Weekend ch in Rome IwmM tÈÊÊM De weigeraars i 'Als de PvdA de grootste wordt, zal Kok premier worden. Dat is nog niet zo'n kwaaie' Zetelverdeling volgens het panel: 'Het CDA wordt de grootste, omdat de zwevende kiezers voor zekerheid zullen kiezen' ZATERDAG 30 APRIL 1994 eijendekker: „In het begin was het leilijk. Ik moest me nog bewijzen. Het j eerste jaren dan ook geen vetpot. Ik twelijks de touwtjes aan elkaar kno- lar nu draait de winkel goed." Ir Rome laat, zegt hij, z'n sporen na |t je aan. Je neemt gebaren over en als uitkijkt ook een bepaald soort gemak- iMaar die houding van de doorsnee 1, zo van 't zal me een rotzorg zijn, heb lof ik niet overgenomen. Wat dat be- |n ik een nuchtere Hollander." Ibeer dezelfde waarden uit te dragen fee ik opgevoed ben," besluit hij. „En rest: veel improvisatie. En vooral |ng-" E, db stem ZATERDAG 30 APRIL 1994 - fn als je niet uitkijkt ook een bepaald soo foto de stem johan van 00 hn eigen lp zaken Justitie is It ontko- |de oude lijn boek Itsverkie- 1 afreken- Daarom media- vriend- fet Bettino kunnen naakt hij |om heeft Verlosser, Bdperk zal 1 groot ge- pe bestel. is hij dé teacht het Jeemt een lconi. Het [lia (zoiets volslagen Ier en daar |iei tussen, onerva- |n. Berlus- pat hij zijn pt mengen ijdigs aan: ■ale mark- leeft grote lopoliepo- te geven. |o van de :te en kan 'staureerd. [r dan ook Vraag me ten." arallel met solini, de naar een altijd wel omt je ook P. Kartner: voorspelling op het gevoel foto fotopersburo dijkstra |oe opiniepeilers zijn het, zelfs vlak Ivoor de verkiezingen nog steeds niet loet elkaar eens. Wie gaat er winnen? [lïat wordt de grootste partij? Hoe liet de volgende Tweede Kamer er lit? Die vragen zijn ook voorgelegd laan een panel van bekende mensen luit Zuid-West-Nederland uit de Inereld van sport, cultuur en politiek. |Hoe voorspellen zij de uitkomst van lie verkiezingen op 3 mei? ■Door Lukas Burgering J. Nijdam: alle partijen hebben A. Latijnhouwers: de zekerheid C. Brouwers: opleving van het A. Seriese: flinke dreun voor R. ten Zijthof: Rabbae cultureel R. Barbé: de betrouwbaarheid gelijk foto de stem/ben steffen van het CDA foto henk pijnenburg CDA foto de stem/ben steffen het CDA foto de stem/dick de boer intolerant foto willem blauw van Kok foto archief de stem Prominente voorspellingen wel iets van het fascistische dachtengoed tegen. Bij de voorn lige neo-fascistische MSI, nu genoot van Berlusconi, maar o wel binnen de Forza Italia." Het vervelende van een revolutie dat er daarna meestal een weging op gang komt. I eijendekker: „Een contra-i volutie? Ik sluit dat niet in Maar hoe je het wendt keert, het hele oude bestel in één keer aan de kant ge dat mag je best revolutionair n# men." „De belangrijkste en moeilijte verandering betreft de mental® waarbinnen de corruptie kon staan. Daarbij moet een virus wo den bestreden dat het land vaak lang heeft geteisterd: transformismo. De behendig* om het jasje naar de heers® politieke wind te hangen. Het rrie we kiesstelsel is een krachtig cijn tegen dat virus. Maar of echt helpt, kunnen we pas na paar verkiezingen vaststellen." Leijendekker is wat dat betreft positief, in tegenstelling tot and! collega's in Rome. Sommigen Berlusconi al door het transform] mo aangetast nu hij toenaderi zoekt tot het 'oude' centrum thans wat daar van over is. Leijendekker: „Italië is wel een vaseline-democratie genoe® er werd nooit gekozen, alleen bemiddeld tussen de diverse t«- gengroepen. En als het niet an* kon werden zaken op de W baan geschoven. Komt tijd. raad. Daarvan kun je Berlusc"' niet beschuldigen." Mare Leijendekker - De Italiaan'8 revolutie, uitgeverij Meulenho" ISBN 90 290 4958 8, 256 bl. J. Schipper: uitslag van belang voor bedrijfsleven foto de stem/ben steffen A. Tielemans: verlinksing van de politiek foto de stem/ben steffen P. van Poppel: alleen maar W. Jansen: