Bestand Bosnië komt dichterbij 1^1 555 Vlasss Mobiele telefonie voor iedereen* 'Beestachtiger, massaler en zinlozer' HELP DE SLACHTOFFERS NÜ Samenga; Dood kinderen schokt Suriname Blinde en dove weer president van de Dominicaanse Republiek Verdachte Ettense zakenman 'gaat gewoon' naar VS I water door de Wes- Strijdende partijen zwichten voor toenemende internationale druk fieuw meldpu LOtterdamse laven tegen Europees ïavenbeleid BUITENLAND Minister Pronk zag nog nooit zo'n ellende als in Ruanda buitenland kor j Jongeren DE STEM DONDERDAG 19 MEI 1994 3ËSTEM Paramaribo (anp) - De Surinaamse bevol king heeft geschokt gereageerd op medede lingen van artsen dat Surinaamse kinderen sterven door ondervoeding. Dat het voorkwam werd algemeen vermoed, maar deze week verklaarden artsen van 's Lands Hospitaal in Paramaribo het voor het eerst. Zeven kinderen zijn volgens hen sinds januari overleden omdat ze te weinig te eten kregen. De twee kinderartsen van het ziekenhuis vrezen dat nog meer kinderen om zullen komen omdat de sociaal-economische situatie van het land steeds slechter wordt. In het eerste kwartaal van dit jaar zijn bijna zestig ernstig ondervoede kinderen in 's Lands Hospitaal opgenomen. Van de vijftig patiëntjes die een van de artsen dagelijks te behandelen krijgt, is nagenoeg de helft onder het gewenste gewicht. Het roer in de gezondheidszorg moet volgens de artsen dras tisch worden omgegooid om een halt toe te roepen aan de rampzalige gevolgen van onder voeding. Minister Mohamed ('Rakieb') Khudabux van Volksgezondheid is het hiermee eens. Hij klaagt erover dat zijn ministerie te maken krijgt met alles wat mis gaat bij andere overheidsdiensten. Khudabux zegt er niets aan te kunnen doen dat het ministerie van Handel en Industrie de prij zen van babyvoeding met meer dan 1000 procent heeft verhoogd en dat het departement van Sociale Zaken de sociaal zwakkeren nauwelijks subsidieert; dat terwijl moeders van baby's maandelijks minstens 900 gulden moeten neer tellen voor melk(poeder). Den Haag/Santo Domingo (anp) - De 87-jarige Joaquin Balaguer is gisteren voor de zesde keer tot president van de Dominicaanse Republiek gekozen. Nadat 95 procent van de stem men was geteld, had Balanquer met 42,5 procent van alle stem men een niet meer te overbrug gen voorsprong op zijn rivalen genomen, zij het een minimale: de belangrijkste oppositiekandi daat, sociaaldemocraat Jose Francisco Pena Gomez, kreeg 41,6 procent van de stemmers achter zich. De Dominicaanse oppositie en internationale waarnemers heb ben hun twijfels over het eerlijk verloop van de stembusstrijd. Verliezer Gomez (57), de leider van de sociaaldemocratische Do minicaanse Revolutionaire Partij- (PRD), verklaarde de resultaten van een aantal provincies ongel dig. Hij eist een hertelling van de stemmen. Zeker 200.000 van de 3,1 miljoen stemgerechtigden hebben hun stem niet uit kunnen brengen omdat hun namen van de regis- tratielijsten waren verdwenen. Een Amerikaans lid van een groep internationale waarne mers bevestigde dat zich veel onregelmatigheden hebben voor gedaan en hij sloot zelfs massale fraude niet uit. De blinde, zo goed als dove, en slecht ter beende zijnde Bala guer bekleedde in 1960 voor de eerste keer het presidentsambt. Met een onderbreking van acht jaar (1978-1986) regeerde hij vervolgens de Dominicaanse Re publiek met harde hand. Sarajevo (rtr/dpa/afp) - De strijdende partijen in Bosnië lijken, onder druk van de grote mogendheden die het vredesproces weer op gang willen brengen, nader tot een akkoord te zijn gekomen over een bestand van vier maanden. Elf Franse hulpverleners die door de Serviërs werden vastge houden op beschuldiging van wapensmokkel, zijn gisteren