SSi=£§gH5
Jlinister H
Lubbers bewees CD A-campagne geen dienst
Ai
Criminaliteit:
Samen aanpakken
de stem
Gras
DE STEM-
Geachte lijsttrekker
1ESTEM
boosheid of a
BINNENLAND BUITENLAND
nt] Stem
Dansles
CDA
•PvdA
D 23
ZATERDAG 30 APRIL 1994 jH
Is in de schooltuin
het herfstlicht in
.de namiddag tus
sen de ontbladerde bomen
stilaan tot schemering ver
vaagde, de lampen in het klas
lokaal gelig brandden en wij
onszelf in de ruiten weerspie
geld zagen, daalde onze aan
dacht weg van de krijtformu-
les op het bord en van de
veldslagen waarvan Caesar in
het Latijn verhaalde.
Ons hart klopte! al vol ver
wachting, want wij droomden
het meisje nabij met wie wij
die avond de slepende Engel
se wals zouden leren dansen
of de opgewekte quick step
of, met een blos van opwin
ding, de gedurfde, exotische
bewegingen van de samba.
Na het avondeten, gedachte
loos en zonder smaak genut
tigd, als moeder de afwas had
gedaan en wij het keukenaan
recht ter beschikking hadden,
stalden wij daarop de beno
digdheden uit die nodig wa
ren om ons jongensgezicht de
gewenste gedaanteverwisse
ling te laten ondergaan waar
door wij wat meer zouden
lijken op de knappe, goedge-
kapte, cleanshaven charmeurs
die op het witte doek de
mooiste meisjes inpalmden en
daarmee in een oogverblin
dende limousine regelrecht
naar een aards paradijs vol
palmen reden.
Terwijl wij ons voor de keu-
kenspiegel met de
scheerkwast inzeepten en
daarna probeerden zonder
schrammen of andere bescha
digingen onze donzige baard
haren van wang en kin te
verwijderen, ontdekten we tot
onze schrik wel ergens een
puistje, meeëter of openge
haald pukkeltje dat we ook
met aluin niet dicht konden
krijgen, dat ook door de talk
poeder heen zichtbaar bleef
en iedere amoureuze toena
dering zou verijdelen.
Voordat we onze stropdas na
enkele wanhoopspogingen
enigermate toonbaar ge
knoopt hadden, was de boord
van ons door moeder keurig
gestreken overhemd al zozeer
gekreukt, dat we meenden,
ondanks ons donkerblauwe
pak en onze blinkend ge
poetste zwarte schoenen, nau
welijks nog het meisje onder
ogen te kunnen komen, dat
dadelijk met een ongerept ge
zichtje en in een jurk met een
ruisende, uitwaaierende rok,
weerkaatst in de metershoge
spiegel, uit onze jongens
droom de werkelijkheid bin
nen zou wervelen.
Hadden wij thuis geleerd hoe
wij ons fatsoenlijk behoorden
te gedragen, op dansles kre
gen wij te maken met om
gangsvormen waarmee we
ons de toegang tot de betere
kringen konden verzekeren.
Je kon niet zo maar plomp
verloren op het meisje af stap
pen aan wie je al de hele
middag gedacht had en die je
na de dansles met een kleine
omweg door de donkere
avond naar huis hoopte te
kunnen brengen. Wij leerden
hoe we met een hoofse bui
ging een 'dame' moesten vra
gen, hoe we, kuis en afstande
lijk, onze rechterhand in de
tedere holte van haar rug be
hoorden te leggen, haar smal
le vingers in onze linkerhand
mochten houden om dan, met
een kurkdroge keel en zwe
tende handpalmen, op de
gladde parketvloer de eerste
passen van de foxtrot te zet
ten, op de strikte maat van de
muziek van Victor Sylvester,
met daarbij als een zakelijke
voice over de nuchtere stem
van de dansleraar, die bij ie
dere stap meetelde alsof het
een gymnstiekoefening be
trok.
