Kunstenaars zijn niet 6 allochtoon'
oimt
Nijhoff: een dichter van veertig pagina's
Endemol slaat een brug naar Amerika
Tekst en uitleg over de oren
Festival moet actue
'gekleurd' blijven
Tournee Waardenberg
en De Jong is afgelast
DE STEM
GIDS
Discussie in Breda over positie van buitenlandse kunstenaars
Bouw
Gezocht: 200
saxofonisten
Oosterhout loopt niet hard
Nederlandse verkoopwaar in Cannes: van 'The Glory of Orange' tot 'Yolanda'
FESTIVAL
CULTUREEL
GEKLEURD
Na fatale val van zes meter in Breda
UIT GIDS
VRIJDAG 22 APRIL 1994
Van onze verslaggever Hans Rooseboom
Breda - „Binnen Nederlandse kunstinstellingen, bedrijven en
overheden is te weinig ruimte voor kunstenaars met een
andere culturele achtergrond". Over die stelling praatte
gisteren een forum in het pand van de Nieuwe Brabantse
Kunststichting in Breda. Zitten allochtone kunstenaars in een
achterstandspositie, zo was de vraag.
De sociologe Ineke Goossens: „Ik
betwijfel of het minderhedenbe
leid, zoals we dat kennen op het
gebied van werk, onderwijs en
huisvesting óók past op het ge
bied van kunst".
De reden voor die twijfel: „Al
lochtone kunstenaars zijn geen
vertegenwoordigers van hun
groep. Die groep is overwegend
ongeschoold. De kunstenaars
daarentegen hebben hun oplei
ding gehad in het land van her
komst. Ze komen naar Neder
land vanwege het gunstige
kunstklimaat. Zij vinden het on
plezierig om aangesproken te
worden op hun afkomst. Ze wil
len erkend worden op wat ze
maken".
„Ga dus geen doelgroepen-be-
leid ontwikkelen voor allochtone
kunstenaars, want dat hebben ze
niet nodig".
De Marokkaanse kunstenaar
Nour Eddine Jarram (al 15 jaar
in Enschede) bevestigt dit. „Ik
word helaas als kunstenaar be
oordeeld op mijn afkomst. Ik ben
geen beeldend kunstenaar, maar
allochtoon kunstenaar. Zo wil ik
niet beoordeeld worden, ik wil
niet in een hokje. Maar dat ge
beurt wel. Toen ik van abstract
werk overschakelde op figuratief
werd ik ervan beschuldigd dat ik
mijn afkomst verloochende
(moslims mogen geen afbeeldin
gen maken, HR). Maar dat is
onzin. Op de Academie in Casa
blanca heb ik naast de tradities
van ornamentiek en calligrafie
ook figuratief leren schilderem".
Overigens blijkt uit Nours ver
haal dat hij als Marokkaan hele
maal niet ver van de Westerse
traditie staat. „Op de Academie
van Casablanca betekende
'kunst' 'westerse kunst'. De op
leiding was heel academisch en
had niets met onze eigen cultuur
te maken".
Een wijze raad kwam van Tony
van Dijk, filosoof en manager
van Open Universiteit. „Je moet
niet wachten tot jou de ruimte
wordt gegeven, je kunt ruimte
ook nemen. Je moet je best doen
om de markt te verkennen. Je
moet je aanpassen. Je moet na
gaan of jouw soort exotisme hier
aanslaat", aldus Van Dijk, zelf -
naar eigen zeggen - van Caribi
sche afkomst. „Een kunstenaar
wil een boodschap overbrengen,
en de zender van de boodschap
heeft een zwaardere opdracht
dan de ontvanger".
De kunsthistoricus Paul Faber
meende dat het wel meevalt met
de aanpassingsmoeilijkheden
voor allochtone kunstenaars. „Er
bestaat allang geen Nederlandse
cultuur meer. Nederland is een
heel klein onderdeeltje van een
wereldwijde, pluriforme samen
leving".
Heel praktisch tenslotte kwam
de kunstenaar Farouk Benaïssa
(5 jaar St. Joost) uit de hoek.
