'Is deze
goed? Of
zal ik
'111 maar
terugzetten
DA-to
e we
ie acht
Acht-Meimanifestatie is blijvertje geworden
Langdurig werklozen moeten de aspergeteelt redden:
[ederlander
Mk ö'Tfüll
itoelendans
DE STEM
BINNENLAND BUITENLAND
Politiek naar AF
w FLODDERS
Q
Idiomata Arboria
Piggy Blues
Nihil Obstat
Retoria Inter Oria
Aap van een Jongen
Feed him to the Lions!
•X
Tweede lustrum in Zwolle weer door ruim tienduizend mensen bezocht
Lubbers wil
alleen over li|
geloof praten
JESTEM
MAANDAG 9 MEI 1994
jESTEM
Wekenlang heeft
een niet te stui
ten woorden- en
beeldenstorm over ons land
geraasd. Hij drong via vele
kanalen door tot in alle huis
kamers, blies bolgedrukte
kranten en pamfletten door
onze brievenbussen, liet een
onophoudelijke stroom lelijke
en knappe koppen met af
schuwwekkende en belofte
volle monden voor onze ogen
dwarrelen.
Die orkaan van gemengde
kleur wist elke Nederlander
te vinden. Hij nestelde zich in
onze oorschelpen en groef
zich vandaaruit als een mol
een weg door onze gehoor
gangen - naar binnen. Naar
wie en wat? Naar ons interne
geheugen waar de spanning
gevaarlijk hoog opliep.
Pas toen daar al die ingevoer
de woorden en beelden over
elkaar heen begonnen te
schuiven en op het juiste mo
ment als gekozen mannetjes
en vrouwtjes tevoorschijn
sprongen, kwam een eind aan
het adembenemende verbale
en visuele geweld. Het werd
weer windstil in Nederland.
Zo zou het zijn, dachten we.
Gewoon weer de brievenbus
horen klepperen en dan een
krant vol lol en leut oprapen.
En 's avonds tiptoetsen naar
een vrolijk programma. Een
gezellige quiz of zo. Hoewel
dat laatste misschien ook niet
hoeft.
Binnen een week een enerve
rend songfestival met fatale
afloop en verkiezingen met
een winnende verliezer, ge
wone verliezer, gewone win
naar en een ik-kan-rechts-ik-
kan-links zegevierder is wat
veel van het goede. Voorlopig
voor ons geen punten of ze
tels tellen, niks wat naar rang
orde of competitie zweemt.
Rust willen we, stilte, op
adem komen, bezinnen, her
schikken van inzichten.
Nu wij geen stem meer in het
kapittel hebben, lukt dat wel.
Gewoon ogen en oren dicht
en naar jezelf terugkeren.
Maar de aanblazers van het
tumult, de schreeuwers, de
plèiters, de overredenaars ra
zen al weer verwoed voort.
Hun doel heiligt alle midde
len: wie eerst uit nietsontzie-
nend lijfsbehoud in de mod
der werd getrapt, kan nu weer
opgeraapt, afgestoft, zelfs on
der kin gestreken worden -
uit datzelfde lijfsbehoud.
Het belang zit aan twee kan
ten, zodat het elementaire
'zullen we weer vriendjes ma
ken?' gewoon overgeslagen
mag worden. Het spel is van
alle tijden, ieder kent de spel
regels en hanteert ze naar
eigen voordeel.
Eigenlijk (een fout en onno
dig woord, maar zo heerlijk
om al fantaserend te gebrui
ken), dus: eigenlijk zouden
winnaars en verliezers samen
aan het eind van de race in de
put of gevangernis of op AF
moeten belanden. Een poosje
uit het spel en aan de kant,
tijd voor rust, stilte, op adem
komen, bezinnen, herschik
ken van inzichten.