politiek lijkt op T. Westerterp: proteststemmen C. Looman: zwevende kiezers F. Derks: vier partijen heel mannetjesmakerij voetballerij gaan naar rechts foto de stem/ben steffen foto de stem/johan van gurp foto de stem/johan van gurp gaan naar het CDA foto de stem/dick de boer A. de Bok: Kok geen slechte premier foto de stem/dick de boer Burgemeester R. Barbé van Terneuzen ver wacht dat de PvdA de grootste partij zal wor den. „Het wordt wel een nek-aan-nek race tussen PvdA en CDA om wie de grootste partij zal worden. Die race zal gewonnen worden door de Pv dA. Dat komt, omdat vooral de zwevende kiezers zullen Kok ver kiezen boven Brinkman. Dat komt vooral omdat Kok meer rust en betrouwbaarheid uitstraalt." De WD wordt volgens de burge meester derde, gevolgd door D66. GroenLinks zal in zijn voorspelling op 8 zetels uitkomen. De burge meester verwacht voor de extreem rechtse partijen samen drie zetels. Wielrenner Jelle Nijdam verwacht dat de PvdA de grootste partij wordt. Over een zetelaantal laat hij zich niet uit. „Daarvoor volg ik het niet fanatiek genoeg." Na de PvdA komen volgens Nijdam het CDA en de WD. De CD en CP'86 zullen wel een paar zetels halen, maar 'hopelijk niet al te veel.' Hij gaat zelf volgende week zeker stemmen. „Maar het is moeilijk om te beslis sen waarop, ze hebben allemaal altijd gelijk." A. Tielemans, directeur van basis school op islamitische grondslag Assalam, rekent op een 'verlink sing' van de Nederlandse politiek. „De kiezers die de laatste keer op de CD en CP'86 hebben gestemd, weten nu dat het niet meer dan een luchtballon was die ze hebben ge kozen. Als reactie daarop zal er een zwaai naar links worden gemaakt." Daar komt volgens Tielemans nog bij dat de kiezers Brinkman 'niet pruimen'. „Kok is het degelijke boegbeeld dat Lubbers zo lang is geweest, en daarom zullen veel kie zers voor Kok en de PvdA kiezen." Bolkestein heeft zichzelf volgens de schooldirecteur helemaal buiten spel gezet, met uitspraken die door veel mensen 'met angst en beven' worden aangehoord. C. Brouwers, de lijsttrekker van 'de Rucphense Volks Partij, houdt het op een grote opleving van het CDA: minimaal 40 zetels. „De mensen zullen net op tijd wakker worden. Ze zullen zich realiseren wat het betekent om een regering zonder CDA te hebben." Volgens de Rucphense politicus gaan D66 en WD winnen. Groen Links wint niet, of nauwelijks. De extreem-rechtse partijen komen samen op 4 zetels uit, denkt Brou wers. - betekent: weet niet) CDA PvdA VVD D66 GL CD/CP grootste partij R. Barbé 33-35 33-35 28-30 25-27 8 3 PvdA J. Nijdam - - - - - - PvdA A. Tielemans 40 40 25 20-25 - 3 PvdA C. Brouwers 35-36 40-42 29 26 8 4 CDA A. De Bok - - - - - PvdA A. Seriese - - - - - - PvdA F. Derks - - - - 3-4 CDA J. Schipper - - - - - - W Jansen 33-34 38 27 26 - 3 CDA R. ten Zijthof 34-35 34-35 27 24-25 7 5 CDA A. Latijnhouwers 38 35 30 25 - 5 CDA P Kartner 39 34-35 28-29 28 5 1 CDA T. Westerterp 38 36 28 28 10 3-4 CDA C. Looman 35-40 35-40 28-30 28-30 - - CDA P. van Poppel 34 35 25 28 11 3 PvdA „De kiezers zullen in de tijd die nog rest tot de verkiezingen begrij pen, dat Brinkman ondanks alle kritiek kaarsrecht overeind is ge bleven. Het CDA steunt hem nog steeds. Dat is iets heel bijzonders. En Kok? Die heeft zijn echte be doelingen gewoon geheimgehou den. Als die aan de macht komt zal het sociale stelsel alleen nog maar verder worden afgebroken," ver wacht Brouwers. Kapelaan A. de Bok uit St. Wille- brord verwacht dat de PvdA de grootste partij wordt. Aan het noe men van zetelaantallen waagt hij zich niet. Het CDA wordt volgens hem tweede en de WD derde. „Als de PvdA de grootste wordt, zal Kok premier worden. Dat is nog niet zo'n kwaaie," denkt hij. Over de opkomst van de CD en CP'86 maakt hij zich grote zorgen. „Ik ben zelf in Auschwitz geweest. Als je ziet waar rassenhaat toe kan leiden, dan kun je jezelf