Dromen zijn meestal geluid
loos. Maar ook tijdens de
dansles en zelfs tijdens de eer
ste dansavondjes daarna was
ik alle wervende, vleiende en
poëtische opmerkingen verge
ten, waarmee ik haar hart
hoopte te winnen of op zijn
minst de gunst zou verwerven
haar naar haar ouderlijk huis
te mogen begeleiden. Met een
kusje bij de voordeur als
dankbetuiging. Maar meestal
ging die al ontijdig vanzelf
open alsof haar ouders daar
achter hadden staan wachten.
Pas jaren later begon ik de
juistheid van het spreekwoord
te beseffen dat men toch wel
dansen kan, al is het niet met
de bruid.
De ambtenarij gaat over alles. De burger weet dat. Hij scheidt
kartonnen labels van plastic verpakkingen, omdat de gemeente dat
van hem wil. Vraagt keurig verlof om zijn schuurtje uit te nogen
breiden met een fietsenafdak, omdat de regels daarom vragen. En
dient een drievoudig verzoekschrift in voor een niet-parkeerkruis
op het trottoir voor zijn oprit, omdat zijn wens anders onbehandel
baar blijkt. De ambtenaar is de mens de baas.
Maar dat de macht van de ambtenaar zich ook uitstrekt over gras,
dat is nieuw voor de burger. Toch heeft de pennelikkerij zich die
bevoegdheid ook toegeëigend. Zonder besluit van B&W, maar
desondanks.
In de hal van het Bredase stadhuis staat een monitor met
mededelingen om de wachtenden te vermaken. Een van de teksten
luidt: „De groenstrook aan de Claudius Prinsenlaan is geen
parkeerterrein en wordt beboet." Staat het gras voor straf het
oogstbare hooi aan de gemeente af? (CH)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie 076-236309.
Bezorgklachten en abonnementenadministratie:
Afdeling Lezerscontact 06-0226116 (gratis) ma. t/m vrij. 8.00-17.00
uur, zat. 8.00-12.00 uur.
Kantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
01640-36850, fax 01640-40731, redactie 01640-37253.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,S 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32,® 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051,4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen per 1 januari 1994
(bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 87.20, per half jaar 173.45 óf per jaar 337.30.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 29.05,
per kwartaal 84.70, per half jaar 168.45 óf per jaar 327.30.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Fotoservice S 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje S 076-236882 en bij Teuben, Gin-
nekenweg 7, Breda.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties maandag t/m vrijdag tot 16.00
uur® 076-236881, zondag van 18.30 tot 20.30 uur 076-
236242/236911.
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
DEMOCRATEN
GROENLINKS
Brinkman, LC.
Leiden
Kok, W. (Wim)
Amsterdam
Bolkestein, F.
(Frits)
Amsterdam
Mierlo, van
H.A.F.M.O. (Hans)
Amsterdam
Rabbae (m) M.
Mohammed
Maarssen
Deze laatste week voor de verkiezingen
correspondeert de hoofdredactie van De Stem met
de lijsttrekkers van CDA, PvdA, WD, D66 en Groen Links,
over onderwerpen die in Zuidwest-Nederland leven.
HENKSTOLKER
Geachte hoofdredactie,
In De Stem heeft hoofdcommis
saris Lutken aandacht gevraagd
voor preventie van criminaliteit.
Zoals bekend gaat het CDA-ver-
kiezingsprogram daarop ruim
schoots in.
Daarbij gaat het om hang- en
sluitwerk, om functioneel toe
zicht van conciërges en stads
wachten. Maar ook om onze ge
meenschappelijke zorg voor so
ciale samenhang en een weerba
re cultuur. Een plek waar je je
thuis voelt. Een klimaat waarin
je na 'een snelle slag' niet de
gevierde jongen bent.
