Geen Nederlanders naar Ruanda Hz?? erkl GIRO Surinaamse oorlogsvloot dreigt te zinken in de Oostzee Olie in Zuid-Jemen is de grote prijs in de burgeroorlog HELP DE SLACHTOFFERS 1 Oekraïens parlement schort grondwet Krim op ispergetelei logen Polei Kabinet acht mogelijke verwisseling met Belgen een te groot risico DE STEM BUITENLAND 4 Bloedbad in Bosnië zonder VN-troepen' Maritiem Instituut "De Ruyter" W apenstilstand BUITENLAND kort' lieuwe cijfers CB jjijenkorf haalt gevaarlijke Aanstekers uit het schap •eemde affaire ij Berghuizer ZATERDAG 21 MEI 1994 deStem Door Rob Ruggenberg Antwerpen - Vier ex-Oostduitse oorlogsschepen die Suriname in 1991 van een Belgische wapenhan delaar kocht, dreigen te zinken in de haven van Wolfgast aan de Oostzee. De schepen zijn zo lek als een mandje. Ze zijn niet verzekerd. Zij vormen het leeuwendeel van de Surinaamse marinevloot. Wapenhandelaar Pierre Winckel heeft de staat Suriname gisteren gedagvaard omdat dit land hem inmiddels twee miljoen Duitse marken schuldig zou zijn wegens achterstallige liggelden en onderhoud. De zaak dient woensdag voor een rechter in Antwerpen. De 57 meter lange schepen van de zogenaamde Kondor I-klasse liggen sinds de aankoop te roesten aan de kade bij de Peenewerft in Wolfgast, in het voormalige Oost-Duitsland. Suri name had - en heeft - geen zeelieden om ze te bemannen. Hoeveel het land er destijds voor betaald heeft, is onbe kend. Het gaat in ieder geval om vele miljoenen. De Belgische wapenhandelaar heeft destijds, na de Duitse eenwording, der tig schepen van de voormalige Oost- duitse oorlogsvloot opgekocht. Hij ver kocht er vier via de Surinaamse han- delaar/politcus Harvey Naarendorp aan de toenmalige minister van defen sie Siegfried Gilds, nadat deze op een van de schepen een rondvaart op de Oostzee had mogen maken. Geheim De transactie werd aanvankelijk ge heim gehouden. Zij werd pas in mei 1992 bekend, door een onthulling in deze krant. De betalingen werden ver richt door het door de Surinaamse militairen gesteunde kabinet-Kraag, dat'aantrad nadat legerleider Bouterse met kerstmis 1992 opnieuw een coup had gepleegd. De vier schepen zijn uitgerust om door gebieden te varen die door kernwapens zijn Besmet. De bewapening is er ech ter afgehaald. Maar volgens Winckel kan hij de benodigde kanons er weer zo bij leveren. Suriname wilde de sche pen gebruiken om visserijgronden te beschermen en drugsmokkel te bestrij den. Behalve deze schepen beschikt Suriname verder over slechts enkele kleine patrouillevaartuigen. In afwachting van de opleiding van Surinaamse zeelieden waren Suriname en Winckel overeengekomen dat de vier schepen in Wolfgast zouden blij ven liggen. Suriname zou maandelijks 10.000 mark aan liggelden en bewa king betalen. Volgens Winckel heeft Suriname dat, op één betaling van 100.000 dollar na, steeds nagelaten. In 1992 bood de Peenewerft aan om voor 800.000 mark de schepen naar Suriname over te varen. Suriname rea geerde daar niet op. De Belgische wa penhandelaar liet Suriname begin 1993 weten dat hij een gegadigde had voor de schepen. Die verkoop ging echter niet door, volgens Winckel om dat 'Suriname laks reageerde en onder meer eerst de identiteit van de koper wilde weten. Dat is niet gebruikelijk in onze kringen'. De Peenwerft heeft Winckel vorige maand schriftelijk gemaand maatrege len te nemen omdat de toestand van de schepen, onder meer door vorstschade in de afgelopen winters, zo is verslech terd dat ze dreigen te zinken. De werf wijst op het milieu-risico. Toen het schip begin 1992 vaarklaar werd ge maakt, werden de bunkers gevuld met olie. Die zit er nog steeds in. De