Zonder
oorlog
uit
elkaar
Onbevangen en niet vooringenomen
Vereniging van Advocaat-Scheidingsbemiddelaars voor advies en hulp wettelijk erkend
■RS (MA/)
Rechtbankpresident mr. P. Paalvast met beide benen in de samenleving
1 MANAGER
v Generaties
VILDERS,
Dhilders
REGIO
C5
ITDAGING OF
KANS
Irijf in Zeeland
fATIE - ONDERHOUD
Mil 1994
ZATERDAG 23 APRIL 1994
centrum in Best. Hier is plaats
ur, 32 uur en 24 uur per week.
hdien nodig de arbeidsduur uit te
Ix.-contract).
|t complexe problematiek behan-
Ir. Het team bestaat uit een
pedewerkers.
I en nazorg van jeugdigen, door
I gedelegeerde taken.
lO-IW;
loeilijke, licht verstandelijk
Inmatig handelt en in complexe
kraal van 25 kilometer rond Best,
prhuizen. De verhuiskostenregeling
bring, maximaal 4048,= bruto per
werkweek en exclusief
wonnen op dinsdag 26 april a.s.
brand, teamleider,
[op 20 mei (gehele dag) en 24 mei
lei ('s middags).
pgaan op de functie-eisen en het
fuiterlijk op 6 mei 1994 in het bezit
iirectie-assistent, postbus 40,
een eigen franchisebedrijf
concept opgezet in samenwerking
land (300.000 inw.) op basis van de
Tan het CBS.
'ook in de opstartfase,
aangiften) gedurende eerste halfjaar.
Ilfjaar. (Niet goed, geld terug). Con-
i (alg.dir.) of schrijf naar:
advocaten zich ermee
„bemoeien, beginnen
^oblemen past echt.
jwordt het oorlog.
volkswijsheid' die
altijd opgaat. leder-
kent wel voorbeelden
Jeen echtscheiding
■aard is in een 'blitz-
g' of een loopgra-
aorlog'. Gelukkig kan
ook anders en gaan
isen met respect voor
ander uit elkaar. In
moeilijke proces van
ijlden wint het ver-
„dhet dan van de
„tie en de onredelijk-
onze verslaggever
pel Houben
klopt wel dat in de
ijtionele manier van
scheiden de inbreng
een advocaat al snel
een verharding leidt,
brief van een advocaat
it op de andere partij
a per definitie negatief
r, wordt gezien als een
ja van oorlog."
noet je dan gaan verdedigen
vept zelf ook een advocaat te
i Alles wordt uit de kast
aid. Dan wil het wel eens
keihard gevecht worden,
sal ligt dat toch wel aan de
'irtners, soms initieert de-
aat zo'n ontwikkeling. Dat
maken hebben met zijn of
'karakter."
zeggen de Bredase raadslie-
mr. C. Boer en mr. C. van
ttn, Zij horen tot de nog
J sgroep VAS-leden. In 1990
(Vereniging van Advocaat-
üdingsbemiddelaars (VAS)
licht. De leden daarvan ge-
advies en hulp aan mensen
kuil samenwoning willen
:pen en de gevolgen daarvan
«taling overleg willen rege-
De Bredase raadslieden mr. C. Boer (rechts) en mr. C. van Leuven...Bemiddeling is maatwerk...
Ireda 076-218295
Iregister 48659)
de bemiddeling van
specialisten wettelijk er-
s. Samen naar één advocaat
uiteindelijk doel een
weloverwogen overeenkomst
waarin beide ex-partners zich
kunnen vinden en die alles regelt
wat uit een scheiding voort
vloeit. Daarbij valt bijvoorbeeld
te denken aan een omgangsrege
ling voor de kinderen, de ali
mentatie, de boedelverdeling, de
juiste verdeling van de pensioen
rechten.
De opleiding is geen sinecure.
Tussen hun drukke werk door
moeten de kandidaat-leden nog
al wat vakliteratuur bestuderen
en in Zeist een intensieve
training volgen. Psychologen le
ren hen daar in de praktijk rela
tie- en communicatievormen te
herkennen. Daarmee kunnen de
toekomstige bemiddelaars het
besluitvormingsproces van de
ex-partners analyseren.
