ft
[jBASF legt geld toe
op ethyleenkraker
Rabo groeit spectaculair in Verre Oosten
Réken maar
dat OHRA veel
goedkoper is.
085 - 249 249
Boskalis na afketsen fusie weer op overnamepad
grootste investering in geschiedenis concern
Bespaar tot 30% op uw
woonverzekeringen.
ECONOMIE KORT
POORT NAAR
HET VERRE OOSTEN
ZATERDAG 23 APRIL 1994 MO
opt
ligt
g-
onze redactie economie
sterdam - Baggeraar Ko-
.jlilijke Boskalis Westmin-
,;rNV heeft 200 miljoen in
,js 0m bedrijven over te ne-
En dat in een tijd waar-
het de meeste bedrijven
je moeite kost zwarte rij
pte laten zien.
j5sen de honderd en tweehon-
j miljoen gulden mag het
jen. En als dat nog te weinig
'tan Boskalis denk ik zonder
j'g probleem een beroep doen
i kapitaalmarkt. Maar het
met dan wel gaan om kwali-
lispartijen, bedrijven met een
i toegevoegde waarde, geen
bedrijven die enkel de omzet
vergroten."
Aldus Boskalis' bestuursvoorzit
ter ing. R. van Gelder gisteren in
Amsterdam bij een toelichting
op de jaarcijfers voor 1993.
„We willen wel overnemen, maar
we hoeven niet. En als het dit
jaar niet lukt, dan misschien
volgend jaar, of het jaar daarop.
We maken geen jacht. In kringen
waarin wij verkeren, weet men
heel goed wat wij willen."
Over de grote fusie die niet door
ging, vorig jaar, die met Ballast
Nedam, wilde Van Gelder niets
meer kwijt dan dat die zaak
afketste 'omdat naar onze me
ning uiteindelijk onvoldoende
werd voldaan aan de voorwaar
den om op termijn tot een kans
rijk gespecialiseerd internatio
naal aannemingsbedrijf te ko
men.'
De cijfers over 1993 zijn weer
'uitstekend'. De omzet ging van
937 miljoen naar 1,2 miljard,
bijna een verdubbeling vergele
ken met 1989. De winst steeg
van 53,6 miljoen naar 76,3
miljoen, bijna vier keer zoveel
als in 1989. Het eigen vermogen
groeide met ruim 50 miljoen
tot 266 miljoen. Op 31 decem
ber 1993 zat er 293 miljoen in
kas. De Boskalis-top toonde zich
gisteren dan ook uitermate te
vreden.
Gezien het aanzienlijke markt
aandeel van de Papendrechtste
baggeraar is groei, zonder con
currenten over te nemen, 'heel
erg moeilijk'. Groeikansen - 'zij
het bescheiden' - liggen volgens
Van Gelder in Taiwan, Vietnam
en India en in de privatisering
van staatsbaggerbedrijven in Ve
nezuela, Indonesië, Argentinië,
en later Rusland en China. Bos
kalis maakt nog maar 17 procent
van zijn omzet in Nederland (te
gen 26 procent in 1992), 29 pro
cent in de rest van Europa en al
25 procent in het Verre Oosten.
De omzet in Afrika steegt van 7
procent naar 14 procent.
Boskalis heeft een miljardenpro
ject onder handen in Hong Kong.
Deze contracten zijn gesloten
met de regering van de Kroon
kolonie. „Maar als Peking straks
de macht overneemt, vrees ik
niet voor die contracten. Die
zullen ze nakomen, communis
tisch of niet. Kijk maar eens in
Zuid-China, dat is daar nog veel
kapitalistischer dan in West-Eu
ropa."
Mis ging het in Argentinië waar
Boskalis met zijn afgewezen fu
siepartner Ballast Nedam en met
een groot aantal andere aanne-
nemers heeft ingeschreven op
een gigantisch project om de Rio
Parana en de Rio de la Plata
over een lengte van meer dan
zevenhonderd kilometer toegan
kelijk te maken voor zeeschepen.
De Nederlanders zullen waar
schijnlijk afvallen.