„Dat allochtone kunstenaars
heel weinig subsidie krijgen,
komt omdat er heel weinig al
lochtone kunstenaars zijn. En
die weten bedroevend weinig
van subsidies. Ze moeten zorgen
dat ze het beleid kennen, en
zorgen dat ze de leden van de
verdeelprogramma's persoonlijk
kennen".
Eindhoven (anp) - De stichting
Tromp Muziek Concours zoekt
in de Benelux tweehonderd ama
teur saxofonisten die willen
meedoen aan de Dag van de
Saxen, op 8 oktober in het Mu
ziekcentrum in Eindhoven.
Op die bijeenkomst worden de
amateurs tijdens workshops, re
petities en uitvoeringen in con
tact gebracht met vooraanstaan
de professionele musici. De dag
wordt besloten met een geza
menlijke uitvoering van Chant
Sacré van Berlioz samen met het
World Saxophone Orchestra en
het Aurelia Saxofoon Kwartet.
De Dag van de Saxen maakt
onderdeel uit van de Trom Mu
ziek Biënnale die van 23 septem
ber tot en met 22 oktober wordt
gehouden.
Schoonheid blijkt slechts aan
weinigen besteed. Er is nauwe
lijks discussie over de esthe
tische kwaliteit van Da Vinci's
Mona Lisa en vrijwel ieder die
in het Louvre voor het doek
gestaan heeft, raakt onder de
indruk van de mysterieuze aan
trekkingskracht van de dame,
maar dat blijkt geen garantie
voor een gelijkgestemd oordeel. Het modebeeld bewijst het. Golden
dertig jaar geleden de rondingen van Brigitte Bardot en gelijkge-
vormden het ideaalbeeld van feminiene pracht, slechts een paar jaar
later waren de afgeplatte Twiggy en haar zuster-broertjes het
toonbeeld van goede smaak.
Dertig jaar geleden bestond er nog een gerenommeerde Franse auto
even rond als BB. Panhard was de naam. De prijs en de technische
kwaliteit waren gelijk aan die van de Fiat 1300. Fiat verkocht en
verkoopt nog. Panhard, hoewel een voorbeeld van toenmalige goede
smaak en exclusief snob appeal, heeft het afgelegd. Mooi is niet
voldoende voor de markt.
Wie een koffiezetapparaat nodig heeft, kijkt naar de huis-aan-huis-
folders en de aanbiedingen. Prijs en technische mogelijkheden zijn de
argumenten vóór koop. Vormgeving is nauwelijks van belang. Wie
dat toch als eerste noemt en daarom een dure Braun wil, gedraagt
zich als een Beau Brummell, een roekeloze dandy die de zilverstuk
ken los in de zak rinkelen en voor wie de schijn van luxueuze
fijnbesnaardheid meer telt dan het zweets des aanschijns.
Gaat het over architectuur dan tellen smaak en schoonheid en wel.
Welstandscommissies, architectuurcritici, ontwikkelde kunstliefheb
bers en zelfs de man in de straat hebben een mening en geven die
over de esthetische kwaliteit van een gebouw. Omdat ze er dagelijks
tegen aan lopen, is het verhaal.
Het lijkt een schijnargument. Nog meer word je geconfronteerd met
saaie, steeds herhaalde en slechts op functionaliteit vorm gegeven
auto's. Zo'n lelijk gebouw passeer je maximaal twee keer per dag. De
voorraad van-hetzelfde-auto's is overal. En toch ergeren al die uit één
familie stammende Duitse, Japanse, Franse, Italiaanse en zelfs
Oosteuropese wagens niet.
Omdat een auto het hoogst bereikbare weggooi-goed is voor de
burger en hij zich dus geen hoge standaards kan veroorloven?
Onwaarschijnlijk, diezelfde vertegenwoordiger koopt ook een woon
erf-woning, een van twintig gelijkgevormde in een wijk van twaalf
verwarrend identieke erfjes.
Omdat aan een auto slechts gebruikseisen mogen worden gesteld?