Lutken wijst op twee zaken die
ook onze aandacht hebben. Hij
wist op drugproblematiek en
vraagt oni een bredere aanpak.
Daarover straks meer.
De hoofdcommissaris vraagt ook
aandacht voor de gevolgen van
de landelijke PKP-operatie. Die
zorgde voor een herverdeling
van politiemensen. Waar de
nood het hoogst is, worden de
manschappen met voorrang in
gezet. Maar dit betekent minder
surveillance op het platteland:
geen eigen bureaus en agenten
meer in dorpen. In gebieden die
nu nog veilig zijn, zal de politie
in mindere getale aanwezig zijn.
De onvrede daarover is mij,
evenals minister Hirsch Ballin,
bekend. Wij willen er iets aan
doen. Minister Hirsch Ballin
heeft al gemeld dat het politie
toezicht op het platteland op peil
moet blijven. Dat vergt een be
paalde manier van werken van
de politie.
Zo is het zinvol om politiemen
sen vooral gericht in te zetten.
Niet alleen gewoon surveilleren,
maar het personeel inzetten op
projecten die het gevoel van vei
ligheid verstevigen. Bij die pro
jecten denkt de minister aan de
bestrijding van inbraken en van
vandalisme. Van de inzet van de
vrijwillige politie valt ook iets te
verwachten.
Nagenoeg alle partijen pleiten in
hun verkiezingsprogramma voor
uitbreiding van de politie. Ik ben
van mening dat de extra sterkte
straks zo moet worden verdeeld
dat er een goede oplossing komt
voor de plattelandspolitiek. Aan
capaciteitsproblemen is dan echt
een mouw te passen.
Is de huidige bestrijding van de
handel in verdovende middelen
niet even hopeloos als eertijds de
drooglegging in de Verenigde
Staten? Met een zekere regel
maat keert deze vraag terug op
de politieke agenda.
Verwonderlijk is dat niet. De
handel in drugs bezorgt ons de
nodige hoofdbrekens. Overlast in
de straten waarin de koeriers
dealen. Ingeslagen autoruiten en
ontwrichte huisdeuren zijn de
stille getuigen. Rijke handelaren
wassen hun geld wit en krijgen
voet aan de grond in de legale
economie.
Veel voorkomende criminaliteit
én zware georganiseerde mis
daad van criminele entrepre
neurs: het lijkt alsof de verdo
vende middelen de olie is waar
op de criminele motoren draaien.
Wie de zaken zo op een rijtje zet,
ontkomt bijna niet aan het ge
voel dat het vrijgeven van de
handel in deze middelen een
slimme zet is. Lage prijzen zor
gen ervoor dat gebruikers niet
meer hoeven te stelen en af te
persen. Dealers zullen van him
Geachte heer Brinkman,
Hirsch Ballin oor, °P de hoogte ziin Blaakt over
Waar de nood het ho^ff® *«n SPrekende voorbeeïd®
*t ta» gel?TC het Paart «e^rir VW
ontstaat er int^fean" Z° NSBUIk scholing Als ze gehaald word
Met vriendelijke groet, uw terete
Hoofdredactie De Stem
inkomsten gewoon een deel bij
de belastingen inleveren. Het
zwart-geld circuit schrompelt in,
geldstromen komen bloot te lig
gen waardoor de concurrentie
tussen bedrijven weer eerlijk
wordt.
Bovendien: plotseling zullen wij
niet te weinig maar teveel cellen
hebben. De politie krijgt de han
den vrij voor serieuze zaken.
Een slimme zet dus: de rechts
handhaving spint er garen bij.
De georganiseerde misdaad
krijgt via de achterdeur de dood
steek. Verslaafden gaan we ver
volgens niet meer criminaliseren,
maar verzorgen. Een betere pre
ventie doet de rest.
Wie met deze vergezichten nog
tegen legalisering is, moet toch
wel een onverbeterlijke moralist
zijn.
