Voor Afrikaners is geweld normaal Rokkenjager Bill Clinton opnieuw onder vuur Ondertekening in Cairo is kroon op moeizaam overleg Directeur studiecentrum Afrika optimistisch over toekomst Zuid-Afri! -DE STEM DE STEM BINNENLAND BUITENLAND WOENSDAG 4 MEI 1994 Cairo (afp/rtr) - Israël en de Palestijnse Bevrijdingsorgani satie (PLO) ondertekenen van daag in de Egyptische hoofd stad Cairo het akkoord over Palestijns zelfbestuur in Jeri cho en de Gazastrook. De overeenkomst baant de de weg voor de terugtrekking van de Israëlische troepen uit de bezette gebieden. Met de af tocht zet Israël een eerste con crete stap ter beëindiging van de bezetting van de Ga zastrook en de Westelijke Jor- daanoever, gebieden die Israël in 1967 veroverde. Hieronder volgt een chronolo gie van de onderhandelingen tussen beide partijen sinds september van het vorig jaar: September 1993: 13: Israël en PLO tekenen in Washington een principe overeenkomst over het Pales tijns zelfbestuur in de bezette gebieden, te beginnen in Jeri cho en de Gazastrook. PLO- voorzitter Yasser Arafat en de Israëlische premier Yitzhak Rabin drukken elkaar voor het Wite Huis de hand: een histo rische gebeurtenis. 23: Het Israëlische parlement, de Knesset, ratificeert de au- tonomie-overeenkomst. Oktober: 1: Een internationale donor conferentie in Washington le vert zo'n 4 miljard gulden (uitgesmeerd over vijf jaar) op aan economische hulp voor de Palestijnse bezette gebieden. 6: Arafat en Rabin ontmoeten elkaar in Cairo om de details van de overeenkomst uit te werken. 11: De Centrale Raad, het Uit voerend Comité van de PLO, ratificeert het akkoord over zelfbestuur. 13: Israël en PLO beginnen in Egypte gesprekken over de in werkingtreding van het ak koord en de terugtrekking van het Israëlische leger. 25: Israël begint met het vrij laten van Palestijnse gevange nen. 617 komen er op vrije voeten. 30: Begin van de 'joodse inti fada' als gevolg van de moord op een joodse kolonist op de Westelijke Jordaanoever door aanhangers van Fatah, de grootste groepering binnen de PLO. November: 1: In de Egyptische badplaats Taba presenteert Israël een plan voor de terugtrekking en ontmanteling van zijn troepen uit de Gazastrook en Jericho. Een dag later verwerpt de PLO het voorstel. De Pales- tijnen schorten de onderhan delingen op. 8: Hervatting van de onder handelingen in kleine kring. 16: Eerste bijeenkomst van PLO en Israël in Parijs over kwesties aangaande toekom stige economische samenwer king. 24: Israëlische soldaten schie ten in de Gazastrook een Ha- mas-leider dood. Een golf van geweld volgt. December: 10: Opschorting van onder handelingen. Over drie kwes ties blijven grote meningsver schillen bestaan. 12: Arafat en Rabin slagen er niet in akkoord tot stand te brengen. Breekpunt is de kwestie over veiligheid in de bezette gebieden. 29: Een bijna-akkoord alsnog verworpen door PLO. Januari 1994: 10: Israël en PLO hervatten gesprekken in het Egyptische Taba. 30: Arafat en Peres, de Israëli sche minister van Buitenland se Zaken, ontmoeten elkaar in Davos en stevenen op akkoord af. Februari: 9: Arafat en Peres tekenen in Cairo overeenkomst op onder delen. 16: Overeenstemming in Taba over samenwerking Israëlische leger en toekomstige Pales tijnse politiemacht. 25: Een joodse kolonist richt in Hebron (Westelijke Jor daanoever) een bloedbad aan onder circa 30 Palestijnen die in een moskee aan het bidden zijn. PLO eist ontmanteling joodse nederzettingen, be scherming van VN-macht te gen joodse kolonisten en ont wapening kolonisten. 27: Israël beperkt joodse kolo nisten in hun bewegingsvrij heid en ontwapent hen voor een deel. PLO vindt maatrege len onvoldoende. Maart: 1: Evenals Jordanië schorten Syrië en Libanon vredesge- sprekken met Israël op. 9: Terugkeer van de Russische diplomatie in Midden-Oosten. 31: Israël stemt overeen met komst van 160 internationale waarnemers in Hebron. De onderhandelingen over auto nomie beginnen weer. April: 3-5: De Israëlische politie be gint met terugtrekking uit Je richo en leger start gedeeltelij ke evacuatie eigen hoofdkwar tier uit de stad Gaza. 6-13: Veertien Israëliërs ge dood in een serie aanslagen in Israël. Hamas-beweging wil met geweld vredesproces dwarsbomen. 