Evenzeer onwaarschijnlijk. Diezelfde vertegenwoordiger zoekt voor
een koopje sportbandjes, een extra strip en spoilers om zich te
onderscheiden. En ook aan zijn huis stelt hij in feite slechts
functionele eisen. Doorzonkamer, speelzolder en natte ruimte met
genoeg plek om te zijner tijd te verbouwen tot badboudoir met losse
douche.
Omdat architecten opgeleid zijn tot kunstenaar en daarom vanwege
hun pretentie zelf een kritische beoordeling over zich afroepen?
Hoogst onwaarschijnlijk. Driekwart van de TH-ir's en van hun
hogeschool-ing-collega's zijn rekenkundige techneuten. Beter in staat
de maximale belasting van een vloer te berekenen dan om een
bevlogen beschouwing af te steken over eeuwige schoonheid en
vergane glorie.
Het is veel simpeler. De vertegenwoordiger klaagt niet over zijn
middenklasse-stereotiepie. Daarmee is hij net zo tevreden als met zijn
van alle extra's voorziene Japanner. De architectuurcriticus en de in
zijn kielzog meezwemmende cultuurbewuste moppert en veronder
stelt dat de eigenaar-bewoner het met hem eens is.
De middenklasse-burgerij zeurt pas mee als het gaat om grote, bij
voorkeur openbare gebouwen. De schoonheidsspecialist heeft vastge
steld dat het om klunzig knoeiwerk gaat. De ontevreden Jan Modaal,
geërgerd omdat een onvatbaar bedrag als 56 miljoen gemeenschaps
geld weer niet zijn kant uitstroomt, klaagt. En omdat hij geleerd heeft
dat hij slechts gehoord wordt als hij termen als schoonheid en
kwaliteit door zijn tirade vervlecht, doet hij dat. De middenklasser
heeft immers geen smaak, maar leert snel.
Door Maarten van de Rakt
Endemol Entertainment slaat met de
Soundmixshow en Het Spijt Me een
brug naar de Verenigde Staten. De We
reldomroep brengt het Oranjegevoel
over de landsgrenzen met The Glory of
Orange. Naar Yolanda (a horrifying but
true story) was stukken minder vraag
tijdens de 31e MIP-tv, de tv-program-
mamarkt te Cannes.
Endemol, de gebundelde krachten van Joop
van den Ende en John de Mol, beleefde zijn
debuut in het druilerige Zuid-Frankrijk. De
tactiek was afgestemd op belangstelling
wekken. „Dat was belangrijker dan verko
pen. We wilden kijken hoe de internationale
markt zou reageren. Dat bleek positiever
dan we hadden verwacht. De belangstelling
is geweldig. Daarnaast hebben we ook goed
verkocht", vat Endemols vice-president Mo
nica Galer samen.
Ais zoete broodjes vlogen Ron's Honeymoon
Show en Love Letters ('ons visitekaartje')
weer over de toonbank. Andere toppers zijn
de Soundmixshow ('begint een nieuw leven'),
All You Need Is Love, .Het Spijt Me, de
Staatsloterijshow ('voor het eerst in Enge
land') en Now Or Never. Al met al verkocht
Endemol voor vijftig miljoen aan program
ma's.
Als hoogtepunt van de MIP-tv noemt Galer
de interesse van het Amerikaanse Fox Tele
vision voor eigen versies van de Soundmix
show en Het Spijt Me. Deze shows kunnen
een bruggehoofd vormen voor meer transat
lantische export. Ook is Endemol blij met de
belangstelling van Franse stations TF1 en
Antenne 2 voor haar waar.
Arrogant
„De laatste drie jaar waren we (Van den
Ende en De Mol - red.) de grootste concur
rent van elkaar. Daarvan vormden Love
Letters en Ron's Honeymoon Show het
schoolvoorbeeld. Nu hebben we ze allebei in
portefeuille. Zo staan we sterker. We hebben
een complete logische reeks in dating- en
huwelijksshows. Van Op Goed Geluk, naar
Love Letters, Ron's Honeymoon Show en de
Jong Geluk Show. We kunnen de volgorde
bepalen waarin onze shows in een bepaald
land te zien zijn. We hebben eigenlijk een
grotere stem in de programmering."