Maar zo eenvoudig ligt het niet.
Toegegeven, deze ideeën zijn
fascinerend. Maar de charme
van de eenvoud die voor die
fascinatie zorgt, is zonder meer
bedrieglijk. Zo gemakkelijk ko
men wij er niet vanaf.
Maar wat is er dan op tegen In
de eerste plaats kunnen wij ons
zelf afvragen of het vraagstukk
van de verslaving door (gedeelte
lijke) legalisering wel minder
wordt. Zal preventie wel wer
ken, als de drugs als het ware om
de hoek vrij verkrijgbaar zijn
Opvallend is toch op zijn minst
dat om vergelijkbare redenen het
beleid rond kansspelen en pros
titutie is versoepeld. Achteraf
vaak met de wrange van kans
spelverslaving, lethargie achter
de gokkast en - ook hier - een
toenemende criminaliteit. Pre
ventie heeft niet echt gewerkt.
Kunnen wij het ouders van ver
slaafde kinderen
Haag (anp) - Als de
1, het gewicht of het be-
jjjg van een zaak het niet
Uitvaardigt, moet voortaan
«een mogelijkheid meer wor-
jen geboden om in hoger be-
te gaan tegen een ge-
lechtelijke uitspraak.
ptt schrijft minister Hirsch Bal
kan Justitie in een discussie-
-- wr de derde fase van de
Haag (anp) - Meer dan
t voor een familielid, bui
peze zogenoemde 'mantelzorg
[it blijkt uit een onderzoek van
je Vrouwen Alliantie, dat giste-
{n is gepresenteerd. De alliantie
een samenwerkingsverband
on 35 organisaties die actief
5jn op het gebied van emancipa-
ie.
Jlannen
i die overbelasting tegen te
gaan, moet meer geld worden
geïnvesteerd in een drastische
uitbreiding van de professionele
B,„0 /au ue pxuxessiuneie
trachten in de thuiszorg. Man
en jongens moeten meer
en hulp gaan bieden omdat
sen
hulp gaan oieaen ornaat
jouwen nog steeds het meeste
rerk verzetten, stelt de Vrouwen
llliantie.
Poorige maand publiceerde het
lociaal Cultureel Planbureau
r»lr oon nnHpryrtolr nvor
Sociaal Cultureel mnbureau
SCP) ook een onderzoek over
Tijwillige hulp. Volgens het
ICP verlenen 1,3 miljoen men-
ren straks uitleg- gebruikers hoeven dan toch in Ik denk het toch niet. We en persoonlijke en huishoudehj-
gci uai lucaniiddelen het jonge elk geval niet meer te stelen om nog niet zo lang in staat on ;e zorg aan mensen in hun eigen
leven verwoesten Met als argu- aan hun geld te komen? Ook handel te bestrijden met het i mgeving.