schepen zijn nu samen nog hooguit twee tot drie miljoen mark waard, zei Winckel gisteravond. „Suriname heeft haar geld gewoon in het water gesme ten." Van onze Haagse redactie Den Haag - Nederlandse militairen worden niet uitge zonden naar Ruanda. De risico's van uitzending in het kader van een VN-operatie in het Afrikaanse land acht het kabinet onaanvaardbaar groot. „De kans is groot dat de Nederlandse militairen verwisseld worden met Bel gen", aldus een kabinetswoordvoerder. België verloor bij de uitbarsting vorige maand van het bloedige conflict tussen Hutu's en Tutsi's in Ruanda tien Belgische VN- militairen die toen in de hoofd stad Kigali waren gestationeerd. Zij werden op gruwelijke wijze vermoord. Tot begin jaren zestig was Ruanda een Belgische kolo nie. Nederland bekijkt wel of op een andere manier dan troepen in Ruanda een bijdrage geleverd kan worden aan VN-optreden in en rondom Ruanda. De Veilig heidsraad besloot afgelopen week de hoeveelheid VN-troepen voor Ruanda uit te breiden tot 5.500 man. Het kabinet heeft in ieder geval besloten om het aantal waarne- Londen (rtr) - Bosnië ont aardt in een groot bloedbad als de Verenigde Naties hun troepen terugtrekken. „Als de blauwhelmen verdwijnen zullen alle partijen zoveel mogelijk terrein proberen te winnen. Dat zal leiden tot een bloedbad, ze zullen el kaar naar de keel vliegen." Dat is de overtuiging 'van Larry Hollingworth, ex-topman van de vluchtelingenorganisatie van de VN. Na 22 maanden in de moei lijkste omstandigheden in Bosnië te hebben gewerkt keerde hij gisteren terug naar Londen. Zonder bescherming van de VN- vredesmacht kan de vluchtelin genorganisatie volgens hem niet doorgaan met het sturen van hulpkonvooien. De humanitaire hulp zou instorten met alle ge volgen voor de bevolking in Bosnië vandien. Hollingworth reageerde hiermee op het dreige ment van de Fransen, Engelsen en Spanjaarden hun troepen uit Bosnië terug te roepen als er niet snel uitzicht op vrede komt. Ook gisteren gingen de gevech ten in Bosnië door. In het westen kwam de moslimenclave Bihac onder Servisch vuur te liggen, in Midden-Bosnië vielen de Ser viërs steden aan, evenals in het noorden. Weer sloegen overal in het land mensen op de vlucht. mers in Uganda in het grensge bied met Ruanda te vergroten. Over het aantal is nog geen be sluit genomen. „Dat hangt van de wensen van de VN in New York", aldus een defensie woordvoerder. In Uganda ver blijven negen Nederlandse VN- waarnemers. De inzet van Hercules- en F27- transportvliegtuigen wordt over wogen. Maar dat stuit wel op problemen. De Nederlandse Her cules-transportvliegtuigen, ge stationeerd op de Belgische luchthaven Meisbroek en met een Belgisch-Nederlandse be manning, hebben nog geen 'ge- breveteerde' Nederlandse be manning. Defensie wil de oplei ding van de Nederlandse beman ning die nog een jaar duurt niet onderbreken. Bovendien kan in zet van de Hercules-vliegtuigen vanwege hun Belgische beman ning alleen plaatsvinden met toestemming van de Belgische regering. De inzet van F27-transportvlieg- tuigen, gestationeerd op de vliegbasis Eindhoven, stuit vol gens Defensie ook op problemen. i-iiDe laadcapaciteit van de F27is is zeer beperkt", aldus een De fensiewoordvoerder. Vijftien miljoen Minister Pronk van Ontwikke lingssamenwerking heeft giste ren nog eens 15 miljoen gulden ter beschikking gesteld als 'aan vullende noodhulp' voor de slachtoffers van het geweld in Ruanda. De minister besteedde daar eerder al 8,9 miljoen gulden aan. Een bedrag van 6 miljoen gulden zal nu via VN-organisaties en het Rode Kruis worden besteed voor acties in Ruanda zelf en in