„Het is een volkomen andere
manier van werken dan je als
advocaat geweBd bent. Je moet
je er op instellen dat de ex-part-
ners zelf beslissingen willen en
kunnen nemen. Wij zijn er
slechts om dat proces te begelei
den. Dat moet gedegen gebeuren
en je moet weten hoe je de vele
obstakels moet omzeilen die de
goede afloop van dat proces
kunnen blokkeren," zeggen de
twee Bredase VAS-leden.
Emoties
Ze leren tijdens deze training
van twintig dagdelen en tijdens
een aantal aanvullende cursus
sen emoties beter herkennen en
interpreteren en wegen te vinden
om de ex-partners er samen uit
te laten komen.
„Het is van het grootste belang
dat de mensen om wie het gaat
met elkaar blijven praten. De
manier waarop ze dat doen, is
minder belangrijk dan het feit
dat ze het doen, zij het dat
wederzijds respect essentieel is.
Ze moeten ook bereid zijn naar
de ander te luisteren. Wij kun
nen hen enig inzicht geven in
hun eigen emoties en in die van
de ander. Via bepaalde commu
nicatietechnieken boosheid ka
naliseren," vullen beide bemid
delaars elkaar aan.
Zij weten dat mensen die in een
ontwrichte huwelijks- of samen
levingssituatie zijn beland, vaak
in een staat van grote ontredde
ring en onzekerheid verkeren.
Oude zekerheden zijn plots weg
gevallen, de nieuwe situatie
geeft nog geen houvast.
Gevoelens van wraak, schuld en
schaamte kunnen een verstandi
ge regeling in de weg staan. De
traditionele rol van de advocaat
in scheidingen beperkte zich tot
onderhandelen en strijden. Es
sentiële gevoelens bij de ex-part-
ners werden genegeerd of ver
drongen.
Mr. Boer: „Het zijn juist die niet
begrepen gevoelens, die een
evenwichtige zakelijke afwikke
ling van de scheiding blokkeren.
Onze rol is die gevoelens be
spreekbaar te maken. Onze on
afhankelijke begeleiding heeft
geen zin als de grondhouding
van de mensen om wie het gaat
niet goed is."
Als die wel klopt, liggen er nog
volop emotionele voetangels en
klemmen. Ondanks de bereid
heid om er samen uit te komen,
hebben mensen in hun emotie de
neiging aan de ander voorwaar
den te stellen. Een voorbeeld:
'Zolang je nieuwe vriendin in de
weekeinden blijft komen, houd
ik de kinderen bij je weg.'
De onzekere man hoopt bij de
bemiddelaar ook steun te vinden
voor zijn verwijten tegen zijn
foto de stem/johan van gurp
toekomstige ex: 'Legt u haar nu
eens uit wat voor een onzinnig
standpunt zij inneemt.' Mr. Van
Leuven: „De bemiddelaar die
hierop ingaat, raakt verstrikt in
de strijd tussen die twee. Je mag
je als bemiddelaar, die alleen
begeleidt, nooit in zo'n discussie
laten meeslepen."
Mensen die voor hun scheiding
een beroep doen op een VAS-be-
middelaar, sluiten na een eerste
verkennend gesprek een con
tract. Daarin zijn de taken en de
verantwoordelijkheden van de
advocaat en van de cliënten om
schreven en afgebakend. Aan het
eind van de rit tekenen de ex-
partners samen het convenant
waarin de advocaat hun eigen
beslissingen heeft opgenomen.
Maatwerk
Bemiddeling is maatwerk, bena
drukken de VAS-advocaten. Een
voorbeeld: de vrouw in kwestie
wil na haar scheiding graag een
opleiding volgen. Dan heeft ze
een betere basis om zelfstandig
door te kunnen. In zo'n situatie
kan de alimentatie in het begin
hoog zijn en na een paar jaar
versneld worden afgebouwd.
„Het grote voordeel van een con
venant is, dat je kunt afwijken
van de standaardregelingen. Een
rechter mag zo'n gemeenschap
pelijk verzoek inhoudelijk niet
beoordelen. Hij kan het alleen
maar afwijzen als er geen goede
afspraken zijn gemaakt voor de
kinderen of als er onzedelijke
afspraken in zijn opgenomen.
Verder heeft hij het gewoon over
te nemen," zegt mr. Boer.
