'Techniek aanpassen op oudere'
Het reisbureau als supermarkt
eeuw
stad
Moderne apparaten stellen senioren voor steeds meer problemen
Oranje rollade
DE STEM
CONSUMENT
NBBS verkoopt ook reizen via postkantoor
ONDER DE KURKI
Spiegeleieren
met bessesap
DONDERDAG 21 APRIL 1994 D PESTEM
De techniek dient de mens, wordt wel gezegd. Maar
geldt dat ook voor de oudere mens? Ouderen kunnen
maar moeilijk uit de voeten met moderne apparaten.
Ook het verkeer dat met de dag ingewikkelder wordt,
levert hoofdbrekens op. Volgens Hans Korteling,
onderzoeker bij TNO, is het hoog tijd dat meer
rekening wordt gehouden met de mogelijkheden en
beperkingen van ouderen.
Door Hans Gulpen
Verf afbranden en wegkrabben
lijkt zo gemakkelijk: met de ene
hand brand je de verf los, met de
andere krab je de schilfers weg.
Toch kan het fout gaan. Vordert
de krabbende hand sneller dan
de brandende, dan komt hij in de
buurt van de verfbrander, met
alle pijnlijke gevolgen vandien.
Gaat hij langzamer, dan is de
verf weer afgekoeld en hard.
Ouderen, zegt dr. Hans Korte
ling van het instituut Technische
Menskunde van TNO, integreren
zulke samenhangende taken
minder goed dan jongeren. Vori
ge week promoveerde de psycho-i
loog Korteling (36) op het proef
schrift 'Multiple-task and
Aging', over de problemen die
ouderen ondervinden bij het ver
richten van samengestelde han
delingen.
In het leven van alledag komen
veel van die handelingen voor.
Het inschenken en tegelijkertijd
vasthouden van een kopje koffie
is daar maar één voorbeeld van.
Veranderingen
Hoe komt het dat ouderen zoveel
moeite hebben met dergelijke
handelingen?
„Met het ouder worden treden in
het centraal zenuwstelsel veran
deringen op. Het aantal verbin
dingen tussen hersencellen
neemt af. Intelligentie is in feite
gebaseerd op een enorm netwerk
van celverbindingen. Iedere cel
heeft tienduizenden connecties
metandere cellen. Dat aantal
neemt af door bijvoorbeeld een
verminderde doorbloeding van
de hersenen. Het kan ook door
leren komen, door ervaring. Her
sencellen hebben zich dan zo
vaak moéten aanpassen dat het
systeem een beetje star wordt."
„Je kunt het vergelijken met je
lichaam: als je ouder wordt,
wordt het stijver. Wennen aan
nieuwe omstandigheden gaat
nog maar heel traag. Je wordt
minder flexibel en bent minder
goed in staat om relaties te leg
gen tussen verschillende dingen
om je heen. Dat blijkt bij dub
beltaken, handelingen die je te
gelijkertijd verricht en op elkaar
af moet stemmen. Zoals hardop
lezen, waarbij je niet alleen
leest, maar ook moet begrijpen
wat er staat én moet praten."
Als het inschenken van een kop
koffie al moeilijk kan zijn, hoe
complex is dan wel niet autorij
den?
„Dat is een vijf- of tiendubbele
taak. Je moet het voertuig bedie
nen: schakelen, koppelen, gas
geven, remmen. Je moet op de
weg letten, op andere verkeers
deelnemers, op borden. Daar
komt dan nog bij dat je soms een
gesprek in de auto voert of haar
de radio luistert."
„Al die handelingen geschieden,
als het goed is, in een samenspel.
Ze moeten aan elkaar gekoppeld
zijn. Ouderen hebben moeite met
het leggen van die relaties. Wat
ik in mijn onderzoek heb gevon
den, is dat dat vooral geldt voor
nieuwe taken. Ouderen leren
minder snel. Dingen die ze hun
hele leven al gedaan hebben,
leveren over het algemeen wei
nig problemen op. Maar nu het
verkeer steeds ingewikkelder
wordt en auto's worden uitge
rust met nieuwe apparatuur als
faxen, telefoons en boordcompu
ters, wordt het voor ouderen een
hele klus."
