Huizenmarkt
Overwaarde is betrekkelijk
Notaris wordt goedkoper,
als de consument dat wil
RT HULST
roeck b.v>
Het huis als rustpunt
Welke mogelijkheden biedt de stijgende waarde van uw huis?
IN OVERSPRONG
IN LINIE
'LAN OOSTHOF II
APRIL 1994
E2
NINGEN
|k)
129.000.- v.o.n.
alleenstaande woningen
ld.
265.000.- v.o.n
TERNEUZEN, ChurchiHjaan
rdij in assurant'ën'
efoon: 01140-14797
Cas Looman voelt zich thuis in Bergen op Zoom
Leren stoel
Buitenwijk
Flat
Sr*"*"
Niet rijk rekenen
Geen garantie
Extra krediet
Voorwaarden en
beperkingen
Eigen
verantwoordelijkhei d
Aflossingsvrij maken
Inspanning
Verdenking
Deelprodukten
pESTEM
ZATERDAG 23 APRIL 1994
IMFORTABELE
leerd, dakpan antraciet
Ier ruim
Ipen of dicht
lie, toilet
ponlocatie
ng a 270 m2
ngen
Is of vrijstaande woningen, die wij
Ie Hulst, St. Jansteen, Clinge of
Iingen:
J na 18.00 uur: 01140-11299
|17.00 uur: 06-52908009
m„. i'
Imi-bungalow met garage op 490 nf grond, flu,
liegen in nabijheid van natuurgebied. Ind.: hal mett
1, kantoorruimte, woonkamer met parketvloer (ca.
I. dichte keuken met modern kunststof blok vooni
li alle app., bijkeuken met extra douche, garaj
Iro 3 slaapkamers, luxe badkamer met ligM
luche, dubbele wastafel. Combiketel 1991. Keurig g
Irhouden. Aanvaarding in overleg.
HULST, Wilhelminalaan 15
im woonhuis in ruime woonwijk met veel opent*
ien. Totaal perceel: 422 m2. Ind.: grote hal, mom
ar met o.h„ extra kamer (kan dienst doen als kantor
apkamer e.d.j, badkamer, toilet, dichte keuken ri
e keukenblok. Verd.: 4 slaapkamers, apart Wj
rgzolder met cv (1991). Fietsenberging, hobbynm
ed onderhouden. Aanvaarding in overleg.
xe appartement met garage in Churchillcomf»
de verd.: A-type. Hal. woonkamer (ca. 48nr). F
uken, bijkeuken, complete badkamer, twe® S
apkamers. Aanvaarding in overleg.
GOES, Krommemeet16
gelegen landhuis op ca. 1300 m2 grond. Gelo
houten systeembouw. Prima isotetie.
(Twerkings- en voorzieningenniveau. Ind.: ruime
iudeerkamer, sauna met aparte douchet
oonkamer met
anvaarding in overleg.
met anarte douche, berg'"!
- - keuken voorzien va)
Verd3 slaapkame^
en dubbele wastafefj
HULST, Poorferslaan
l/anonze verslaggever Henk Boot
y00r doe-het-zelver is Cas Looman
[iet in de wieg gelegd. Toen hij pas
getrouwd was, heeft hij nog wel
eens geprobeerd zelf een plafond te
witten. Volgens een beproefde me
thode van zijn vader. Met witkalk
ineen oude pannetje en kwasten
paar. De volgende ochtend hing de
verf in blaren aan het plafond.
Sindsdien is het met Loomans da
dendrang in het woningonderhoud
gedaan. Hij zegt liever tegen een
ander die het wel kan hoe hij het
hebben wil. Al was het maar uit
lijfsbehoud. „Ik zie mezelf met mijn
postuur niet zo gauw een ladder
opklauteren."
De voorzitter van de Westbrabantse
Kamer van Koophandel weegt al
gauw honderd kilo. Zijn lach galmt
door de salon. Het is een van de
twee zitvertrekken in zijn patio-
bungalow in Bergen op Zoom. Naar
ontwerp van de Bergse architect
Muis met enige praktische correc
ties van Loomans echtgenote.
„We hadden drie kinderen en we
wilden vanwege het gemak zoveel
mogelijk vertrekken op de begane
grond." Dat lukte, zij het dat de
gemeente een schuin dak verplicht
stelde. Op die vliering hebben Loo
man en zijn echtgenote later elk
hun eigen hobby- annex werkkamer
laten maken. „Daar staat ook een
orgel waarop ik me af en toe eens
uitleef als het wat tegenzit," klinkt
het vanuit zijn gemakkelijke stoel.