Hoe lang zullen we ze daar
laten? Welke spelregel voeren
we in? Laten we zeggen: vier
jaar de beurt overslaan. Vier
jaar gedwongen nietsdoen,
gelaten thuiszitten, handen in
de schoot, minimale overle-
vingsuitkering, geen bijbaan
tjes en ook en vooral geen
vooruitzicht ooit weer aan de
bak te komen. Alleen wij we
ten stiekumweg dat we ze na
die vier jaar weer laten mee
doen. Juist zij met zo'n heel
bizondere ervaring in porte
feuille zullen dan echt besef
fen waarover gepraat en be
slist moet worden.
Lukt deze taktische zet, dan
zouden u en ik onze zelfver-
zonnen spelregel in tiendui
zendvoud naar alle landen
moeten verspreiden. Overal
hoge politieke beslissers en
machthebbers vier jaar lang
aan de kant, echt aan de uiter
ste rand van de het samenle-
vingsspel, wie weet leidt dat
tot oplossing van de wereld
wijde werkloosheid.
Door John O'Mill
Berk, berk, gekkenwerk
Beuk, beuk, vieze peuk.
Eik, eik, over m'n lijk.
Els, els, jezebels.
Es, es, klessebes.
lork, lork, westerbork.
Mast, mast, hoerenkast.
Rhus, rhus, doojemus.
Spar, spar, hadjemar.
Wilg, wilg, onverschillig.
Iep, iep, iep, oeraa!
na het lezen van
'slagers uitstalbord
voelt 't mager varken
zich slapjes
om wat er die dag
aanbevoelen wordt:
magere varkenslapjes.
Nee, het mag niet meer zijn
Monseigneur,
zelfs niet het
spreekwoordelijk ietsje,
u krijgt exact wat u verdient
Pro Ecclesia et Pontifice.
Het ene oor in, het andere uit
gaat 't vlotst, zegt de psychotherapeut
bij 't oudere type kamerlid,
waar tuusen d'oren niet veel meer zit.
Hoe zou 't toch komen,
beste vrinden,
dat w'onder apen
nooit mensen vinden,
terwijl onder mensen,
op ieder terrein
altijd wel apen
te vinden zijn?
De verklaring hiervoor
ligt voor de hand:
De aap leeft niet graag
beneden zijn stand.
Kruisigt hem, kruisigt hem!
hoort men niet meer schreeuwen,
hooguit: Voer hem maar, de kakelaar,
aan de TV leeuwen!
Door Corrie de Leeuw
Uit de grote, glimmende auto die op de binnenplaats bij
de boerderij parkeert, stapt een forse, met goud behan
gen man. Fors...? Wat heet! Honderd-en-twintig kilo
gram schoon aan de haak.
De aspergeteler bekijkt het tafe
reel met groeiende verwonde
ring. „Moet hier asperges ko
men steken?", vraagt hij dan ook
ongelovig. De man antwoordt
dat hij inderdaad is doorverwe
zen door het arbeidsbureau.
„Maar kunt u dat werk wel?",
vraagt de teler weer, wijzend op
de omvang van de man. „Wer
ken? Wie heeft het hier over
werken?", antwoordt de lijvige
man. „Werken is voor de paar
den. Niet voor mij. Ik kom hier
alleen omdat ze anders mijn uit
kering inhouden."
Bij de aspergeteler die dit ver
haal vertelt klinkt de veront
waardiging nóg door in zijn
stem. Zoals alle aspergetelers
'moet ook hij dit jaar de asperge-
oogst binnenhalen met Neder
landse werknemers. De afgelo
pen jaren maakten de telers met
groeiend enthousiasme gebruik
-van keihard werkende Polen.
Die kwamen in het voorjaar met
tientallen tegelijk naar Zuid-
oost-Brabant en Limburg om
daar in enkele maanden in de
tuinbouw een heel (Pools) jaar
salaris bij elkaar te verdienen.
Geen Polen
Maar de Nederlandse overheid
heeft daar een stokje voor gesto
ken. Zolang er nog Nederlandse
werklozen zijn die in staat zijn
asperges te steken worden geen
vergunningen af gegeven om Po
len te werk te stellen. En om te
voorkomen dat dit toch gebeurt
wordt intensief gecontroleerd
door de arbeidsinspectie.