Geleidelijk
U heeft het over ouderen, maar
op welke leeftijd beginnen zich
problemen met dubbeltaken voor
te doen?
„Dat is moeilijk te zeggen. Het is
een geleidelijk proces. Boven
dien zijn er mensen van zeventig
die nog uitstekend presteren.
Maar over het algemeen kun je
stellen dat de verschijnselen al
goed. meetbaar worden bij men
sen boven de zestig."
Om te zien of ouderen in staat
zijn taken uit te voeren die ze
niet eerder geleerd hebben, heeft
U onder meer een experiment
met een rij-simulator gadaan.
Hoe ging dat in zijn werk en wat
bleek uit die proefneming?
„Eerst heb ik bekeken of oude
ren uit mijn proefgroep in staat
waren recht op de weg te blijven
ondanks zijwind, en of ze tegelij
kertijd een afstand van vijftien
meter konden bewaren tot een
voorganger, die voortdurend van
snelheid verandert. Die dubbel
taak bleek geen probleem. Maar
het ging dan ook om bestaande
vaardigheden. Men kon terug
vallen op ervaring. Toen heb ik
het moeilijker gemaakt door de
functie van het gaspedaal te ver
anderen: intrappen betekende
vaart minderen, loslaten leidde
tot meer vaart. Daardoor ont
stond een gedeeltelijk nieuwe
dubbeltaak, waarbij ouderen
veel slechter scoorden dan de
jongeren die ik getest heb. Ze
maakten meer ongelukken."
Generatie-effect
Uit uw onderzoek blijkt dat
ouderen ook veel moeite hebben
met nieuwe technische appara
ten, zelfs als daarvoor geen sa
mengestelde handelingen zijn
vereist.
„Ja, er is ook sprake van een
generatie-effect. Omdat ouderen
niet meer zo flexibel zijn, steu
nen ze op vaardigheden die ze al
Ouderen, zegt dr. Hans Korteling van het instituut Technische Menskunde van TNO, integreren
samenhangende taken minder goed dan jongeren. Ze ondervinden problemen bij het verrichten van
samengestelde handelingen. foto anp
hun hele leven hebben. Die zijn
gebaseerd op oude, veelal me
chanische techniek. De tegen
woordige techniek begrijpen ze
niet. Onze kinderen groeien op
met computers en videospelle
tjes, die durven zonder angst alle
knopjes in te drukken. Maar een
oudere is bang dat de magnetron
door een verkeerde manoeuvre
wordt oververhit of zelfs ont
ploft. Wat voor jongere genera
ties een heel normaal gegeven is,
namelijk dat één en hetzelfde
knopje verschillende functies
kan hebben als je tezelfdertijd
een ander knopje indrukt, dat is
voor veel ouderen onbegrijpelijk.
Dat hebben ze nooit geleerd."
„Zo zijn er veel huishoudelijke
apparaten, waarmee ouderen
niet goed raad weten: videore
corders, televisies, wasdrogers.
Zelfs de bediening van een ge-
hoorapparaatje kan lastig zijn.
Het is niet voor niets dat er op
het ogenblik speciale technocen
tra worden opgericht, waar
ouderen terecht kunnen met vra
gen over hun video of computer.
Het grappige is dat ouderen in
hun onzekerheid en onwetend
heid de neiging hebben om de
duurste apparaten te kopen. En
dat zijn dan de dingen met de
meeste knopjes, toeters en bellen
die je helemaal niet nodig hebt."
Uiterlijk
U pleit voor vereenvoudiging,
voor aanpassing van apparatuur
aan ouderen.
