DE STEM
CSSON
T&T
Heimee naar het défilé
IISCH SPECIALIST
.ERKOPER
ET PIT (M/V)
IRK0PERS (m/V)
i zit niet achter de geraniums van paleis Soestdijk. Ze
[oekt nog wel eens de zwaksten van de samenleving, ze puzzelt
op z'n tijd een sherrytje en Oma van Oranje staat zelfs nog
|de skies.
n Telecommunicatie B.V.
Oranje toeters. Oranje
taartjes. Oranje
vlaggetjes. Oranje vla.
Het doet af en toe pijn
aan je ogen, maar allerlei
leuks en lekkers krijgt
vandaag de kleur van het
Koninklijk Huis.
De prinses was
gedurende haar
regeerperiode van
31 jaar mens onder
de mensen
Ondanks stormen
bleef Juliana als
koningin zeer
populair bij de
Nederlanders
Wat is er
nog over van het
ouderwetse
oranjegevoel?
VVS/-.
Italië volgens Mare Leijendekker
Prominenten voorspellen uitslag
Los Angeles twee jaar na dato
PRIL 1994
X 7
arketing and Sales Zakelijke markt
delijk voor de marketing en verkoop
ïd assortiment bedrijfscommunicatie-
elefoontoestellen. Dankzij onze positie
en de huidige ontwikkelingen groeit
>rtefeuille sterk. Dit maakt uitbreiding
van ons team technische ondersteuning
ungeert u als intermediair tussen PTT,
>rs en gebruikers enerzijds en Ericsson
an u worden o.a. de antwoorden
diepgaande, technische vragen. Deze
namelijk betrekking op ons succesvolle
Distribution System, de ACPI 000.
allen ook de systemen die hieraan
unnen worden, inclusief alle hard- en
e verantwoordelijk voor de technische
an deze produkten, o.a. door het
van implementatie-specificaties en het
jn technische opleidingen.
specialist bent u ook de adviseur en
en aanzien van de technische aspecten
's op andere afdelingen zoals verkoop,
en produktmanagement.
inische specificaties van de produktrange
u regelmatig contact met de Zweedse
tschappij. Uw opleiding ter oriëntatie,
in Nederland en mogelijkerwijs in
standplaats voor deze ambulante functie
iu
unctie zoeken wij contact met kandidaten
een relevante opleiding op HTS-niveau
jaren ervaring in een soortgelijke functie,
over goede communicatieve vaardig-
bent u stress-bestendig en in voor-
evallen bereid tot het werken buiten de
rrktijden.
informatie over de functie kunt u contact
met de heer F. Verdoold, telefoon
43.
enden worden uitgenodigd hun schrif-
icitatie met curriculum vitae, te zenden
3uw drs M. van den Corput, Ericsson
nicatie B.V., Postbus 8, 5120 AA Rijen,
jlogisch onderzoek kan deel uitmaken van
procedure.
Weekend
ZATERDAG 30 APRIL 1994 DEEL
De Oma van
Oranje
wordt 85
uses Juliana wordt vandaag 85 jaar. Zij is het oudste lid dat
Huis van Oranje ooit gekend heeft. Ze heeft een bewogen
tn achter de rug met tal van hoogte- maar ook dieptepunten.
or Jan Maarten Frequin
\YCO/NEDERLAND
presenteert voordelig beter
Nederland, een groothandel pro
van thermische inbindcovers, plastic
gen, plastificeerfolie e.d. voor de
branche, grafische afwerkbedrijven
'shops, zoekt op korte termijn een:
/on West-Brabant en Zeeland.
ste kandidaat voor deze uitda-
functie heeft:
e ervaring als vertegenwoordig(st)er
leeftijd tussen 20/30 jaar
representatief voorkomen
ït bezit van een geldig rijbewijs B
ij bieden:
prettige werksfeer
zelfstandige functie
prima beloningsstelsel
alles binnen een jong en dynamisch
nt u uw schriftelijke, sollicitatie bin-
dagen zenden aan:
Nederland, t.a.v. de heer E.G.H.
Postbus 727, 5201 AS Den
(water-)beddenspeciaalzaak in het
m van Breda, vraagt wegens de toe-
ïde groei met spoed twee
zowel full-time als part-time.
irwachten, buiten een grote mate van
Eindigheid, enthousiasme en een
inzet.
jchriftelijke sollicitatie kunt u richten,
7 dagen, aan de directie van
Torenstraat 114811 XV Breda.