13: Oorspronkelijke 'deadline' van akkoord waarop terug trekking Israëlisch leger een feit had zijn, is verlopen. 28: Arafat en Peres besluiten op 4 mei definitief akkoord te tekenen. 29: Overeenstemming in Parijs over de toekomstige economi sche relaties tussen de Pales tijnse gebieden en Israël. Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur. C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres'. Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911/Telefax 076-236405. Telefax redactie 076-236309. Bezorgklachten en abonnementenadministratie: Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis) ma. t/m vrij. 8.00-17.00 uur, zat. 8.00-12.00 uur. Kantoren: Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, 01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253. Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829. Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 1,® 01100-28030, fax 01100-21928. Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698. Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst. Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782. Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45,® 01650-37150, fax 01650-44929. Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554. Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen. Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP, 01184-19910, fax 01184-11446. Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen. Openingstijden: Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Abonnementsprijzen per 1 januari 1994 (bij vooruitbetaling te voldoen): per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30. Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05, per kwartaal 84.70, per halfjaar 168.45 óf per jaar 327.30. Voor posttoezending geldt een toeslag. Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882 en bij Teuben, Gin- nekenweg 7, Breda. Grote advertenties uitsluitend 076-236881. Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00 uur S 076-236881zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076- 236242/236911. Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447. Stephen Ellis (40) is di recteur van het studie centrum Afrika van de universiteit van Leiden. Hij komt uit Engeland en woont sinds drie jaar in Nederland. Na de mid delbare school ging hij als vrijwilliger werken in Afrika. Het continent heeft hem nooit meer los gelaten. „Afrika heeft zich zo snel ontwikkeld dat de bevolking het niet kan bijbenen. Dat werkt de-stabilisatie in de hand en dat is een van de grote oorzaken van de moei lijkheden van het conti nent. Daar zie ik voorlo pig nog geen oplossing voor." Door Ton Loots „Wij hier schrikken van het ge weld, dat CNN ons laat zien. Afrikaners niet. Zij zijn het ge woon. De afgelopen weken zijn er ruim honderdduizend doden gevallen in Ruanda en Burundi. Wij kunnen ons dat niet voor stellen. In 1972 kwamen er ook al honderdduizend mensen om bij gevechten tussen Tutsi's en Hutu's. Ook afgemaakt met mes sen en machetes, zoals zij dat al eeuwenlang doen. Wij schrikken van al het bloed, maar de door snee Afrikaan heeft geen vuur wapens." Stephen Ellis raakte al op jonge leeftijd gefascineerd door het enorme werelddeel. Na de mid delbare school werd hij als vrij williger uitgezonden naar Kame roen om Engels te doceren in vormingscentra. „Ik had nooit over Afrika nagedacht en zocht gewoon iets anders. Toen mijn contract was afgelopen kon ik de sfeer niet helemaal loslaten en ben ik gaan reizen. Zo'n tien landen heb ik bezocht, en toen was ik verkocht." „Afrika heeft een razendsnelle ontwikkeling doorgemaakt. Ik sprak een man die Douala nog gekend heeft als vissersdorpje en nu ook,als stad van meer dan een miljoen inwoners. In een mensenleven van rieten hutje tot groot internationaal vliegveld. Die razendsnelle ontwikkelingen zijn moeilijk om mee te leven. Ze werken destabiliserend. Dat heeft mij vanaf het begin getrof fen". „Nog geen eeuw geleden was Afrika nagenoeg geheel analfa