„Ja, maar ik ben bang dat dat
niet gebeurt zolang fabrikanten
daar geen financieel belang in
zien. Mensen zijn sterk geneigd
apparaten om hun uiterlijk te
kopen, of om alle gebruiksmoge
lijkheden waarmee ze door de
verkoper lekker worden ge
maakt. Déér wil men voor beta
len. Het gemak of ongemak, daar
denkt de klant vaak niet aan,
daar wordt hij thuis pas mee
geconfronteerd."
„Het zou al een hele vooruitgang
zijn als de meest gebruikte
knoppen op een apparaat groter
werden gemaakt of een kleurtje
kregen. En als de tekst die erbij
staat, leesbaarder werd ge
maakt. Knoppen die je haast
nooit nodig hebt, zouden achter
een klepje kunnen worden opge
borgen. Je kunt, om maar wat te
noemen, alle teletekstfuncties op
de afstandsbediening van de tv
achter een schuifje zetten. Ben je
daar vanaf."
„Neem de gebruiksaanwijzingen.
Je komt er vaak tegen die door
de grootste knuppel in de fa
briek lijken te zijn geschreven.
Je kunt ze alleen maar begrijpen
als je al weet hoe zo'n apparaat
in elkaar zit. Waarom niet een
heel dun boekje, met daarin alle
basisfuncties? Je kunt daar dan
een dikker boekwerk bijdoen
voor de liefhebbers van extra
mogelijkheden."
Wat moet er volgens U in het
verkeer veranderen?
„De wegenstructuur moet een
vormiger worden. Er is een enor
me variatie gegroeid in de ma
nier waarop met lijnen, rijstro
ken, vluchtheuvels, borden en
stoplichten het verkeer wordt
geregeld. In iedere gemeente
lijkt het weer anders. Je wordt
steeds weer voor andere ver
keerssituaties geplaatst. Waarom
heb je op sommige rotondes wel
voorrang en op andere niet? Dat
schept verwarring. Een jong ie
mand komt er nog wel uit, maar
een oudere niet. Er moet een
beperkt aantal wegtypen en
kruispunten worden vastgesteld.
Voor dezelfde situaties moet al
tijd eenzelfde verkeerstechnische
oplossing worden gekozen. En
dat in het hele land, en eigenlijk
over de hele wereld."
„Veel verkeersborden zouden
kunnen verdwijnen, omdat ze
overbodig zijn. Bijvoorbeeld het
bord 'verkeersdrempels'. Je ziet
die drempels liggen, want je let
op de weg. Drempels hebben
allemaal een witte rand, die zie
je zelfs veel beter dan welk dan
ook. Een ander voorbeeld:
spreek af dat op iedere T-split-
sing de doorlopende weg voor
rang heeft. Dan kun je alle voor
rangsborden en haaietanden
weghalen."
Actiever
U constateert dat het verkeer,
maar ook de technologie in de
auto, voor ouderen langzamer
hand te complex wordt. In plaats
van dat allemaal eenvoudiger te
maken, zou je mensen op een
bepaalde leeftijd ook het autorij
den kunnen verbieden.
„Dat is een voor de hand liggen
de oplossing, maar ik ben daar
geen voorstander van. Om socia
le en economische redenen moe
ten we ouderen zo lang mogelijk
op de weg houden. Het aantal
actieve en gezonde ouderen
groeit. Het Centraal Bureau voor
de Statistiek verwacht dat er in
het jaar 2000 twee miljoen rijbe
wijsbezitter van zestig en ouder
zijn. Een groep waarmee je reke
ning hebt te houden. Ik denk dat
het goed is dat mensen zolang
mogelijk hun zelfstandigheid be
houden, en mobiliteit is daar een
onmismaar onderdeel van. Moe
ten mensen op hun zestigste,
zeventigste achter de geraniums
gaan zitten, omdat ze niet meer
mobiel mogen zijn? Bovendien:
ouderen zullen steeds langer aan
het arbeidsproces gaan deelne
men, nu het aantal jongeren dat
voor de voorzieningen moet zor
gen, afneemt. Daarbij is een auto
ook onmisbaar."