gewoon niet voorstellen dat er mensen zijn die op de CD willen stemmen." Judoka Angelique Seriese geeft toe dat ze de politiek niet voldoende volgt om een echte voorspelling te wagen. Toch denkt ze dat het CDA 'een flinke dreun' zal krijgen, en dat de PvdA de grootste partij gaat worden. „Maar het zal waarschijn lijk allemaal zo dicht bij elkaar zitten, dat er niet één partij boven alle andere uit steekt," voorspelt zij. Oud-voetbalscheidsrechter Frans Derks houdt het op een overwin ning voor het CDA. „Ze zullen wel wat verliezen, maar ze worden wel de grootste partij. De PvdA, WD en D66 zullen - in die volgorde - wel dicht in de buurt van het CDA komen, met onderling telkens hooguit één of twee zeteltjes ver schil." „Het CDA heeft hele trouwe kie zers. Die zullen de partij echt niet massaal verlaten, wat ze ook tegen een opinie-onderzoeker vertellen. Bovendien verwacht ik dat een flink deel van de zwevende kiezers voor het CDA zal kiezen." Directeur J. Schipper van Philip Morris in Bergen op Zoom volgt de verkiezings-strijd met grote be langstelling: „Voor ons, in het be drijfsleven hangt er veel van af, wie er gaat regeren." Toch durft hij geen voorspelling te doen. „De tra ditionele partijen, en dan bedoel ik CDA en PvdA, zullen veel minder verliezen dan de peilingen doen vermoeden. In het stemhokje heb ben mensen nu eenmaal de neiging om terug te vallen op de partij waar ze altijd op gestemd hebben. Wie de grootste zal worden? Ik weet het echt niet, CDA of PvdA." RBC-trainer Wally Jansen verged lijkt een verkiezingscampagne met de uitspraken van voetbaltrainers aan het begin van een seizoen. „Ze houden de mensen vette kluiven voor, om het publiek te trekken. Maar in de praktijk worden de idealen al te vaak niet gehaald. Kampioenschappen, periodetitels, records, politieke programma's: al lemaal mooie beloften. In de poli tiek en in de voetballerij." „Het CDA wordt de grootste partij, omdat de zwevende kiezers voor zekerheid zullen kiezen. Maar ze gaan wel flink inleveren op hun zetelaantal: van 54 naar 38 zetels. Dat komt door negatieve publici teit, slecht beleid en het feit dat er steeds mmder mensen godsdienstig zijn." „De PvdA verliest ook, omdat zij hun sociale gezicht helemaal zijn kwijt geraakt. De winst van de WD en D66 komt vooral van res pectievelijk CDA en PvdA. D66 profiteert ervan dat de mensen die partij langzaam maar zeker als een serieuze partij zijn gaan zien." R. ten Zijthof, directeur van de stadschouwburg Concordia in Bre da, noemt voorspellen 'koffiedik kijken'. „Het is een typisch Neder lands verschijnsel dat de PvdA het in de peilingen beter doet dan op de verkiezingsdag. Daarom ver wacht ik dat het CDA de grootste partij wordt. In zetels uitgedrukt zullen CDA en PvdA elkaar niets ontlopen, het wordt nek-aan-nek." GroenLinks zal volgens Ten Zijthof geen winst boeken, en dat ligt aan de 'culturele intolerantie' van me de-lijsttrekker Rabbae. Voor de ex treem-rechtse partijen verwacht de schouwburgdirecteur vijf zetels. Ook A. Latijnhouwers, voorzitter van de Noordbrabants Christelijke Boerenbond (NCB) verwacht dat het CDA de grootste partij zal worden. „De zwevende kiezers, en dan bedoel ik vooral de traditione le CDA-stemmers die in de afgelo pen periode niet wisten op wie ze moeten gaan stemmen, zullen in het stemhokje waarschijnlijk toch voor de zekerheid van het CDA kiezen." De NCB-voorzitter voorspelt een tweede plaats voor de PvdA. De WD en D66 worden respectieve lijk derde en vierde. Voor de CD verwacht hij een vijftal zetels. Pierre Kartner heeft 'het gevoel' dat het CDA de grootste partij zal worden, maar kan niet aangeven waarom. Hetzelfde geldt voor de rest van zijn voorspelling: 'dat is iets gevoelsmatigs'. De artiest verwacht dat na CDA de PvdA de tweede partij wordt, en dat VVD en D66 elkaar weinig zullen ontlopen als het gaat om de derde