rikanen zelfbewust in Rome Duitse Oud- Katholieke Kerk voor vrouwelijke priesters Kerk in Nood helpt orthodoxe priesters Protestanten waarderen bisschopsambt flJtSTEM 'Europa moet kiezen voor gerechtigheid, vrede en verzoening' 4Kerk moet zich over wapenhandel buigen' jfrikaanse theologen aarzelend positief over resultaten Afrika-synode GEESTELIJK LEVEN I I - OPEN AVOND ïn dakentuin. teld binnen 24 offerte voor van uw dak. IEN er een ^ende produkten. Iprodukt. •EKKINGEN B.V. 4 AT Breda >arklaan) 3611 - OPEN AVOND Bisschoppen komen op voor homo's >AG 19 MEI 1994 DONDERDAG 19 MEI 1994 J3.00 b 14.70 lo.oo ■7,00 5.70 141.20 135.70 a 56,00 10,40 17,00 40,20 13,10 16,70 99,00 Citicorp cons.edison digit equipm. dupont nemours eastman kodak exxon corp ford motor gen. electric gen. motors hewlett-pack. int. bus.mach. int. tel.tel. kim airlines mcdonnell merck co. mobil oil omega financ. philips royal dutch sears roebuck sfe-south.pac. texaco inc. travelers united techn. westinghouse whitman corp woolworth Goud 27H fl Jl* a, 3 5» W/,1 45 W 51 6444 59» 5e 47 V, MM 544 36M 364. 76M 7gy, 61'/, 60 84 86 2844 29'4 "5M 11644 31 3014 82M 8144 25 24 28 28 HI 11014 47V. 49V4 20V. 21V4 64'/, 64 M 3444 64'/. 6444 '3* 13 15V. 1644 12 15 Goud onbewerkt 22.500-23.100 nert. bewerkt 24,700 per kg - Zilver zilver onbewerkt 290-360 per kg bewerkt 410 laten per kg vk vorige koers sk slotkoers gisteren a laten b bieden c ex claim e gedaan/bieden d ex dividend f gedaan/laten g bieden en ex dividend h laten en dividend k gedaan en laten ex dividend I gedaan en bieden ex dividend jjt een kleurrijke en le- kerkdienst, op- 65,00 649 1,10 1,40 52,50 341 12,30 a 13,00 70,00 266 7,90 8,10 50,00 573 1,50 1,80 180,00 260 8,50 a 7,40 a 195,00 557 7,50 8,50 195,00 567 7,50 8,60 125,00 300 3,00 a 2,80 180,00 383 4,50 5,50 190,00 286 1,50 2,30 410,00 951 4,80 6,00 415,00 1476 1,80 2,00 420,00 1402 0,60 0,40 415,00 876 7,70 8,50 420,00 881 5,80 6,30 430,00 427 2,50 2,80 410,00 935 1,30 0,40 415,00 913 3,00 1,40 420,00 1659 6,90 a 4,70 425,00 734 12,00 9,00 400,00 510 3,30 2,70 405,00 225 4,50 3,50 415,00 757 8,00 6,50 420,00 352 10,80 8,80 425,00 682 14,50 11,70 80,00 753 6,00 6,00 75,00 1060 5,20 5,60 75,00 252 7,00 7,00 55,00 274 2,40 2,60 96,00 500 2,10 a 1,40 100,00 332 4,20 4.90 101,00 250 3,10 a 2,50 a 80,00 277 7,00 a 6,00 80,00 275 5,00 a 4,40 200,00 233 8,50 7,50 205,00 302 3,20 55,00 1080 4,30 4,20 65,00 300 1,20 a 1,00 55,00 295 2,80 2,70 55,00 1256 4,10 4,10 770,00 238 13,50 12,00 790,00 417 2,50 1,50 a 800,00 239 0,80 0,30 770,00 288 1,50 0,70 195,00 351 1,40 0,80 190,00 313 9,50 9,20 190,00 496 3,80 3,60 b 55,00 310 3,80 a 4,30 55,00 400 4,00 a 3,10 258 5,71 a 5,67 •luisterd door Afri- muziek en dans, in de Sint Pieters- Lgfe in Rome de Afrika- mode afgesloten. Mu- 'iekgroepen uit Ghana Senegal, Mozambique ■n Zaïre vertolkten liede- .jjuit hun land van her- t en spraken in hun taal voorbeden uit. 'jfrikaanse theologen pn aarzelend positief rgenover de uitkomsten. (alicaanstad/N ij megen (kna/ ip) - De Afrikaanse Synode in ime is bevredigend verlopen, it vindt de r.k.