'Iedereen wil de paus op de koffie'
Tremelo rolt de loper uit
Kerkvorst in mei voor zaligverklaring Vlaamse missionaris naar België
Programma pausbezoek
.AND
A8
Protesten
tegen
pausbezoek
Hbendren in 71,6111610
AG 23 APRIL 1994
ZATERDAG 23 APRIL 1994
90,50 d
16,10
86,10 d
19,30
31,00
10,30
92,80
94,50
93,80
16,40
60,40
57,00
74,30
61,40
26,50
34,20
68,00
33,20
25,20
5,70
1,55
9,60
65,90
53,70
58,80
56,00
68,10
61,70
3,70
108,40
4,90
45,40
4,60
10,80
16,10
53,10
4,00
54.70
39,90
53,10
81,10
35,20
75,70
65,60
43,70
3,15
104,80
72,00
17,10
84,60
44,30
43,90
35,90
Citicorp
cons.edison
digit equipm.
dupont nemours
eastman kodak
exxon corp
ford motor
gen. electric
gen motors
goodyear
hewlett-pack.
int. bus.mach.
int. tel.tel.
klm airlines
mcdonnell
merck co.
mobil oil
penn central
philips
royal dutch
sears roebuck
sfe-south.pac.
texaco inc.
travelers
united techn.
westinghouse
whitman corp
woolworth
Goud
Goud onbewerkt 22,520-23,120 per kg
bewerkt 24,720 per kg
Zilver
zilver onbewerkt 280-355 per kg
bewerkt 390 laten per kg
37 37M
31 30M
IM 13M
MM
♦i* m
62M S3
55K SSVi
36'/. S6
55M 5W
38M 39
78V, 77
58Ü 58y,
8W 86V,
27 26V,
11414 |,w
31 30
76M 78M
40V,
29M 28M
107% 108
48V, 4SM
22V. 22M
63 65
33V. 35V,
63V, 63H
1W IIM
15M ISM
16 16
22/04
m
31V,
15
9054
14'/,
48'/,
liPater Damiaan temidden
enkele kinderen van de
i'ilaatsenkolonie van het ei-
\tniMolokai.
FOTO ARCHIEF DE STEM
Vrijdag 13 mei
Aankomst om 17.00 uur op de luchtmachtbasis Meisbroek bij
Brussel. De paus vertrekt daarna naar het dorpje Malonne bij
Namen. Hij bezoekt daar omstreeks 18.25 uur het graf van
broeder Mutien-Marie, die op 10 december 1993 in de Sint-Pie
tersbasiliek heilig werd verklaard. Op het plateau van Malonne
wordt daarna een dienst gehouden.
Zaterdag 14 mei
In de Sint-Miehielskathedraal in Brussel is Johannes Paulus
om 8.30 uur aanwezig bij een eucharistieviering, die in het teken
staat van de roepingen tot het priesterschap. Na een lunch met
de Belgische bisschoppen vertrekt de paus naar Tremelo, het
geboortedorp van pater Damiaan. Hij bezoekt daar om 16.30
uur het geboortehuis - nu museum - van Damiaan. Per
pausmobiel gaat hij om 17.15 uur naar het centrum van
Tremelo, waar een kwartier later een massaspel over het leven
van pater Damiaan begint. De paus zal na afloop een toespraak
houden in het Stadion Vinneweg. In Brussel neemt Johannes
Paulus 's avonds om 20 uur nog deel aan een gebedswake in de
basiliek van Koekelberg.
Zondag 15 mei
De dag begint om 9.30 uur met een openluchtmis in het
Osseghempark, vlakbij de Heizei in Brussel. Hier worden
100.000 gelovigen verwacht. Tijdens deze viering volgt ook de
zaligverklaring van pater Damiaan. Na afloop zijn er diverse
andere activiteiten in het kader van Damiaan, missie- en
ontwikkelingswerk
Het laatste onderdeel van het pausbezoek is 's middags een
bezoek aan Leuven, waar Johannes Paulus om 17 uur een
ontmoeting heeft met de paters en zusters Picpussen van de
congregatie van pater Damiaan, wiens graf hij ook bezoekt in de
Sint-Antoniuskapel. Op het Ladeuzeplein houdt de paus om
18.00 uur een toespraak. Een uur later vetrekt hij richting
Meisbroek, waarmee een einde komt aan het bezoek aan België.