Monica Galer licht de succesformule verder
toe: „Wij hebben een soort produkt dat zich
leent voor aanpassing aan de lokale markt.
Daar adviseren we stations bij. Love Letters
bijvoorbeeld: trouwen in Noord-Europa gaat
er heel anders aan toe dan in Zuid-Europa,
waar alles draait om de kerk."
De fusie heeft meer rust in de tent gebracht.
„Het geeft een relaxt gevoel. De benadering
van klanten is totaal anders. Het klinkt
arrogant maar we hebben geen echte con
currenten meer. We hoeven niet meer over
de schouder te kijken, waar de ander is en
wat-ie doet. Je gaat meer zorg besteden aan
de contacten en relaties. We hebben trendge
voelige produkten, dus moeten we goed
kijken wat de afnemers willen."
Keihard
Minder loslippig is Harry de Winter, direc
teur van ID-TV, na de vorming van Ende
mol. „De concurrentie is keihard. Ze zijn
bezig een hionopolitiepositie op te bouwen",
verwijt hij Endemol. „Ik kan tot mijn spijt
niet vertellen in welke landen wij actief zijn.
Dan lezen zij het ook." De Winter wil alleen
kwijt dat Taxi, Pleidooi en 12 Steden, 13
Ongelukken het goed doen.
De NOS, die de Nederlandse omroepen ver
tegenwoordigt, timmerde aan de weg met de
splinternieuwe-serie Medisch Centrum Muis
(KRO), een serie met Spitting Image-achtige
poppen. Tot de kopers behoren het Ameri
kaanse Nickelodeon en de BBC. Onderhan
deld wordt over op het buitenland toegesne
den versies.
Goede zaken deed de, NOS met Allemaal
Familie (Tros), Coverstory (NCRV) en Plei
dooi (Avro). Ook werd de reeks Myths,
Mysteries and Mysticism, een produkt van
filmer Roel Oostra en Discovery Channel,
goed ontvangen.
De buurman van de NOS in Cannes, Radio
Nederland Wereldomroep (RNTV) kreeg met
de documentaire 'The Glory of Orange' een
soort kans voor open goal. Deze film van
Rob Hof belicht de successen van het Neder
lands elftal en de euforie. De RNTV verkocht
de documentaire, die voor het aanstaande
WK op de Nederlandse buis vertoond zal
worden, aan 25 landen waaronder Duits
land, Frankrijk, Italië, China en Indonesië.
De Emmy Award voor Het Zakmes heeft de
bekendheid van Bos Bros, het bedrijf van
Burny Bos, opgekrikt. Zo zal Kinderen Van
Waterland op Channel Four te zien zijn,
waarna wellicht andere Engelstalige landen
volgen. Bos Bros probeerde in Cannes bij
buurlanden partners te vinden voor het
miljoenen kostende animatie-project Ollie de
Olifant. De onderhandelingen zijn vrij ver
gevorderd.
vervolg VAN - d2
De dichter is, in Nijhoffs idee,
'de laatste Ziener', de brenger
van 'een laatste vorm van religie,
een werkelijkheidsreligie, de
zintuigelij ke vlees-wording van
het Geziene.' Een geslaagd vers
moet iets hebben van de Pink
stertaai der apostelen. Voor ie
der verstaanbaar.
Gedichten liggen in de werke
lijkheid klaar, de dichter moet ze
weten te oogsten, zoals de land
man na het zaaien met zorg,
kunde en bezwering het graan
tot wasdom dient te brengen,
schrijft Nijhoff over Achterberg.
Het geldt voor hem zelf even
eens. In 'Het kind en ik' zou hij
een dag uit vissen. Hij voelde
zich moedeloos en maakte tussen
de lissen met de hand een wak in
het kroos. Beneden bleek een
tuin onbetreden, waarin een
kind dat aan zijn schrijftafel
stond. „Het woord onder de grif
fel herkende ik, was van mij."
Maar toen heeft het geschreven,
zonder haast en zonder schroom,
al wat ik van mijn leven
nog ooit te schrijven droom.
En telkens als ik even
knikte dat ik het wist,
liet hij het water beven
en werd het uitgewist.