vrijgelaten. De Bosnische regering liet door schemeren dat zij wellicht bereid is bezwaren tegen het voorge stelde vier maanden durende be stand te laten vallen. „In het algemeen gesproken is het aan vaardbaar maar wij zijn meer geïnteresseerd in een kortere pe riode," verklaarde Mirko Pe- janovic, een Servisch lid van het voornamelijk uit moslims be staande Bosnische presidium. De Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic zei dinsdag na een gesprek met de interna tionale bemiddelaars Lord Owen en Thorvald Stoltenberg dat zijn partij op korte termijn een over eenkomst over een alomvattend staakt-het-vuren in Bosnië wil ondertekenen. „Wij hebben gesproken over een breed akkoord over het staken van de vijandelijkheden dat bin nenkort zonder voorwaarden kan worden ondertekend. Wij willen dat de oorlog wordt beëindigd," zei hij. Ministers van Rusland, de Vere nigde Staten en de Europese Unie, die voor het eerst een gezamenlijke strategie over Bosnië hebben opgesteld, riepen vrijdag in Genève op tot een vier maanden durend staakt-het-vu- ren en nieuwe onderhandelin gen. De moslims opperden bezwaren en stellen dat een bestand van vier maanden de Servische vero veringen, die 70 procent van het grondgebied beslaan, zal besten digen. De Bosnische leiders zijn in principe bereid tot een opde ling van Bosnië in een Servisch deel en een moslim-Kroatische federatie. Maar het grote pro bleem is de verdeling van de gebieden. De.Verenigde Naties hebben bij de Serviërs geprotesteerd tegen de beschieting van het vliegveld van Tuzla nadat daar een VN- vliegtuig was geland. VN-gezant Yasushi Akashi riep Karadzic op om een herhaling te vooorko- men. Direct na de aankomst van VN-troepen, die het vliegveld bedrijfsklaar moeten maken, be schoten Servische tanks de lan dingsbaan en controletoren. Elf Franse hulpverleners die sinds 8 april door de Serviërs werden vastgehouden, zijn giste ren vrijgelaten en per helikopter naar een vliegkampschip in de Adriatische Zee overgebracht. De Serviërs beschuldigden de tien mannen en een vrouw ervan in een hulpkonvooi wapens voor de moslims te hebben gesmok keld. De hulpverleners, die de aantijging tegenspraken, werden vastgehouden in een gevangenis bij Sarajevo. Pronk op de brug over de Kagera-rivier, de natuurlijke grens tussen Tanzania en Ruanda. foto a (ADVERTENTIE) RWANDA BLOEDT In «feze actie wmrkmn semen: Artsen zonder Grenzen, Memiso, Mensen in Need, Nederlandse Rede Kruis, Novib, Stichting Oecumenische Hulp, Stichting Vluchteling, Tearfund, Terra des Hommes, Unicef Nederland Een groter slachthuis dan Ruanda zag minister Pronk nog nooit. Giste ren keerde hij terug van een riskant bezoek. Kri tiek op dat 'stuntwerk' vindt hij onzin. „Ik hoor de daar te zijn." Door Ben Ackermans JAN PRONK is al op veel ellen dige plekken geweest. Maar nog nooit stuitte hij op zo'n immens drama als in Ruanda. Om het geweld in het Afrikaanse land te vergelijken met wat hij eerder zag, heeft hij aan drie woorden genoeg: „Beestachtiger, massaler en zinlozer." De minister voor Ontwikkelings samenwerking is terug in Neder land na een bezoek van een week aan Ruanda en enkele buurlan den. Op Schiphol hangt de pers aan zijn lippen, want Pronks trip deed veel stof opwaaien. Voor zijn doen is Pronks relaas opmerkelijk zakelijk. Terwijl het toch gaat over de nieuwe killing fields, waar naar schatting al 500.000 mensen zijn afgeslacht. Een onvoorstelbare moordpartij waarvan volgens Pronk het eind niet in zicht is. „Er is een conti nue haatzaai-campagne aan de gang. Nog tot gisteren toe wer den Hutu's via de radio aangezet tot moorden op Tutsi's. 