Cal CIS
DE STEM
4ik zou best kok willen
de stem
Oud-strijders gekwetst door tv-aankondiging
Frangois Boulangé geniet als presentator van 'Lingo'
KRO blikt terug op
Mandement van 1954
Tekenen als reactie o|
omhoog gevallen kun
UIT GIDS
■tm
RVU duikt in
de verpleging
Gere en Crawford: liefd
via advertentie in krant
Anonieme Zeeuwen stichten
nieuw Mozart-Wagner F oud
„Het mooiste voorbeeld vind ik nog
dat een paar plastic oorbellen van vyf
gulden het zo ongeveer het beste doen
op tv."
Annette van Trigt, presentatrice
ZATERDAG 7 MEI 1994
Van onze verslaggever
Eindhoven - De omschrijving
van de Irene-brigade als 'een
ongedisciplineerd allegaartje
met een laag moreel' in een
aantal omroepbladen heeft
veel kwaad bloed gezet bij
oud-strijders van deze briga
de, die Nederland mee hielp
bevrijden. Het korps wordt
afgeschilderd als een knullig
'Dad's Army', als het groepje
soldaten in de tv-serie 'Daar
komen de schutters'.
Met name de formulering die de
KRO-bladen Mikro Gids en Stu
dio hanteren om het tv-pro-
gramma over de Irenebrigade op
dinsdag 10 mei te omschrijven,
wordt bekritiseerd. Waar andere
omroepbladen ook even de rol
aanstippen van de brigade bij de
KRO-bladen zouden negatief beeld geven van Irene-brigade
bevrijding in '44 en '45, laten de
KRO-bladen het bij de weinig
flatteuze omschrijvingen van de
Irenebrigade. De Veronica Gids
meldt de verdiensten van het
korps, maar gebruikt de kop
'Zootje wordt brigade'.
Alle bladen gaan uit van een
persbericht van de NCRV, die
het programma over de Irenebri
gade dinsdag om 22.00 uur op
Nederland 1 uitzendt. Die publi
catie maakt melding van de op
richting van de Irene-brigade in
1941. Er traden avonturiers, En
gelandvaarders, voormalige
Spanje-strijders en soldaten van
het Vreemdelingenlegioen in. Er
was geen organisatie en leiding
vanuit de regering.
Prinses Juliana en prins Bern-
hard weigerden aanvankelijk de
naam van hun tweede dochter
Irene aan de brigade te geven.
'Pas als de bezem erdoor is ge
haald en aan de basisnormen
van discipline wordt voldaan',
krijgt het korps de naam wel. De
NCRV maakt ook melding van
de landing van de Irene-brigade
in Normandië in '44 en het feit
dat het legertje als eerste gealli
eerde onderdeel Den Haag bin
nentrok in '45.
De KRO-bladen halen alleen de
bekritiseerde beginperiode van
de Irenebrigade aan, die daar
door in een totaal verkeerd dag
licht wordt geplaatst, zo vinden
oud-strijders.
Verdriet
Eindhovenaar J. Raaijmakers
wiens vader in de Irene-brigade
vocht, mist respect voor de oud
strijders in de omroep-publica-
ties. „Die oude mensen zijn nog
bezig om oorlogs-trauma's te
verwerken en dan wordt hun zo
verdriet aangedaan. Mijn vader
is vanuit Nederland met gevaar
voor eigen leven door bezet
West-Europa naar Portugal ge
vlucht en vandaaruit naar Enge
land gegaan om Nederland mee
te bevrijden. Hij heeft onderweg
onder treinen gehangen en zich
mee laten voeren. Zo zijn talloze
mannen uiteindelijk bij de bri
gade terecht gekomen. Velen
kwamen onderweg om. Mijn va
der was zo van de kaart van de
publicatie in de gids van de KRO
dat hij niet naar de dodenher
denking is kunnen gaan."
Raaijmakers vraagt zich af
waarom die beginperiode van de
brigade zoveel aandacht krijgt.