De dichter die het woord van
God krijgt aangereikt, is een
constante in Nijhoffs werk. In
zijn eerste bundel De wandelaar
uit 1916, een verzameling tijdge
bonden zwervers, clowns, eenza
men en pierrots, beschrijft hij in
'De troubadour' de dichter als
een wezen met een opdracht
'moeilijker wijsheid te vinden'.
Daarom gooit de aanvankelijk
zorgeloze speelman gedesillusio
neerd zijn fluit in de fontein. Hij
gaat op zoek, varend, reizend, de
horizon tegemoet. Vruchteloos,
totdat hij het licht ziet:
En zijn gelaat was bleek, en
blonk van licht,
Als van de man die, uit de ber
gen komend,
God zag van aangezicht tot aan
gezicht.
De dichter als Mozes, profeet en
leidsman, een nu nog nauwelijks
aansprekend beeld. Zeker niet
als die dichter zich in dezelfde
bundel drukt maakt over het
verschil tussen Goddelijke en
zondige lichamelijke liefde. De
lezer van honderd jaar na Nij
hoffs geboorte heeft niet veel
meer met waarheidsprofeten,
eeuwigheidszoekers en schuldige
zondaars. Hij leest dagelijks
mislukken zonder eeuwige doem,
herkenbare op vloeitjes krabbe
lende tobbers.
Nijhoff heeft daar ook wat van
in huis. Op twee manieren zelfs.
Kinderliedachtige deunen en
melancholisch stemmende ac
ceptatie. In zijn mobilisatietijd
in 1916 schreef hij te Goirle
Pierrot aan de lantaarn
Ik was als kind te ouwelijk,
Ik was als man te vrouwelijk.
Leven is dromen, en de dood,
Denk ik, is 't die ons wakker
stoot.
Wie niet beter zou weten, schreef
de tekst toe aan cabaretdichter
Jan Boerstoel, maar Nijhoff is,
hoewel in dagelijkse omgangs
taal, bloedserieus. Geen humor,
geen zelfspot of ironie en dat
maakt hem toch taai.
Klinkt hij als Van Ostaijen of
Gorter in zijn sensitivistische
tijd, zoals in 'Rust', dan moet er
een loodzware, horkerig stok
kende, boodschapperige tweede
strofe in:
Lieve, melieve
Mijn hoofd in uw schoot.
Begint nu mijn leven,
Begint nu mijn dood?
Niet meer het schrijnen
Van mijn oude dorst,
Want ik heb leven gedronken
Bit uwe moederborst
Moeder, mijn moeder
Wil je nu zacht mij wiegen?
Mijn hoofd in uw schoot.
Lieve, melieve.
Niets van deze voor nu overleef
de onverdragelijke ernst als hij,
alle grote woorden en diepe be
doelingen ten spijt, aanvaardt
dat hemelbestorming tevergeefs
is, zoals 'in 'Holland' met als-
slotstrofe:
't Eenvoudige leven Gods is diep
en klaar:
Een man in blauwen kiel en een
vrouw in een
Geruiten rok en witten boeze
laar.
Die Nijhoff van de grote ambitie
maar het kleine gebaar is een
dichter van nauwelijks 40 pagi
na's, maar die steken dan ook zo
uit boven de rest van zijn werk
en zijn tijd dat hij zelfs een
komende eeuw voortleeft. Nij
hoff is een groot dichter als hij
in gewone woorden en dagelijkse
beelden bekent het ook niet te
weten:
Impasse
Wij stonden in de keuken, zij en
ik.
Ik dacht al dagen lang: vraag het
vandaag.
Maar omdat ik mij schaamde
voor mijn vraag
wachtte ik het onbewaakte ogen
blik.
Maar nu, haar bezig ziend in
haar bedrijf,
en de kans hebbend die ik heb
ben wou
dat zij onvoorbereid antwoorden
zou
vroeg ik: waarover wil je dat ik
schrijf?
Juist vangt de fluitketel te flui
ten aan,
haar hullend in een wolk die
opwaarts schiet
naar de glycine door het tuimel
raam.