In het zitgedeelte ernaast staat een
leren fauteuil. Zijn andere favoriete
stoel. Speciaal gekocht 'om ervoor
te zorgen dat iemand in zijn auto
niet lekkerder zit dan thuis,' zoals
zijn echtgenote het uitdrukt. Loom
an liep er jaren terug per ongeluk
tegenaan. Bij een meubelzaak in
Bergen. „Dat kun je zo eens hebben.
Het was precies de stoel die ik
zocht. Een waarin je je hoofd ach
terover kunt leggen en ontspannen
kunt nadenken."
Want dat doet Looman tegenwoor-
dig vaak. Sinds hij vorig jaar werd
gekozen tot voorzitter van de Ka
mer van Koophandel, vult hij zijn
dagen meer met denken dan doen.
Dat was vroeger anders. Toen was
hij als directeur van het bedrijf
Houseman vaak onderweg. „Te
vaak, zei mijn dochter altijd." Maar
tijnwerk stelde zo zijn verplichtin
gen. „Ik zeg altijd: zonder steun van
thuis kan iemand maatschappelijk
niet goed functioneren."
Een huis hoort een rustpunt te zijn,
beaamt Looman. De sfeer en de
aankleding helpen daarbij. In zijn
huis zorgt veel glas in de gevels
woreen grote lichtinval.
«Toen we hier vijfentwintig jaar
geleden kwamen wonen, was dat
iets bijzonders, zoveel licht in
huis," zegt Looman. Hij was in 1969
al directeur, toen Houseman van
Schiedam naar het goed bereikbare
Bergen op Zoom verhuisde. De
"oonlokatie had hij in die buurt
voor het uitzoeken: Huijbergen,
Wouw of Bergen op Zoom zelf. Het
werd uiteindelijk Bergen op Zoom.
Omdat zijn kinderen op de middel
bare school zaten en de voorzienin
gen in de dorpen eromheen verre
van ideaal waren. „Er was geen
fatsoenlijk fietspad naar de stad en
in Huijbergen hadden ze destijds
niet eens een tandarts."
In Bergen op Zoom vestigde hij zich
in wat toen nog een buitenwijk was:
de wijk Gageldonk. Dat leek hem
een betere plek dan de bosrijke
omgeving achter het ziekenhuis,
waar ook volop ruimte was om te
bouwen. „Daar moet om drie uur 's
middags het licht aan en het blijft
er na een regenbui uren nadrup-
pen."
Een ondernemer moet eigenlijk in
de plaats wonen waar hij werkt,
vindt Looman. Pas dan leert hij de
couleur locale echt kennen. „En
kun je je ook op een sociale manier
voor de gemeenschap inzetten." Zo
was Looman ondermeer voorzitter
van het regentencollege van het
Algemeen Burger Gasthuis en me
de-oprichter van de Westbrabantse
Ondernemerskring.
Nu, na 25 jaar, heeft hij er de eerste
grote verbouwing aan huis op zit
ten. De badkamer en toilet zijn
vertimmerd. Glimmende tegels op
de vloer vergemakkelijken het on
derhoud.
Hij woont met plezier in Bergen. Op
hooguit tien minuten van de bin
nenstad, op vijf minuten van de
rijksweg A58 en even zo dicht bij de
bossen van Zoomland en Lievens-
berg. Hij heeft daardoor toch het
gevoel 'buiten' te wonen. „Als je
tenminste die flat daar even weg
denkt." Hij wijst vanuit zijn fau
teuil naar de Bunthofflat honderd
vijftig meter verderop. Een dreigen
de betonnen kolos van veertien
hoog. Anders dan oorspronkelijk
gepland staat het bouwwerk niet
haaks op de woning van Looman,
maar parallel eraan. Looman weet
aan den lijve wat 'Big Brother is
watching you' voorstelt. Toen zijn
vrouw een aantal jaren geleden een
bekende tegenkwam bij de bakker,
wist die haar te vertellen dat de
familie Looman de avond ervoor
wel erg veel visite had gehad. Hoe
ze dat wist? 'Ik woon in de flat
tegenover u en kan zo bij u binnen
kijken.'1
Een vorm van ongewenste intimiteit
waartegen Looman onmiddellijk in
het geweer kwam. Hij liet zijn tuin
gedeeltelijk overkappen met een
houten stellage. Dat brak het zicht
vanaf de flat, terwijl het daglicht in
zithoek en tuin bleef.