Tanzania, waar honderdduizen den mensen hun heil hebben ge zocht in vluchtelingenkampen. Een bedrag van 5 miljoen gulden wordt gereserveerd voor het ge val dat het Wereldvoedselpro gramma een voedselluchtbrug tot stand kan brengen. Voedsel hulp is dringend noodzakelijk. Nederlandse particuliere hulpor ganisaties kunnen verder voor 4 miljoen projecten indienen. Naast genoemde bedragen stelt Nederland tevens geld beschik baar voor het bergen van de lijken in de Kagera-rivier. Ook zullen onderhandelingen worden gefinancierd die tot vrede moe ten leiden. Bewoners van Simferopol, hoofdstad van De Krim, betuigen hun steun aan het parlement dat gisteren aan nieuwe grondwet aannam om de banden met de Oekraïne losser te maken. foto ap Kiev/Simferopol/Moskou (afp/dpa) - Het Oekraïense parlement heeft gisteren de nieuwe grondwet van de Krim opgeschort. Het pro- Russische parlement van de autonome republiek in Sim feropol had de grondwet, die de banden van de Krim met Oekraïne losser maakt, eer der op de dag aangenomen. Kiev geeft Simferopol volgens dezelfde resolutie van het parle ment tien dagen de tijd om de passages over afscheiding terug te draaien. De bevolking van de Krim - 67 procent etnische Russen - heeft zich herhaaldelijk uitgesproken voor een terugkeer bij Rusland. In 1954 hevelde de Russische partijleider Chroesjtsjov het schilderachtige schiereiland over van Rusland naar Oekraïne, waaruit hijzelf afkomstig was. De Oekraïense president Kra- vtsjoek en de Russische presi dent Jeltsin zijn inmiddels tele fonisch overeengekomen de pro blemen rond de Krim zonder geweld op te lossen. De afgevaardigden van de Krim keurden gisteren een grondwet tekst uit 1992 goed. Die voorziet in eep apart staatsburgerschap voor inwoners van de Krim en de vorming van lokale milities. De betrekkingen met Kiev moeten in een verdrag worden vastge legd. De tekst werd met 69 tegen twee stemmen goedgekeurd bij twee onthoudingen. De uitslag werd met een staand applaus begroet. De in de Krim gelegerde Zwarte- Zeevloot 'zal zich niet afzijdig houden van het proces dat op de Krim gaande is', zo waarschuw de de vlootleiding. De vloot is zelf inzet van een conflict tussen Moskou en Kiev, die het niet eens kunnen worden over de ver deling van de meer dan 300 vroegere Sovjet-schepen. De omstreden grondwettekst was in 1992 in principe al door (ADVERTENTIE) Wil je naar de Koopvaardij als Stuurman, Scheepswerktuigkundige of beide (Maritiem Officier)? Kom dan naar de OPEN DAG op zaterdag 28 mei. Aanvang programma 11.00 uur. Hogeschool ffT Zeeland Boulevard Bankert 156 4382 AC Vlissingen Tel. 01184-89400 het parlement aangenomen na acties van Russische inwoners, maar uiteindelijk kreeg zij onder druk van Kiev geen rechts kracht. In plaats daarvan ver leende de Oekraïense leiding het gebied grotere zelfstandigheid en het recht een eigen president te kiezen. Mesjkov, die in januari tot Krim-president werd gekozen, ijvert echter voor aansluiting bij Rusland. De meerderheid van de bevolking sprak zich hiervoor uit in een referendum in maart. De Oekraïense president Leonid Kravtsjoek had donderdag ver geefs gepoogd de parlementszit- ting te laten uitstellen, en ge waarschuwd dat hij geen aantas ting van Oekraïne's territoriale integriteit zou toelaten. In de nacht van woensdag op donder dag zouden tussen duizend en dertienhonderd Oekraïense mili tairen op de Krim aan land zijn gegaan. Zuidjeminitische soldaten voor een met tanks beschilderde muur op de basis al-Anad, waar al dagen fel om gevochten wordt tussen noord en zuid. Londen/Aden (dpa) - Als je de door Aden en Sana ver spreidde oorlogspropaganda