„Logisch dat het een zootje was.
Als nu ineens duizenden Neder
landse jongeren individueel naar
.Sarajevo zouden trekken om
daar een legertje te vormen, zou
het ook niet meteen op rolletjes
lopen."
De zaak van de omroepbladen
werd ook besproken in Wagenin-
gen, waar oudstrijders van de
Irenebrigade 5 mei vierden. Een
vertrouwenspersoon van de Ver
eniging Oud-strijders Koninklij
ke Nederlandse Brigade Prinses
Irene ging gisteren bij de NCRV
voor alle zekerheid kijken naar
de band van de uit te zenden
documentaire. Die documentaire
beoordeelde de man ruim vol
doende. De vereniging onder
neemt geen stappen tegen de
omroepbladen. „We doen dit af
als een vervelend incident", zo
werd meegedeeld.
De documentaire heet 'Soldaten
van Oranje' en wordt uitgezon
den in de reeks 'De tijd staat
even stil', die wordt gepresen
teerd, door Philip Freriks (dins
dag, Nederland 1, 22 uur).
Door Rein van Willigen
Francois Boulangé is voor velen hét gezicht van Lingo.
In dat Vara-spelletje proberen twee koppels elkaar te
overtroeven in het maken van vijf letter-woorden. Maar
Boulangé heeft meer noten op zijn zang. Behalve presen
tator is de Haarlemse programmamaker regisseur en
componist. „Het leven is net als lekker eten. Daarna
moet je toch weer afwassen."
De woning van Franfois is ruim.
Grote planten vullen de hoeken
van de kamer. Een aanpalende
ruimte is omgetoverd tot boe-
.kenkast. Meters thrillers staan
broederlijk opgesteld naast
kookboeken en twee uitgaves
piet dezelfde titel, 'Een leven
lang fit'. Bij de ingang zijn nog
enkele scharnieren zichtbaar.
„Weet je", zegt Francois met een
gespeelde, geheimzinnigheid,
„dat dit ooit een gekkenhuis is
geweest?"
De 40-jarige Boulangé nestelt
zich in zijn zetel. Steekt zijn
zoveelste sigaret op en om
schrijft zichzelf. „Ik ben een le
vensgenieter, een Bourgondiër.
Ik zou best kok willen zijn. Maar
dan een hele goede, een hele
creatieve. De opleiding houdt me
tegen. Als er in dit huis gekookt
wordt, doe ik dat. Ik kook op
gevoel. Mijn vriendin eet niet
alles, dus sommige dingen zoals
bavarois maak ik nooit klaar."
Selectie
Ontevreden oogt de duizendpoot
niet. „Ik ben best een gelukkig
mens. Ik doe bijna alleen maar
dingen, die ik leuk vind. Maar
het leven is net als lekker eten;
daarna moet je toch afwassen."
Een aanstekelijke brede glim
lach vergezelt zijn opmerking.
.„Ik vind het een leuk woordspel
letje", zegt Francois serieus over
Lingo. „Ik vind het fijn als men
sen winnen. Dat gun ik ze. Ook
al omdat het veelal mensen zijn,
die het geld goed kunnen gebrui
ken. In principe kan iedereen
meedoen, maar er is een strenge
selectie." Een luxe die de makers
zich ook rustig kunnen permitte
ren. „Een paar jaar terug zonden
we een spotje uit waarin we
kandidaten voor dit programma
opriepen. We hebben ruim
30.000 reacties van koppels ge
kregen. En nog melden zich ie
dere week nieuwe kandidaten
aan.
Van onze rtv-redactie
Een verpleegster is een moe
der voor velen. Onder dat
mom kan de verpleging van
zieken als een van de schaar
se vormen van arbeid door de
beugel, in de tweede helft van
de negentiende eeuw. Want
eigenlijk is het voor vrouwen
hoogst onfatsoenlijk om be
taald werk te verrichten.