Begin jaren tachtig ging
NBBS, destijds nog een
'reisbureau voor studen
ten', door een dal. Een
diep dal. Een adviesbu-
reau bepleitte een brede
re formule. Met succes.
In tien jaar tijd steeg de
omzet van 100 naar 300
miljoen. Directeur Joop
van Putten (afkomstig
van Ahold): „Een reisbu
reau is in feite gewoon
een supermarkt".
Door Hans Bos
De ervaren en onafhankelijk
denkende reiziger vormt de doel
groep. Hij/zij heeft geen angst
voor het onbekende en wil ge
holpen worden zonder poespas.
De slimme blik is niet gericht op
het oneindige, maar op de eigen
knip. Ziedaar de schets van een
Budget Air-klant. Die is op zoek
naar de 'basics' van het reizen:
vervoer, eventueel een paar aan
sluitende overnachtingen, auto
huur plus een bijbehorende ver
zekering. De reiziger-met-erva
ring is beslist niet merkentrouw.
Hij wil alleen snel en goedkoop
van A naar B.
De reisbranche heeft de laatste
dertig jaar een stormachtige ont
wikkeling doorgemaakt. Was het
in de jaren zestig al een hele
onderneming om met de auto in
Zwitserland te komen, niemand
kijkt meer op van een weekeind
winkelen in New York of een
safari in Zimbabwe.
Aan die veranderende omstan
digheden heeft NBBS behoorlijk
moeten wennen. De stichting
werd in 1927 opgericht als Ne
derlands Bureau voor Buiten
landse Studentenbetrekkingen
om de uitwisseling van (met na
me Leidse) studenten te bevor-
Jaarlijks telt NBBS nu 400.000 klanten; de onderneming behoort daarmee tot de 'grote jongens'
in de branche. foto de stem johan van gurp
deren. Dat imago van 'studen
tenreisbureau' is NBBS nooit he
lemaal kwijtgeraakt; bijna
vormde het zelfs de ondergang.
De studentikoos geleide organi
satie stond begin jaren tachtig
'zonder winstoogmerk' aan de
rand van de afgrond. Professio
nalisering was beslist noodzake
lijk, maar niemand wist in feite
hóe. Bovendien heeft een bedrijf
in de huidige reiswereld nu een
maal een bepaalde 'kritische
massa' nodig om de continuïteit
te kunnen garanderen. Het aan
boren van nieuwe markten was
absoluut noodzakelijk om het
dreigende faillissement af te
wenden.
Onder regie van algemeen direc
teur Joop van Putten, afkomstig
van grootgrutter Ahold, is sinds
1985 de 'slag in de markt' met
succes uitgevoerd. In nog geen
tien jaar tijd is de omzet verdrie
voudigd, terwijl een geslaagde
aanval is gedaan op nieuwe
markten. Jaarlijks telt NBBS nu
400.000 klanten; de onderne
ming behoort daarmee tot de
'grote jongens' in de branche.
Studenten en jongeren nemen
nog altijd dik een kwart van de
omzet voor hun rekening, maar
langzaam weten ook andere rei
zigers van het bestaan van
NBBS.
Toch onderscheidt deze Leidse
instelling, inmiddels een beslo
ten vennootschap, zich in een
aantal opzichten van andere
reisorganisaties. Van Putten:
„We werken niet alleen voor de
winst. Dat zorgt al voor een
andere sfeer. NBBS heeft nog
steeds speciale tarieven voor
jongeren onder de 26 en voor
'echte' studenten. De reisorgani
satie brengt tevens nog altijd een
mix van cultuur en ontspanning.
Van Putten: „We zijn beslist niet
massa-gericht. We bieden geen
grote hotelfabrieken aan. Onze
klanten waaieren na aankomst
snel uit."