mag geloven, gaat het in de burgeroorlog in Jemen vooral om eer en waardigheid. Maar veel waarnemers menen dat de oorlog maar om één ding gaat: olie. „De grote prijs in deze oorlog is de controle van Hadra- maut", zegt een Zuidjemeniti- sche politicus. „Hadramaut is een gouden land en het noorden wil de rechtmatige bezitter er van zijn." Hadramaut is een smalle kust strook ten oosten van Aden, de zuidelijke hoofdstad. De naam betekent zo veel als 'in aanwe zigheid van de dood' en verwijst naar de kale heuvelachtige uit- gestrekheid van deze woeste landstreek. In Hadramaut ligt ook een deel van de groene Je- menitische vlakte en eronder een van de rijkste Arabische olie voorraden. Toen de twee Jemens zich in 1990 aaneensloten, kon niemand vermoeden hoeveel olie er ver borgen was onder de woestijn van Hadramaut. „Het was als het huwelijk van een arme neef en een arme nicht", zegt een historicus. „Nu heeft een van de twee een reusachtige erfenis ge kregen en wil die niet delen." Op dit moment wordt in Jemen per dag een bescheiden hoeveel heid van 340.000 vaten olie op gepompt. Deskundigen schatten dat dit snel opgevoerd kan wor den tot 700.000 vaten per dag en, in de volgende eeuw tot 1,2 mil joen. Twee derde daarvan zal komen uit Hadramaut. Het is dan ook niet verwonderlijk dat vele oliemaatschappijen betrok ken zijn bij de speurtocht naar olie in de woestijnstrook. Met de huidige lage prijzen betekent de verwachte produktie van het verenigde Jemen een jaarlijks in komen van 7,5 miljard dollar. Sana - De regering van Noord- Jemen heeft gisteren een wapen stilstand afgekondigd in de oor log met het Zuiden. Het staakt- het-vuren ter gelegenheid van het islamitische Offerfeest is vannacht ingegaan. Niet bovenmatig veel, maar stroomt dat geld in de staatskas van Zuid-Jemen, dan ziet het er voor de daar levende twee mil joen mensen geheel anders uit, in tegenstelling tot het met tien miljoen inwoners dichter be volkte noorden. Maar ook strategisch is Hadra maut van grote betekenis. Door het met legendes omweven wie- rookland kunnen de pijplijnen voor het hele Arabische schier eiland aangelegd worden naar de Indische Oceaan. Daarmee kun nen de kwetsbare verbindingen door de Golf en de Straat van Hormuz worden ontlast. Een nieuwe opsplitsing van de beide Jemens is met name voor het zuiden voordelig. Daarmee wordt het land bevrijd van een bondgenootschap met het onder ontwikkelde, overbevolkte noor den waar het islamitische funde- mentalisme steeds meer aan in vloed wint. Dit is wellicht ook de reden waarom Sana in de huidi ge burgeroorlog compromisloos de beslissing zoekt op het slag veld en niet ingaat op vredes voorstellen uit Aden. Israël sluit Gaza af na moord soldaten Jeruzalem - Het Israëlische leger heeft Palestijnen uit Gaza-strook tot 29 mei de toegang tot het land verboden nair moord op twee militairen bij een grensovergang naar Gaza j twee soldaten werden gistermorgen vanuit een passerende auu doodgeschoten bij Erez, de noordelijke grensovergang j Israël. De aanslag volgt twee dagen nadat Jeruzalem het bestaJ van dit gebied heeft overgedragen aan de PLO, de T bevrijdingsorganisatie. Israëli's en Palestijnen gaan na'h'J incident gezamenlijk patrouilleren in het gebied. Zowel de islamitische Jihad als de islamitische verzetsbewegj Harnas heeft de verantwoordelijkheid voor de dood van militairen opgeëist. Beide groepen ageren tegen de i komst tussen Israël en de PLO. Eis 5,5 jaar tegen ex-voetballer RKC Antwerpen - Het openbaar ministerie heeft gisteren voor j rechtbank in Antwerpen een gevangenisstraf van 5,5 jaar geéiSl tegen Dirk Goossens, voormalig