ment dat de politiemensen on- daar zijn best kanttekeningen bij fisceren van hun criminele 1. Dauvelier van de Vrouwen
dertussen ander nuttig werk te plaatsen. Soft drugs zijn nu al mogens. De internationale llliantie wijt het grote verschil
doen Met als argument dat de tamelijk laagdrempelig te krij- menwerking staat - ondanks! iuitkomsten aan de telling. „In
handelaar in drugs nu een legdle gen. Het prijspeil ligt niet zo ropol - nog maar in de kim us onderzoek telt iedereen mee
drugsonderneming runt Door hoog. Bovendien blijkt een groot schoenen. Se ook maar iets doet al
te melden dat er nu minder auto- deel van de harde kern van de Het strakkere toezicht op i
radio's worden gestolen criminele verslaafden al crimi- feeshops van openbaar mini
Nu begrijp ik ook wel dat de neel te zijn geweest nog voor zij rie en politie komt nu pas e
overheid maar in beperkte mate aan verdovende middelen be- van de grond. Maar laten [Jö-.7C1f-xa-v nninr
verslaving kan verhinderen. Het gonnen. ook aan de vraagkant - bij tl" V«.l"X~COlllI
strafrecht laten wii toch ook niet Ik ontken daarmee natuurlijk gebruiker - effectiever ODtred -» -m-.-»-
«1A+ V*A4- rtAUwiiN
uvcxxxcxu. xiicXctl A_
verslaving kan verhinderen. Het gonnen. ook aan de vra
strafrecht laten wij toch ook niet Ik ontken daarmee natuurlijk gebruiker - effec
los op alcoholgebruik Onder- niet dat het gebruik van verdo- Het kabinet h(
tussen zijn er wel veel mensen vende middelen de criminali- weer - nog niet
verslaafd aan drank. teitssniraal versterkt. Wel zal besloten om ir
zal u TOuwiuotu au -Ü VOIA iiuw
Waarom dan die eenzijdigheid? het vrijgeven van soft drugs een drang' te gaan toepassen.RrintmT'w
Drugs en met name hard drugs aanzuigende werking op het slaafden die zich schuldig mal pnrnm1„aris! f(Lt;
trekken mensen veel sterker in druggebruik hebben. Dat zal tot aan strafbare feiten zullen ih a
een verslavingsspiraal dan alco- meer verslaafden leiden, want zo meer in de gelegenheid moe lnva* e c'e vJL) °P aPrlI
hol. De gezondheidsrisico's zijn ongevaarlijk is het goedje nu ook stellen om zich te laten behani
onvergelijkbaar veel groter. weer niet. len. De gevangenisstraf die J?ls mede gebeurd op aandnnge
Die risico's wil het CDA ge- Besparingen kunnen wij dan opgelegd, kan een stok achter ,oft, zegt Hevatex-advocaa'
woonweg niet nemen. Dat wil waarschijnlijk wel vergeten: deur zijn. iu nog één commissaris, de Brit P. I
niet zeggen dat wij per definitie misschien besparen wij wat op Het is belangrijk dat ex-v
tegen verstrekking zijn in nood- cellen en politie, maar het is niet slaafden niet direct weer in h "et bedrijf ondervindt schade var
gevallen, zoals bij terminale pa- uit te sluiten dat wij meer gaan oude milieu terechtkomen. I -jjegtde in 1990 aangetreden direct
tiënten. Maar hard drugs moeten betalen aan gezondheidszorg. vraagt om een goede begeleid Nacht van belastingfraude in df
wij blijven verbieden. In legalisering zie ik niet zoveel: en zinvol werk. De samenw tog eigenaar van het bedrijf was
Wij moeten jongeren niet prijs- in internationaal perspectief ge- king tussen Justitie, WVC,
geven aan de verslaving om plaatst, is het trouwens helemaal meenten, openbaar ministerie® zaak kwam enkele weken gelei
daarmee de criminelen de wind ondenkbaar. Nederland krijgt politie begint inmiddels bt 'e vermeende betrokkenheid van
uit de zeilen te nemen. echt niemand mee. van de grond te komen. Dat z (éastingkwestie. De lijsttrekker w
Het legaliseren van alleen soft Maar daarmee is het vraagstuk hoopvolle gegevens. ?s Arscop, de beheersmaats
drugs zal weinig bijdragen aan niet van de agenda. De drugbe- Zonder inspanningen, inves ®u!ievermogen had ondergebrac
de ontmanteling van criminele strijding lijkt soms uitzichtloos, ringen, politiebudgetten, o "ag dat Valkenburg had getouchi
organisaties. Voor zover zij han- Overlast bij drugspanden, drugs-' vangcapaciteit, scholing en 111989.
delen in soft drugs zullen zij runners bij Breda, grensgebieden gerichte arbeidsvoorziening
daarna vrijwel zeker gaan wer- die als magneten werken: we dat niet gaan. Het is triest, mi
ken op de markt van hard drugs, kennen allemaal de problema- onontkoombaar: drugbestrijdi
Zij zullen ook andere uiterst du- tiek. vergt veel investeringen.