vk vorige koers
sk slotkoers gisteren
a laten
b bieden
c ex claim
e gedaan/bieden
d ex dividend
f gedaan/laten
bieden en ex dividend
laten en dividend
gedaan en laten ex dividend
n ex dividend
l'an onze correspondent Bert Schampers
euven - Het is hoogst ongebruikelijk dat paus Johan
nes Paulus II voor een zaligverklaring het Vaticaan
at. Van 13 tot 15 mei doet de kerkvorst dat wel. De
paus bezoekt Brussel, Wallonië en Vlaanderen, zoals dat
port in een klein federaal land. Of zoals een van de
plaatselijke organisatoren het zegt: „Iedereen wil de
(sus op de koffie."
|lanleiding voor het pausbezoek
i zaligverklaring van pater
iaan, een boerenzoon uit het
Ifabantse Tremelo - gelegen in
driehoek Leuven, Meehelen
I; Aarschot - die in de tweede
I van de vorige eeuw op het
van bouwprojecten, alsmede de t
ding hiervan, alles in de ruimste zin-
72673. J.J.M. Tempelaars Holding BV UJ
meronlaan 1, 4631 NW Hoogerheide.J
activiteiten van een beheers- eni en fma«
cieringsmaatschappij, alsmede het (o.
optreden als openbaar accountant
(doen) verrichten van andere werk™h
den, welke niet onverenigbaar zijn met
I Van onze correspondent
I Leuven - Net als in 1985
I bij het laatste bezoek van
ie paus aan België is er
nu weer een bewe-
I jng die protesteert tegen
Is komst van Johannes
1 Paulus II.
I "-estijds verscheen onder
I ater een setje spotprenten
I'm de hand van de Bel-
jsche tekenaar Gerard Als-
Itas, met op de achterkant
jedichten van Hugo Claus.
1 creatief de anti-paus-
leging nu is, moet voor
sn deel nog blijken. Vast
'tot al dat er op 15 mei in
Tssel een picknic wordt
louden tegen de paus en
t een week eerder, op 8
een betoging is aange-
optreden als openbaar accountant.
72674. J.J.M. Tempelaars Prakti|k BV.. Ca 1
meronlaan 1, 4631 NW HpogerheideJ
(doen) optreden als openbaar -----
het (doen) verrichten van andere I
zaamheden welke niet onverenigbaar i ip
met het optreden als openbaar accou
het toetreden tot maatschappen on/o «5
deelnemen in andere rechtspersone
een overeenkomstig doel.
72675. NMB-Industriebouw B.V,Takk«tlW
ters 3a, 4817 BL Breda. Het aannemen «I
uitvoeren, zowel in Nederland ais m
buitenland, van bouw- en grond
van weg- en waterbouwwerken,
van alle voorkomende bouwwerkzaa^
den en voorts de handel m
benodigde materialen y |raer.|
72676. Motorvrachtschip .Sado J
laan 46, 4731 WT OudenboschBoe J
vervoer, zogenaamde drogei la 1B- i5l
vaart, binnenvaart in Nedertend,
Luxemburg, Duitsland, FrankrijK, j
land en Oostenrijk.
72677. Handelskwekerijen MouwV^
Heistraat 39,4884 JA Wernhou(J
in- en verkoop (t.w. grootha ;„1
zijn meer initiatieven. In
Gentse Kunstencentrum
'Muit is op 29 april een
jwtribunaal, een hoorzit-
jiS waar voor- en tegen-
«nders hun mening kwijt
rinnen over de kerkelijke
«wereldlijke standpunten
Paulus II.
boomkwekeripgewassen en
de ruimste zin deswoords.