De RVU-serie 'Een koele hand
op het klamme voorhoofd'
schetst dat beeld. De reeks zet de
geschiedenis van de verpleging
op een rij. Vroeger zorgde het
eigen gezin voor zieken, ouden
en behoeftigen. Specialisten na-
rhen de verzorgende taken over.
Tegen de achtergrond van maat
schappelijke veranderingen ver
tellen oud-verpleegkundigen het
verhaal van hun zware arbeid.
Fragmenten uit uniek historisch
materiaal completeren hun re
laas.
Op maandag 9 mei wordt in het
eerste deel de verpleegster geïn
troduceerd.
Toen ik eindredacteur van het
programma was, was ik bij de
selectie van de kandidaten aan
wezig. Nu af en toe eens. Je moet
voor 150 procent zeker weten
dat de kandidaten goed zijn. Dat
ze voor een camera kunnen
staan en niet dichtklappen. Maar
ook niet het tegenovergestelde.
Dames die puur uit de zenuwen
in een giechelbui terechtkomen,
kun je niet hebben." Zelf kan
Franfois een constante glimlach
rond de mondhoeken ook niet
ontzegd worden. „Maar ik ben
geen Japanner die zelfs als hij
boos is nog lacht."
Routine
Zelf meedoen aan een spelpro-
gramma is aan Francois niet
besteed. „Wat heb er aan te
winnen en bovendien hoef ik
niet met mijn kop op de buis.
Wat ik nu doe is in de eerste
plaats mijn vak, mijn beroep.
Maar ik houd me met veel facet
ten van televisie bezig. .Behalve
produktie, doe ik regie, presen
teer, componeer. Ik vind, dat ik
best in een bevoorrechte positie
zit. Niet dat ik helemaal vrij ben.
Als het aan mij zou liggen zou ik
documentaires maken over grote
schilders. En meer programma's
over kunst."
Francois maakte in het verleden
het programma 'De Connais-
seur'. „Of een twaalfdelige serie
over de geschiedenis van het
spel. Van het Chinese mahjong
tot de hedendaagse voetbalge
schiedenis. Zelf ben ik een
bridge-fanaat; ik ben zelfs brid-
geleraar geweest."
Ruim 300 Lingo's heeft Franfois
op zijn naam staan. Eén dezer
dagen voegt hij er weer 35 aan
toe. „Vijf op een middag", vult
Francois aan. „We nemen die
achter elkaar tussen half twee en
half zes op. Het is een stukje
routine, dus je kunt snel werken.
Maar uiteraard moet je je con
centreren."
Robert ten Brink, de eerste pre
sentator van Lingo, hield het
destijds voor gezien, vandaar dat
een andere presentator gezocht
diende te worden. „Of ik aan de
screentests mee wilde doen. Ze
dachten: misschien wil-ie wel.
Echt gesolliciteerd heb ik nooit.
Maar ik vind het een leuk pro
gramma en het verdient behoor
lijk."
Geldwolf
Op de vraag of geld belangrijk
is, ontstaat enige aarzeling.
„Veel geld niet", is het diploma
tieke antwoord, „geld op zich
wel. Anders kun. je niet leven.
Niet dat ik een geldwolf ben.
Bovendien sta ik achter hetgeen
ik doe. Er zijn bepaalde dingen,
die ik nooit zal presenteren,
maar die ik wel leuk kan vinden
om te regisseren. Beeldtechnisch
kan het bijvoorbeeld interessant
zijn. Ik zal nooit de Honeymoon-
kwis presenteren; ik zie me zelf
niet tapdansend de trap afdalen.
Da's niks voor mij, ik ben niet
zo'n showfiguur."
„Lingo vind ik een uitgebalan
ceerd programma: een combina
tie van spanning, spel en geluk.