Aan diezelfde tuin beleeft Looman
veel plezier. Hij heeft niet de groene
vingers van zijn echtgenote, maar
interesseert zich voor planten. Zo
kiest hij bewust voor bepaalde
soorten en zoekt creatief naar wis
selende kleurpatronen in de diverse
perken. „Vroeger stond ik 's zater
dags nog wel eens in de tuin te
schoffelen. Daarin kon ik me goed
afreageren. Ik kan u verzekeren dat
er heel wat lijken onder de grond
liggen."
:X'
1 Cgs Looman voor zijn huis in Bergen op Zoom.
foto de stem dick de boer
Je mag jezelf niet rijk rekenen,
maar menig huiseigenaar ziet
handenwrijvend hoe zijn pand
meer waard wordt. Vooralsnog
slechts op papier, maar ook in
praktijk kun je er heter van
worden. In dit artikel geeft de
Vereniging Eigen Huis aan, hoe
je verstandig de overwaarde van
je huis kunt benutten.
De prijzen van bestaande woningen
hebben een recordhoogte bereikt.
Ook uw woning kan zoveel in waar
de zijn gestegen dat daardoor een
ruime overwaarde is ontstaan ten
opzichte van de hypotheek. Hoe
kunt u die extra financiële ruimte
benutten? En: is het wei verstandig
om dat te doen?
Sinds 1985 zijn de huizenprijzen
onophoudelijk gestegen. Een be
staande woning kostte in 1985 ge
middeld ruim 140.000,-, op dit
moment is dat bijna 222.000,-.
Dat betekent dat de gemiddelde
prijs in nog geen acht jaar tijd met-
bijna 60 procent is gestegen.
De werkelijke waardestijging ver
schilt van huis tot huis. Of en in
welke mate u van 'winst' kunt spre
ken, wordt bepaald door factoren
als de periode waarin u indertijd
uw huis heeft gekocht, de bijko
mende kosten die u moest betalen
bij aankoop en de inflatie die sinds
die tijd is opgetreden.
Een waardevermeerdering op grond
van prijsstijgingen is natuurlijk
maar heel betrekkelijk. Van een
werkelijke winst kan pas sprake
zijn als u besluit uw huis te verko
pen en permanent overstapt naar
een huurwoning of als u pas weer
koopt als de huizenprijzen aanzien
lijk zijn gedaald.
Verhuist u naar een huurwoning,
dan incasseert u wei de waardestij
ging, maar u zult ook merken dat u
voor een huurwoning wel even wat
meer moet betalen dan indertijd.
Net als de prijzen van koopwonin
gen stijgen ook de huurprijzen snel
ler dan de inflatie.
Verhuist u direct naar een volgende
koopwoning, dan schiet u er in
principe niets mee op. Andere hui
zen zijn immers ook in waarde
gestegen. In feite zou u er zelfs dik
op achteruit gaan: de overdrachts
belasting en de notaris- en make-
laarskosten zijn namelijk hoger
naarmate de koopprijs hoger is.
Iemand die in 1985 kocht tegen de
gemiddelde prijs van 140.000,-
moest totaal ongeveer 15.000,- be
talen (inclusief taxatie en uitgaande
van een volledige hypotheek). Bij de
gemiddelde prijs die nu geldt, bent
u zo'n 8000,- méér kwijt.
De huidige waarde van uw woning
biedt geen enkele garantie voor de
toekomst. Een overwaarde kan in
de toekomst omslaan in een tekort:
in het ergste geval kunt u met de
verkoopopbrengst niet eens de hy
potheek aflossen. U moet dan blij
ven zitten waar u zit of u neemt een
restschuld mee naar een volgende
woning. De kans dat u in zo'n
situatie verzeild raakt, is groter
naarmate de overwaarde kleiner is.
Als u nu dus besluit om de over
waarde volledig te benutten door
daarop een hogere of een tweede
hypotheek af te sluiten, dan neemt
De overwaarde in uw woning kan inmiddels zó ruim zijn dat u het verantwoord vindt om een deel
daarvan te gebruiken om extra krediet op te nemen. illustratie marcél bekken
u een zeker risico. U bent ook
kwetsbaarder: bij een rentestijging
betekent een hogere lening aanzien
lijk hogere rentelasten.