betisch. Dë mensen reisden nau welijks en er was geen culturele uitwisseling. De kolonisatie kwam eind vorige eeuw goed op Slachtoffers van gewelddadig treffen tussen Hutu's en Tutsi's in Ruanda. FOTO AP gang en dat bracht gestage voor uitgang in dat opzicht. Het na deel van kolonisatie was het feit dat mensen in politieke zin geor ganiseerd werden. Uitgaande van één macht, één taal, één cultuur en één etnische groep. Dat was nooit zo geweest." „Dat was wennen voor Afrika. Zeker toen na 1945 pogingen werden gedaan om de stukken te verdelen naar de modellen van de Europese natie-staat. De hele wereld is tot beeld van Europa geworden. Dat kan niet. We kunnen het zelf al niet. Slechts in West-Europa hebben we het, ten koste van miljoenen doden, voor elkaar. In Oost-Europa kunnen we het nog steeds niet. Er blijven altijd kleine groepen die zich niet willen aanpassen en vechten voor hun eigen identi teit, zoals de Baskische ETA." In werelddelen als Afrika en Azië kun je geen keurige verde ling van gebieden maken. De grenzen zijn nooit zo duidelijk als op een landkaart. Sinds het beëindigen van de Koude Oorlog zijn de internationale betrekkin gen onduidelijk geworden. Ie dereen zoekt naar nieuwe ver houdingen. Daar heeft Afrika ook last van." „Afrikanen hebben culturele, economische en politieke relaties met elkaar die niet ophouden aan de grens van hun .officiële staat. Iedereen in Zaïre is Zaï rees en zijn president is Mobutu. Dat is fictie, kunstmatig opge legd. Als Zaïrees mag je geen handel drijven met iemand uit Angola, maar er is geen controle. Dus er zijn toch relaties over de grenzen heen." „In de pre-koloniale tijd waren er andere manieren tot organise ren. Etnische groepen waren kleine naties. De Zulu's vormden er zo een. Hun culturele banden zijn goed ontwikkeld en erg hecht. Als twee Fransen elkaar ontmoeten in Rusland voelen ze een sterke etnische band. Dat hebben Zulu's ook." „De taal heeft ook een belangrij ke betekenis in Afrika. Veel ta len in Afrika zijn nooit opge schreven, er is dus geen stan daard. Je kunt niet zeggen 'ik spreek die taal', want die staat niet vast. Je kunt slechts zeggen 'ik begrijp je'. Afrikanen spreken met gemak zes of zeven talen, dat is daar heel gewoon. Ze zijn er heel creatief in. Ze mengen gewoon van alles en dan hebben ze weer een nieuwe. Het Zuid- Afrikaans is zo'n taal. Maar de ontwikkelingen gaan heel snel. Tussen twee generaties kan zich een heel nieuwe taal ontwikke len. Zulu's die in de stad zijn opgegroeid verstaan hun ver wanten op het platteland niet meer." „Een andere factor die het leven in Afrika niet vergemakkelijkt is de generatiekloof. De sociale controle vond altijd plaats tus sen generaties en bijna nooit vanuit de regering. De bevolking van Afrika bestaat voor meer dan de helft uit jongeren onder de twintig. Dat impliceert wei nig controle over de jongeren en een razendsnelle bevolkingsex plosie op korte termijn. Dat be looft wat voor de toekomst. Er zijn nu al te veel jongeren zonder toekomstperspectief. Dan werkt ook geweld in de hand. De bur ger-oorlogen in Liberia, Soma lia, Mozambique worden uitge vochten door kinderen. Vaak zijn ze niet ouder dan een jaar of 14." Afrika is een kruitvat waarover Ellis somber is. Er zijn heel zelden oorlogen tussen landen. Somalië en Ethiopië in 1977 is een voorbeeld en Zuid-Afrika en Angola, maar vaak gebeurt het niet. Momenteel woeden in zo'n negen landen burgeroorlogen, hangt ervan af hoe je die d- eert, maar er moet in ieder- sprake zijn van grote am en gewapende strijd. Zo bel wordt er gevochten in Al: Sudan, Tsjaad, Somalië, (minder geweld maar coir- anarchie), Angola, R^ Burundi, Sierra Leone en I ria." „De slachtingen in Ruand; Burundi beheersen nu de n maar ze zijn er altijd al g De Tutsi's waren van oudst bazen en de Hutu's de werkers. Dat versterkte z de koloniale tijd. De Tutsi's den van de kolonisator® technieken om de macht in si te houden. Ze voerden hets- in en konden zo alles regist: en controle uitoefenen, wraak tussen die twee etui; groepen zit zo diep, dat g maar niet over." „Nee, ik ben niet optir over de toekomst van