Het wordt veel op lagere scholen
gespeeld. Allochtonen kijken er
graag naar. Ze leren er van. Als
presentator denk ik, dat ik er
lang mee door kan gaan. Ik heb
er nog niet genoeg van. Het is
voor mij een goede ervaring om
Francois Boulangé thuis: „Ik ben niet zo'n showfiguur.
- als regisseur - ook eens aan de
andere kant van de camera te
staan. Dan weet je pas echt, wat
er door iemand heen gaat."
Onrust
Frangois is graag met alles tege
lijk bezig. Een stukje onrust?
„Ja", bekent hij aarzelend,
„maar ook veel willen kunnen.
Puur lol. Ik ben nu met 3-D
animatie op de computer bezig."
Hij schakelt over naar de tweede
persoon. „Een fictieve wereld,
voor iemand die ooit Nederlands
heeft gestudeerd, en in de sf-lite-
ratuur en lectuur zijn droomwe
reld vindt. Je bent toch weer de
regisseur en doet zelf de mise en
scène. Je kunt onmogelijke be
wegingen bedenken."
De presentator steekt nog een
sigaret op en zegt: „Deze maand
heb ik een beetje rust genomen.
De laatste twee jaar heb ik het
zo waanzinnig druk gehad. Soms
zes, zeven dagen van twaalf uur
of meer per week. Het is moeilijk
om jezelf rust te gunnen, maar je
moet uitkijken dat je geen wor
kaholic wordt. De lol moet er in
blijven. Ik heb een fiets aange-
Van onze rtv-redactie
Secretaris Daams van de Katholieke Werkgemeenschap
(KWG) in de PvdA voelde zich op 30 mei 1954 overdonderd.
De Nederlandse bisschoppen publiceerden die dag het Mande
ment: een herderlijk schrijven waarin katholieken onder meer
werd afgeraden lid van de PvdA te zijn. Zondagavond wijdt
de KRO een documentaire aan de geruchtmakende oproep.
Het schrijven riep de vier mil
joen Nederlandse katholieken op
actief deel te nemen aan het
maatschappelijk leven. Maar
dan wel in een katholiek ver
band. Het Mandement scherpte
het op de socialistische vakbond
NW aan. De Vara-gids en Het
Vrije Volk werden verboden lec
tuur, het lidmaatschap van de
PvdA ontraden. Katholieken die
na vermaningen van de kapelaan
aan deze 'zonden' vasthielden,
werden 'ongeschikt en onwaar
dig' bevonden de sacramenten te
ontvangen en een kerkelijke be
grafenis te krijgen.
De programmamakers Joost
Middelhoff en Nicole Sprokel
richtten zich vooral op de gevol
gen van het Mandement. Ze
schetsen een verband met de
voor de KVP in Limburg slecht
verlopen verkiezingen van 1952.
De katholieke kerk zag haar tra
ditionele aanhang onder de
mijnwerkers afkalven.
De uitvaardiging was volgens
theoloog Weterman dan ook een
laatste poging de rooms-katho-
lieke zuil overeind te houden.
Het Mandement kreeg geen una
niem positief onthaal. De KVP
voelde zich gesteund, maar de
KWG'ers waren volgens Daams
'wanhopig'.
Het Mandement miste zijn doel:
de katholieke zuil viel steeds
verder uiteen. In 1965 werden de
sancties ingetrokken. Vier jaar
later bood het Nederlandse epis
copaat zijn excuses aan. Aan het
woord komen zondagavond on
der anderen mgr. Willebrands,
pater Van Kilsdonk, vakbonds
man Herman Bode en mgr.
Bluyssen. „De kerk past de aller
grootste bescheidenheid als in
stituut", zegt de laatste.
'Het mandement', zondag, Ne
derland 1,22.27 uur
Mgr. Bluyssen (1967)
FOTO ARCHIEF DE STEM
Londen (dpa) - De Amerikaanse filmacteur Richard Gere en j
vrouw, het topmodel Cindy Crawford, hebben gisteren in
paginagrote advertentie in het Britse dagblad The Tiniest
wederzijdse liefde bezworen. De twee sterren betaalden 5{|
gulden voor de advertentie om geruchten in de pers over ei
handen zijnde scheiding te ontzenuwen.