De ex-partners moeten de be
middeling zelf betalen. Het sys
teem van de Staat voorziet nog
niet in een toevoeging. Dat bete
kent dat er al gauw een paar
duizend gulden voor de bemid
deling gerekend wordt. „Wij
gaan in principe uit van het
vaste uurtarief van 280 gulden.
Het kan minder zijn, maar ook
meer. Dat hangt van diverse fac
toren af," stelt mr. Van Leuven.
Goedkoper
Het voordeel is wel dat mensen
die sowieso niet voor een toevoe
ging in aanmerking komen, veel
goedkoper uit zijn dan in de
vroegere situatie. Ze betalen de
advocatenkosten maar één keer.
Ze moeten ook rekening houden
met betaling van indirecte kos
ten als griffiegeld, deurwaar
derskosten, kantooropslagen en
dergelijke. Als de bemiddeling
niet slaagt, moet er ook betaald
worden.
De bemiddelaar heeft het recht
zijn bemiddeling te stoppen als
de partners, om wat voor reden
dan ook, volharden in een rege
ling die de bemiddelaar onrecht
vaardig vindt. Als hij dat nodig
vindt, kan hij ook andere des
kundigen inschakelen, zoals een
accountant, een fiscalist of een
gedragswetenschapper. Mr.
Boer: „Voor alle duidelijkheid:
wij zijn geen therapeuten die
cliënten behandelen. Wij bege
leiden en we kiezen geen partij."
litobedrijf.
jrariche
ïn
|me
op/uit te bouwen.
ctie
comstig de functie
oorwaarden.
ie onder briefnummer
tfboi
u bij ons aan het goede adres.
maakt
inen en buiten
>or uw schilderwerk,
rf, behang en glas
4537 AS Terneuzen
>0-13503
Inbevangen naar elke terechtzitting. Dat is de
aanier waarop de nieuwe Bredase rechtbankpresi-
mr. P. Paalvast zijn werk als beroepsrechter
loefent. Er kan immers altijd iets onverwachts
(ebeuren waardoor een rechtszaak plotseling een
lier verloop krijgt.
•Vermijd vooringenomenheid. Als rechter sta je
#vende partijen. Je hebt er geen enkel belang bij
«iemand wordt veroordeeld of vrijgesproken. De
fficier van justitie en de advocaat zijn wel partij,
Jijniet," zegt hij.
ijdag 29 april wordt mr. Paalvast, 51 jaar oud,
WaUeerd in zijn nieuwe functie. Het is de
woning van zijn carrière als jurist, een carrière in
ie schaduw van de Bredase Grote Toren.
jn onze verslaggever
»l Houben
,f kamer van zijn voorganger oogt leeg. Kale muren en
jig sfeer. „Mr. Mendiik heeft zijn familieschilde-
1® meegenomen. Ik heb het te druk om me nu direct
a®g te houden met de vraag wat ik er zal
J'aghangen. Het bureau moet anders, het licht valt er
";ei goed op," constateert de president.
aJt vrije tijd fotografeert hij
j'jü Hij is ook een verwoed
«sportliefhebber, vooral
®oën.
in Den Haag en met
.«als tussenpost, kwam de
Je Paalvast in 1954 in de
fflase wijk Princenhage wo-
B» v ®an8 naar Het Onze
vrouwelyceum lag voor
™J"aulvoor de hand. In 1966
L jr8e Hij af in Leiden.
N hter begon hij in
net advocatenkantoor
Spiegel en Jacobs. In
tmA'aren bie toen volgden,
tirl k'j zich bijna uitslui-
W v-Civiele zaken- 111 1978
Mi 8ewaaS4 rechter te
Jj®™] toevallig bij de
bafrecht. Met uitzonde-
ït iaar familiekamer,
Ms. „ste«ls strafrechtzaken
ïartri' 8aa.' in sneltrein-
jsten i00r zHn loopbaan. In die
eerden officieren, advo-
H «verdachten hem in de
fenJ kennen als een wat
«2 1 °Ptredende, even-
Iwo j man met een uitster
ïiw "sstenkennis en een ei-
boelvoer humor.
Vlukkig
aarzeling geeft mr.
°e dat een rechter ook
zijn gevoelens heeft. „Een enke
le keer heb ik me als rechter
echt ongelukkig gevoeld. Je
hebt natuurlijk je professionele
afstandelijkheid. Maar soms is
het berokkende leed zo enorm
dat je eigen rechtsgevoel als
mens diep geschokt is."