plaats. Hij schat het zete laantal van GroenLinks opvallend laag in: 'dat blijft een kleine partij'. Ook het resultaat van de CD - één zetel - wijkt af van de rest van de voorspellingen van de rest van het panel. Oud-minister van Verkeer en Wa terstaat T. Westerterp denkt dat de traditionele kiezers van het CDA hun partij ondanks alle discussies van de afgelopen weken trouw zul len. blijven. Hij verwacht dat het CDA flink inlevert en uitkomt op 39 zetels. Omdat de PvdA ook zwaar zal verliezen, blijft het CDA volgens Westerterp toch de groot ste partij. „Ondanks al de opiniepeilingen is er nog een groot aantal kiezers die nog niet weten waarop ze gaan stemmen. Onder die mensen zal het CDA veel stemmen gaan verdienen. Ondanks de WAO en de AOW-dis- cussies." WD en D66 zullen in zijn voor spelling precies even groot worden. De oud-minister blijft GroenLinks tot de kleine partijen rekenen, maar zijn voorspelling van hun zetelaantal is veel hoger dan de meeste andere voorspellingen. „De CD en CP zullen als protest partij meer aantrekkingskracht hebben dan bijvoorbeeld de SP," denkt Westerterp. „Protest-stem men gaan vaker naar rechts dan naar links." De voorzitter van de Kamer van Koophandel Midden- en West-Bra bant, C. Looman, noemt de cam pagne 'bijna Amerikaans'. „Sterk op de personen gericht, en veel affaires." Looman denkt dat 'de vijfentwintig procent van de kie zers, die nog niet weet waarop ze moeten stemmen' zullen terugko men bij het CDA. Daardoor zal het CDA volgens hem de grootste par tij worden. „Het CDA zal op de voet gevolgd worden door de PvdA. Daaronder zitten er weer twee heel dicht op elkaar, D66 en WD." Voor de CD en CP'86 verwacht hij weing zetels. „Vooral de Westbra banders die vorige maand op die partijen hebben gestemd, weten nu dat hun stem verloren is gegaan. Die zetels blijven leeg, waardoor die kiezers onvertegenwoordigd blijven. Ik denk dat veel mensen zich dat realisren bij het bepalen van hun keuze." De directeur van de Brabantse Mi lieu Federatie, P. van Poppel houdt het erop dat de PvdA de grootste partij wordt. „Maar wie er ook gaat regeren, het is noodzakelijk dat de volgende regering 300 pro cent meer aandacht aan het milieu besteedt dan de huidige," vindt hij. De PvdA wordt volgens Van Pop pel de grootste, omdat die partij de minste 'ruis' oploopt in deze cam pagne. Met ruis bedoelt hij aflei ding van de inhoudelijke bood schap door affaires, persoonlijke conflicten en 'mannetjesmakerij'. Vooral dat laatste is hem opgeval len: alle partijen klagen over een te persoonlijke campagne en manne tjesmakerij, terwijl ze er zelf alle maal om het hardst aan meedoen. dicht bij elkaar foto de stem/dick de boer Een klein aantal mensen wilde niet meewerken aan dit panel. Jan Raas en Ronald Spelbos lieten weten dat ze niet in poli tiek geïntereseerd zijn. Burge meester Nijpels kon geen tijd vinden om zijn voorspelling door te geven. Bisschop H. Ernst van Breda wil over politiek liever geen uitspraken doen. De biljarter Dick Jaspers wil dat wel, maar hij weet, naar eigen zeggen, te weinig van de politiek. Mis schien dat dit overzicht hem kan helpen. Gouverneur P. Messerschmidt yan de KMA in Breda kreeg van zijn PR-afdeling het advies om niet mee te werken. Alge meen directeur H. Brons van verpleeghuis Charitas in Roo sendaal vindt het verstandig om politiek neutraal te blijven en zich niet aan voorspellingen te wagen. FNV-districtsbestuurder J. Janmaat vindt een voorspelling in deze vorm nergens voor no dig. „Op drie mei gaan we stemmen, en die zelfde avond weten we het toch precies?" Zijn mede-bestuurslid D. Da- moiseaux is het daar kennelijk mee eens. Bovendien verdwacht hij dat er 'de komende dagen nog zoveel gaat gebeuren' dat voorspellen nu niet meer dan gokken is. En dat doet hij liever niet.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1994 | | pagina 35