Er stopte een sjieke auto
voor het bedrijf van een
Oostbrabantse fruitteler.
'Die komt appelen ha
len,' dacht hij. De man
met chauffeurspet zei:
'Ik heb de koningin bij me'. Gein
tje, dacht de fruitboer, die daarna
van verbazing achter over sloeg
toen hij Juliana op hem af zag
komen. De vorstin bracht begin
september van 1978 een volkomen
onverwacht bezoek aan de door
droogte getroffen boeren. „Ze was
goed op de hoogte van de schade.
Het was gezellig en intiem," sprak
de verbouwereerde Brabander na
het hoge bezoek van de vorstin.
Juliana reed vaker de paleistuin uit
als ze voelde dat het volk haar
nodig had. Met dergelijke spontane
bezoeken gaf Juliana als eerste mo
narch een menselijk en sociaal ge
zicht aan het vorstenhuis van
Oranje. Ze heeft nog steeds een
gruwelijke hekel aan strakke pro
tocollen. In haar regeerperiode be
gaf ze zich het liefst zonder veel
poespas onder de mensen.
Haar hart lag vooral bij de sociaal
zwakkeren, kinderen en gehandi
capten. Ze was vaak te zien. in
revalidatiecentra, ziekenhuizen,
sanatoria en bejaardentehuizen. Ze
had een zwak voor het vrijwilli
gerswerk. Voor achtergestelde
groeperingen bekleedde zich graag
functies of gaf het nationaal ge
schenk bij huwelijksfeest of kroon
jaar aan die instellingen. Mede op
haar initiatief kwam in de jaren
dertig het Nationaal Crisis Comité
tot stand om de allerergste gevallen
te helpen. Toen ze na de oorlog met
haar kinderen weer vanuit Canada
in Nederland terugkeerde wijdde
zij zich aan hulpacties voor de
zwaar getroffen bevolking.
Juliana Louise Emma Marie Wil-
helmina prinses der Nederlanden,
prinses van Oranje Nassau, Herto
gin van Mecklenburg, prinses van
Lippe-Biesterfeld bouwt haar be
zoeken en uitstapjes gestaag af,
maar treedt zo nu en dan nog
steeds binnen de paleismuren voor
intimi op als toneelspeelster. En
van cryptogrammen krijgt ze geen
genoeg. Altijd al verdiepte zij zich
in de Nederlandse taal. De krasse
oud-vorstin is niet meer 'van beton'
zoals iemand zei die haar op een
vermoeiend werkbezoek niet meer
kon bijhouden. Maar de reislustige
Juliana haalt nog wel de voorpagi
na's als zij ondanks haar hoge
leeftijd op de skies van de Oosten
rijkse hellingen naar beneden zeilt.
Van de oud-koningin wordt gezegd
dat geen enkele lid van het Huis
van Oranje de band met het Neder
landse volk zo nauw heeft weten
aan te halen als 'Juliana de Goede',
zoals ze ook wel eens wordt ge
noemd. En al probeerden socialis
ten ooit heel voorzichtig Nederland
op te warmen voor een republiek,
de populariteit van het vorstenhuis
is onder Juliana altijd zeer groot
geweest. Ondanks de crises die zij
Geen enkele lid van het Huis van Oranje de band met het Nederlandse volk zo nauw heeft weten aan te
halen als 'Juliana de Goede'. foto anp
en haar gezin hebben moeten trot
seren en de aanvallen op het gezag
in de voorbij decenpia is Juliana
altijd een geliefd vorstin gebleven
en is de positie van de Oranje-dy
nastie alleen maar versterkt.
De nu 85-jarige prinses was gedu
rende haar regeerperiode van 31
jaar mens onder de mensen. Vaak
zo letterlijk dat bij menig werkbe
zoek bij de burgemeester het angst
zweet op het voorhoofd uitbrak als
Juliana alle tijdschema's aan haar
laars lapte en zich onder het gewo
ne volk mengde. Als ze geen konin
gin was geworden zou ze maat
schappelijk werkster willen zijn,
zei ze ooit.
Haar moeder, koningin Wilhelmina
deed het werk nog vanuit 'de kooi',
zoals zij beschreef in haar memoi
res 'Eenzaam maar niet alleen',
Juliana gaf het koningschap een
open gezicht. Ze verafschuwde de
publiciteit, de roddelpers noemde
ze 'idioten' en gruwde als persfoto
grafen te dicht bij kwamen: 'heb
ben jullie geen telelenzen?' Het
liefst zou ze incognito onder de
mensen willen praten, meeleven en
hen van adviezen dienen, want ze
was van alle zaken goed op de
hoogte.