-theologe dr. ,ie Nasimiyu Wasike. „Maar i 'moeten afwachten, hoeveel j uitkomsten de paus uit- jdelijk in zijn slotdocument inneemt." Oegandese Nasimiyu Wasike, toonden aan de theologische fllteit van de Kenyatta Uni citeit in Nairobi en overste ande Kleine Zusters van Fran- 3CUS, bezocht na afloop van de «de het missie-instituut in [teilen om te spreken over de itomsten van de bisschoppen- over Afrika die op zon- jgSmei werd afgesloten. Ie Nigeriaanse curiekardinaal tineis Arinze verving bij de .uiting paus Johannes Paulus II, nog met zijn gebroken been het ziekenhuis. Maar de paus id nog wel zijn preek op papier die hij bij de sluiting had [en houden. De preek werd voorgelezen door Arinze. Ie paus sprak de hoop uit, dat resultaten van de synode in leven in Afrika in iepraktijk worden gebracht. De tinkaanse kerk heeft „zeer veel indernemingslust en creativi- e:t" getoond, zowel bij de voor- lereidingen van de synode als jdens de bijeenkomst. De slot- ise van de synode moet plaats eden op „geselecteerde plaat- in Afrika", aldus de paus, le zich over het verloop van de synode had laten informeren tor de drie synodevoorzitters in de rapporteur. ',De Afrikaanse kerk is nog heel J. Ze toont levendigheid en jote levenskracht en de bereid- ig; ïn; leien; waterdichte li m heid om beproevingen en con flicten te overwinnen. Als in de loop van dit ontwikkelingspro ces crises ontstaan, gaat het meestal om groeiproblemen, die normaal gesproken bijdragen tot rijping van mensen", aldus de paus. Hij bedankte de moedige missionarissen en religieuze or des, die de afgelopen honderden jaren, en ook nu nog, de christe lijke boodschap in Afrika ver kondigden. Uitkomsten De uitkomsten van de synode zijn vastgelegd in een 64 artike len tellend slotdocument, waar van de inhoud niet is bekendge maakt. De paus zal dit stuk gebruiken als uitgangspunt voor een definitief slotdocument, dat hij begin volgend jaar tijdens zijn reis naar Afrika openbaar zal maken. Bij het schrijven hiervan wordt hij ondersteund door een syno deraad, waarin negen bisschop pen uit alle regionen van Afrika en drie door de paus genomi neerde kerkleiders zitting heb ben. Verwacht wordt dat het uiteindelijk stuk niet veel zal afwijken van het oorspronkelijke werkdocument. Het stuk zal vooral een concretisering en nauwkeuriger formulering van dit document betekenen. Vier weken lang hebben 236 kar dinalen en bisschoppen, negentig priesters en religieuzen en talrij ke leken uit heel Afrika zich met de Roomse curie, voor een deel in aanwezigheid van paus Jo hannes Paulus II, bezonnen op de kerkelijke toekomst van hun continent. Aan de orde kwam hoe 'Afrikaans' de kerk op het zwarte continent mag worden, zonder de eenheid van de we reldkerk in gevaar te brengen. Een belangrijk thema was de inculturatie, de integratie van het christendom in het Afrikaan se leven en denken. De overname van veel traditionele gebruiken en riten in de katholieke liturgie is al jaren met instemming van de kerk aan de orde van de dag. Volgens de aanwezige bisschop pen moet die praktijk voortgezet worden. De kerk moet bovendien meer begrip tonen voor de voor ouderverering, staat naar ver luidt in het voorlopige slotdocu ment. Het Afrikaanse huwelijk was een Een echt Afrikaanse kerk is een dansende kerk heikel punt op de synode. In veel culturen treden man en vrouw pas in het huwelijk na de ge boorte van het eerste kind en polygamie komt veelvuldig voor. Hierover zijn voor zover bekend in het slotdocument geen vast- omlijnende richtlijnen geformu leerd. De synode riep de Afrika nen op op hun hogescholen en universiteiten grondig onderzoek te doen naar hun eigen cultuur en traditie. De Afrikanen stelden voor de kerk niet als „volk Gods" maar als „familie Gods" te omschrijven. Ook de dialoog met de islam, met de traditionele religies en binnen de eigen kerk kwam uit gebreid ter sprake. Een dialoog met moslims is noodzakelijk, maar moet op basis van gelijk waardigheid plaatsvinden. Als één van beide partijen de ander al bij voorbaat als minderwaar dig