Dan antwoordt zij, terwijl zij
langzaamaan
druppelend water op de k0ffie
giet
en zich de geur verbreidt: ik
weet het niet.
Door Marjan Mes
Breda - Storm loopt het nog altijd niet bij het Fe
Cultureel Gekleurd, dat nog doorgaat tot en met 24
Maar in Breda worden de buitenlandse voorstellingen r«
goed bezocht, terwijl de 'open dagen' overal ge
Bezoekers van het Duitse Hygiëne Museum in Dresden kunnen sinds gisteren een kijkje nemen in dit gigantische hoofd. Binnenin
kunnen zij tekst en uitleg krijgen over de werking van het gehoororgaan en kunnen zij hun gehoor testen. Het idee is van de
■Zwitserse organisatie voor doven en slechthorenden. Het publiek kan er terecht tot 15 mei. anp
waren.
In de kleinere plaatsen blijkt de
belangstelling, met uitzondering
van de 'open dag', tegen te val
len. In Oosterhout moesten twee
avondvoorstellingen worden af
gelast omdat er maar een paar
kaartjes voor waren verkocht.
Bussel-directrice Gerry Blauw
zou de festivalvoorstellingen lie
ver in haar abonnementenpro
gramma opnemen zodat zij er
aan het begin van het seizoen
publiciteit voor kan voeren.
Maar voor de Bredase schouw
burgprogrammeurs, die het fes
tivalprogramma samenstellen,
zit de aantrekkelijkheid van
'Cultureel Gekleurd' nu juist in
het inspelen op de politieke ac
tualiteit.
„Daarom kun je nooit alles hele
maal tevoren plannen. Er moet
ruimte blijven voor ad hoc-voor-
stellingen die betrekking hebben
op nieuwe ontwikkelingen in de
wereld", vindt Bart van Mossel,
hoofd publiciteit en program
meur van Concordia Breda.
Het concentreren van het festi
val op Breda lijkt een goede
gedachte, maar vooralsnog sub
sidieert WVC het festival vanuit
de spreidingsgedachte die in het
laatste Kunstenplan werd neer
gelegd.
Gisteravond moest de voorstel
ling 'Shade' van De Nieuw Am-
sterdam in Oosterhout
afgelast. Zaterdagavond
multi-culturele voorstell™
ieder geval wel in Theater
terom in Breda te zien.
Vanavond wordt daar 'Mijn
ter de negerin' -
oESTEM
'BaL
regie van de Bredase Hélènel
ter, die zelf na afloop in del
ook een bericht uit Sarajevi
voorlezen, in het kader var
landelijke Sheharazade-
Aantrekkelijk slotstuk va»
festival worden de optreden
de meeslepende Berber-zat
Houria Haïchi, zaterdagavo
De Bussel in Oosterhout et
dagmiddag (14.30 uur) in
cordia Breda. De voorste
'Oom Karagöz vertelt...'
zondagmiddag in Breda
door wegens ziekte van
Schikx.
Van onze correspondente
Rotterdam - De zes meter diepe val van Wilfried de Jon
van het duo Waardenberg De Jong tijdens de voorste
ling Naggelwauz in schouwburg Concordia in Breda hee
het tweetal één ding geleerd: het maken van 'theater i
het scherp van de snede' blijft de uitdaging maar het
niet de bedoeling dat er ernstige ongelukken gebeuren.
Als de tournee dit najaar zal
worden voortgezet zit de risi
covolle scène, waardoor De
Jong zijn linkerpols en heup
brak, er niet meer in.
„Toen Wil daar lag, realiseer
de ik me dat dit een verkeerde
val was", zegt Martin van
Waardenberg. „Later denk je
'is het geen tijd om beveiliging
aan te brengen om dit te voor
komen', maar dat ziet er dan
weer niet uit. Wil wil dat ook
niet. We hadden afgesproken
dat hij 'mamma' zou zeggen
als hij het hangend aan die
lier niet zou houden. Toen dat
gebeurde heeft hij wel
'mamma' gezegd, maar dat
viel in een lach van het pu
bliek."