Een fikse tegenvaller, want Bos
kalis heeft in die aanbesteding al
veel tijd, energie en geld (ƒ4
miljoen) gestoken. „We hebben
gewoon een ander oordeel over
de voorwaarden en de risico's
dan de opdrachtgever," aldus
Van Gelder.
uonze verslaggever
;,,em Reijn
lutwerpen - Terwijl de prij-
a nog op een onaanvaard-
sar lage prijs liggen en al
ien al de Europese industrie
Eet een overcapaciteit van
iiderhalf tot twee miljoen
a kampt, opende BASF
Intwerpen gisteren met fees-
ilijk vertoon zijn nieuwe
jhyleenkraker. Die voegt
:og eens zeshonderdduizend
3D toe aan de Europese ca-
Bciteit van 18 miljoen ton.
ik kraker is gebouwd door
JASF, maar was eerder onder-
;trp van studie van BASF Ant-
rtrpen, Dow Terneuzen en Shell
ïoerdijk. Dat was eind jaren
achtig, toen de ethyleenprijzen
in de conjunctuur nog tot in de
itmel groeiden. Oud-directeur
G. Brogtrop had de nieuwe
taker graag op het braaklig-
pde Shell-terrein op Moerdijk
jezien. Maar uiteindelijk bouw
de BASF de kraker op eigen
rekening, haakte Shell af en be
loofde Dow eenderde van de ca
paciteit af te nemen.
Investering
De ethyleenkraker markeert
bijna het einde van een periode
van zes jaar, waarin BASF 4,3
miljard gulden in het fabrieken-
complex in de Antwerpse haven
investeerde. Dit en volgend jaar
wordt de laatste hand gelegd
aan de laatste nieuwe investerin
gen: een overslagstation voor
LPG, een van de mogelijke
grondstoffen voor ethyleen, en
een acrylzuurinstallatie.
Met de bouw van de ethyleen
kraker is de grootste investering
uit de geschiedenis van BASF
gepleegd. De kraker, die aan het
begin staat van een keten van
fabrieken die uiteindelijk uit
eenlopende produkten als kunst
stoffen, oplosmiddelen en be
strijdingsmiddelen opleveren,
(ADVERTENTIE)
trol veel beter is BRflu1
i. Hij heeft een
\i tandvlees weet
verwijdert dan welke hanü
iren door uw tandarts.
stel dat hij u niet bevalt -ste
3raun Oral-B Plak Contr"
Met een Woonhuis-, Inboedel- of Aan
sprakelijkheidsverzekering van OHRA bent u tot
30% voordeliger uit. U bespaart jaarlijks al gauw
honderd tot tweehonderd gulden op uw premie!
OHRA's verzekeringen voor 'in en om de
woning' zijn niet alleen goedkoper, maar ook beter.
Want bij OHRA beschikt u bovendien over een
uiterst complete dekking.
Vraag daarom nu een gratis offerte. Dus vul
de bon in. Of bel even. Maandag t/m vrijdag tot
21.00 uur en zaterdag tot 13.00 uur.
Aanvraag gratis offerte.
I Ja, ik wil weten hoeveel ik bij OHRA kan besparen op mijn
woonverzekeringen. Stuur mij vrijblijvend een offerte voor een:
I Woonhuisverzekering, herbouwwaarde*
I u Inboedelverzekering, nieuwwaarde** ,-
I -Wisprakelijkheidsverzekenng
O v°or een gezin/samenwonenden O voor één persoon
I Dekking per gebeurtenis O 1 miljoen O 2 miljoen
I Bedrag dat nodig is om uw huis nieuw te bouwen.
J Bedrag dat nodig is om uw inboedel nieuw te kopen.
N^tti en voorletter(s): M/V
Staat en huisnummer:
I Postcode en woonplaats:
Telefoonnummer:
I 0215-230494
I Muur deze bon in een envelop zonder postzegel naar:
OHRA Verzekeringen, Antwoordnummer 3344,6800 ZA Arnhem,
^IUIIB)/A\
Met OHRA ben je iemand.
heeft anderhalf miljard gulden
gekost.
De capaciteit bedraagt zeshon
derdduizend ton. Eenderde van
die hoeveelheid wordt via een
pijpleiding afgenomen door Dow
Chemical in Terneuzen. Dow te
kende een contract van zes jaar.
Rond de eeuwwisseling moet
Dow beslissen of het bedrijf de
eigen ethyleenkrakers zal ver
vangen. De krakers, die stam
men uit de jaren zestig, zijn
onlangs gemoderniseerd.
Ongunstig
De extra capaciteit waar Dow
behoefte aan had, is voorlopig
dus via BASF gewaarborgd.
Mocht Dow begin volgende eeuw
nieuwe krakers in gebruik ne
men, kan de samenwerking met
BASF in omgekeerde richting
plaatsvinden: Dow als leveran
cier en BASF als afnemer. „Na
tuurlijk kan ik me dat voorstel
len," zei W. Jentzsch, tweede
man van het moederconcern
BASF.