Vaak gaat het ook samen: stijgende
rente en dalende huizenprijzen, Een
hogere hypotheekrente vermindert
immers de leencapaciteit van hui
zenkopers en dat heeft uiteindelijk
invloed op de huizenprijzen.
Toch biedt een ruime overwaarde in
een aantal situaties aantrekkelijke
mogelijkheden. De overwaarde in
uw woning kan inmiddels zó ruim
zijn dat u het verantwoord vindt om
een deel daarvan te gebruiken om
extra krediet op te nemen, bijvoor
beeld voor een verbouwing of voor
de realisatie van een andere (kost
bare) wens.
Een verbouwing of renovatie heeft
natuurlijk de voorkeur boven een
zuiver 'consumptieve' uitgave (bij
voorbeeld voor auto, caravan, en
dergelijke), omdat op die manier
een gedeelte van de overwaarde
weer terugkeert in de woning. U
investeert het geld immers weer in
de woning, waardoor de waarde
kan toenemen.
De overwaarde in uw woning kan
voor een deel al zijn ontstaan door
alle (extra) aflossingen/premiebeta
lingen die van begin af aan al
hebben plaatsgevonden. En als u bij
aankoop van de woning een bedrag
aan eigen geld hebt ingebracht, en
dus geen volledige financiering hebt
genomen, dan was er van het begin
af aan al sprake van een overwaar
de.
Bij het verhogen van een hypotheek
geldt een aantal voorwaarden en
beperkingen. Behalve de overwaar
de moet ook uw inkomen voldoende
zijn om de gestegen woonlast te
kunnen betalen. Uw gehele finan
ciële situatie wordt daarvoor op
nieuw tegen het licht gehouden.
Ook kan uw geldverstrekker ver
langen dat de (over)waarde van de
woning wordt aangetoond door
middel van een taxatie.
Zit er gemeentegarantie op uw hy
potheek, dan kunt u de lening in
principe niet verhogen zonder dat u
de gemeentegarantie verliest. De
gemeente kan een uitzondering ma
ken voor het -weer opnemen van
eerder gedane extra aflossingen.
Dat kan per gemeente verschillen.
Wel kunt u meestal een tweede
hypotheek afsluiten. In sommige
gemeenten moet u daarvoor echter
toestemming vragen. Wij raden u
daarom aan om eerst bij uw ge
meente te informeren naar de mo
gelijkheden.
Hoe u extra geld kunt opnemen via
de hypotheek, wordt besproken in
de nieuwe Hypothekengids
1994-1995 van de Vereniging Eigen
Huis. Daarin treft u ook een verge
lijking aan met andere vormen van
kredietverlening, zoals een persoon
lijke lening of een continu krediet.
Binnen de grenzen van uw finan
ciële mogelijkheden bepaalt u zelf
hoe ver u wilt gaan met het verho
gen van uw hypotheek. Op dat punt
draagt u een eigen verantwoorde
lijkheid. Financiële instellingen zijn
op dit moment bijzonder soepel bij
het verlenen van extra krediet. Ver
wacht bij het afsluiten van een
lening dus niet dat de bank u be
hoedt voor' toekomstig onheil.
Ons advies: houd in ieder geval
rekening met de risico's die min of
meer voor de hand liggen: een toe
komstige rentestijging, waardeda
ling van de woning en een eventuele
inkomensdaling, bijvoorbeeld in
verband met pensionering of door
het wegvallen van een tweede inko
men.
Een ruime overwaarde biedt ook
mogelijkheden om kosten te bespa
ren. Heeft u bijvoorbeeld een hypo
theek zonder gemeentegarantie
waarvoor een hogere hypotheekren
te geldt (een zogenaamde tophypo-
theek), dan kan het voordelig zijn
om na te gaan of de voor u geldende
'rente-' of 'top-opslag' kan verval
len.
Deze opslag is namelijk gebaseerd
op de verhouding tussen het hypo
theekbedrag en de waarde van de
woning op het moment dat u de
hypotheek afsloot. Die verhouding
kan inmiddels zodanig veranderd
zijn dat er alle aanleiding is om de
rente-opslag te schrappen.
Hetzelfde geldt voor een eventuele
verplichting om extra af te lossen
Ook daarvoor is men uitgegaan var
de situatie op het moment dat u de
hypotheek afsloot. De noodzaak orr
extra af te lossen kan inmiddels
achterhaald zijn door de waar
destijging van uw woning. Neem ir
beide gevallen eerst contact op mei
de instelling waar u uw hypotheek
hebt afgesloten en informeer naai
de mogelijkheden.
