in de hoop op com
pensatie, maar de kansen daarop
zijn, volgens een familielid 'bijna
uitgesloten'.
Het geval van Lu Weixing sta
niet alleen. Slechts 10 pr«e:
van de staatsarbeiders die'®1
zee springen' hebben succes
sommigen worden inderdai
miljonair. Maar de grote
die zoals Lu Weixing gei
heeft van begrippen als raar»
ting en management, vera®
in het verstikkende moeras
bureaucratie, corruptie en
harde concurrentie.
Velen keren terug naar hun®
werkeenheid, of proberen
wijsgeworden, opnieuw.
kunnen zeggen dat ik
ken ben," zgt Lu, die nu bi]
in- en exportbedrijf wil
werken. „Maar ik zie
hoop. En dat is beter dan
ger toen we zelfs dat niet
den."
Van onze verslaggevers
Middelburg - Ondanks het
Binder goede weer hebben!
uim 325.000 toeristen de
linksterdagen in Zeelanc
ioorgebracht. Dat is nage-
gelijk aan het aanta
«zoekers tijdens hemel-
aartsdag.
lampings, hotels en pensions ii
provincie hadden nog vol
jende capaciteit. Met nami
de vele buien, waaronde
sn hagelbui met stenen met eer
iameter van een centimeter, ko
v veel toeristen voor een be
ik aan de Zeeuwse attractie;
plaats van te worden gezand
(traald aan de stranden.
telde het bezoekerscentra!
leeltje Jans ruim 2000 bezoe
■s en kon miniatuur Walche
lil in Middelburg rekenen
dikke 1800 gasten. Bij he
maar één jaar oude Mari
iem Attractie Centrum 'het Ar
inaal' in Vlissingen passeerde:
6000 toeristen de kassa'
alle gevallen is dat een stij
ig ten opzichte van vorig jaar.
h totaal werden er 73 wildkam
irders bekeurd. Zij konden te
lekke 150 gulden boete betaler
let gros van de overtredinge
plaats op Schouwen-Dui
;d en Walcheren,
t merendeel van de wildkam
aders bleek uit zogehete
ippers te bestaan. Jongelui, di
;t de personenauto Renesse bf
iken, daar gaan stappen
irvolgens hun auto als nachtlc
gebruiken.
'ergeleken met vorig jaar is h<
'Idkamperen vrijwel geha
id. Na nog één intensiei
introle, midden juli, wordt h
jeheten piket-team, dat de b;
ijding van het wildkampere
irdineert, opgeheven en wort
controle in de normale su
illance meegenomen.
beel rustig zijn de pinksterd
:n niet verlopen. De afgelopi
igen werden er ettelijke autc
■ingebroken en verdween in i
iste gevallen de 'audio-app
ratuur. In de nacht van zaterdi
'P zondag werden 16 jongel
'ekeurd voor het veroorzak(
®i geluidsoverlast, het nuttigi
van alcohol op de openbare w
vechten.
Van onze correspondent
Beijing - Stiletto's, porno, vuurwapens en illegale kopieën van
merkartikelen zijn voor een prikje te koop in Baigou, 'Witte
Greppel' in de Chinese provincie Hebei.
Wetten worden mondjesmaat toegepast in deze Frankensteincreatie
van de Chinese hervormingspolitiek.
In Baigou is letterlijk alles te koop. In de hoofdstraat staan de
kraampjes drie rijen dik opgesteld voor de winkelpanden. Sommigen
verkopen cd's, bootleg-uitvoeringen van Madonna's Like a Virgin'
voor vier gulden per stuk. Er liggen kopieën van de Deutsche
Grammophongesellschaft, Michael Jackson en de laatste hits van
China's atoombom van de Rock 'n Roll Cui Jian.
Het dorpje, dat op een knooppunt van twee provinciale hoofdwegen
ligt, transformeerde in de afgelopen vijftien jaar van een boerendorp
tot een vrijhandelsplaats, compleet met een eigen Economische
Ontwikkelingszöne, nieuwbouwwijken waar reclamebedrijven en
filialen van de Bank of China in huizen.
Buitenlandse investeerders zijn, uiteraard, meer dan welkom.
Maar Baigou heeft ook haar schaduwzijde. Vanwege de
het dorp in het niemandsland tussen de drie districten
Xiong en Gucheng is niemand bereid er administratieve
delijkheid voor te nemen.
Het resultaat: verkoop van pornografie (strafbaar onder de
regelgeving), illegale kopieën van merktprodukten (een kra
koopt losse merken die op kleren kunnen worden genaaid en
met Made in US) en zelfs wapenhandel.
Baigou is een karikatuur van China. Ondanks afgekondigde
op copyright en intellectaal property (in 1991) worden
schaal merken gekopieerd; met name in de kustprovincies
Fujian. Te koop zijn papieren zakdoekjes (merken Tompe
Tarbo en Terpo met hetzelfde blauwe bandje en
Tempo) maar ook kopieën van Philips-cassettedecks,
en complete kopieën van de Beijing Jeep Cherokee;
ware wordt zonder toestemming gekopieerd, studieboeken
encyclopedieën worden op goedkoop papier nagedrukt en in
afdelingen' van boekwinkels ('verboden voor Buitenlands
den') verkocht.
1 een van die vechtpartij
wd een inwoner van Dordrec
halsketting ter waarde v
JO.OOO gulden van de nek gerui
j? Wemeldinge drukte een B;
Mie vrouw uit Mons een bf
een pistool op de bor
7®(hij aanmerkingen maal
P het gedrag van enkele
aar landgenoten, die bezig w
n zj)n bier te stelen. Na 1
jP®aken van een proces-verb;
vrouw heengezonden.
lens directeur R. ter He:
an de VW Zeeland was hete
rustiger dan je van e
t UWs pinksterweekeinde
jachten. Wat hem opv
de dat jongeren veel meer o
Provincie verspreid wa:
anders. Vorige jaren zo
iJjUSd massaal Renesse op.
.dat v i6-* de ™dTuk te
e' jongeren zijn weggeb
I?' oorzaak noemde hij
tockwntie van Pinkpop en
Hpiri lval bij Eindhoven.
e sprak gisteren van
Vprln.. d 'zeldzaam rus
Pen pinksterweekeinde.
den Ij5 ^eeuwse wegen ontst
uien n en geen grote prol
ten k e uittocht van de toe
Verken °n vroeg, zodat
°htston7at werd gespreid. T
"hiddau i er 111 de lo°P VM
6 enkele files. De groo
PP'ng was op de A58
het öuitVan Piüand. Daar zor
file j. gaande verkeer voor
meter e(aangroeide tot een k
deden ziPifeven- Bii de
°P wat kleine aan
na geen ongevallen vc