„Wij zijn allebei heteroseksueel en monogaam en nemen
relatie serieus. Wij hebben nu geen plannen voor een
en hebben die ook nooit gehad", schrijft het gelukkige
verheugen ons erop een gezin te stichten."
Van onze verslaggever
Breda - De recente opleving van het tekenen als zelfstj
medium in de beeldende kunst is onderwerp van een
in De Beyerd op donderdag 19 mei.
Is 'het nieuwe tekenen' een reac
tie op de omhooggevallen kunst
van de jaren '80? Dat is de
uitdagende stelling waarmee de
organisatoren de discussie
avond in willen.
De Beyerd heeft tot deze discus
sie besloten naar aanleiding van
de tentoonstelling Can you al
ways believe your eyes?: tekenin
gen van 21 Amerikaanse kii
naars, momenteel in het ces:
voor beeldende kunst ar
Bredase Boschstraat te zien
De discussie wordt ge
beeldend kunstenaar I
Schouten en kunsthistorici!!
Perrée van stichting Con 1:
re, mede-organisator van di
toonstelling. Aanvang 20.1ii
Amsterdam - Het Prins Bernard Fonds heeft dankzij
schenking van twee anonieme inwoners van Zeeland
twaalfde Fonds op Naam in beheer gekregen. De particii
schenkers, die onbekend willen blijven, hopen met dit Mo:
Wagner Fonds de belangstelling voor het werk van Mo;
Wagner, Strauss en Mahler te stimuleren.
Het geld uit het Fonds kan worden besteed aan publik
studiereizen en onderzoek. Zowel individuen als stichtingen-™
gingen kunnen een beroep op het fonds doen. Het Mozart-lïs
Fonds blijkt het kleinste Fonds op Naam binnen het Prins Berti
Fonds te zijn. Het bedraagt 100.000 gulden.
Hebben gevestigde namen als Mozart en Wagner eigenlijk
stimulering nodig? „Daar gaan wij niet over", aldus Gijs van
Ham namens het Prins Bernhard Fonds. „Dat is een zaak
schenkers. Wij beheren vermogens, waarvan de opbrengst i
schenkers is bestemd voor bepaalde culturele doeleinden."
FOTO DIJKSTRA
schaft en me voorgenomen veel
te fietsen. Niet dat ik het gevoel
heb dat ik een stukje gezondheid
inlever. Natuurlijk moet ik reke
ning houden met wat ik eet,
anders kom ik zo dertig kilo bij.
Ik word vreselijk snel dik. Maar
als ik bezig ben hol ik wat af;
dat is ook lichaamsbeweging."
'Lingo', maandag tot en met za
terdag, Nederland 3, ongeveer
18.50 uur
ZATERDAG
FILMS
GOES
-Grand Theater
19 u. On deadly ground.
21.30 u. Schindler's list.
HULST
- De Koning van Engeland
19.30 en 22 u. Naked gun 33 1/3.
19.30 u. De flat.
19.30 en 22 u. Wayne's world.
22 u. In the name of the father.
19.30 en 22 u. The pelican brief.
20 u. Schindler's list.
MIDDELBURG
- Cinema
20 u. Farewell to my concubine.
23.15 u. Jamon, jamon.
OOSTBURG
- Ledeltheater
20 u. Mrs. Doubrfire.
TERNEUZEN
- Luxor Theater
20 u. On deadly ground.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
14, 19 en 21.30 u. Naked gun 33
1/3.
- Alhambra 2
14 u. Aladdin.
19.30 u. Schindler's list.
- Alhambra 3
14 u. Hanekam de rocker.
20.15 u. The pelican brief.
- Alhambra 4
14 en 19 u. Wayne's world 2.
21.30 u. De flat.