Om de vraag naar personeel en
het aanbod van geschikte werk
zoekenden bij elkaar te brengen
is onder de paraplu van de Ar
beidsvoorziening Zuidoost-Bra
bant (het arbeidsbureau) het
Tuinbouwproject gestart. Men
sen uit de kaartenbakken van de
gemeentelijke sociale diensten in
het gebied Eindhoven/Helmond
worden door het project bena
derd om werkzaamheden te ver
richten bij de asperge-oogst.
Als ze weigeren wordt dat door
gegeven aan de sociale dienst,
die dan onmiddellijk een straf
korting op de uitkering doorbe
rekent. Een financiële prikkel
die moet bijdragen tot een men
taliteitsverandering, zo rede
neert men bij het arbeidsbureau.
„Mensen zijn zich zeer bewust
van hun recht op een uitkering,
maar te weinig van hun plicht
om te werken", zo zei project
manager A. van Schalen van de
arbeidsvoorziening.
Veel telers, die op grond van
ervaringen uit het verleden toch
al niet zo enthousiast waren over
de werkprestaties van Neder
landse haanlozen, zagen de bui
al hangen. Ze probeerden zoveel
mogelijk buiten het arbeidsbu
reau om te voorzien in hun vraag
naar personeel, maar stuitten
daarbij op verschillende proble
men. Bijvoorbeeld de veranderde
mentaliteit van jongeren.
„Vroeger kwamen de jongelui
asperges steken om zo een brom
mer bij elkaar te sparen. Nu
krijgen ze die wel van opa en
oma", zo laat een teler weten.
Een andere strop is het verschui
ven van de eindexamendatum
van middelbare scholen. Er
wordt nu veel later in het sei
zoen eindexamen gedaan, waar
door scholieren pas na de piek
van de asperge-oogst vrij zijn om
op het land te werken.
In de aspergeteelt is dus een
vreemd probleem ontstaan. Aan
de ene kant is daar de Neder
landse consument. Die wil graag
asperges eten van eigen bodem.
En die consument is ook best
bereid om een goede prijs te
betalen voor de Nederlandse as
perges. Aan de andere kant is er
de schrale, Brabantse grond. Ui
termate geschikt om er de asper
ge-planten in tot volle wasdom
te laten komen.
Na het aanleggen van de bedden,
het zaaien en het eventueel met
plastic afdekken hoeft de teler
weinig meer te doen dan te
wachten tot de asperge groeit.
De asperge is dus als bijprodukt
heel aantrekkelijk voor de Bra
bantse boer, die door alle heffin
gen en regelingen toch al zo
moeilijk het hoofd boven water
kan houden. Het 'witte goud'
geeft hem wat meer ademruimte.
Tenminste, dis er genoeg mensen
zouden zijn om dat witte goud
onbeschadigd uit de grond te
halen.
De asperge is een kwetsbaar
produkt. Hij moet op de juiste
manier op het juiste moment
geoogst worden. Een asperge die
een halve dag te laat wordt ge
stoken brengt al minder op op de
V
s 11 l.
Jfec
i>?i;
-i-,
t j
'»l
j
f
■an onze correspondent
|ob van Huet
I den - De Londense politie heef
n Nederlander gearresteerd we
„5 ziin aandeel in een miljoenen
endel bij het Britse Leger de
leils-
42 iarige zakenman G.M.H. word
BYn verdacht bijna twintig miljoe
iMen doorgesluisd te hebben naa
ticuliere rekeningen in Luxemburj
„htenstein en Panama. De Londens
litierechter heeft de man afgelope
jdag al in staat van beschuldigin
^artij-ideoloog Vï
en Haag (anp) - De teloorga
Herverkiezingen is voor een gro
En gebrek aan communicatie tusse
0"
&r~'\
sae
v'i~'
.M,„ «f,i ma m n ma—na1
De asperge-oogst is voorzichtig op gang gekomen. Deze week begint het pas echt, maar wie moeten het doen?