Is er grond voor moedeloosheid.? Hoogachtend,
strairecnt laten wij toet
los op alcoholgebruik Onder- mn uai nei geui
tussen zijn er wel veel mensen vende middelen de crimin
verslaafd aan drank. teitsspiraal versterkt. Wel
Waarom dan die eenzijdigheid het vrijgeven van soft drugs
Drugs en met name hard drugs aanzuigende werking op
trekken mensen veel sterker in druggebruik hebben. Dat zal tot aan strafbare feiten zuil
een verslavingsspiraal dan alco- meer verslaafden leiden, want zo meer in de gelegenheid i
hol. De gezondheidsrisico's zijn ongevaarlijk is het goedje nu ook stellen om zich te laten be
onvergelijkbaar veel groter. weer niet. len. De gevangenisstraf
risico's wil het CDA ge- Besparingen kunnen wij dan opgelegd, kan een stok ac
sxiupa vcui upexiuc
en politie komt
i de grond. Maa.
ook aan de vraagkant - bij H"
natuurlijk gebruiker - effectiever optred j
/an verdo- Het kabinet heeft - ook pa inval T1UD
Ariminoii- uraor nrtcr r»m+ 'zri lonn rtnlor
A. Valkenbi
goux UXIiCi Cill
Het kabinet 1
weer - nog niet zo lang gele®
besloten om meer 'dwang reenen(jaaj (anp) a. Valkenbi
^*^3» ^-hjsttrekker Brinkman, er
aan strafbare feiten zidlen Ft*
in de gelegenheid moe mval die de FIOD op 8 april
aeien in soit drugs zullen zij
daarna vrijwel zeker gaan wer
ken op de markt van hard drugs.
Zij zullen ook andere uiterst du
bieuze activiteiten gaan ont
plooien.
De winst van het legaliseren van
soft drugs in termen van crimi-
naliteit is dus zeer beperkt, of r
helemaal niet aanwezig. Maar
HET IS (bijna) voorbij. Het
getoer met bussen door het
land, de bezoekjes aan bedrij
ven, instellingen en organisa
ties, het elkaar vliegen afvan
gen. Na volgende week dinsdag
keren de politici, al dan niet
illusies armer, terug op hun
vaste standplaats Den Haag.
Dan begint het spel der spelen:
de vorming van het nieuwe ka
binet.
Maar eerst maken we de
eindsprint nog mee. Het grote
lijsttrekkersdebat, maandaga
vond op de televisie. Een debat
waarnaar de campganeleiders
met gemengde gevoelens uit
zien. Want het kan, zeker nu de
vier grote partijen in de de
peilingen zo dicht op elkaar
zitten, wel eens beslissend zijn
voor de definitieve volgorde
waarmee CDA en PvdA, D66 en
WD dinsdagavond uit de stem
bussen te voorschijn komen.
Was het een harde of misschien
zelfs een vuile campagne? Nee.
Met één opvallende uitzonde
ring. Die staat uitgerekend op
het conto van de partij, die ruim
tien jaar lang het voorbeeld was
'samen onderweg', van consen
sus, van anti-polarisatie: het
CDA. Toegegeven, de toon werd
gezet toen KRO's Reporter ging
graven in de betrokkenheid van
lijsttrekker Brinkman bij een
van fraude verdacht familiebe
drijf. De andere partijen rea
geerden daar overigens terug
houdend op. Maar vanaf dat
moment begon het CDA wild
om zich heen te slaan. Elke
regie, die overigens al had ont
broken bij de verwarde discus
sie over het vier jaar lang be
vriezen van de wao, leek nu
definitief weg.