beschouwt, komt volgens de bisschoppen geen werkelijke dialoog van de grond. Dat geldt ook voor de contacten met talrijke sekten, die steeds meer mensen aan zich binden. De kerk moet meer aandacht schenken aan kleine gemeen schappen, waar gelovigen zich geborgen voelen. Dat veronder stelt een betere opleiding van priesters. Ze zouden in plaats van zich jarenlang terug te trek ken in afgesloten seminaries dichter bij de mensen in de ge meenten opgeleid moeten wor den. Schuld De synode inventariseerde de plaatsen waar sprake is van oor log en geweld, van onrecht en onderdrukking, van de bloedige oorlogen in Ruanda en Sudan tot de ziekte aids. Ze eiste onder meer maatregelen ter verminde ring van de buitenlandse schuld en uitte kritiek op de internatio nale wapelhandel. Prijzen van grondstoffen zouden volgens de Afrikanen niet door het Westen gedicteerd moeten worden maar in onderling overleg moeten worden vastgesteld. De synode klaagde de schendin gen van de mensenrechten aan in grote delen van het continent, waarvan met name vrouwen het slachtoffer worden. Ze verlangde sterkere ondersteuning van Afri kaanse democratiseringsbewe gingen door de rijke landen. De Afrikanen wezen ook op hun eigen schulden en zonden, van corruptie tot onderdrukking door dictators in hun eigen lan den. Ondanks aanvankelijk scepsis is de synode door velen als succes vol en verrijkend ervaren. De Afrikanen hebben zich in het Vaticaan als zelfbewuste regio nale kerk gepresenteerd. Oost en Westafrikanen zijn nader tot elkaar gekomen. De curiekardi nalen hebben vier weken geluis terd en ervaarden het enthou siasme van een jonge kerk in opkomst, die haar eigen taal en vormen wil vinden. Strak De Oegandese theologe Nasi- miya Wasike was aanvankelijk sceptisch over de synode. Zij verwachtte dat de organisator - het Vaticaan - te belerend zou optreden tijdens de vierweekse bijeenkomst. Maar daarin werd zij positief verrast. „Er heerste een gevoel van openheid. Over onze Afrikaanse problemen kon worden gesproken en dat heeft me verrast." Tegelijkertijd ver telt ze toch weer ervaren te heb ben dat Rome de gang van zaken aan de basis bij de plaatselijke gemeenten nog steeds ongewij zigd strak wil besturen. „De structuren van de kerk drukken vaak elk initiatief van een bloeiende plaatselijke gemeente de grond in." Westers De theologe wil dat Rome de evangelische boodschap ontdoet van de specifiek westerse invloe den, voordat het aan de Afrika ners wordt voorgehouden. De kerk werd vanuit het westen overgeplant naar Afrika, consta teert ze. De huidige rituelen van de R.K.-kerk in Afrika zijn van westerse origine. Dat moet ver anderen, want anders kan de kerk nooit wortel schieten in de Afrikaanse cultuur. Ze wil uit gaan van de Afrikaanse waarden en rituelen en die als het ware dopen. „Afrika moet juist uitge daagd worden met het Evange lie. Het Evangelie moet niet sim pelweg als een westers model op ons continent gelegd worden." Nasimiyu Wasike hoopt dat de paus bij het opstellen van het slotdocument de belangrijkste discussiepunten meeneemt. Di recteur J. van Lin van het mis- siologisch instituut: „Maar ik ben bezorgd dat het synodese cretariaat, het Vaticaan dus, bij het opstellen uiteindelijk toch minder luistert naar de Afri kaanse inbreng." Een netelig on derwerp op de synode was het Afrikaanse huwelijk. In veel cul turen treden man en vrouw pas in het huwelijk na de geboorte van het eerste kind en polygamie komt veelvuldig voor. Hierover zijn voor zover bekend op de synode geen vastomlijnde richt lijnen geformuleerd. Nasimiyu Wasike, die