„En schreeuwen? Dat is niks
voor Wil. Je speelt tenslotte
tot je sterft. Bovendien was
die lier zo traag dat het mis
schien maar acht centimeter
had gescheeld op die 6 meter,
die hij viel. Helemaal stoppen
met dit soort acts? Je vraagt
toch ook niet aan een voetbal
ler of hij stopt als hij zijn been
gebroken heeft? „Het lijkt er
wel op dat er op Breda een
vloek rust. Het is al de derde
keer dat daar iets gebeurt,
waardoor de boel moet wor
den afgelast. Het ging juist
hartstikke goed. We padden
erg veel lol. Dit is natuurlijk
heel vervelend voor ons, maar
ook voor het publiek en voor
Breda. Nu zijn we
lijk aangeslagen, maar ik ff
zeker dat als Wil over
week op krukken door b
ziekenhuis hobbelt hij erw
om kan lachen en ik ook te
wens. Het nieuwe
gaan we weer gewoon verder.'
Uitgesteld
Voorlopig is het zover
niet. Hoewel het duo van
luk spreekt dat De Jong d#
zijn val geen dwarslaesi heel
opgelopen (Van Waardenbei]
„Dan hadden we rolstoel#
ter moeten gaan maken") star
hem nog wel een behoorlijk
revalidatieperiode te wachti
In het Rotterdamse Dijkzi(
ziekenhuis, waar De Jong
opgenomen, moest de operat!
aan zijn heup en pols giste
middag enige uren
uitgesteld door de aanvoer van
spoedgevallen.
Voor programmeur Bart va
Mossel van de schouwtar
Concordia is het zeker dat hel
allemaal weer goed komt
Waardenberg De Jong
woon' weer, naar Breda ko
men. Wie kaartjes voor
gelwauz heeft gekocht vc
voorstelling in Breda k:
bewaren tot 7, 8 en 9 i®1
1995. Dan staan Waardentfl
De Jong gepland in
programma voor de mid®"'
zaal van het Chassé Theater.
FILMS
GOES
-Grand Theater
19 en 21.30 u. Free Willy.
HULST
- De Koning van Engeland
19.30 en 22 u. De flat.
19.30 u. Free Willy.
19.30 en 22 u. The pelican brief.
19.30 u. Sister act 2.
22 u. Mrs. Doubtfire.
22 u. On deadly ground.
20 u. Schindler's list.
MIDDELBURG
- Cinema
20 u. The age of innocence.
22.30 u. L'Odeur de la Papaya
Vert.
OOSTBURG
- Ledeltheater
20 u. The piano.
TERNEUZEN
- Luxortheater
20 u. The good son.
VLISSINGEN
- Alhambra 1
19.30 u. Schindler's list.
- Alhambra 2
19.30 u. The pelican brief.
- Alhambra 3
19 u. Sister Act 2.
21.30 u. On deadly ground.
- Alhambra 4
19 en 21.30 u. De flat.
ANTWERPEN
- Metropolis
Zaal 1 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Wayne's world.
Zaal 2 - 14.30, 17 u. The 3 mus
keteers
20 en 22.30 u. Remains of the day.
Zaal 3 - 14.30, 17, 20 en 22.30 u.
Mrs. Doubtfire.
Zaal 4 - 14.30, 17, 20 en?'"
On deadly ground. - -
Zaal 5 - 14.30 en 20 u-St
ler's list. ,9111
Zaal 6 - 14.30, 17, 20 en»
The pelican brief.
Zaal 7 - 14.30, 17, 20 en-'
Philadelphia. .rtParv
Zaal 8 - 14.30 u. Jura®"
17 en 21 u. Schindler s »si
Zaal 9 - 14.30, 17, 20 en 2"
Carlito's way. nfinr,n 3d
Zaal 10 - 14.30,17, 20 en-
The house of spirits.
Zaal 11 - 14.30, 17 enW
Willy.
22.30 u. The piano. ,o;
Zaal 12 - 14.30,17,20 en 2Z»
True romancefl„ o? 3d
Zaal 13 - 14.30,17,20 en 22,
Cool runnings.