Afrika, mensen zijn erg creatief e cepteren makkelijk nieuwe standigheden. Ze zoeken ni; manieren om met elkaar s te leven en naast elkaar te nen. Armoede is echter waaraan men zich nooit aanpassen. En daarvoor ziei' snel geen oplossing. Velen sl om economische redenen c vlucht. Het begrip vlucht- heeft in Afrika een andere la' dan bij ons. Je ziet cijfers als op de vijf Afrikaners vlucht. Op zich klopt dat t wel, maar het is niet zo het lijkt. De Afrikaners zijn- oudsher gewend om hun 1 te pakken. Ze hebben het a gedaan. Als het tegenzat gi- gewoonweg." Volgens Ellis kan Zuid-A straks een rol als econora katalysator spelen, die weerslag kan hebben op het' continent. „Zuid-Afrika is' belangrijk voor de rest - werelddeel. Het is een mof staat met een grote toek: -als de rust maar weerk: Dat zal over een jaar of tie geval zijn, schat ik. Ook i de verkiezingen zal er ge, zijn, maar de nieuwe reg: zal het controleren. Er zal, burgeroorlog komen en zaam maar zeker zal de sik stabieler worden. Ik ben nik naïef om te denken dat het weid zal verdwijnen uit 1 Afrika, maar het wordt wei- der." „Iemand die wil investeren:: een land waar het relatief v is en dat een juridische struei heeft om financiële bek veilig te stellen. Dat kan I Afrika in de toekomst 1 een nieuwe situatie met een iedereen acceptabele regering Door Geordie Greig (Sunday Times) In het begin was er alleen Gennifer Flowers. De voor malige nachtclubzangeres uit Little Rock in Arkansas haalde over de hele wereld de krantekoppen toen ze onthulde dat ze twaalf jaar lang de maitresse was ge weest van Bill Clinton. De misstap van Bill Clinton was er toen nog maar een. Inmid dels zijn het er wel twintig. Steeds meer dames stappen naar voren om te verkondigen of worden ervan beschuldigd dat ze het bed hebben gedeeld met de man die nu president is van de Verenigde Staten. Seks en politiek zijn sinds de dagen van John F. Kennedy niet meer zo met elkaar verweven geweest. Maar toen waren de tijden toch anders; niemand uit' JFK's intieme kringetje repte met een 'woord over Marilyn Monroe of de reeks andere min naressen die via een achter deurtje het Witte Huis binneng lipten. Kennedy had zijn Came- lot goed onder controle. Zelfs de veiligheidsmensen en journalis ten stelden er eer in het geheim te bewaren. Vandaag de dag is dergelijke discretie onmogelijk en Clintons rokkenjagerij is uitgegroeid tot een publiek schandaal. De nieu we beschuldigingen van Paula Jones dat ze seksueel is lastig gevallen door Clinton in de tijd dat hij goeverneur was van Ar kansas is het laatste smet op het blazoen van een president die sinds hij zijn kandidatuur aan kondigde wordt afgeschilderd als een roekeloze Casanova. Een man die niet in staat is zijn rits onder controle te houden. Dat is het beeld dat we krijgen van de vrouwen die zeggen dat ze zijn minaressen zijn geweest en van de ex-bodyguards die getuige zouden zijn geweest van Clintons wangedrag. De 27-jarige Jones is naar de rech ter gestapt en zal Clinton moge lijk dwingen in het openbaar uit te leggen wat hij drie jaar gele den met deze charmante dame heeft uitgevoerd in zijn hotelka- volgens de telefoonnota's i hij haar elf keer op een dag, c keer 's nachts zelfs 94 minut Het is voor de meeste Amerikanen zo klaar als een klontje dat Clinton zich opliefdesgebied niet zo erg netjes heeft gedragen. FOTO AP mer in Little Rock. Tot dusver ontkent het Witte Huis dat er iets onbetamelijks is gebeurd. De lijst van Clintons andere verhoudingen is lang en bevat vermeende affaires met de vrouw van een vooraanstaand rechter, een plaatselijke ver slaggeefster, een ambtenaar en een cosmetica-verkoopster in een winkel in little Rock. De zwarte prostituée Bobbie Ann Williams beweert dat Clinton de vader is van haar kind en dat hij dertien keer van haar dien sten gebruik heeft gemaakt. Clinton zou zich in het open baar met vriendinnetjes hebben vertoond, hij zou een reeks one night-stands achter de rug heb ben en hij zou zelfs de liefde hebben bedreven in een auto op de parkeerplaats van zijn doch ters school. Vorige maand be weerde een veiligheidsagent dat Clinton