ANTWERPEN
- Metropolis
Zaal 1 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Cool runnings.
Zaal 2 - 14.30, 17, 20 u. Remains
of the day.
22.30 u. True romance.
Zaal 3 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Son in law.
Zaal 4 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
On deadly ground.
Zaal 5 - 14.30 en 20 u. Schind
ler's list.
Zaal 6 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Philadelphia.
Zaal 7 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Intersection.
Zaal 8 - 14.30 u. Free Willy.
17 en 21 u. Schindler's list.
Zaal 9 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Carlito's way.
Zaal 10 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
In the name of the father.
Zaal 11 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Shadowlands.
Zaal 12 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Fearless.
Zaal 13 - 14.30 en 20 u. Short
cuts.
Zaal 14 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Under suspicion.
Zaal 15 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Close.
Zaal 16 - 14.30, 17, 20 u. Wayne's
world.
22.30 u. The house of the spirits.
Zaal 17 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Ciotpr apt 9
Zaal 18 - i4.30, 17, 20 en 22.30 u.
The pelican brief.
Zaal 19 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Blink.
Zaal 20 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Gunmen.
Zaal 21 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Return of the living dead 3.
Zaal 22 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Mrs. Doubtfire.
BRUGGE
- Kennedy Komplex
14.30 en 20 u. Schindler's list.
14.30 en 20 u. In the name of the
father.
20 en 22.30 u. Mr. Jones.
14.30 en 20 u. Blink.
14.30 u. Sister act 2.
22.30 u. On deadly ground.
22.30 u. La vie sexuelle des Beiges
(avant première).
GENT
- Decascoop
14.30, 17, 20 en 22.30 u. S
lands.
14.30, 17, 20 en 22.30 u.
law.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Close
14.30, 17, 20 en 22.30 u. B"
14.30, 17, 20 en 22.30 u.
tion.
20 u. Short cuts.
14.30, 17, 20 en 22.30 u.Onde
round.
4.30 en 22.30 u. True romantf
17 en 20 u. Carlito's way.
14.30, 17, 20 en 22.30 a
Pelican brief.
14.30, 17, 20 en 22.30 u. Philai
hia.
20 en 22.30 u. In the name
father.
14.30 en 20 u. Schindler's list
14.30 en 17 u. Free Willy.
14.30 en 17 u. Mrs. Doubtfire
KNOKKE
- Beverly sereens
15, 17.30, 20 en 22.30 u. Inte
tion.
15, 17.30, 20 en 22.30 u. Blink
15 en 20 u. Schindler's list.
15, 17.30, 20 en 22.30 u. Hiel»
of the spirits.
ZONDAG
FILMS
GOES
-Grand Theater
14 u. Free Willy.
19 en 21.30 u. On deadly grom»
HULST
- De Koning van Engeland
13.45, 16.15, 19 en 21.30 uJ
gun 33 1/3.
13.45, 16.15 en 19 u. De flat.
13.45, 16.15, 19 en 21.30 u.
ne's world.
16.15 en 21.30 u. In the
the father.
16.15, 19 en 21.30 u. The
brief.
20 u. Schindler's list.
MIDDELBURG
- Cinema
20 u. Farewell to my concubi#
OOSTBURG
- Ledeltheater
14.30 en 20 u. Mrs. Doubrfirt
TERNEUZEN
- Luxor Theater
20 u. On deadly ground.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
14, 19 en 21.30 u. Naked f
1/3.
- Alhambra 2
14 u. Aladdin.
19.30 u. Schindler's list.
- Alhambra 3
14 u. Hanekam de rocker-
19.30 u. The pelican brief.
- Alhambra 4
14 en 19 u. Wayne's world 2.
21.30 u. De flat.
ANTWERPEN
- Metropolis
Zie zaterdag.
■BRUGGE
- Kennedy Komplex
14.30 en 20 u. Schindler's 1^
14.30, 17.15, 20 en 22.30 u^l
name of the father.