Juliana regeerde duidelijk anders
dan haar moeder. Wilhelmina werd
achter de dikke paleismuren door
hoogwaardigheidsbekleders op de
hoogte gebracht, van wat er zich
'buiten' afspeelde. Juliana liet on
middellijk toen ze op de troon zat
een directe telefoonverbinding
aanleggen met de kamer van de
minister-president en ze eiste alle
notulen van de kabinetsvergade
ringen op om bij te blijven.
Ze heeft nooit concessies gedaan
aan haar recht om geïnformeerd te
worden. Juliana stond hoog aange
schreven om haar democratische
opvattingen en wendde haar in
vloed vooral aan tijdens de kabi
netsformaties. Hoe dat exact in zijn
werk ging wordt bewaard als de
'geheimen van Soestdijk'.
De regeerperiode van Juliana
wordt in de jaren vijftig beheerst
door de Hofmans-affaire. De
58-jarige Amsterdamse gebedsge
nezeres Hofmans was (door Bern-
hard) op Soestdijk binnen gehaald
omdat ze via 'hogere contacten' een
eind zou kunnen maken aan het
zeer slechte gezichtsvermogen van
prinses Marijke (later Christina),
voorwie artsen niets meer konden
doen. De invloed van Hofmans ging
zelfs zover dat Juliana - zeer tegen
de zin van de Amerikaans georiën
teerde prins Bernhard - pacifisti
sche ideeën op na ging houden en
openlijk waarschuwde voor het
communistische gevaar.
Soestdijk was verdeeld in twee
kampen. Het ene kamp bestond uit
'vredesactivisten' voor harmonie en
welzijn in de hele wereld en in de
andere paleisvleugel werden er za
kelijke Atlantisch ideeën op na
gehouden. Tijdens het staatsbezoek
aan Amerika hield Juliana onder
meer voor het Congres 'zweverige
anti-Russische toespraken.' Zeer
tegen het zere been van minister
van Buitenlandse Zaken D. Stik
ker, oud-directeur van Heineken,
die verantwoordelijkheid droeg
voor de uitspraken van hare majes
teit. „Of moet ik hier soms vertel
len dat Heinekenbier zo lekker is?,"
snauwde ze de minister tijdens de
reis toe.
De greep van Greet Hofmans op de
koningin werd zo groot dat Juliana
haar echtgenoot buiten de poorten
van paleis Soestdijk wilde zetten.
Ingewijden begonnen te twijfelen
aan de geestelijke vermogens van
de vorstin. Een bed in het Wasse-
naarse Ursula-kliniek stond zelfs
al gereed, mocht de koningin 'bui
ten staat van regeren' worden ver
klaard. Nederland had niets in de
gaten en stapte elke avond gerust
in bed. Totdat het Duitse blad Der
Spiegel op 13 juni 1956 aan de haal
ging met vette primeur dat er Ge-
heimnisse im Hause Oranien wa-
ren. Ook de vaderlandse pers werd
toen schoorvoetend wakker:
Pas op het moment dat het drama
op Soestdijk naar een climax liep
en de monarchie en het koninklijk
huwelijk op klippen dreigden te
lopen greep minister-president
Willem Drees in. Hij wees in 1956
een commissie van drie wijze man-
1 nen aan met als resultaat dat Julia
na moest breken met Greet Hof
mans. Diverse belangrijke kop
stukken van de hofhouding, die de
zijde van Juliana hadden gekozen,
konden eveneens inrukken. Neder
land haalde opgelucht adem.
Over de rol van politiek en pers en
de invloed van Greet Hofmans op
Soestdijk schrijft H. Hofland in
zijn boek 'Tegels Lichten' (1972):
„Geen enkele vrije politicus of
journalist in de Nederlandse demo
cratie had de moed en het inzicht
om in het openbaar te zeggen dat
de regering in haar werk regelma
tig een handje geholpen werd door
een dame die de richtlijnen voor
het beleid regelrecht uit de hemel
kreeg."
De vorstin had jaren daarvoor de
politiek ook al danig in verlegen
heid gebracht, toen ze weigerde
haar handtekening te zetten onder
het regeringsvoorstel om het gra
tieverzoek tegen de doodstraf van
oorlogsmisdadiger Willy Lages af
te wijzen. Juliana dreigde met af
treden. Een nieuw kabinet bracht
de oplossing. Lages kreeg gratie.