Voor grote uitgaven worden vaak
dure financieringen afgesloten, zo
als een persoonlijke lening of eer
doorlopend krediet. De rente die t
hiervoor betaalt, ligt vaak 5 procen
of meer hoger dan de hypothee
krente. Bij een ruime overwaarde
van de woning kan het daaron
voordelig zijn om dure financierin
gen af te lossen en deze onder t<
brengen in een hogere of in eer
tweede hypotheek. Zie hiervoor ooi
de 'Hypothekengids'.
Bij een zeer ruime overwaarde be
staat in principe de mogelijkheic
om de hypotheek aflossingsvrij ti
maken. De aflossingen worden dat
stopgezet en u betaalt alleen noj
rente over een gelijkblijvende hypo
theekschuld. De meeste geldver
strekkers stellen daarvoor als en
dat de hypotheekschuld niet hoge:
is dan 75 procent van de executie-
waarde de waarde van het huis ir
geval van een gedwongen verkoop)
De executiewaarde moet u in priri
cipe aantonen door middel van eei
taxatierapport.
U bindt zich daarmee niet: U kun
altijd aflossingen doen op vrijwilli
ge basis (tot een jaarlijks maxi
mum). De geldverstrekker behoud
zich meestal wel het recht voor or.
het huis later opnieuw te latei
taxeren en aflossingen eventuee
weer verplicht te stellen als bijvoor
beeld de huizenprijzen aanzienlijl
zijn gedaald.
Bij een levenshypotheek is de geld
lening in principe altijd aflossings
vrij. De aflossing wordt bij elkaa
gespaard binnen de levensverzeke
ring. Bij voldoende overwaard
biedt een aantal instellingen echte
de mogelijkheid om de meeverbor
den levensverzekering tegen een la
gere premie voort te zetten, zoda
uiteindelijk minder bij elkaar ge
spaard wordt. In dat geval moe
nadrukkelijk rekening worden ge
houden met de fiscale eisen te
aanzien van de hoogte van de pre
mies.
Heeft u gemeentegarantie op d
hypotheek, dan zijn het aflossings
vrij maken en het verlagen van d
premie niet mogelijk zonder dat
de gemeentegarantie verliest. I
beide gevallen dient u er ook reke
ning mee te houden dat de hypo
theek op de einddatum niet geher
is afgelost. Dat betekent dat u o
latere leeftijd, en eventueel na per
sioenering, nog met een hypotheek
schuld zit.
Vereniging Eigen Huis
Van onze verslaggever
René van der Velden
1994 is in meerdere opzichten
een belangrijk jaar voor de hui
zenmarkt. Met op enige termijn
aanzienlijke voordelen voor de
kopers.
De bekende k.k. (kosten koper) be
dragen al sinds jaar en dag onge
veer tien procent van het aankoop
bedrag. Dit kan in de toekomst
lager uitvallen door het loslaten van
de vaste tarieven voor notarissen.
Bovendien mag worden verwacht
dat met het vrijlaten van de tarie
ven ook de kosten van de makelaar
zullen dalen.
De grote hap van de tien procent
komt voor rekening van het Rijk.
Dat heft zes procent overdrachtsbe
lasting. Omdat dat de mobiliteit
niet ten goede komt, circuleren er
plannen om de overdrachtsbelas
ting te verlagen, dan wel af te
schaffen. Omdat het Rijk deze in
komstenbron niet kan missen (een
lieve twee miljard gulden per jaar),
zou er een compensatie moeten ko
men via de verhoging van het huur
waardeforfait. Het plan ligt in de
ijskast tot het volgende kabinet,
laat een woordvoerder van Finan
ciën weten.
Een huis kopen of verkopen kan
mét of zonder makelaar, de keus is
aan de consument. Om een notaris
kan echter niemand heen. Deze
man/vrouw moet er altijd aan te
pas komen voor het opmaken van
de hypotheek- en transportakten.
En dat is duur. Een hypotheekakte
kost aan honorarium voor de nota
ris f 239. Bij de aankoop van een
Notaris Van Woensel: „Mis
schien moeten we meer laten zien
wat we doen.
eoto de stem ben steffen
huis van twee ton, is de koper
1875 kwijt aan de notaris.