„Ik heb het dan vooral moeilijk
als ouders van slachtoffers of
slachtoffers zelf in de zaal aan
wezig zijn. Je probeert ze de
gruwelijke details zoveel moge
lijk te besparen. Ik denk bij
voorbeeld aan de moord op
twee Belgische meisjes in Putte
en de kinderpornozaak met drie
eveneens in België ontvoerde
meisjes," zegt hij.
Het criminaliteitsbeeld in het
arrondissement Breda wijkt, is
zijn ervaring na zoveel jaren
strafrecht, niet wezenlijk af van
dat in andere arrondissementen.
„Een grote variëteit aan zaken
met flink wat vermogensdelic
ten," geeft hij kort aan. In zijn
nieuwe functie zal hij hooguit
nog een paar keer per jaar zelf
een verdachte voor zich zien.
„Mijn voorganger besteedde de
helft van zijn tijd aan de recht
spraak met wat daar allemaal
bijkomt en de andere helft aan
het management van de organi
satie. Ik ga ervanuit dat ik dat
ook zo zal indelen. Als presi-
Mr. Paalvast...Onderzoek altijd binnen wettelijk kader...
dent ben je de voorzitter van
het dagelijks bestuur van de
rechterlijke macht, het presi
dium."
„Dit arrondissement kent vier
sectoren: strafrecht, familie
recht, handelsrecht en bestuurs
recht. De president bemoeit
zich niet meer rechtstreeks met
de sectoren. Daarvoor is de or
ganisatie te groot geworden. El
ke sector kent daarom een coör
dinerend vice-president," legt
mr. Paalvast uit. Hij wil in zijn
nieuwe functie proberen een ge
neralist te zijn, iemand die de
problemen en noden van alle
soorten rechtspraak kent en be
grijpt
Gezag
Het gezag van de Nederlandse
rechter is groot, is zijn ervaring.
„Als je daarop niet meer kunt
vertrouwen, ligt de weg naar de
anarchie open. Straffen worden,
uitzonderingen daargelaten,
uitgezeten, mensen betalen
doorgaans de opgelegde boe
tes."
„Advocaten spelen een wezen
lijke rol in de rechtspraak, net
als het openbaar ministerie.
Voor de burger is het recht te
ingewikkeld. Hij heeft daarom
de bijstand van een deskundige
nodig. De advocaat levert in
veruit de meeste gevallen een
positieve bijdrage aan de juiste
en efficiënte loop van een pro
cedure," oordeelt mr. Paalvast.
Als persrechter in het arrondis
sement Breda reageerde hij on
langs verbaasd op verhalen over
'inkijkoperaties' door de politie
om over andere inmiddels be
kend geworden praktijken door
opsporingsambtenaren nog
maar niet te spreken.
Hij zegt daarover nu: „Het is
logisch dat de overheid naar
middelen zoekt om de zware
criminaliteit te bestrijden.
Daarvoor zouden strafbare me
thoden gebruikt worden? Waar
rook is, is vuur. Maar hoe groot
is het vuur? Ik heb er geen
flauw idee van."
„Ik kan wel zeggen dat ik er
apert op tegen ben als de over
heid in haar jacht op misdadi
gers naar illegale methoden
grijpt. Zij zal zich aan de wet
'moeten houden. Als een meer
derheid in ons land vindt dat
het anders moet, zullen de wet
ten aangepast moeten worden.
De opsporing van strafbare fei
ten zal altijd binnen een contro
leerbaar wettelijk kader moeten
gebeuren."
Mr. Paalvast wijst er op dat de
'inkijkoperatie' niet op alle on
derdelen buiten de wet valt:
„De Opiumwet en de Vuurwa-
penwet geven de politie de mo
gelijkheid slechts op last van
een hulpofficier van justitie, een
politieman dus, tegen de wil
van een bewoner binnen te
dringen. Zonder huiszoekings
bevel van de rechter-commissa-
ris dus."
Media
Hij reageert ook op een andere
ontwikkeling, de afspraken die
kennelijk gemaakt worden tus
sen sommige media en sommige
opsporingsdiensten. De tv-uit-
zending over de Fiod-inval bij
een bedrijf waar CD A-lij sttrek-
ker Brinkman commissaris is,
de arrestatie van vier wethou
ders van Brunssum, de invallen
bij diverse Van der Valk-bedrij
ven, allemaal voorbeelden.