'De gra ven zijn nog maar halfvol, kom helpen om ze volledig te vullen' werd er omgeroepen. Het is de volstrekte zinloosheid. Want dit geweld roept natuurlijk tegenge weld op." Pronk heeft daarom haast. „Traagheid is rampzalig. Iedere dag uitstel van actie bete kent weer 15.000 doden meer." Luchtbrug Vermoedelijk nog deze week trekt de minister opnieuw geld uit voor humanitaire hulp. Dat zal vooral worden gebruikt voor een voedselluchtbrug. Twee we ken geleden stelde hij al 8,5 miljoen beschikbaar. „Maar noodhulp is minder dan de helft van het verhaal," zegt Pronk. „Die heeft alleen maar zin als ze gepaard gaat met poli tieke actie die een eind maakt aan de slachting." Daarom heeft hij zich de afgelopen week voor al ingezet voor een politieke re geling. Een wapenstilstand is het belangrijkste. Meteen daarna - als het kan al volgende week - moet een topconferentie plaats vinden tussen de strijdende par tijen en de buurlanden. De minister is blij dat de Veilig heidsraad van de VN besloten heeft 5.500 blauwhelmen te stu ren om de Ruandese burgers te beschermen. Maar naar zijn smaak kwam die beslissing 'na veel te lang talmen en dralen', is het aantal aan de lage kant en zal ook de stationering van de troepen te traag verlopen. Pronk wil dat er een internatio naal onderzoek komt naar oor logsmisdaden in Ruanda. Wel licht kan dat uitmonden in de oprichting van een tribunaal. Het onderzoek moet zich vooral richten op de militieleiders en op de aanstichters van de vele moordpartijen. „Die zijn aan te wijzen," is de bewindsman over tuigd. „De slachting is deels te verklaren uit massapsychose, maar voor een belangrijk deel was het planning." Stuntwerk De trip van Pronk heeft in Ne derland veel aandacht gekregen. Vooral ook door het uitstapje dat hij zondag maakte in Kigali. Weliswaar bes.chermd door VN- militairen begaf hij zich in zijn eentje door de levensgevaarlijke hoofdstad. Stuntwerk was dat, zeiden kritikasters als de kamer leden Weisglas (WD) en Tom mei (D66). Onnodige waaghalze rij ook. Nog- voor de vraag ernaar hele maal gesteld is, heeft Pronk zijn reactie al uitgesproken: „Iemand moet de eerste zijn." Om eraan toe te voegen: „Ik hoop dat er nog velen volgen." Hij wilde met zijn solo-actie mo rele steun geven aan de VN-me- dewerkers, eenzaam ter plaatse. Want verder zijn er in Kigali geen buitenlanders meer. Maar Pronk wilde per se. „Ik hoorde daar te zijn", zegt hij. „Ik ben geen man die achter zijn bureau blijft zitten en besluiten para feert. Ik ben iemand die in actie komt. Ook als iedereen het een wanhopige situatie acht, waar we maar beter vanaf kunnen blijven. Dat is mijn manier van politiek bedrijven." Kardinaal pleit voor groter gezin Vaticaanstad - Kardinaal Ruini, voorzitter van de lt;i bisschoppenconferentie, heeft voor grotere gezinnen t „Een derde kind biedt troost en tevredenheid," zei hij tij,)!] jaarvergadering van de Italiaanse bisschoppen. Met g, 1,3 kinderen per gezin heeft Italië het laagste aantal g.„ ter wereld. De daling van de Italiaanse bevolking noemfl 'vermoedelijk het grootste sociale probleem van het land.' Wapenlieftiebber in Servisch parlemen De waanzin in ex-Joego- slavië treffend in beeld ge bracht: De leider van de ul tra-nationalistische Radicale Partij in het parlement van Servië, Vojislav Seselj, richt dreigend een pistool op AP- fotograaf Pedja Mitic als die hem in de hal van het fede rale parlementsgebouw in Belgrado op de korrel neemt. Niet voor niets heeft Seselj een reputatie als fer vent wapenliefhebber; en als de man die in zijn land vrij willigers recruteert voor de oorlog in Bosnië, uiteraard aan Servische kant. Navo biedt Rusland speciale status aan Brussel - De Navo, die zich zorgen maakt om de steeds i anti-westerse lijn die Moskou volgt, heeft gisteren afge;_ dat ze Rusland een