een fel tegenstandster is van veelwijve rij, ervaart dit toch niet als een gemiste kans voor de kerk. De kwestie van de polygamie ligt in Afrika zó gevoelig, dat het vol gens haar verstandig is om er niet te concrete uitspraken over te doen. Van Lin: „Maar de dis cussie die in Rome is gevoerd, zal door deze aanzet vanaf nu ook in Afrika gevoerd worden." lïinz (kna/epd/dpa) - De tetse Oud-Katholieke Kerk eeft ingestemd met toelating u vrouwen tot het pries- erambt. De synode van de id-katholieken in Mainz he loot onlangs hiertoe met 124 temmen voor en 10 tegen. l-katholieken verklaarden Suiting van vrouwen tot het lesterambt te beschouwen als mrecht". De 140 synodegan- onder wie 40 vrouwen, "enden hun beslissing een „te envoor alle katholieke christe- a Het Duitse bisdom van de «ii-katholieken is het eerste o deze kerk, dat vrouwen tot et priesterambt toelaat. Wel "teen vrouwen in deze kerk al iuken worden. •lating van vrouwen tot het ten' is in de Oud-Katholieke •Mn, die wereldwijd ongeveer '000 leden heeft, een omstre- zaak. Vorig jaar werd op de arajkse vergadering van de in- Wationale unie van Oud- tetholieke Kerken nog juist een O rkomen. Behou- ®de en progressieve kerken tenden er tegenover elkaar in vestie. j^derlandse Oud-Katholieke leden) sprak zich te jaar geleden uit voor de lating van de vrouw tot het nesterambt. De kerk is in 1723 '«t? kreuk met de Rooms- Weke Kerk ontstaan. De -Katholieke Kerken in ande- 'unden hebben zich van de -Kerkafgescheiden, nadat in 1170 )•-' - t <rke •h M r 69 z: Konigstein (dpa/kna) - De rooms-katholieke hulporganisatie Kerk in Nood/Óostpriesterhulp wil zesduizend Russisch-or- thodoxe priesters een eenmalige gift van 1000 dollar (bijna 2000 gulden) geven. De organisatie is een hulpactie gestart voor de Russische priesters, die doorgaans in diepe armoede leven. Volgens 'spekpater' Werenfried van Straaten, de oprichter van de hulporganisatie, verdienen de meeste Russische priesters slechts 30 dollar per maand. De gehuwden onder hen moeten vaak een tweede baan nemen om in hun levensonderhoud te voor zien. Daardoor blijft er nauwe lijks tijd over voor pastoraal werk, aldus Van Straaten. Hij hoopt dat de actie eveneens tot gevolg heeft dat het traditionele wantrouwen tussen de Rooms- Katholieke Kerk en de Russisch- Orthodoxe Kerk vermindert. Van Straaten heeft vorig jaar van het Vaticaan toestemming gekregen met de Russisch-Or- thodoxe Kerk samen te werken. Naar zijn mening moeten de Or thodoxe Kerken en niet de Rooms-Katholieke Kerk Oost- Europa bekeren. De RK Kerk is in Rusland, Roemenië, Bulgarije en Servië te klein om de inwo ners van die landen voor het christendom te winnen. Boven dien staan de Orthodoxe Kerken theologisch en wat betreft de kerkstructuur zeer dicht bij de R.K. Kerk, aldus Van Straaten. De organisatie Kerk in Nood/ Oostpriesterhulp, die in 1947 werd opgericht, heeft sindsdien ongeveer 2,5 miljard dollar inge- t, J?' dogma van de pauselij- y baarheid werd afgekon- In steeds meer kerken rukken vrouwen op aan het altaar 'ePd) - Niet alleen een ale kerkorde, maar ook 'sschopsambt kan teken 2 eenheid zijn. Wel heeft e protestantse kerken iiE'inesterschaP aller gelo- Pnoriteit boven het ieke, Voor de rooms-katho- ioto ,anSl'öaanse en ortho- etaJu? is daarentegen van bisschop funda menteel «kerk. voor het wezen van MV 15+ NERGENS het document De [Vierde ai Zus cllristus, dat de "6l,lgKmenevergaderingvan Uenb«rger Konkordie met algemene stemmen heeft aange nomen. De vergadering kwam van 3 tot 10 mei in Wenen bij een. Het document, waaraan zes jaar