Na het absolute dieptepunt rond de
Hofmans-affaire keerde de rust te
rug in huize Oranje aan de Amster
damsestraatweg in Baarn. Het
Oranje-gevoel had er nauwelijks
onder geleden. Dat bleek met name
tijdens het 25-jarig huwelijksfeest
van Juliana en Bernhard in 1962,
toen heel het land als vanouds uit
liep. Het monarchaal gevoel van de
Nederlander werd door rellen en
provo's zwaar op de proef gesteld
toen het huwelijk van prinses Bea
trix met de Duitse diplomaat Claus-
von Amsberg in 1966 werd aange
grepen om te protesteren tegen de
gevestigde orde.
Twee jaar daarvoor kwamen de
Oranjes ook al in de problemen
toen Irene in het geheim katholiek
werd, afstand van het recht op de
troon moest doen en uiteindelijk
huwde met de Spaanse Carlisten-
leider Carlos Hugo de Bourbon
Parma. Dat een grote meerderheid
in Nederland niet zonder zijn vor
stenhuis kan en wil bleek in 1973
opnieuw toen de geliefde Juliana
haar zilveren regeringsjubileum
vierde. Een nationale feestdag zon
der weerga.
Toch kreeg de Oranje-pret in 1976
opnieuw een stevige knauw, omdat
prins Bernhard steekpenningen
had aangenomen van de Ameri
kaanse vliegtuigfabriek Lockheed.
Nederland in rep en roer. Voordat
het kabinet Den Uyl hem daartoe
zou dwingen hield Bernhard de eer
aan zich zelf en leverde tot zijn
grote verdriet alle militaire taken
in. „Koningin Juliana," zo schrijft
dra. M. Schenk in haar boek 'Een
eeuw vorstinnen' „stond staats
rechtelijk achter het kabinetsbe
sluit, maar als echtgenote is zij
vierkant achter haar man blijven
staan".
Juliana verraste volk en vaderland,
maar nog meer het kabinet Van
Agt, toen ze op haar 71e verjaardag
zonder de politiek verantwoordelij
ke bewindslieden te raadplegen be
kend maakte afstand te doen van
de troon ten gunste van haar doch
ter Beatrix. Iedereen uitte zijn gro
te bewondering voor het scheiden
de staatshoofd. PvdA-fractieleider
Joop den Uyl prees het scherpzin
nig en onafhankelijk oordeel en de
grote wijsheid van de vorstin en
zijn toenmalige CDA-opponent
Ruud Lubbers zei van de 'integere
vorstin' dat ze nuchter en warm
tegelijk was.
En het toeval wilde dat niet de
Nederlandse pers de primeur van
haar aftreden had, maar opnieuw
ging de Duitse tv met het Oranje-
nieuws aan de haal.
Door Mick Salet
Oranje strikjes. Oranje sui
kerspinnen. Oranje hoedjes.
Oranje hemdjes.
Het oogt ontzettend Oran
jegezind, maar is het ook allemaal
een uiting van liefde voor het ko
ningshuis?
Nou nee. Voor de meeste mensen is
koninginnedag gewoon een gezelli
ge dag met een oranje tintje, zoals
Pasen een geel tintje heeft.
Oranje wimpels. Oranje wieldop
pen. Oranje make-up. Oranje
mayonaise.
Vaak heeft het niéts met de monar
chie te maken. De markt wordt
overspoeld met oranje onzin om het
voetbalminnende volk vast warm
te maken voor het wereldkampi
oenschap in de Verenigde Staten.
Hup Holland Hup! We worden we
reldkampioen! We houden van
oranje om zijn daden en zijn doen!
Die opgefokte oranjegekte heeft
meer met koning Voetbal dan met
koningin Beatrix te maken. Als
onze jongens op het wereldkampi
oenschap voetbal net zo succesvol
zijn als in de oefenwedstrijd tegen
Ierland, dan liggen al die oranje
shirtjes en sjaaltje vóór het eind
van de zomer al weer in de uitver
koop.
Wat is er nog over van het ouder
wetse oranjegevoel?
Zeker zes van de tien Nederlanders
lukt het niet om zó, uit het blote
hoofd, het eerste couplet van het
Wilhelmus mee te zingen.
Twee van de drie Nederlanders
hebben geen rood-wit-blauwe vlag
in huis. En van de mensen die er
wél een hebben, steekt het meren
deel die op koninginnedag niet uit.