Premier Lubbers maakte een
essentiële fout door te zeggen
dat hij Brinkman nooit had 'be
noemd' tot zijn mogelijke op
volger als minister-president en
door Kok een even goede kandi
daat voor het premierschap te
noemen. Brinkman reageerde
openlijk gepikeerd. Slechts door
ingrijpen van de waarnemend
partijvoorzitter kon erger wor
den voorkomen. Toen ging Lub
bers uit een ander vaatje tap
pen. De vleesgeworden consen-
sus-denker ontpopte zich als
een polarisator. Brinkman en de
Hoop Scheffer waren hem daar
in overigens als voorzichtig
voorgegaan. Zij waarschuwden
al eerder tegen het risico van
een linkse (Kok) of liberale (Van
Mierlo) premier. Maar dat was
nog maar kinderwerk bij de
forse uithalen van Lubbers
richting PvdA. Zijn waarschu
wing tegen het dreigende
'linkse' gevaar was lachwek
kend en toonde nog maar eens
aan hoe waar het oude gezegde
is, dat een kat in het nauw
vreemde sprongen maakt. De
uitlatingen van Lubbers ontle
nen hun toonzetting aan" de ar
rogantie van de macht en ko
men voort uit vrees dat de ver
kiezingen een einde maken aan
het tijdperk waarin een CDA'er
als het kamerlid Van Ièrsel
triomfantelijk kon uitroepen:
"We run this country'.
In de omgeving van PvdA-lijst-
trekker Kok was men overigens
niet ondersteboven van Lub
bers' uithaal. Bijna het tegen
deel was het geval. Jarenlang
heeft de PvdA moeten vechten
tegen het in de eigen achterban
levende verwijt dat ze haar
linkse idealen heeft verloochend
en dan krijgt ze van de premier
zelf. het stempel 'links' opge
drukt!
Maar bonter dan bont maakte
nummer drie op de kandidaten
lijst van het CDA het. De uit
spraken van minister Hirsch
Ballin, die er kort maar niet
onjuist samengevat, op neerko
men dat levensbegin en levens
einde van mensen bij andere
partijen dan het CDA niet in
veilige handen zijn, brachten de
campagne van het CDA pas
echt op een bedenkelijk niveau.
Zijn uitspraken, vorige week
donderdag gedaan in Breda,
stonden op papier. Ze waren
dus zorgvuldig overdacht. Pas
zes dagen later bood Hirsch
Ballin, op een emotioneel ge
steld verzoek van PvdA-lijst-
trekker Kok, zelf vader van een
gehandicapt kind, excuses aan.
Na een week waarin hij niets
van zijn uitspraken had terug
genomen, maar slechts niet ge
slaagde pogingen deed om aan
te tonen dat hij niet had willen
beweren dat het CDA het mo
nopolie op de pubieke moraal
bezit.
Volstrekt ten onrechte maakt
Hirsch Ballin zich nog steeds
kwaad over het feit dat anderen
zich kwaad maakten over zijn
uitlatingen. Met het aanbieden
van excuses heeft hij zijn uitla
tingen zelf niet van tafel ge
haald. Dat zou hem meer ge
sierd hebben dan de gemakke
lijke toepassing van de katho
lieke biechtcultuur.
Nee, Lubbers en Hirsch Ballin
hebben het CDA geen dienst
bewezen met hun manier van
campagne voeren. Dat is pijn
lijk voor Brinkman, die zich in
de campagne niet heeft ver
laagd tot trappen onder de gor
del. Na de KRO- of Arscop-af-
faire heeft Brinkman zich rede
lijk hersteld. Maar hij bleef,
vermoedelijk mede onder in
vloed van zijn aanvaring met de
KRO, verkrampt reageren op
'lastige' vragen van vooral tv-
journalisten. De keren dat hij
zich voor het oog van kijkend
Nederland, onder het uitspre
ken van van buiten geleerde
zinnetjes, van de camera's af-
wenddde, waren te talrijk.