is gewerkt, onderstreept het be lang van de reformatorische kenmerken van de kerk, name lijk de prediking van het evange lie en de juiste toediening van doop en avondmaal. Als derde kenmerk wordt de maatschappe lijke verantwoordelijkheid van de kerk genoemd. De pluralisti sche samenleving heeft ook be hoefte aan de profetische kritiek- van de kerken. In een document Het christelijke getuigenis van de vrijheid wordt de protestantse opvatting van vrijheid uitgelegd. Christenen en kerken worden daarin opgeroe pen „met alle kracht" voor de rechten van de mens te strijden. Zij moeten democratiseringsbe wegingen ondersteunen en aan de strijd voor de waardigheid van alle kinderen Gods deelne men. Overdreven nationalisme wordt in het document scherp veroordeeld. In een ander document, over de protestantse opvatting van doop en avondmaal, wordt vastgesteld dat de doop niet ongedaan wordt gemaakt als iemand uit de kerk treedt. Maar een kerkverlater sluit zichzelf wel van het avond maal uit. Brug De Anglicaanse Kerk zal niet tot de Leuenberger Konkordie toe treden, zei de anglicaanse bis schop Stephen Sykes van Ely. Wel wil zij een nieuwe brug naar de protestantse kerken bouwen. Het historische bisschopsambt is voor zijn kerk onopgeefbaar. De Anglicaanse Kerk heeft de Re formatie in de 16e eeuw welis waar niet afgewezen, maar haar structuur is katholiek gebleven. Hij waarschuwde de aanwezigen de Anglicaanse Kerk als een pro testantse kerk te beschouwen. Bij de Leuenberger Konkordie zijn 86 lutherse, hervormd/gere formeerde en geünieerde kerkge nootschappen uit 23 Europese en' twee Latijnsamerikaanse landen aangesloten. Daartoe behoren de 'Spekpater' Werenfried van Straaten. foto kerk in nood zameld voor de kerk in nood, eerst in het na-oorlogse Duits land en later in Oost-Europa en andere delen van de wereld. 'Spekpater' Van Straaten dankt zijn bijnaam aan een inzame lingsactie, die hij vlak na de oorlog in Vlaanderen voor het verwoeste Duitsland hield. De Vlaamse boeren hadden geen geld, maar hij wist iets beters: ze hadden wel spek. Duizenden ki lo's werden door priesters naar Duitsland versleept. Amersfoort (anp) - Europa moet volgens de Raad van Kerken kiezen voor verzoening, vrede en gerechtigheid, de oorspron kelijke bedoeling van het Europese eenwordingsproces. Dit zegt de Raad in een brief aan de lidkerken met het oog op de komende Europese verkiezingen. Europa bevindt zich op een kruispunt van wegen. Het kan zich ontwikkelen in de richting van meer zorg voor mens en milieu, maar ook van minder zorg. Het kan kiezen voor ver dergaande politieke en economi sche openheid, maar ook voor geslotenheid en afscherming. Het kan kiezen voor verdere op eenhoping van welvaart en macht, maar ook voor spreiding daarvan. De Raad maakt zich zorgen over de sociale tweedeling in de sa menleving als gevolg van de voorrang aan de economische opbouw van de Europese Unie. Daardoor wordt niet alleen de saamhorigheid ondermijnd, maar ook de menselijke waar digheid aangetast. Verder vreest de Raad dat de economische eenwording de tweedeling in de wereld zal ver scherpen: tussen het welvarende Westen en het verpauperende Oosten en tussen het ontwikkel de Noorden en het onderontwik kelde Zuiden. De Westeuropese landen, zo klaagt de Raad, hanteren voor namelijk economische factoren bij de toelating van vluchtelin gen uit de Derde Wereld. Het is geen wonder dat er van een fort Europa wordt gesproken. De voorrang die aan de econo mie boven natuur en milieu wordt gegeven, is voor de Raad ook een reden tot bezorgdheid. Bij de UNCED-conferentie