voetballer bij RKC Waalwijk Hij wordt verdacht van drugverkoop in megadancings en V stelen van luxe auto's, meestal in opdracht van de eigenaren, d hun verzekeringsmaatschappij wilden oplichten. De ex-vi Ier is een van de hoofdpersonen in een zaak, die 44 mensen voö het gerecht brengt. Iran geeft 2300 gevangenen amnestie Nicosia - De Iraanse geestelijk leider ayatollah Ali Hiamen. heeft gisteren amnestie en strafvermindering verleend aan 2,1} gevangen. Dat heeft radio Teheran gemeld. Het is onduidelijk er ook politieke gevangenen tot deze groep behoren. Het decreet markeerde het begin van de jaarlijkse moslim-» ring Eid Al-Adha. Tijdens dit feest worden er schapen, koeien en kamelen geslacht en verdeeld onder de armen |B nagedachtenis van de profeet Abraham, die een ram offerde i plaats van zijn zoon. Sinds de islamitische revolutie in 18lj wordt er jaarlijks amnestie verleend aan het begin van feestdagen. Duitse wetten tegen extreem-rechts Bonn - De Duitse Bondsdag heeft gisteren een pakket wetla aangenomen ter bestrijding van de georganiseerde misdaad t extreem-rechts. Met het pakket krijgen justitie en politie grotei) bevoegdheden en worden berechtingsprocedures versneld. Met de wetten wordt het ontkennen van de holocaust strafte met maximaal drie jaar gevangenis en wordt het maken vai neo-nazistische gebaren verboden. De maximum-straf op weldpleging wordt verhoogd van drie tot vijf jaar en ookwori het mogelijk geweldplegers in preventieve hechtenis te nemen. (ADVERTENTIE) In dal* actie werken samen: Artsen sandnr Grenzen, Memisn, Mensen in Naad, Nederlandse i Nnvib, Stichting Oecumenisch# Hulp, Stichting Vluchteling, Teer Terra dec Hemmes, Unicef Nederland Haag (anp)- De werk- Ueid stijgt minder snel. In (perste drie maanden van i jaar bedroeg de stijging per maand. Over de ie februari-april kwa- or 10.000 werklozen per E^nd bij. It maakte het Centraal Bureau de Statistiek gisteren be- kei VTc OIT be Gruwelijk spoor Britse kindermoordenaar Londen - De Britse politie verdenkt een pedofiele vrachta| genchauffeur uit Noord-Londen van betrokkenheid bij i verdwijning van tenminste tien meisjes. De 47-jarige Robert Black werd donderdag in Newcasllj veroordeeld tot 35 jaar gevangenisstraf wegens ontvoering ei moord van drie meisjes tussen 1982 en 1987. Zijn naamv nu ook in verband gebracht met een serie onopgeloste mooi ken in Engeland en op het Europese vasteland. Er zou verbal bestaan tussen Blacks buitenlandse ritten en vakanties en 4 verdwijning van meisjes in de periode 1970-1990. Berichten dat zich ook een Nederlands meisje onder t ke slachtoffers zou bevinden konden gisteren niet bevestigd door de politie. Berlusconi krijgt vertrouwen parlement Rome - De Italiaanse Kamer van Afgevaardigden heeft g vond met 366 tegen 245 stemmen haar vertrouwen uitgespreid in de nieuwe Italiaanse regering onder leiding van Silviol Berlusconi. Woensdagavond had de Senaat al ingestemd met ifi| nieuwe kabinet. De kritiek op de regeringsdeelname van fascisten gaat intussen door. Na de krappe overwinning in de Senaat was het succes i 53e na-oorlogse regering in de Kamer van Afgevaardigden gea verrassing. De Pool van de Vrijheden - het bondgenootschapl van Berlusconi's Forza Ldlia, Bossi's Lega Nord en Iïti| Nationale Alliantie (AN) - heeft in de Italiaanse Tweede Kan een meerderheid van 366 van de 630 zetels. Blanke ex-minister leidt Senaat Z-Afrika Kaapstad - De zwarte communist Govan Mbeki, 82 jaar, en 4 blanke die voorheen verantwoordelijk was voor zijn g houding leiden voortaan de Zuidafrikaanse Senaat, die gistel» werd geïnstalleerd. De twee vroegere rivalen symboliseren de