„Het tijdstip waarop opsporing
sambtenaren een pand binnen
treden, kan uitsluitend bepaald
worden door het opsporingsbe
lang en niet door dat van de
media. Ik vind, ook als pers
rechter, dat de overheid zich erg
terughoudend moet opstellen in
haar informatie naar de media.
De publiciteit brengt met zich
mee dat een verdachte voor het
grote publiek al gauw de dader
is."
„Iemand is dat echter pas
In het bijzijn van minister Hirsch Ballin werden in 1992 bij de rechtbank in Breda zes rechters
geïnstalleerd voor de nieuwe sector Bestuursrecht. Bij de toehoorders in het midden mr.
Paalvast. foto cor viveen
schuldig als hij onherroepelijk
veroordeeld is. Tot dat moment
kan altijd zijn onschuld nog
blijken. Ik ben er daarom ook
op tegen dat het indringende
medium televisie in de rechts
zaal aanwezig is. Wij hebben te
maken met de privacy en ande
re belangen van verdachten, ge
tuigen en andere procesdeelne
mers. Anderzijds begrijp ik ook
wel dat de privacybescherming
van ene verdachte steeds moei
lijker wordt naarmate iemand
publiekelijk meer bekend is,"
zegt mr. Paalvast.
De jachtige maatschappij van
nu verlangt een snelle recht
spraak. „Maar die moet ook nog
goed zijn. De mensen en het
bedrijfsleven leven snel. Zij
hebben bij conflicten behoefte
aan snelle beslissingen. Ze kie
zen dan voor voorlopige voor
zieningen en nemen op de koop
toe dat de kwaliteit van deze
vorm van rechtspraak door de
snelheid krap aan de maat is.
Dat is hun keuze," formuleert
mr. Paalvast.
Inzicht
Aan welke profielschets een
rechter anno 1994 moet vol
doen? „Hij of zij moet met een
goed inzicht in de samenleving
snel geschillen kunnen oplossen
om mensen en bedrijven in de
gelegenheid te stellen verder te
gaan, impasses te doorbreken,"
reageert hij.
„Dat geldt ook voor het straf
recht. Dat lijkt op het eerste
gezicht niet zo conflictoplos-
send, maar is dat wel. Er is een
conflict tussen de samenleving
en een individu. Het strafrecht
is er om te voorkomen dat men
sen het recht in eigen hand
nemen. In de meest primitieve
samenlevingen bestond die be
hoefte al. De dorpsoudste voor
zag er in."
Een goed inzicht in de wat er in
de maatschappij gebeurt, vraagt
van de moderne rechter een
goede voeling met de samenle
ving. „Wij kiezen bewust voor
een of meer nevenfuncties. Be
stuursfuncties in non-profitor-
ganisaties komen daarvoor het
meest in aanmerking. Ik denk
dan bijvoorbeeld aan scholen,
ziekenhuizen, bejaardenoor
den."
„Een nevenfunctie in een com
merciële organisatie maakt je
als rechter kwetsbaarder. Het
kan voor je werk nuttig zijn om
voeling te houden met het be
drijfsleven, maar de samenle
ving staat daar kritisch tegen
over. Hoewel ik vind dat je ais
rechter een commissariaat moet
kunnen vervullen, heb ik er zelf
van afgezien. Men denkt al
gauw dat je onpartijdigheid in
het geding kan komen. Dat
schaadt de rechterlijke macht,"
zegt mr. Paalvast.
Zelf houdt hij voeling met de
maatschappij via zijn drie stu
derende kinderen, via het werk
van zijn echtgenote als revali-
datie-arts voor carapatiënten en
door drie nevenfuncties. Hij is
bestuursvoorzitter van servi
ceflat annex bejaardenoord De
Vredenberg in Breda, bestuurs
lid van de stichting voor de
huisvesting van verstandelijk
gehandicapten Piusoord en vi-
ce-voorzitter van de VW Bre
da. Daarnaast is hij al een jaar
of twintig lid van de Rotary.
„Een rechter zul je niet snel
terugvinden in de frontlinie van
een actiecomité. Zo'n comité is
al gauw polariserend bezig en
dat kun je als rechter niet heb
ben. Voorzichtigheid troef,"
rondt mr. Paalvast zijn eerste
interview als rechtbankpresi
dent af.