door zijn lijfwachten aan minstens honderd vrouwen was voorgesteld. Het is de meeste Amerikanen zo klaar als een klontje dat Clinton zich op liefdesgebied niet zo erg netjes heeft gedragen. De vraag is evenwel wat de politieke con sequenties zijn van zijn over spel. Voor verstokte Democra ten gaat het om een door de Republikeinen gevoede laster campagne. Voor Clintons vijan den tonen zijn affaires precies datgene wat er mis is met Clin ton; zijn onvermogen eerlijk spel te spelen. Wat uiteindelijk telt is: wat vindt het publiek van een man die zou hebben geknoeid met zijn huwelijksle ven en zijn belastingaangifte? 'Fornigate', zoals de zaak wordt genoemd, ging van start toen Gennifer Flowers haar verhaal over het dubbelleven van Clin ton voor 150.000 dollar ver kocht. In een later interview in de Penthouse ging ze nog een stapje verder. „We vreeën over al - op de vloer, in bed, in de keuken, op de kast, het aan recht... ik noemde zijn ballen 'de jongens' en hij mijn borsten 'de meisjes'", vertelde ze. Clinton probeerde de schade te beperken door op televisie toe te geven dat er moeilijkheden waren geweest in zijn huwelijk, maar dat die tot het verleden behoorden. Dis actie was effec tief en bracht de verkiezingsze ge dichterbij. Toen kwamen de onthullingen van de veiligheids mannen uit little Rock. Ze mochten de Clintons niet en noemden Clinton een man zon der moreel bese:. Hij zou thuis vrouwelijk bezoek hebben ontvangen terwijl zijn vrouw in de tuin was. Honder den vrouwen zou Clinton vol gens een van de veiligheidsman nen hebben gehad. „Hij liet geen kans op seks aan zijn neus voorbij gaan", aldus een 'trooper'. Toch was er toen, afgezien van Flowers, geen vrouw die naar voren durfde te komen om tegen Clinton te getuigen. Daarin kwam verandering toen Sally Perdue, ex-miss Arkansas, in 1992 verklaarde dar ze een ver houding met Clinton had gehad. Ongeveer tegelijkertijd zei zan geres Connie Hamzy in Pen thouse dat ze door een mede werker van Clinton was bena derd voor een vrijpartij met de gouverneur toen ze lag te zon nebaden bij een zwembad. Ook andere vrouwen werden er van beschuldigd minnares te zijn geweest van Clinton. Jo Jenkins, een blond, gescheiden directielid van een energiebe drijf in Arkansas, ontkende een affaire met Clinton. Maar zelfs al had ze geen affaire met hem: Eerder dit jaar speelde Fornig: te Clinton weer parten te: Perdue, nu 55 jaar, meer d< bekend maakte over haar re met hem in 1983 toen ze e radioprogramma presenteer! in Little Rock. Ze verklaar! dat er met geweld was gedreigi als ze haar mond open doen. Ze zei ook dat ze aanbod had gekregen 40.000 dollar zwijggeld. Een vooraanstaand Democraat zou haar gewaarschuwd hebbe: 'zich als een braaf meisje It gedragen'. Deed ze dat niet, d zou ze niet lang heel blijven, d was wat er volgens Perdue wet bedoeld. Door die onthu" kreeg Fornigate een politiek betekenis lading. Naast de st' werd het nu een zaak van.ci ruptie en machtmisbruik. Dj dreigementen zouden hebb® plaatsgevonden tijdens de cam pagne voor de presidentsverkie zingen. Lynn Davis, oud-politiechel van Arkansas, gelooft dat Clin tons buitenechtelijke activitei ten niet alleen de geloofwaar digheid van. het Witte Huis aam tasten, maar ook een potentieel veiligheidsgevaar zijn. „Dit is een nieuw stadium", aldus Jo nes. „De rechtzaak van P Jones neemt alle twijfel over het belang van zijn se! ele escapades. Ze zijn van be lang als hij zich in een compro mitterende situatie bevond door zijn vijanden tegen h gebruikt kan worden. Het is n« een zaak van nationale veilig heid. Hij moet open spel spelen en het Ajnerikaanse publiek op biechten wat hij heeft gedaan'' Maar zelfs Clintons felste critici betwijfelen of het seksschan daal Clinton ten val zal gen. „Deze man is de slimste politicus die het land ooit heeft gekend", aldus oud-klasgenoot in Oxford Cliff Jackson. „Hiri struikelt hij niet over. In bet ergste geval moet hij weer i televisie en met zijn babyblau- we ogen de Amerikanen recht in het gezicht kijken en 'sorry' zeggen. Zo simpel werkt het."

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 2