FOTO TON al
veilig. Datzelfde geldt voor een
asperge die te vroeg is gestoken
of te kort is afgesneden.
Een teler heeft precies berekend
wat de financiële nadelen zijn
van het te werk stellen van lang
durig werklozen: „Ik heb hier
een juffrouwtje uit Eindhoven
op het land lopen", vertelt hij,
„die steekt 9 kilo op een och
tend. Als je daarna de bedden
die zij heeft gehad nog eens
naloopt blijkt dat ze 4,5 kilo
heeft laten staan. Daarbij komt
dat ze van die 9 kilo, 4,3 kilo te
kort heeft afgestoken. Omgere
kend kost het steken door deze
jongedame mij 2,59 per kilo. Bij
een gemiddelde steker is daf
1,43. Als ik haar aan het werk
zou hebben op een dag dat de
asperges nog 20 gulden per kilo
op de veilig opleveren is het goed
mogelijk dat ze op één morgen
voor meer dan honderd gulden
asperges breekt."
Op het droge
Veel telers lukt het uiteindelijk
om met kunst en vliegwerk de
oogst 'op het droge' te krijgen.
Vooral als de aspergevelden in
relatief dicht bevolkte gebieden
liggen. Anders is dat in het ge
bied met de dorpen Someren,
Budel, Maarheeze en Soeren-
donk. En inderdaad, de op werk
beluste Polen konden met name
in deze streek de afgelopen jaren
goed zaken doen. Net als de
aspergetelers natuurlijk.
Dit jaar is dat anders. „Ik kan er
soms wel van janken!" Zegt een
teler uit de grond van zijn hart.
„Heb ik zo'n kerel (hij bedoelt
een Eindhovense langdurig
werkloze die hem is doorverwe
zen door het arbeidsbureau, red.)
net voor de tweede keer uitvoe
rig uitgelegd hoe een asperge
gestoken moet worden, staat die
man daar DRIE MINUTEN te
modderen. Uiteindelijk houdt hij
een klein stompje asperge om
hoog. 'Is deze goed meneer?',
vraagt ie, 'of zal ik em maar
terug zetten?'."
Als een groepje aspergetelers bij
elkaar is in het Eindhovense ar
beidsbureau om te klagen over
de kwaliteit van het personeel
dat wordt doorverwezen, rollen
de verhalen over elkaar: Van die'
werkloze die belde dat hij een
week later kwam 'omdat-ie nog
een vloertje moest leggen in Zut-
phen' en van die andere bij
standstrekker die na 3,5 jaar
uitkering plotseling werk vond
op de dag dat hij asperges had
moeten komen steken.
„Er zitten best wel goeie tus
sen", constateren de telers,
„maar het zijn er gewoon te
weinig en het kost ons veel te
veel tijd om steeds maar weer
nieuwe mensen in te werken."
Veel telers kunnen het gehannes
met de Nederlandse werklozen
niet meer aanzien. Maar bij som
migen logeren de werkwillige
Polen dan ook al in een caravan
op het achtererf. De Polen wach
ten. Ze hopen en wachten.
„Arbeiten, schlafen, arbeiten.
Niks problemen. Nur werken",
prijst een 48-jarige chemisch in
genieur uit Katowice zichzelf
aan. Zijn jongere (26) stadsge
noot knikt instemmend. Veel Po
len zijn al weer huiswaarts ge
keerd. Ze begrepen dat er dit
jaar niets te halen valt in het
Brabantse land. Deze twee blij
ven. Dat ze alsnog aan het werk
kunnen is hun enige hoop. Ze
hebben geen werk in Polen, wo
nen er op een klein flatje met
vrouw en kinderen. Hun laatste
geld hebben ze geïnvesteerd in
de reis naar Nederland. Het geld
van de vorige asperge-oogst is
nu helemaal op.