De aandacht bij de grote inter
nationale persconferentie rond
de opening ging uit naar het
opmerkelijk ongunstige tijdstip
dat de nieuwe kraker in gebruik
wordt genomen. Vorig jaar nog
probeerden de 31 leden van de
Association of Petrochemicals
Producers in Europe (APPE)
vergeefs overeenstemming te be
reiken over het sluiten van an
derhalf tot twee miljoen ton pro-
duktiecapaciteit.
De prijzen van ethyleen schom
melen momenteel rond de zeven
honderd gulden per ton. Dat is
ongeveer honderdvijftig tot
tweehonderd gulden te laag om
tot een gezonde exploitatie van
de dure krakers te komen. De
krakers in Europa draaien op
het ogenblik op ruim tachtig
procent.
Nerveus
BASF-topman Jentzsch zei dat
een heel redelijk bezettingsgraad
De nieuwe ethyleenkraker van BASF-Antwerpen
te vinden voor een tijd dat het
slecht gaat. „Ethyleen is een erg
nerveuze markt," constateerde
hij.
Hij wees de kritiek van de ande
re producenten van de hand, als
zou de investering van BASF
volstrekt ongewenst zijn. „Wij
hebben hen in een vroeg stadium
geïnformeerd over onze plannen.
Ze hebben zich kunnen voorbe
reiden." Hij zei dat BASF geen
ethyleen op de vrije markt
brengt en alleen voor de behoef
te van het eigen bedrijf en van
Dow produceert.
Hij zei niet te kunnen overzien
of de markt tot een koude sane
ring van ethyleencapaciteit zal
dwingen. „Iedere producent zal
de eigen positie nog eens moeten
bezien," zei Jentzsch. Niemand
verdient op dit moment geld aan
de ethyleenproduktie. Ook de
zogeheten steamcracker die
BASF nu in gebruik neemt, zal
vooralsnog niet rendabel blijken.
Lange termijn
„Maar dit soort investeringen
moet je op lange termijn bekij
ken," beargumenteerde Jent
zsch. „Het gaat niet om drie of
vijf jaar, maar om een investe
ring voor de komende twintig tot
dertig jaar. En voor ons is het
een strategische beslissing: wij
willen profiteren van een opti
male afstemming van alle fa
brieken, die de grondstof ethy
leen verwerken."
Er moet dus voorlopig geld bij
en dat blijkt uit de cijfers van
BASF Antwerpen, - dat door de
investeringslasten (rente plus af
schrijving) vorig jaar een verlies
leed van 210 miljoen gulden. Pas
in 1996 denkt het bedrijf defini
tief weer uit de rode cijfers te
geraken. „Maar dat is dan ook
de uitdrukking in de branche:
Ethyleen is er niet voor arme
mensen," zei Jentzsch luchtigjes.
Nederlands moet in supermarkt
Straatsburg - De informatie op buitenlandse produkten in
Nederlandse supermarkten moet voortaan ook in het Neder
lands worden vermeld, vindt het Europees Parlement. Het nam
gisteren een resolutie aan waarin lidstaten worden verplicht de
consument voor te lichten in zijn eigen landstaal.
De interne markt maakt nieuwe richtlijnen noodzakelijk. „Van
Nederlandse consumenten mag je niet verwachten dat ze met
een Grieks of Portugees woordenboek in de hand boodschappen
doen. De uiterste verkoopdatum of bewaarvoorschriften moeten
ze kunnen lezen," vindt CDA-Europarlementariër R. Oomen-
Ruijten, een van de pleitbezorgers van de richtlijn.
Koopmans treedt af als directeur TBI
Rotterdam - L. Koopmans treedt 'op eigen verzoek' af als
directeur van TBI Holdings, het restant van het vroegere
Ogem-concern. Een nadere reden gaf hij gisteren niet. TBI is een
van de grootste aannemers- en installatietechniekbedrijven in
Nederland met een omzet van 1,7 miljard.
Koopmans was in het verleden financieel directeur van het door
wanbeleid verdwenen Ogem-concern. Na de dramatische teloor
gang mocht hij van de banken TBI, het van Ogem afgesplitste
gezonde deel, gaan leiden. Dat is uitgegroeid tot een zeer
gezonde onderneming met een nettowinst vorig jaar van 36,2
miljoen.
Devaluatie dreigt voor Antilliaanse gulden
Willemstad - De Antilliaanse regering en de vijf eilandsoverhe
den zullen de bestedingen drastisch moeten beperken en binnen
enkele jaren evenwichtige begrotingen dienen op te stellen. Dit
is de mening van deskundigen van het IMF die voor dit jeer een
begrotingstekort hebben vastgesteld van 180 miljoen gulden. De
Curagaose gedeputeerde van Financiën, Stanley Betrian, zegt
dat de Antilliaanse gulden gedevalueerd moet worden indien de
tekorten niet kunnen worden gedekt.