72678 R Vorstenbosch, Hot vai
25, 4624 KA Bergen op Zoom.™
van affiches in de ruimste zin
Tevens de reparatie van compute»;
72679. P.M. van Manen h/ci de SpM'^J
get, Tolseinde 1, 4617 NW Berge
Zoom Verkoop van spaarproöu eïVe5
72680 Casino Club Monty, Wem 0p§
187,4884 MC Wernhout. Casino
24) a* 58 46111
72681 „Ozan", Wassenaarétraai ge|
BW Bergen op Zoom.
bruikte dames-, heren- en ki
ding (gesloten huis). „ltI--eïlbedrijf
72682. Onderhoud- en K^s^eR1 XX Zeveni
IUUU- C" -ei
de Meeberg, De Blouwel 8,,4W
bergen. Onderhoud
klusbedrijf-
72683. „Loezies", Stoof# ,lti|
Dinteloord. De
ambriamej»'»--#,-!
markthandel) in m.n zelffl'
den en aanverwante artikele Q0Stein®"i
72684 „JP Asbestverwerkino enB)dH
seweg 64, 4714 SC Sprunde^ jgnde j
ren en verwerken van asbestn
materialen in de ruimste zin. Cons0
72685. Y B C. (YeHow and B1Uhl Bergen opI
cy), Benedenbaantje 84,4°Lies|jUreaii
Zoom. Organisatie en ao ,rategiee";|
marketing en communica enl (t.b. j
milieu en veranderingsman
organisatiestructuur).
c-™.ui, de Gentse
pstenaarsgroep Mon Oeil,
;a® dat de paus zijn be-
aan België zal aangrij-
B om zijn standpunten in-
|iïe®t gebruik van voor-
;;«smiddelen, de gelijk-
Bh'iging van mannen en
"■•hlf1 en seltsuele Tttin-
n!i j i"*al Propageren.
L ,™at in Gent wordt
Ij ad door journalist Johan
lltn h nS' 00't heeft
B d de Belgische
I «anaal Danneels te strik-
De kardinaal heeft die
Li andere verplichtingen,
Ij 1 hij laten weten. Aan
I» e®d van de avond in
m,.hnnnen belangstellen-
I Pitfiï n ontdopen.
rMarcelis van het Leu-
ti»e ,anuaaneentrum ligt
i wakker van de protes-
k' ai '100rt er blijkbaar
'«actie op de catego-
W» uitsPra'ren van de
zegt hij. Ook Jozef
aitéi^T ^et Damiaan-co-
vs'rwv reme'° kan met bet
^nsel leven. „Natuur-
echte papenvreters
U - cttt spektakel rauw."
ten ae organisator al la-
en °P 14 mei, als de
«el langs rijdt, de
naar beneden te
Ving van hun af'
Hawaïaanse eiland Molokaï me
laatsen verzorgde en zelf op 15
april 1889 aan lepra overleed.
Pater Damiaan is een legende in
Hawaï. Toen de eilandengroep
de vijfstige staat werd van de
VS, werd een beeld van 'Father
Damien' namens Hawaï in het
Capitool in Washington ge
plaatst.
Damiaan, in 1840 geboren als
Jozef - Jet - Deveuster, werd
internationaal bekend toen het
gezaghebbende Engelse dagblad
de Times over zijn werk op Mo
lokaï begon te schrijven en de
eerste Engelstalige boeken over
hem en zijn werk onder de me
laatsen verschenen.
Rome
Pater Marcelis van het Damiaan
Centrum in Leuven behoort tot
dezelfde congregatie als Dami-'
aan, de paters van het Heilig
Hart, in de volksmond Picpussen
genaamd. „De congregatie had
voorgesteld om de zaligverkla
ring maar in Rome te houden,"
vertelt hij.
De drukte rond de zaligverkla
ring, de geplande massa-mani
festaties in Brussel en Tremelo,
vindt pater Marcelis maar niks:
„Er veel mensen in beweging die
helemaal niets met devotie te
maken hebben."
Anderen zeggen dan weer dat de
paters en zusters Picpussen in
Leuven de plechtigheid puur om
organisatorische redenen liever
in Rome hadden gehouden. Zo
wat de helft van de congregatie
is immers aanwezig bij de plech
tigheid, zo wil de traditie. Hon
derden paters en zusters moeten
van overal ter wereld komen,
terwijl het klooster in Leuven
daar geen voorzieningen voor
heeft.
Ethisch reveil
Volgens pater Marcelis is vooral
door de bisschoppen sterk aan-
Foto rechts: Pater Damiaan, in 1888 geschilderd door Edward Clifford.
Foto links: Pater Damiaan op zijn sterfbed. De arts van de melaatsenkolonie fotografeerde hem daags voor zijn overlijden.
FOTO ARCHIEF DE STEM
gedrongen op de komst van de
paus naar België en dat in het
kader van de nieuwe evangelisa
tie-beweging.