NBBS-Reizen is de laatste jaren
explosief gegroeid. De club be
schikt inmiddels over 45 reis-
winkels en zeven centra voor
telefonische boeking en informa
tie. Jaarlijks komen er een stuk
of vijf bij totdat alle grote en
middelgrote steden voorzien
zijn. Binnenkort wordt zelfs een
reiswinkel geopend in de Bijl
mermeer. Van Putten: „Allocht
onen vormen voor ons een uit
stekende markt. Ze reizen veel,
en bij voorkeur voor de laagste
Prijs-"
NBBS kan zo snel groeien omdat
Van Putten zich heeft verzekerd
van de medewerking van (al
weer) Ahold Vastgoed, zodat hij
fraaie vestigingspunten krijgt
aangeboden voordat de concur
rentie er lucht van krijgt. Budget
Nieuwe loot aan de NBBS-stam
vormen vier Budget Air reiswin-
kels, aangevuld met maar liefst
zestig vestigingen in postkanto
ren verspreid over het hele land.
Op korte termijn komen er nog
eens vijftien bij. Volgens Van
Putten is deze verkooptactiek
'het ei van Columbus'. De PTT
zocht na de privatisering naar
nieuwe produkten, die in een
levendiger sfeer in de vernieuw
de postkantoren aan de man ge
bracht kunnen worden. Door de
plaatsing van de betaalautoma
ten aan de büitenzijde van de
gebouwen, komen veel klanten
niet meer binnen.
Van Putten: „Een reisbalie is in
een postkantoor iets feestelijks,
terwijl bij het PTT-personeel al
opmerkelijk veel expertise aan
wezig bleek. Hoe ik erop ben
gekomen? Mijn vader werkte 42
jaar bij de PTT, dus ik kende de
uitgangspunten. Bovendien be
talen veel NBBS-reizigers hun
reis met girobetaalkaarten, dus
voor een deel hebben we dezelf
de klanten. Vergeet daarnaast
niet: dagelijks stappen in ons
land één miljoen bezoekers over
de lage drempel van het post
kantoor. De PTT heeft een grote
naamsbekendheid en een be
trouwbaar imago."
De reisverkoop via de postkan
toren, hoe bekritiseerd ook door
de andere hoofdrolspelers in de
branche, is zonder meer succes
vol. Vanaf de eerste dag is de
omzet per medewerker gelijk
aan die op een 'echt' reisbureau.
NBBS onderzoekt nu al enige
tijd de mogelijkheid om de Bud
get Air-formule uit te breiden
tot België, terwijl ook Duitsland
als toekomstige afzetmarkt niet
wordt uitgesloten.
Van Putten: „Een reisbureau is
tegenwoordig een soort super
markt. De klant weet in feite
wat hij hebben wil en kan geheel
vrijblijvend grasduinen in het'
aanbod. Dat betekent dat we ons
produkt nog dichter naar de
consument moeten brengen."
Een slagroomtaart
met aardbeien op
een bedje van ge
bakken rode uien. Of spiegel
eieren met bessesap. Bah,
hoor ik U denken. En dus zijn
we het eens. Dat combineert
niet. Het is vies.
Zo is ook een strakke, droge,
witte wijn bij biefstuk of een
volle, ronde, rode wijn bij
nieuwe haring een onsmake
lijke belevenis. Dat past niet
bij elkaar. Gewoon doodzon
de van de op zich best lekkere
ingrediënten. De combinatie
verpest het genoegen van de
smaak.
Toch zijn er de laatste jaren
en ook recent bij het koppe
len van wijn en spijs heel
andere inzichten gekomen die
klasssieke smaakcombinaties
helemaal openbreken en ze
naar de prullebak verwijzen.
Een van de eerste basiswe
tjes die ik destijds leerde toen
ik mij ging verdiepen in het
verschijnsel wijn was simpel
maar heilig: bij rood vlees
drink je rode wijn, bij wit
vlees en bij vis hoort witte
wijn en de volgorde bij uitge
breid tafelen is eerst witte
droge wijn, dan rode, eerst
jonge wijn dan oude en zoete
wijn altijd het laatst.
Welnu, dat klopt niet meer.