17.15, 20 en 22.30 u.Mr-f0"*
14.30, 17.15 en 20 u. Blink-
14.30 u. Sister act 2.
22.30 u. On deadly ground-
GENT
- Decascoop
Zie zaterdag
KNOKKE
- Beverly sereens Tntói
15, 17.30, 20 en 22.30 u. W
tion. j,
15, 17.30, 20 en 22.30 ü;r. I
15 en 20 u. Schindler's list
15, 17.30, 20 en 22.30 U.TJ» 1
of the spirits.
Door onze correspondent
Aart Heering
Wie Italië zegt, zegt pasta.
De smakelijke en veelvor
mige deegwaren die onder
die verzamelnaam bekend
staan, vormen in vrijwel
iedere complete Italiaanse
maaltijd de eerste gang.
En hoewel de consumptie
in de afgelopen jaren flink
is afgenomen, eten de Ita
lianen nog altijd 25 kilo
pasta per jaar, meer dan
vijf maal zo veel als in de
rest van Europa.
Toch is pasta naar alle waar
schijnlijkheid niet van Italiaan
se oorsprong. Lange tijd heeft
men gedacht dat Marco Polo het
geheim van de gedroogde
deegslierten uit China had mee
genomen. Het staat nu wel vast
dat die mythe niet klopt, al was
het maar omdat in een Genuese
notariële akte uit 1279, dus der
tien jaar voor Polo's terugkeer
in Venetië, al sprake is van 'een
kist vol macaroni'.
Volgens patriottische gastrono
men is pasta daarom altijd al
Italiaans geweest. Zo zijn in het
Pastamuseum van fabrikant
Agnesi in Rome afbeeldingen te
zien van een Etruskische tombe
met reliëfs van een mes, een
tafel, een zak meel en een pen,
die eventueel voor de bereiding
van pasta gebruikt zouden kun
nen zijn. Daaruit zou blijken
dat dat pasta al meer dan twee
duizend jaar een inheems pro-
dukt is.
Maar in dat geval zou ook de
Romeinse keuken pastagerech
ten gekend moeten hebben en er
is niets dat daar op wijst. In de
keukenbijbel van de klassieke
oudheid, Apicius' 'De re coqui-
naria' (Van de kookkunst), zijn
met de beste wil van de wereld
geen pastarecepten te vinden.
De Romeinse keukenprins geeft
wel recepten van met honing'en
peper gegarneerde gebakken
deegplakken, maar die kim je
toch moeilijk als pasta gaan
rangschikken. Hetzelfde geldt
voor het Romeinse gerecht laga-
num, geroosterd deeg waar de
soep mee werd aangemaakt en
dat wel als voorloper van lasag
ne is aangewezen.
Arabisch
De meeste deskundigen zijn het
er nu wel over eens, dat in ieder
geval de gedroogde pasta of
pastasciutta' van Arabische
oorsprong is. In het kookboek
van Ibn 'al Mibrad uit de ne
gende eeuw wordt al een recept
gegeven van een 'gerecht dat
zeer algemeen is onder bedouïe-
nen en Berbers' en dat bestaat
vit een soort van macaroni die
samen met linzen worden gege
ten, net als de 'pasta e fagioli'
(pasta met bonen), die tegen
woordig het lievelingskostje
vormt van Marcello Mastroian-
ni.
Pasta was dus nomadenvoedsel,
dat ter conservering werd ge
droogd. Via de Arabieren kwa
den de gedroogde deegwaren
erecht in Sicilië dat eeuwen-
ang een Arabische kolonie is
geweest. Langs handelssteden
s Genua, Pisa en Livorno ver
spreidden de 'maccheroni' zich
ver heel Italië. Maar ook daar-
uiten, want al in de dertiende
h y maakte een Engels kook-
ek melding van het gerecht
acrows'; gedroogde deegslier-
dle eenmaal gekookt bij
orkeur met boter en geraspte
tigcf nen te worden genut-