„Was muss machen jetzt", zegt
de 48-jarige Adam vertwijfeld.
„Kein asperges....", en hij maakt
een gebaar met zijn wijsvinger
langs zijn keel. „Deze mannen en
hun familie eten straks water en
brood omdat ze hier niet mogen
werken", zegt de teler bij wie de
Polen logeren. „Ik wil ze graag
aannemen. Dat is goed voor hen,
goed voor mijn onderneming en
goed voor de consument. Maar
nee, wij moeten onwerkwillige
Nederlanders te werk stellen."
Veel telers zeggen het na dit jaar
voor gezien te houden met de
asperges. Door al het gedoe met
personeel verliest de asperge zijn
aantrekkelijkheid als bijpro
dukt.
Dat kan betekenen dat na de
augurken, de bonen en de sprui
ten ook de asperges voor een
groot deel uit ons land verdwij
nen. De conclusie zou kunnen
zijn dat de aspergeteelt geen
bestaansrecht heeft1 in Neder
land. de conclusie zou ook kun
nen zijn dat arbeidsinti
tuinbouw binnen niet al te]
tijd geen bestaansrecht
heeft in Nederland. De mil
er wel. De grond en d
om een goed produkt
ook. Maar voor Nederla
het harde werken op het|
geen uitdaging meer. Bow
is de beloning te gering,
die voor een groot
verrekend met uitkering e|
diebeurs.
Een aantal telers
weg gevonden. Ze hebben!
gezen uitgenodigd om hier]
lijk als gastarbeider
werken. Dat mag, wantPoi|
is een lidstaat van de
Unie en de ingezetenen vsj
lidstaat mogen tijdelijk
verrichten in een andere üi
Dit jaar doen de telers
op met de Portugezen,
goed bevalt zullen
wel meer Zuideuiopeana|
weg naar Brabant en
vinden.
Maar de Polen blijven
favoriet bij de telers,
len en Nederlanders
Hun arbeidsethiek komt|
een, zo vinden de tela
'Portugezen moeten won
genodigd en dus ook als j
worden behandeld. Ze
slaapplaatsen aangebodei|
gen en maaltijden. „I
den siësta", constateertea|
De telers hopen op
oplossing van hun proble
ze week begint het
werk, want dan komt dej
oogst op gang.
bk de binnengeslopen cultuur
in technocratie aan de top van
Et CDA heeft de partij electo-
gedeeltelijk de das omge-
lan.
)ie conclusies trekt directeur
an Gennip van het weten-
happelijk instituut van het
j)A in het jongste nummer van
Et tijdschrift Christen Demo-
atische Verkenningen,
m het tij te keren ontkomt het
.DA er niet aan drastische ver-
pteringen aan te brengen in het
isteren van de top naar de
;hterban en het kader. Ook
loet de partij veel meer energie
j creativiteit steken in een kri-
kche dialoog met de snel veran-
Erende samenleving,
fan Gennip signaleert, ondanks
lat hij noemt veel idealisme en
pgagement bij het CDA-kader,
[efrustreerde betrokkenheid',
r zijn klachten over de onvol-
jende doorstroming van de
jennis en de zorgen aan de basis
l de partij naar boven. Het
ader ervaart een te grote af
tand met de partijleiding. „Het
ader raakt gedemotiveerd en
s het zo doorgaat raken top en
jsis verder van elkaar verwij-
prd," waarschuwt de partij-
leoloog.
latzelfde geldt voor de achter-
|an, die zich onbegrepen voelt,
fan Gennip geeft als voorbeeld
iet stemgedrag van onder ande-
sn boze ouderen, boeren en
Om tien uur beginnen ze
toe te stromen, om half
elf zit de grote IJsselhal
in Zwolle zaterdagmor
gen mudvol. Ruim 10.000
zijn het er weer, die zich
komen opladen op de
Acht-Meimanifestatie, de
tiende in successie. Van
wege het lustrum krijgt
elke bezoeker een koekje
bij de koffie. De Acht-
MeiBeweging (AMB), fo
rum van katholieke orga
nisaties voor vernieu
wing in kerk en samenle
ving, is niet meer weg te
denken uit het katholieke
landschap van Neder
land, hoezeer sommige
bisschoppen dat ook mag
verdrieten.