in 1992 hebben de Europese landen herziening van produktie en consumptie in hun werelddeel onvermijdelijk genoemd. Voorts zet de Raad vraagtekens bij het democratisch gehalte van de Europese Unie. De inspraak- en controlemogelijkheden zijn beperkt. Tenslotte keert de Raad zich tegen de terugkerende wapenop- bouw en de toenemende wape nexport alsmede tegen het groeiende racisme en nationalis me in Europa. Den Haag (anp) - Voorzitter P. Boomsma van de gereformeer de synode vindt het een taak van de kerken om over het probleem van de internationale wapenhandel na te denken. Boomsma reageert hiermee op het Interkerkelijk Comité Tweezijdige Ontwapening (ICTO), dat het niet eens is met het onlangs genomen besluit van de synode om het probleem van de wapenhandel op de kerkelijke agenda te zetten. wcc foto/peter williams Eind april verzocht de synode de deputaten (deskundigen) voor oorlog en vrede om te onderzoe ken hoe kerken iedereen kan steunen die zich uitspreekt tegen ongeoorloofde wapenhandel. Maar volgens het ICTO is wa penhandel een onderwerp voor politici en niet voor de kerken. „Kerken hebben de handen vol aan eigen problemen." Bovendien, zo schrijft het ICTO, kunnen discussies over wapen handel „alleen maar leiden tot ellende, met name tot onderlinge verwijdering van kerkleden." Het ICTO voorziet dat dergelijke discussies in de kerken net als bij het kernwapenvraagstuk tot polarisatie van standpunten lei den. Het is volgens Boomsma juist wél de taak van de kerken om zich hiermee bezig te houden. „Er zijn vele plaatsen in de we reld waar oorlog oplaait, of ieder moment kan oplaaien, alleen maar omdat er veel wapens aan wezig zijn." Een kerk die streeft naar heel heid van de schepping, gerech tigheid en vrede kan zich vol gens Boomsma niet onttrekken aan dit probleem. „En besteed je er geen aandacht aan, dan krijg je later te horen: Waarom heb ben jullie er niets aan gedaan?" Lutherse, Hervormde en Gere formeerde Kerken uit Neder land. Onder de aanwezigen in Wenen bevond zich dr. K. Blei, secretaris-generaal van de Ne derlandse Hervormde Kerk. Door de ondertekening van de Leuenberger Konkordie in 1973 in het gelijknamige plaatsje bij Basel besloten deze kerken el kaar volledig te erkennen. De wederzijdse veroordelingen van eikaars leer werden daarbij op geheven. Zij besloten verder dat leden van de ene kerk tot het avondmaal in de andere kerken worden toegelaten. Ook erken nen ze sindsdien eikaars-wijdin gen. Seattle (kna) - Drie Amerikaanse rooms-katholieke bisschoppen hebben twee geplande enquêtes in de staat Washington over de beperking van rechten voor homoseksuelen scherp veroordeeld. „Handelingen en voorschriften die vooroordelen bevorderen, verne deren onze burgerlijke en religieuze gemeenschap", aldus aartsbis schop Thomas Murphy van Seattle en de bisschoppen William Skylstadt van Spokane en Francis George van Yakima. Zij vinden het „moreel verwerpelijk" om een bepaalde groep mensen op grond van één of ander criterium buiten te sluiten. In de enquêtes wordt de mening van inwoners van Washington gevraagd over initiatieven om „de rechten of de bescherming van mensen met een bepaalde seksuele oriëntatie" te beperken. Zo zou op scholen homoseksualteit niet langer aanvaardbaar zijn. Verder zouden de wettelijke erkenning van homoseksualiteit en de ouder- en adoptierechten van homo's worden beperkt. „Deze initiatieven kwetsen de waarde van de mens", aldus de bisschoppen. Ze roepen alle rooms-katholieken op de plannen niet te ondersteunen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 7