Het ethisch reveil van de katho
lieke kerk in België resulteerde
vorig jaar in een succesvolle
katholiekendag in Antwerpen.
Het komende pausbezoek kan,
verwachten de bisschoppen, al
leen maar een nieuwe impuls
zijn.
De paus was in 1985 voor het
laatst in België en Nederland. In
Nederland regende het toen, was
het koud en reed de pausmobiel
door lege straten. Maar in Bel
gië, herinnert zich Jozef Eraly
van het plaatselijk organisatie
comité in Tremelo, scheen de zon
en kwamen duizenden naar de
kerkleider kijken en met hem
bidden.
Het kerkbezoek mag dan ook in
België weinig meer voorstellen,
80 procent van de huwelijken
vindt nog altijd in de kerk plaats
en ook de meeste ouders laten
hun kinderen nog steeds in de
kerk dopen.
Mirakel
Om Damiaan zalig te verklaren
was tenminste één mirakel no
dig. Het proces voor de zaligver
klaring is laat op gang gekomen.
Dat had blijkbaar ook te maken
met de figuur van Damiaan zelf.
De man was niet altijd even
volgzaam en maakte ruzie met
zijn confraters, vertelt de Leu
vense pater Marcelis. „Zijn over
sten zagen in hem geen heilige.
Pas 30 tot 40 jaar na zijn dood
zijn volgelingen van Damiaan
getuigenissen gaan zoeken om de
zaligverklaring een fundament
te geven."
'Uiteindelijk stootten de paters
en zusters Picpussen men op de
wonderbaarlijkse genezing van
een melaatse non, ergens in
1896. De zuster was door de
artsen opgegeven, begon een no
veen tot Damiaan en genas.
Vijftien jaar geleden werd Dami
aan door het Vaticaan als eer
biedwaardig aanvaard. Toch
komt in de talrijke boeken die
over zijn leven zijn gepubliceerd,
ook keer op keer weer het ver
haal terug dat Damiaan een re
latie had met een vrouw, bij wie
hij een kind had verwekt. Ken
ners houden het op een naams
verwisseling met een zekere Fa
ther Fabien, van wie vaststaat
dat hij een vrouw had en later
ook is uitgetreden.
De Belgische schrijfster Hilde
Eynikel, die recent een biografie
over Damiaan publiceerde,
denkt dat de roddels het gevolg
waren van het succes van Dami
aan. Ook zou foutief een ver
band zijn gelegd tussen lepra en
geslachtsverkeer. „In die tijd
waren velen ervan overuigd dat
lepra het vierde stadium was van
syfilis," aldus de schrijfster. De
Vlaamse missionaris werd op
aandringen van zijn oversten
grondig op syfilis onderzocht,
maar er werd niets gevonden.
Epidemie
Toen Jozef Deveuster - Damiaan
- in 1863 naar Hawaï vertrok,
wist hij niet wat hem daar te
wachten stond. In de tweede
helft van de negentiende eeuw
woedde daar een lepra-epidemie.
Melaatsen werden verbannen
naar Kalaupapa, een schier
eiland van het eiland Molokaï.
Ontsnappen was daar door de
geografische ligging niet moge
lijk.
De paters Picpussen hadden be
sloten missionarissen naar
Kalaupapa te sturen om de le
pra-lijders bij te staan. De eerste
die vanuit Honolulu vertrok was
Damiaan. Bij zijn aankomst was
hij geschokt door wat hij zag.
Hoewel hij maar drie maanden
had moeten blijven, besloot Da
miaan hier zijn levenswerk te
starten. Hij zorgde voor een be
ter leven van de melaatsen,
kleedde hen, bouwde huisjes en
een kerk. In 1876 werd Damiaan
zelf besmet, maar pas op 15 april
1889 bezweek hij aan de ziekte.
Damiaan werd in 1889 bij zijn
mensen op Kalaupapa begraven.
De kist werd in 1936 met tal van
persoonlijke en liturgische attri
buten overgebracht naar België.
Respect
Volgens de Leuvense pater Mar
celis heeft de paus veel respect
voor Damiaan. Dat werd nog
versterkt na een actie van zuster
Teresa, die handtekeningen ver
zamelde onder melaatsen om de
zaligverklaring door het Vati
caan geaccepteerd te krijgen.