Van onze redacteur
Jan Bouwmans
Zwolle - Ze had eigenlijk niet
willen komen, want ze had
het weekend rustig willen
doorbrengen in de Abdij van,
Berne in Heeswijk-Dinther.
Per slot van rekening had ze na
negen jaar intense en gezichtsbe
palende inzet het roer overge
dragen en dan moet je even
afstand kunnen nemen.
Maar degenen die ze verteld had,
dat ze de tiende Acht-Meimani-
Ghanezen tijdens de liturgische viering,
manifestatie van de Acht-Meibeweging.
zaterdag tijdens de
FOTO ANP
festatie in Zwolle zou willen
overslaan, hadden haar - niet
begrijpend - als het ware reken
schap gevraagd. Daarom was ze
er toch, nu als een van de ruim
tienduizend andere getrouwen,
mevrouw Wies Stael-Merkx,
Acht Mei-voorzitter van het eer
ste uur.
„Wie had dat negen jaar geleden
gedacht," verwelkomde haar op
volgster Hedwig Wasser zater
dagmorgen de aanhang in de
IJsselhal.
Negen jaar geleden was er op het
Malieveld in Den Haag, vlak
voor de paus in Nederland arri
veerde, die eerste manifestatie
die volgens AMB-veteraan Henk
Baars niet nodig had moeten
zijn. Het was toen een protest
tegen de poging het 'andere ge
zicht van de kerk' voor de paus
te verdonkeremanen. Wat weer
de bisschoppelijke tegenwerping
opriep dat het in feite 'het ge
zicht van een andere kerk' zou
zijn.
Op de tiende manifestatie schil
derde voorzitter Wasser de hui
dige Acht Mei als een beweging,
die gegroeid is in zelfbewustzijn,
kracht en samenhang, die talloze
katholieken inspireert en een fo
rum is voor al degenen die bij de
tijd willen blijven en die geloof
en maatschappelijke inzet met
elkaar willen verbinden.
Dat zelfbewustzijn demonstreer
de, later in de Parochietent, bij
voorbeeld het Groene Wolt uit
Venlo. De parochie, want de toe
komst, trok op de tiende mani
festatie veel belangstelling. Je
moet als geloofsgemeenschap la
ten zien en horen waarvoor je je
inzet. „Kijk niet te veel naar
boven, wat de bisschop er alle
maal van vindt, maar kijk naar
de mensen in je parochie, naar
wat die nodig hebben en dan
moet je gewoon durven. Geen
domme dingen doen, niet provo
ceren, niet polariseren, maar wel
durven," luidde de boodschap
van Herman Evers uit Venlo.
En uit Den Bosch werd eraan
toegevoegd om bij gebrek aan
priesters de eucharistieviering
en andere sacramenten maar
even in de wachtkamer te zetten,
'want daar pakken ze je met je
pastorale werkers op' en vooral
diakonaal bezig te zijn.
Met het nieuwe project 'Het hart
van de zaak' beoogt de Acht Mei
Beweging de parochies een steun
in de rug te zijn met geloofscom-
municatie en geloofsoverdracht.
De vijftien proeftuinen hiervoor
op de manifestatie bleken een
schot in de roos. Veel belangstel
ling was er ook voor het onder
werp 'Zijn alle geloven even
goed of even gek?' Afgeladen vol
was het bij het forumgesprek
over de vraag 'Wie bepaalt wat
een katholiek is?'
Een hamvraag natuurlijk in alle
controverses de afgelopen tien
jaar met bisschoppen en andere
geledingen in de kerkprovincie
zoals het Contact Rooms-Katho-
lieken (CRK), waar de bisschop
pen altijd wel prominent para
deren op de manifestatie.