Voor massa's mensen is koningin
nedag gewoon een feestdag om sa
men de straat op te gaan: kinderen
verkopen er hun oude speelgoed of
proberen, krassend op een viool,
een pet vol geld te spelen; hande
laartjes proberen er een gulden te
veel te vragen voor een blikje bier;
verzamelaars snuffelen er tussen de
rommel en de rariteiten en oranje
comités organiseren er allerlei
volksvermaak.
Voor Hans de Jongh, 73 jaar, uit
Baarn is koninginnedag dan ook
nog altijd een van de allermooiste
dagen van het jaar. Ze steekt de
vlag uit, trekt iets feestelijks aan
en haalt, meer voor de sier dan
voor de smaak, een flesje oranjebit
ter in huis. Maar toch, toch vindt
ze koninginnedag niet meer wat 't
geweest is.
„Het défilé, hè, ik mis het défilé
verschrikkelijk.
Juliana vierde haar verjaardag al
tijd thuis. Op Paleis Soestdijk. Met
het défilé. En ieder jaar was Hans
de Jongh er weer bij om te zien hoe
het bordes onder de bloemen be
dolven werd. Daar genoot ze van.
Hoe belachelijk het bloemendefilé
ook gemaakt werd, zij hield er
zielsveel van.
Maar ja, Beatrix besloot het défilé
af te schaffen om voortaan op de
laatste dag van april het land in te
trekken. Ieder jaar weer naar een
andere provincie. Ieder jaar weer
naar andere plaatsen.
„Ik respecteer haar besluit, maar
toch, als ik eerlijk moet zijn, zou ik
heel blij zijn als Beatrix het défilé
ooit weer eens in zou voeren. Maar
ik denk niet dat ze dat doet."
De gepensioneerde burgemeester
Johan Buijnink, 71 jaar, uit Garde
ren gelooft niet dat het oude oran
jegevoel volledig verdwijnt. Inte
gendeel. De vice-voorzitter van- de
Oranjebond denkt zelfs dat er
sprake is van een opleving. Mensen
vinden het weer leuk om een auba
de te brengen en uit volle borst
'Oranje boven' mee te zingen. Met
een natte vinger schat hij dat er
vandaag op zo'n driehonderd
plaatsen aubades gehouden.
En wat zingen de scholieren van
daag voor Hare Majesteit?
„In de eerste plaats natuurlijk het
Wilhelmus. Het zingen van 'Wier
Neêrlands bloed' is een teer punt
geworden. Vanweg de tweede zin:
'Van vreemde smetten vrij.' En ver
der? 'Oranje boven', een coupletje
van 'Michieltje', iets uit Valerius'
Gedenck-clanck of iets moderns."
„Ik geniet er altijd weer van. Voor
mij is de aubade is onmisbaar. Een
koninginnedag zonder aubade vind
ik eigenlijk geen echte koninginne
dag."
Hoeveel mensen voelen op konin
ginnedag het hart nog echt voor
Hare Majesteit kloppen? Honderd
duizenden? In ieder geval steeds
minder. De ouderwetse Oran
jeklant is, mét het défilé, mét de
koninklijke kalender van Pro Ju-
ventute en met het tijdschrift 'Ons
Koningshuis', aan het verdwijnen.
Zou het ouderwetse oranjegevoel
ooit nog terugkomen?
Richard Kaan, de voormalige
hoofdredacteur en uitgever van
'Ons Koningshuis', denkt van niet.
„Er is geen markt voor. Het grote
publiek heeft geen belangstelling
meer voor de monarchie. De men
sen waarderen de koningin en de
manier waarop ze haar taak uit
voert, maar het doen en laten van
de koninklijke familie interesseert
de meeste mensen nauwelijks. Die
tijd is voorbij."
Voorgoed?
„Dat weet je nooit. Misschien als
Willem-Alexander een lieve juf
frouw trouwt, het liefst een prin
ses, en ze krijgen kindertjes, en ze
gaan scheiden... Dan is er mis
schien wel weer een blad te maken
waar belangstelling voor is. Maar
met een koningin die haar werk
perfect doet, is toch geen blad meer
te maken dat de mensen kopen?"
En de koningin? Die vindt het best
zo. Sterker. Die zou waarschijnlijk
niets anders willen.
r r "''iN v, s/t -v
Juliana vierde haar verjaardag altijd thuis. Op Paleis Soestdijk. Met
het défilé. En ieder jaar werd ze weer bedolven onder de bloemen en
cadeautjes. foto anp
zie weekend 2
zie weekend 3
zie weekend 4
I