overeengekor machtsverdeling in de regering van nationale eenheid ondaj president Nelson Mandela, die vorige maand werd gekozen. De senatoren van alle rassen kozen de voormalige minister va Justitie en het gevangeniswezen, Kobie Co.etsee, zonder stemmen tot voorzitter van de Senaat, met ANC-veteraanI als zijn plaatsvervanger. Mbeki's zoon Thabo is samen voormalig president F.W. de Klerk vice-president onder Manlfj la, het eerste zwarte staatshoofd van Zuid-Afrika. Personeel werf vernielt kantoor Antwerpen - Zo'n veertig oud-medewerkers van het fa® Antwerp Shiprepair hebben gisteren de boel kort en lu#j geslagen in het kantoor van de scheepswerf. Dat gebeurde-' woede over het oordeel van de handelsrechter van donder» dat de werf in handen komt van de Damen Shipyard Group1! Gorinchem. De medewerkers stellen Damen verantwoordelijk voor verlies van honderden banen bij de scheepsreparatiew® stad Antwerpen moet overigens nog haar fiat geven overname door Damen. msterdam (anp) - De Bij- torf heeft gisteren beslo ten een gevaarlijk soort Tansteker uit de schappen |an haar warenhuizen te talen. Gebleken is dat de nstekers kunnen lekken, fcaardoor een forse vlam Xntstaat met brand of Irandwonden als gevolg. haar verkoop-magazine Jan 11 mei bood De Bijen- lorf voor tien gulden een Togeheten gloeiaansteker 'met ingeëtste decoratie aan. hie was te koop op de ca- Seau-afdeling in alle filia len. Ia de tien dagen dat de ïstekers te koop lagen, leverde ongeveer de helft i de kopers het ding weer d omdat hij lekte. De Bijenkorf heeft daarop lesloteh, alle verkochte instekers terug te nemen de klanten hun geld te- tug te betalen. BLOEDT Rode K' jterdam (anp) - De affaire het bod van de Finse meer- feidsaandeelhouder Enso- zeit op Berghuizer Papierfa- ontwikkelt zich steeds /aardiger, eren ontving Enso zélf een op zijn belang van 57,8 ent in Berghuizer Papierfa- in Wapenveld. Het bod van de al in 1980 opge- |te Stichting tot Instandhou- van de Berghuizer Papier- Bek. De stichting biedt 40 landeel. heeft direct laten weten er brood in te zien. Het Finse cern wil juist heel Berghuizer :zit krijgen en heeft onlangs |bod van 50 uitgebracht op sterende aandelen, tichting (met een belang van rocent) is destijds opgericht lerghuizer, in 1980 nog on kel van het Van Gelder-con- te redden en te verzelfstan- 1. itingsseeretaris Jansen gaat [vanuit dat Enso's bod zal (ukken, en dat Enso dan over lbodd van de stichting zal l«i praten. Volgens Jansen Igert een reeks kleinere aan houders met 50 genoegen panen. Onder hen de Ameri- oTweedy Browne, die Enso- Izeit beticht van- 'struikrove- |ln het oordeel dat het bod te is, worden de aandeelhou- sinds gisteren gesteund |r accountant Deloitte Tou- Dat bureau vindt 55 A geer op zijn plaats, tier deze week kondigde alge- jjen directeur Schwandt van Shuizer aan per 1 augustus I te stappen. Vorige week I de hij zijn eigen bedrijf in een poging de waarde I Ne aandelen zo ver mogelijk I l81 beneden te praten.' ««mond (anp) - Limbu I at worden gesteld Poolg rgSt. fen!J!eeft de waarnemend i wmond, mr. H. Paulussen, a g de Limburgse Lani iakt?annen te8en de orgar e gaat mogelijk in beroej: S0Ieel werkvergunningen er oor de reckter niet aai ie vn 6 ^bmdsvoorziening i £rlljanUari 1994 hun% e T voor tewerkstellii 'saMr^§se boerenbond ei: sen 4g?ns de bond is het sper?poW tatief en kwan1 Sfeiz°en slechts duurt 1 tbeiri! ln§ezet. vindt de iet ti J°orziening dat, omdl rgum F zouden hebben aaf Voorzitter K. Kool ui4teis' "Eindeliikl ddoosUR10^1®6111 doet zictli erwa„i,JBrabant. Ook voos Achting gevolgen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 4