De Vereniging Eigen Huis verwijt
de notarissen jaarlijks honderden
miljoenen winst te maken op trans
port- en hypotheekakten en dat de
inspanning die zij voor dat geld
verrichten in geen enkele verhou
ding staat. Na tien jaar protest van
de VEH heeft de overheid besloten
om de vaste tarieven vrij te maken.
Woordvoerster E. Boeschoten van
de Vereniging Eigen Huis spreekt
uiteraard van 'een hele goede zaak';
„De koper van een huis is echt
jarenlang de dupe geweest van die
vaste tarieven. Je krijgt gewoon
rode oortjes van wat er wordt ver
diend. De tarieven kunnen met de
helft omlaag."
Mr. L. van Woensel in Roosendaal,
woordvoerder van de notarissen in
West-Brabant, kan en wil die laat
ste uitspraak beslist niet onder
schrijven. „De tarieven zijn nu nog
hetzelfde. De komende twee jaar
zullen herschikkingen c.q. verschui
vingen plaatsvinden. Ik denk dat de
algehele tendens zal zijn een verla
ging, dat zal wel moeten. In die
onroerend-goedsector zullen wel
prijsdalingen te zien zijn." Over de
hoogte van die prijsdalingen doet
Van Woensel echter geen enkele
voorspelling.
Problemen heeft de Roosendaalse
notaris er met mee. „Er is weinig op
af te dingen. Alleen zullen we om
onze andere activiteiten zoals testa
menten, samenlevingscontracten en
boedelscheidingen laagdrempelig te
kunnen houden, mogelijk een be
roep moeten kunnen doen op subsi
die van de overheid. Maar met de
vrijlating van de tarieven in de
onroerend-goedsector heb ik weinig
problemen. Je moet efficiënter wer
ken en je kennis en snelheid in huis
hebben. Je moet jezelf bewijzen,
niet leunen op een zacht bed. Het is
wel vervelend dat klanten met de
notaris gaan onderhandelen over de
prijs, offertes gaan vragen. Het is
hun goed recht, maar het het is een
enorm stuk tijdsbeslag. Daar zie ik
wel tegenop."
Van Woensel bestrijdt overigens dat
de notaris zijn geld zo ongeveer in
de schoot geworpen krijgt van de
huizenkoper. Want dat is de indruk
die gemakkelijk ontstaat in het half
uurtje dat je bij koop of verkoop bij
de notaris op de koffie bent. „Dit
soort aktes is beslist geen druk op
de knop. Die verdenking hebben we
op ons. Misschien moeten we meer
laten zien wat we doen. Het gebeurt
allemaal heel precies en in stilte.
Zelfs voor een transactie met wei
nig hobbels heb je vijf mensen op
kantoor die daarmee bezig zijn ge
weest: onderzoek, boekhouding,
controle, passeren en dergelijke. Als
de akte getekend wordt, is het werk
gedaan. De meest eenvoudige trans
actie is inderdaad niet meer dan vijf
uur werk, maar er zijn ook ingewik
kelde zaken waar je enkele wekei
mee bezig bent."
De makelaars, verenigd in de Ne
derlandse Vereniging van Make
laars (NVM), besloten eerder di
jaar al, onder druk van de overheid
om per 1 februari 1994 de vast
tarieven om te zetten in adviestarie
ven. Voorlopig zijn de adviestarie
ven nog gelijk aan de vaste tarieve:
van 'vroeger', maar daar kan veran
dering in komen.
„Wat individuele makelaars met dii
adviesprijzen doen, is hun zaak
Consumenten kunnen nu onderhan
delen over tarieven. De indruk i:
gewerkt dat het goedkoper zot
worden maar dat is maar de vraag,'
vertelt NVM-woordvoerster C
Greuters.
Het makelaarstarief bedraagt m
1,85 procent met een minimum var
2500,- voor een woning in d<
prijsklasse tussen 125.000,- ei
250.000,-. Het is aan de consu
ment zelf om een lager tarief ti
bedingen. „Onderhandelen over er
vergelijken van tarieven en voor
waarden is geen overbodige luxe,'
adviseert de Vereniging Eigen Huis
Woordvoerster Boeschoten: „Dooi
de onderlinge concurrentie kan dc
kwaliteit van de makelaars verbete
ren. Het wordt bijvoorbeeld tijd dat
ze deelprodukten gaan aanbieden
Simpelweg de onderhandelingen
voeren bij de aankoop van een huis
vraagt een ander prijskaartje dan
een uitgebreide zoektocht naar een
geschikte woning."