speciale relatie aanbiedt. Ambassades de 16 lidstaten van de Navo waren het erover eens dall speciale regeling met Rusland nodig is om 'recht te doen aas omvang en het gewicht van Rusland'. Zuid-Jemen houdt opmars noorden tegei Al-Anad - In Jemen woedde gisteren een hevige artilleritj tankveldslag om de controle over de zuidelijke al-Anad, op 35 kilometer van de hoofdstad Aden. Al-Anadij] laatste grote obstakel dat de noordelijke troepen tegenkom; hun opmars naar Aden. Dinsdag meldde het noorden ij verovering van al-Anad, maar als zo vaak in de burgero bleek dit bericht schromelijk overdreven. Het zuidelijke: re commando verklaarde de poging al-Anad te ven» verijdeld en een noordelijke brigade 'verpletterd' te hebben, Sutherland ook kandidaat-voorzitter (ADVERTENTIE) Van onze verslaggevers Hélène Schenk en Frans van Mourik Etten-Leur/San Diego - „Ik zal hem hier graag ontvan gen. Misschien leid ik hem wel rond met de pers erbij", zegt Marian B. McGuire. De officier van justitie in het Amerikaanse San Diego reageert vinnig op de provocatie van Wim Schuur, directeur van het in Et- ten-Leur gevestigde bedrijf Will- ser, dat hij 'volgende week ge woon naar Amerika gaat en van daag nog aan Libië levert'. Om dat hij zich 'door die Amerika nen niet laat bedreigen, opjagen en bang maken'. Schuur en zijn voormalige han delspartner Joop Kloostra wor den door de Amerikaanse justitie 'gezocht' vanwege ondermeer het 'ontduiken van het handel sembargo tegen Libië'. De aan klacht tegen het tweetal bevat dertien punten. Uiterlijk is hij kalm, maar van binnen lijkt Schuur te koken. „Ik heb officieel nog steeds niets vernomen van een aanklacht uit Amerika. Alles moet ik in de krant lezen. Dat ik gezocht word, dat ze me op zullen pak ken. Ik heb er lak aan. Het interesseert me geen donder dat die Amerikanen het niet leuk vinden dat ik aan Libië lever. Ze doen het zelf ook. Ze zijn echt ongelooflijk hypocriet," raast Schuur. De Oosterhoutse directeur van het bedrijf in Etten-Leur zegt weinig te begrijpen van alle op hef over de betrokkenheid van zijn bedrijf met het project in Libië. In 1988 werd hem via Thomas sen International Holding BV in Rheden een vergunning verstrekt voor de levering van een 25 megawatt turbine aan een pro ject in Libië. Thomassen zou volgens Schuur 'officieel licen- sienemer zijn van het Ameri kaanse bedrijf General Electric'. Er werd echter geen 25 mega watt turbine geleverd van Gene ral Electric. De Libische zaken partners vonden dat wat riskant, want zou die grote turbine uit vallen, dan was meteen de totale stroomvoorziening weg. Dus werd besloten te gaan werken met zes kleine turbines, te leve ren door het Amerikaanse be drijf Solar. Schuur vertelde Solar niet dat die turbines voor Libië bestemd waren. De naam Libië lag ook toen niet bepaald lekker in Ame rika en bovendien vertelt Schuur naar eigen zeggen tegen geen enkel bedrijf, waar de geleverde goederen naartoe gaan. „En daarbij komt nog eens, dat ik een vergunning had voor leve ring van een 25 megawatt turbi ne. Dus verwachtte ik geen pro blemen te krijgen nu het ging om turbines met een aanzienlijk ge ringer vermogen," zegt Schuur. Willser zou beginnen met de le vering van drie kleine turbines aan Libië, toen er volgens Schuur ook in Saudi-Arabië be hoefte aan zo'n kleine turbine bleek te bestaan. Een Ameri kaanse kennis van Schuur vroeg daarop vergunning aan voor de levering van één turbine aan Saudi-Arabië, maar hij trok die aanvraag volgens Schuur weer in 'wegens het uitbreken van de Golf-oorlog.' Volgens de Ooster- houter zou daarom in de aan klacht staan dat hij deed alsof hij aan Saudi-Arabië wilde leve ren. „En nu zouden ze kwaad zijn omdat de turbines voor Libië