KBB komt met claim-emissie
Amsterdam - Het detailhandelsconcern KBB (onder meer Bijen
korf en Hema) gaat 1.305.864 nieuwe aandelen uitgeven door
middel van een "claimemissie. De uitgiftekoers van de stukken
bedraagt 97,50, ruim beneden de huidige koers. Slaagt de
claimemissie dan zal het eigen vermogen van KBB met ruim 127
miljoen gulden stijgen. Het detailhandelsconcern wil de extra
middelen gebruiken voor acquisities in het buitenland. Er
bestaat in het bijzonder interesse voor overnemingen in Groot-
Brittannië en de Verenigde Staten. Volgens directievoorzitter
dr.ir. A. Maas zijn de mogelijkheden om op eigen kracht te
groeien beperkt.
Nieuw Belgisch bankbiljet in omloop
Brussel - In België is gisteren een nieuw bankbiljet in omloop
gebracht. Het is een briefje van 2000 frank, ruim honderd
gulden. De Nationale Bank van Belgie heeft 18 miljoen biljetten
klaar voor distributie. De Nationale Bank is van plan om binnen
afzienbare tijd ook een biljet van 200 frank te distribueren. Het
briefje van 5000 frank gaat in december uit de roulatie; het zou
te gemakkelijk te vervalsen zijn.
Ford gaat drastisch reorganiseren
Dearborn - Het Amerikaanse autoconcern Ford gaat zijn
internationale activiteiten drastisch reorganiseren. Dat moet
leiden tot een jaarlijkse besparing van twee tot drie miljard
dollar. Naar het voorbeeld van rivaal Toyota wil Ford 'globali-
seren' door overal ter wereld precies dezelfde auto's te verkopen.
Daartoe worden vijf hoofdvestigingen gevormd die de verant
woordelijkheid krijgen op het gebied van ontwerp, ontwikkeling
en produktie. Het personeel zal er volgens Ford weinig van
merken, maar het concern gaat niet in op de vraag of de operatie
banen gaat kosten.
Aardgaswinning ook uit kleine velden
Den Haag - Aardgas zoeken en winnen op het Nederlands deel
van de Noordzee wordt aantrekkelijker voor de oliemaatschap
pijen, doordat ze betere voorwaarden krijgen. Bedoeling is dat
kleine, nu niet rendabele gasvelden in de nabije toekomst wel
worden ontgonnen. De Vereniging van Oliemaatschappijen
verwacht dat dat inderdaad gebeurt.
De verkoopprijs van Gasunie voor binnenlandse klanten is al
omhoog gegaan, voor buitenlandse afnemers gebeurt dat ook.
Daarvan profiteren de maatschappijen direct. Voorts wil het
ministerie van Economische Zaken financieel deelnemen in het
zoeken naar aardgas. Dat verkleint het risico voor de maat
schappijen.
Van onze verslaggever
Willem Reijn
Singapore - De Rabo-bank
vestigde zich achteraf gezien
op een heel gunstig moment
in Singapore: precies op het
moment van de recessie hal
verwege jaren tachtig.
„We zijn er op het dieptepunt
ingestapt," zegt gebiedsmanager
mr. W. Baron Van Lynden van
Keppel. „Een raar moment,
maar daarna is het alleen maar
beter gegaan."
De Rabo is dus een nieuwkomer
in Singapore. Zeker vergeleken
met de ABN-kant van de ABN
Amro. Die vierde vorig jaar het
eeuwfeest in de voormalige Brit
se kolonie. Niet zo vreemd overi
gens, want de ABN heeft histori
sche banden met het buurland
Indonesië, het eilandenrijk dat
op een kwartier varen van Sin
gapore begint.
Import
De banken houden zich voorna
melijk bezig met de dienstverle
ning voor het grotere regionaal
opererende bedrijfsleven, waar
onder de ruim tweehonderd Ne
derlandse bedrijven die in Sin
gapore zijn gevestigd en met de
financiële begeleiding van de
snel groeiende handel tussen Ne
derland en Singapore. Volgens
cijfers van het ministerie van
Economische Zaken groeide de
import vorig jaar met veertig
procent (eerste acht maanden:
een miljard gulden) en de export
naar Singapore met een kwart
750 miljoen).
Singapore is de eerste vestiging
van de Rabo-bank in het Verre
Oosten. De bank heeft geen aspi
raties als volledig internationale
bank. „We blijven een echte Ne
derlandse bank, maar ook een
wereldwijde specialist als voed-
Rabo-manager in Singapore W. Baron van Lynden van Keppel.
sel- en agrobank."