Zaal 14 - 14.30, 1' u'
Hood: Men in tights,
20en22.30u.Phila'
Zaal 15 - 14.30,17, 20®
In the name of the fatne
Zaal 16 - 14.30, 17 u- B
20 en 22.30 u. The d,rk«t
Zaal 17 - 14.30, 20 ir
Zaal 18 - 14.30,17,20®'
Sisteract2. onpnü"
Zaal 19 - 14.30,17.2»en
Intersection. Aiaddin
Zaal 20 - 14.30,17
20 en 22.30 u. Intersect®^
Zaal 21 - 14.30 en 17»-
girl.
20 u. Schindler's hst 2},Jl
Zaal 22 - 14.30,17,2»®
Fearless.
KNOKKE
- Beverly sereens
20 en 22.30 u. Inters®110
20 u. Schindler's list.
20 en 22.30 u. OndeaWe
22.30 u. Philadelphia-
20 u. The pelican briei-
Ballet is vaak de reddende
engel geweest gedurende de
zestig levensjaren van Rudi
van Dantzig. Voor de eerste
keer na een voorval op heel
jeugdige leeftijd, toen Rudi
van Dantzig een intiem, sek
sueel contact had met een
Amerikaanse soldaat. Vier
jaar lang was hij geestelijk uit
evenwicht, tot hij de wereld
van de dans ontdekte. „Ik er
voer dat dans een taal is,
waarin je dingen kunt zeggen
zonder woorden te gebruiken.
Alles wat ik had opgekropt,
kon er op die manier uit", zegt
hij nu.
Tijdens de hongerwinter werd
Rudi van Dantzig bij een
pleeggezin in Friesland onder
gebracht. Het elfjarige jonge
tje ontmoette er in het laatste
oorlogsjaar een Amerikaanse
soldaat, die hem meesleepte in
een seksueel avontuur. Hun
ontmoeting duurde maar twee
weken, toen verdween 'de be
vrijder' voorgoed uit Van
Dantzigs leven.
Was Rudi van Dantzig ge
schrokken van hetgeen er tus
sen hem en de soldaat was
gebeurd, of was die ontmoe
ting onderdeel van het zoeken
naar een eigen seksuele identi
teit? „Dat had natuurlijk alle
maal met elkaar te maken",
blikt hij terug. „Dat kun je na
zo'n lange tijd niet helemaal
meer uit elkaar pluizen. Maar
dat je als kind opeens zo'n
seksuele ervaring hebt, is niet
niks. Toen die soldaat in mijn
leven verscheen en van het
begin af aan contact met mij
zocht, kreeg het voor mij ook
iets bevredigends. Dat laatste
is in deze context een raar
woord, maar ik kreeg wel aan
dacht van iemand die alleen
maar in mij was geïnteres
seerd. Ik dacht bovendien datj
contact ook een mogelijkheic
betekende terug te keren naai
Amsterdam. Want ik had ech
bet gevoel dat ik in Frieslanc
vast zat en nooit meer naa:
buis terug zou kunnen. Toer
ik uiteindelijk weer in Am
sterdam arriveerde, was mijl
puberteit al geforceerd aange
broken."
Veerkracht
ervai
ge
Rudi van Dantzig is
overtuigd dat hij van üe
oeurtenissen in de oorlog
altijd de hypotheek i
-jaagt. „Ik heb er echter
aueen klappen van meegekri
geu, - maar raar genoeg
veerkracht. Ik ging er i
oen altijd rekening mee I
en, dat het ergste kon
r®. Dat iets heel
^pakken. Daar w
me van tevoren al i
S daardoor altijd
id op iets onprettigs.
komen problemen
hard aan. Dat heeft
tlJI11 artistiek leidersc"
niüf we^ geholpen.
iot zo §auw ontdaan
DotyerschrikkeUjks ge"
hooi n°g steeds. I
1 erS goed relativeren.
D
no
mee
nie
kre
oo
van;
hoi
gebei
negatief kc
wapende
tegen.
voorb
Daa
noc
mij
ap n
Ik w
als
gebeurc
Ik k;
Tessoir
'kind al was Rudi v
ntzig een eenling. 'Eenzi
zo omschrijft hij zichze