bestemd waren," zegt Schuur. „Ze hebben me notabene zelf een vergunning gegeven voor le vering aan dat land. En zet voor al in de krant dat de totale elektrisehe equipment met een waarde van miljoenen dollars voor datzelfde project in Libië is geleverd door Westinghouse Ca nada, één van de grootste Ame rikaanse maatschappijen. Ze zijn dus echt verschrikkelijk hypo criet bezig." Marian McGuire ontkent niet dat er soms vergunningen zijn afgegeven en is op de hoogte van de levering door Westinghouse. Ze zegt echter niet te weten waarom er soms van de regels werd afgeweken. „Maar", zegt ze, „dat de heer Schuur er naar verwijst, bewijst in ieder geval één ding: de man wist en weet dat je voor export naar Libië een vergunning nodig hebt. En die had hij in ieder geval niet voor de turbines van Solar. Dat be drijf heeft geen enkele band met General Electric". PrivateSpace® KeySpace® HighSpace® Abonnement per maand f40,- f70,- f90,- Kosten per minuut piekuren daluren fl,50 f0,75 f0,90 fO,45 f0,80 f0,40 voordelig bij: 0-50 min. p/maarid 50-200 min. p/maand 200 min. p/maand Met de nieuwe abonnemen- /a ten van PTT Telecom kan iedereen van de voordelen van mobiele telefonie genieten. Want er is nu al een abonnement voor maar veertig gulden per maand. Voor adressen van de dealers van abonnementen kunt u bellen met de P' 1( v; et n »Van onze verslaggever I Tilburg - De snel oplopende a; lirliezen bij de autoverzeke- st ringen nopen de Tilburgse sc ■verzekeraar Interpolis, een je dochter van Rabobank Ne- I Herland, tot verdere pre- I mieverhoging dit jaar. Daar- Ibii wordt vooral gedacht aan lionge automobilisten, omdat [die meer schade zouden ver oorzaken. jjjegin dit jaar verhoogde Inter- ïr Zoetermeer (anp) - Financiële I4OOO ongebruikelijke transact 'punt Ongebruikelijke Trans; februari van start is gegaan. Brussel - Peter Sutherland, directeur-generaal van Overeenkomst inzake Handel en Tarieven (GATT), heeft dinsdagavond voor de Ierse televisie in bedekte termen bescï baar gesteld voor het voorzitterschap van de Europese Com sie. „Als ik door een lidstaat de vraag zou krijgen voorgelej ik beschikbaar zou zijn als kandidaat, zou ik dat in era overweging nemen," zei Sutherland. Lubbers bezoekt Dutchbat Srebrenica Den Haag - Premier Lubbers heeft gisteren een bezoek getoj aan de Nederlandse VN-militairen van het luchtmobiele b jon in Srebrenica. De bewindsman toonde zich onder dein van wat Dutchbat in een korte periode en met bef* middelen tot stand heeft gebracht in de Oostbosnische i menclave. Lubbers sprak de manschappen kortstondig t#.| premier zag onder meer een observatiepost vanwaar hij uila had op het door Serviërs beheerste gebied rond Srebrenica. Radicale Palestijnen staan wapens niet a! Oslo/Damascus - Radicale Palestijnen die het vredesakl van de PLO met Israël afwijzen, weigeren hun wapens! geven aan de nieuwe gezagsdragers in de Gaza-strook| Jericho. De politie in de twee gebieden die nu onder Pales zelfbestuur staan, moet eerst de Israëlische kolonisten soldaten ontwapenen, aldus Abu Mohammed Mustafa, vertij woordiger van de fundamentalistische Hamas in Damascus. PLO-leider Yasser Ai„fat heeft gisteren erkend dat hij| moslims heeft opgeroepen tot een 'jihad' (heilige Jeruzalem te bevrijden. Maar hij had daarbij een vrei kruistocht voor ogen. „Ik zet mijn jihad voor vrede voort.'J hij op een persconferentie in Oslo. Oud-president Pérez van Venezuela vaslj; Caracas - Oud-president Carlos Andrés Pérez van Venezuela gisteren gearresteerd. Dat gebeurde onmiddellijk nadatJ Hooggerechtshof met tien tegen vijf stemmen zijn had gelast. De 71-jarige Pérez en twee van zijn ministers wol beschuldigd van verduistering en misbruik van publieke ia