Door de andere grote partijen is
een nette campagne gevoerd. De
verschillen over het te voeren
beleid op hoofdthema's - werk
gelegenheid, sociale zekerheid,
omgang met en toelating van
buitenlanders - zijn redelijk
goed over het voetlicht geko
men. Wie de campagne een
beetje heeft gevolgd, kan weten
dat het niet waar is dat de
partijen tezamen één pot nat
vormen. Er valt wel degelijk
iets te kiezen, aanstaande dins
dag.
Vriend en vijand zijn het erover
eens dat PvdA-lijsttrekker Kok
een foutloze campagne heeft ge
voerd; hij heeft zich niet laten
verleiden tot polarisatie, was
ontspannen en - in de beleving
van velen voor zijn doen onge
bruikelijk - vriendelijk en char
mant. D66-lijsttrekker Van
Mierlo ontwaakte laat, maar
niettemin, uit_de slaap die rijk
maakt en die zijn partij in de
afgelopen jaren, althans op het
papier van de polls, geen
windeieren heeft gelegd. Hij
had er wel een handje van om
tot zijn schrik al te fors overko
mende uitspraken (over het mi
nistelsel van de WD, over
Hirsch Ballin) gezwind af te
zwakken.
recent
WD-lijsttrekker Bolkest®
deed zich kennen als een hard'
enigszins populistische, de
magogie niet schuwende, o
wel faire lijsttrekker. Een
wijzende kanttekening
echter bij zijn meest i
uitspraken over het beleid
genover vluchtelingen. Zij W
gen het risico in zich dat zij
WD te dicht brengen aan
rand van het troebele wa
waarin ook extreem-rechts vö
Het door vrijwel elke partij
kende probleem van de illef
buitenlanders lost men nati®
lijk niet op door kinderen va
illegalen van het onderwijs
te sluiten. Integendeel, daan»
kweekt men een verloren
ratie met het grote risico
op den duur gaat bijdragen aj
ongewenste maatschappij
spanningen. Dat is het kortzw
tig afschuiven van problen*
op kinderen, die geen enM
schuld hebben aan het besta'
ervan.
JpLITICI EN media, het is een v(
'ik. De partijen vrijen elkaar op
onder elkaar. Een politicus die
an succes vergeten. Vandaar da
^dringen om aandacht van di
ies op, lekken en beloven
aamsbekendheid.
'esondanks beklagen politici zi
nS die ze krijgen in de pet
'geschilderd als ze zelf graag c
®orgaans niet. Het Haagse circ
'en goede onderlinge verstandh
;DA-leider Brinkman vormt nu
KRO. Die omroep heeft nan
'ver Brinkmans zijdelingse bet
emilielid op wiens handel en
"erken lijkt. De reportage is
onrechte, gezien als een aar
foment van uitzending zou aar
'e bedoeling toegeschreven ku
.oels vanzelf spreekt. En om die
'sche voorman persoonlijk en
feeders uit Hilversum en voo
oitzending.
ongelukkige toeval dat
lesprekspartner zou zijn voor
?u bebben voor de camera, h
"«ending te boycotten. Hij voi
ernak jn deze, zijns inziens vija
lebleven, dan was het niet me
oor de KRO, voor de kiezer er
mrrjers een uur zendtijd mee n
e christen-democraten is elk u
®derde man op de CDA-lijst,
|0dacht dat goed voorbeeld
anochtend voor de Tros-mic
eer minister Van Thijn vanwf
la i?rant- 'n normale omstan
J begrijpelijk maar jammer.
J 'Ukt er echter op dat de pa
'ed toegeslagen heeft. Politic
9oed dat er in een verkiezin
ooen het zelf ook. Daar dit
rechte ruggen van de korda
lar <n ze 10 dat e"<e confronti
ii.ki- ut uitpakt dat ze die, ze
"i'oiteit, liever ontlopen?
t get'