Damiaan staat volgens pater
Marcelis vandaag de dag sym
bool voor de strijder tegen de
vele ziekten die nog bestaan. In
de VS zijn aidscentra die zijn
naam dragen, in ontwikkelings
landen prijkt de naam Damiaan
of Damien op gevels van zieken
huizen voor melaatsen.
Van onze correspondent
Tremelo - Voor de kleine gemeente
Tremelo met zijn 12.000 inwoners is het
een hele eer dat de paus er zaterdag 14
mei op bezoek komt.
De plaatselijke organisatoren verwachten
die dag 50.000 tot 70.000 mensen. Die kun
nen echter lang niet allemaal in het stadion
dat speciaal voor deze gelegenheid wordt
gebouwd en waar 1500 dorpelingen het
leven en werk van Damiaan uitbeelden.
De drie fanfares van Baal en Tremelo - in
het sterk verzuilde België natuurlijk van
katholieke, socialistische en liberale strek
king - hebben voor de gelegenheid de kop
pen bij elkaar gestoken.
Voor voorzitter Jozef Iraly, een plaatselijke
drukker en vertegenwoordiger van een oud
Tremelo's geslacht, zijn het vermoeiende
dagen. Pas in mei 1993 werd bekend dat de
paus naar België zou komen. Vanaf dat
moment was het touwtrekken geblazen om
Johannes Paulus ook te bewegen de provin
cie in te trekken.
Maar voor Tremelo stond het wel vast dat de
paus het geboortedorp van pater Damiaan
zou bezoeken. En dus wordt een grootse
ontvangst voorbereid. Iedereen wil erbij zijn.
Iedereen wil er, als het kan, ook aan verdie
nen. Drukker Iraly zelf natuurlijk ook. Het
organisatie-comité heeft één beperking op
gelegd: ambulante handel op de dag van het
pausbezoek is verboden.
Het comité is wel zo slim geweest om voor de
verkoop zelf t-shirts, sweaters, kaarsen en
foto's te laten maken. „Maar er waren ook
aanbiedingen voor horloges, koffiebekers en
glasplaten," vertelt Iraly. „Die hebben we
beleefd van de hand gewezen."
Sedert een eerdere herdenking in 1989 be
staan overigens al een Damiaanbier en Da
miaan koekjes.
Wie in Tremelo rondloopt wordt achtervolgd
door Damiaan: de busonderneming heet zo,
de plaatselijke voetbalclub en wieier touring
cluceb.
Op 14 mei is ook de gouveneur van Hawaï te
gast in Tremelo, samen met enkele muziek
groepen en bewoners van de door Damiaan
gestichte leprakolonie, vandaag de dag een
modern ziekenhuis. Hawaï heeft 1994 uitge
roepen tot het jaar van de zalige Damiaan.
In het kader daarvan wordt vanuit België
een reliek overgevlogen naar Hawaï, waar
het op 6 augustus wordt bijgezet in het
eerste graf van de Vlaamse missionaris.
Damiaan's geboortehuis in Tremelo was het
eerste stenen huis van het gehucht Ninde,
waaruit zou moeten blijken dat zijn ouders
niet zo straatarm was als lang werd beweerd
en geschreven.
Het huisje is nu een museum. Er zijn enkele
persoonlijke attributen van Damiaan te zien,
die in 1936 met het Belgische zeilschip de
Mercator samen met het stoffelijk overschot
terug naar België werden gebracht.
Damiaan zelf is bijgezet in de Sint-Anto
niuskapel in Leuven. Het Tremelose museum
stelt de authentieke kist tentoon, waarmee
de stoffelijke resten van Damiaan werden
verscheept. Maar ook een door Damiaan zelf
getimmerd altaar, dat in het kerkje op
Molokaï stond.
Een van de gidsen vertelt dat de belangstel
ling voor Damiaan de laatste maanden sterk
is toegenomen. Er bestond altijd al een brede
buitenlandse interesse. „Ik merkte dat zelf
ooit toen ik in Brussel op de Grote Markt
werd aangesproken door een Australiër,"
vertelt de gids. „De man vroeg me waar
Tremelo lag. Hij wilde het geboortehuis van
pater Damiaan bezoeken. Zijn broer was
naar Damiaan vernoemd, zoals zovelen trou
wens."
Paus Johannes Paulus II
FOTO AP