sen. Zij zouden zich in februari 1989 geheime fondsen kek toegeëigend ter waarde van 17 miljoen dollar. Berlusconi krijgt vertrouwen Senaat Ren procent daarvan bleek ver- [dacht en werd doorgegeven aan jde politie. De helft daarvan be- Jtrof vermoedelijk illegale trans acties van de georganiseerde misdaad. De bedragen lopen in Ide honderden miljoenen guldens, -iff. Teuben, hoofd van het MOT, {verwacht op grond van die eer- 1 onze correspondente s' v u t: 1 g b z V Rome - De Italiaanse Senaat heeft zijn vertrouwen 1 in de regering-Berlusconi. De regering overleefde de va wensstemming, doordat enige senatoren-voor-het-levenderi ring steunden en doordat een aantal leden van de centrurf tijen de zaal verliet vlak voordat de stemming plaats» regeringspartijen beschikken niet over een meerderheid «I Senaat. De 53e naoorlogse regering van Italië steunt opj coalitie van Berlusconi's Forza Italia, de door neo-fe" overheerste Nationale Alliantie, de federalistische enkele kleinere partijen. p/maano Service Providers Martin Dawes (033-554'"' debitel NEDERLAND (020-667 83 lDj^'r PS PhoneService (030-415737) en PTT Telecom (06-0115). Voor meer infor®3^ over Het Mobiele Netwerk kunt u gratis ik'" met 06-0106. Het Mobiele Netwerk. Rotterdam - Het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam en het Rotterdamse haven-bedrijfsle- |ven .zien niets in het toch al noeilijk door te voeren Europese ^eehavenbeleid, waardoor alle Europese havens zouden kunnen tekenen op dezelfde toegangsfa ciliteiten. fAls iedere haven geschikt zou vorden gemaakt voor de ont- van containerschepen |varf 4000 tot 6000 TEU (de ;rootste categorie) zou ook elk jvliegveld groot genoeg moeten pijn voor 747-toestellen", aldus algemeen directeur W.K. Schol ken van het Gemeentelijk Haven bedrijf Rotterdam op het giste ren gehouden Havencongres B.994. „In het belang van de Europese economie zouden al leen sterke havens versterkt noeten worden." Op het Havencongres hadden Europarlementariërs, Tweede- Kamerleden en het havenbe- rijfsleven geen grote moeite net de door Antwerpen al jaren- Jlang gewenste verdieping van de [Westerschelde. Scholten: „Rot- ;erdam en Antwerpen maken al- [lebei een groei door en daar passen voorzieningen bij. En die komen er dan ook." 1 dat licht bezien vindt Schol den de volgende week te houden besprekingen over strategische isamenwerking van Rotterdam en [Antwerpen van groot belang. [Havenwethouder Smit ziet ook heil in wat hij de 'cluster Rotter- pam-Antwerpen' noemt. [«Daarom zouden we ervoor noeten zorgen dat in het gebied kussen Antwerpen en Rotterdam «en goede infrastructuur komt. Jat is de randvoorwaarde, zodat het gebied zo optimaal mogelijk [kan functioneren." [Door onze redacteur jKses'den Exter Jilbiirg/Goes - Aan de ene [kant lijkt de federatie die de |j Nederlandse boerenbon- :n nu willen aangaan zo «gisch als maar kan: met één jjond spreken richting over- |heid en niet meer met katho- I ueke, protestante en neutrale hondjes. ?e,ene stem verschaft de tegen- |v„ duidelijkheid en voorkomt vendien daT eindeloos vooro- £r«g nodig is om al die verzuil de mondjes gelijktijdig en op S de toonhoogte aan het I Het euntl'e te laten beginnen. v niet voor niets dat in het vaak en intensief ge- nn k rd,is om te bereiken wat teste, Alleen de pro- km-t CBTB hield tot voor vp-n b°ot af, uit vrees voor es van de eigen identiteit. I nietfï bobbel genomen is lijkt I ratiè 20 vuriE gewenste fede- I Echter0! m de weg te staan' denk Lde ,re,cente fusiegeschie- I ties in ï1landbouworganisa- knj zuidwesten van Ne- j 1 1 derland leert dat er voorlopig Itoenvn j richting zee zal stro- oordat de federatie een feit.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 4