Uit CRK-kringen deed onder
meer de niet onbekende priester
Antoine Bodar mee. Maar ook
prof. dr. Ernst Henau, de Vlaam
se theoloog die lid is van de
Commissie Dialoog en de laatste
tijd steeds vaker genoemd als
nieuwe bisschop van Breda.
Het gesprek maakte duidelijk
dat de gewenste dialoog geen
onbegonnen werk is. Gespreks
leider Pieter van Hoof gaf de
discussie als uitsmijter mee:
'God zegene de verantwoordelij
ke autoriteiten, het liefst wat
hardhandig!'
De tienduizend manifestatiegan-
gers hadden eerder op de dag
met een zeer krachtig applaus
onderstreept dat kardinaal Si-
monis zijn beroepsverbod tegen
AMB-vice-voorzitter Trees Ver
stegen behoort in te trekken.
Veelzeggend detail tenslotte: op
de tiende AMB-manifestatie be
vond zich tussen de kleine 200
kramen op de informatiemarkt
voor het eerst ook een prolife
organisatie: de Vereniging Be
scherming van het Ongeboren
Kind. 'De kramp is er af', zegt
Henk Baars.
tu
de
va
ka
za
hi
Vf
sti
ca
ve
ga
de-
Et
te
in
ns
ci
K
nt
H
dt
ze
Vi
E
N
N
g'
v;
Z
d
L
n
IV
2
lt
lt
v
v
d
d
g
n
d
IV
P
r
I Van Gennip
foto vnu s
Zwolle (anp) - Pn
Lubbers heeft zati
op de tiende manifest
van de Acht Mei
ging in Zwolle
over geloof en kerk
sproken.
K STAATSHOOFD mag zich in
Tijdens zijn eerste op» J'ik mengen in politieke aangelege
optreden na het vei P ons land zo strikt mogelijk de
zingsdebacle van het CJ»»anneer zich op dat delicate vl;
zweeg hij 'om voor
liggende redenen' nat
kelijk over de politiek.
„Het is beter dat een
gaande premier leert
zwijgen dan dat hij
gaat met praten." W'
wenste niet te reageren
de ongekende 'e,f
zingsnederlaag van
partij en evenmin op Ie
tiek die vrijdag in het
tijbestuur werd geuit op
rol in de CDA-t
De katholieke Prl
sprak liever lovende
den over de manift1
van de Acht Mei Be«
(AMB), die hij voorde
keer bezocht. De afg<
negen jaar kwam dat er
van wegens een te
agenda.
Maar ook werd Lubbers
gengehouden door het'
dat hij met een bezoe»
bisschoppen voor de vo
zou lopen. „Dan zou ik
der een teken van te|
spraak dan van verbon»
heid zijn."
op dat delicate vlak t
detefwordt daar over het algemeen wt
bracht.
ze geslotenheid geldt niet voor
orbesprekingen van koningin Br
politieke partijen die - zoals tc
Ivies dienden over de benoemii
uormateur.
e vier leiders van de grote partije
"neus probleem achtergelaten,
m acceptabel zou zijn geweest,
1 pvdA'er Tjeenk Willink aan te
ns dat het staatsrecht niet voo
fatshoofd mag geen grote pe
jaar moet uiteindelijk wel de kn
f.mma's voordoen.
5f. (?at ®r veel discussie besta
iiunk. De voorzitter van de Eer;
®n die door zijn integere hou
lath- s 'emand die zo objectief
t hij in eerste instantie de mogr
l°erzoekt is begrijpelijk. Maar
gen om die optie te realiserr
natten de kansen hoog in, maa
nog steeds groot. Bovendien
A-voorman Kok niet staat te s
an samenwerken,
n" r^ooral niet hardop ge:
at.at buitenspel zetten. Die
i*e3 van een stoelendans. D
'ant Jr en ®.charen zich zo dich
die partij is onmisbaar voor