De Rabo wil de klanten uit de
agro-sector overal van dienst
zijn. Met het groeien van de
handelsstromen tussen Europa
en Zuidoost-Azië zijn ook de
contacten van Nederlandse ag-
ro-industriële bedrijven met dat
gebied toegenomen. Bovendien
heeft Singepore een positie in de
goederentermijnmarkten opge
bouwd. De financiële markt is
een van de grootste van het
gebied.
Dus stapte de Rabo-bank, beho
rend tot de vijftig grootste ban
ken ter wereld, in 1985 Singapo
re binnen, dat net na een periode
van in dubbele cijfers geschre
ven groei in een recessie verzeild
was geraakt. Van Lydens voor
ganger huurde een kantoor en
een secretaresse en moest vanaf
nul de zaak opbouwen. Nu is een
flink net voor Zuidoost-Azië op
gebouwd. „Wij hebben een joint
venture in Jakarta, een eigen
bijkantoor in Hong Kong en een
handelsbank in Sydney," somt
Van Lynden op. Totaal werken
voor de Rabo in dit gebied 270
mensen.
Offshore
Singapore heeft zich ontwikkeld
tot het financiële centrum van
Zuidoost-Azië. Het land heeft
zich gespecialiseerd in de zake
lijke dienstverlening. En daar
voor zijn interessante regelingen
gecreëerd voor het zogeheten
offshore banking. Die banken
hoeven slechts tien procent be
lasting te betalen in plaats van
27 procent. Maar zij mogen zich
slechts beperkt op de locale
markt wagen.
Van Lynden looft Singapore. De
uitstekende infrastructuur blijft
niet beperkt tot het moderne
vliegveld en de goede wegen.
Voor een dienstverlenend bedrijf
is vooral van belang dat de tele
fooncentrales en -lijnen hele
maal van deze tijd zijn: het com
puterverkeer loopt daardoor soe
pel en zonder storingen. En een
bankbedrijf kan zonder high
tech computernetwerk niet meer
opereren. Verder onderstreept
Van Lynden de politieke stabili
teit.
Economisch is het land constant
in beweging. „Er gebeurt hier
verschrikkelijk veel." Dat laat
zich teruglezen in de cijfers van
de Rabo Singapore: het gebied is
inmiddels goed voor bijna drie
procent van het balanstotaal van
de Rabo-bank 250 miljard) en
de groei is een spectaculaire
twintig tot dertig procent per
jaar.
Singapore
Door Willem Reijn
Het succes van Singapore ver
taalt zich ook in een gestaag
oplopende koers van de Singa
porese dollar, constateert Van
Lynden. „In één jaar tijd sprong
de Singaporese dollar van 1,10
naar 1,20."
De effectenbeurs van Singapore
heeft ook een prachtige periode
van nieuwe records doorge
maakt. Maar Van Lynden wil er
zijn vingers niet aan branden.
„Het is echt heel griezelig op het
ogenblik. De vraag is wanneer
de zeepbel uit elkaar spat."
Chinezen houden wel van een
gokje op de beurs. „De mentali
teit is anders," verklaart de Ra
bo-manager. „Er leven nog geen
drie generaties Chinezen hier.
De eerste generatie kwam aan
om te werken als koelies in de
haven. De mensen zeggen: wat
maakt het uit als ik verlies? Dan
ben ik er toch nog niet op ach
teruit gegaan ten opzichte van
vroeger."
De Rabo beperkt zich liever tot
de agro-activiteiten. De uitvoer
van Nederlandse zuivel naar In
donesië, de goederenhandel van
Amsterdam (koffie, cacao) en de
import van kokosolie uit Malei
sië door Unilever zijn een paar
onderwerpen, die financiële be
geleiding behoeven.
De groei van de economieën in
Zuidoost-Azië zorgen daarbij op
zich al voor een toenemend be
lang van het gebied in de handel
met West-Europa. Die groei zal
bovendien nog eens worden ver
sneld. Van Lynden: „De afgeslo
ten Gatt-akkoorden halen han
delsbelemmeringen verder weg.
De invloed van de Gatt zal zich
in de komende tijd zeker- doen
gelden."
(ADVERTENTIE)
Dinsdag 26 april a.s.
wordt ons nieuwe pand
in Etten-Leur officieel
geopend door de
burgemeester van
Etten-Leur,
drs. M.J.H. van de Ven.
Paardekooper Hoffman
Accountants Belastingadviseurs
Schoonhout 40
4872 ME Etten-Leur
Tel.: 01608-12785
Fax: 01608-17535