Het aanbod aan soorten wijn
uit de hele wereld is inmiddels
zo immens groot geworden,
dat je er alle kanten mee
uitkunt. En de gastronomi
sche uitgangspunten hebben
zich dermate verbreed en ver
rijkt, dat je die mooie vuistre
gel eigenlijk maar moet on
derbrengen in het rariteiten
kabinet.
Lichte rode wijnen kunnen
vaak best samengaan met vis.
Bekend (of niet) is bijvoor
beeld een licht gekoelde, uit
gesproken fruitige, rode
Beaujolais die fijn ruikt naar
frambozen bij... garnalen. Dat
lijkt in te druisen tegen elk
gevoel voor smaak. Maar het
is echt heel lekker. Wie mij
niet gelooft, probere het uit.
Zo kun je ook lichte rode wijn
met bijvoorbeeld inktvis, met
gebakken asperges of met
zalm laten samengaan. Of een
weelderige witte schenken bij
wild. Allemaal min of meer
nieuw. Wat niet wil zeggen
dat nu maar alles kan.
Niet elke rode wijn is bereid
zich op een prettige manier
bij die inktvis te voegen. En
bij nieuwe haring kom je nog
Door Hein Sluijter
steeds niet veel verder c
een Manzanilla-sherry
een Gros Plant du Pays )J
tais. Beide wit.
Het gaat er vooral ook
hoe de gerechten zijn k
gemaakt, waarbij de saus 'ei
doorslaggevende rol spee
Jaren geleden heeft Nedi
lands eerste recepten-kon
gin Wina Bom al eens ge»
zen op interessante ontsna
pingen uit het keurslijf van
traditie. En tamelijk rece
heeft meesterkok Jaap Kk
se, in samenwerking met
paar andere grootheden
het gebied van de smaak, zi
verrassende opvattingen ov
wat te drinken bij een g
maaltijd aan de consumt
geopenbaard in zijn Boekt
Gastronomie.
Hij gaat uit van het smaakj
halte van zowel de wijn
het gerecht. De hoeveelht
smaak dus, de intensiteit.
Bij een gerecht met een hot
smaakgehalte hoort een
met een eveneens hot
smaakgehalte en het maakt
principe niet uit of die rood
wit is. Verder spreekt Klos
van het mondgevoel: sin
hoort bij strak, rond bij roi
Boter, olie, jonge roomkazi
en suikers bijvoorbeeld zij
rond. Hij gebruikt daar bi
woord 'filmend' voor.
De complexiteit is ook vi
belang. Zijn er veel smaal
nuances in het eten dan 0
een dito wijn erbij.
En zo kun je dan uitkomen
een zoete, rode wijn bij rogj
broodtaart met roquefot
kaas. Helemaal niet bah. Hf
filmend juist.
Maar nooit strakke, dro[
witte wijn bij een schaall
zuidvruchten. 'Filmend' is di
ver te zoeken. Niet te filmen.
Matera, een opmerkelijke st
regio Basilicata, is al duizenj
van Europa. Longobarden,
Noormannen, Zwaben en Sp
een paar te noemen) veegder.
vraag luidt: moet de mat wo
oorspronkelijke staat terugg
uitgeklopt?
Door Marijke Prins
Vraag aan de slager voor deze rollade een ongekruide, i
runderrolade en wat bindtouw. Dan kunt U het vlees zelfi
oprollen als de vulling erin gelegd is. Vraag de vakmanookoij
het vlees zo te snijden dat er ruim plaats is voor de vulling.
geen dikke vierkante plak maar een dunne, rechthoekige lap.
Een gevulde rollade is een zeer geschikt stuk vlees voor
groter gezelschap. De kok kan het vlees vantevoren, in allen
vullen wanneer de gasten er nog niet zijn. Het braden zelf is 00^
geen moeilijk karwei. Kortom, erg geschikt voor de niet r
bedreven kok die toch een keer wil uitpakken met iets ie
ders.
Als er iets overblijft, kan het de volgende dag in dunne platte1
bij de lunch worden geserveerd.
Voor vijf tot zes personen
Voorbereidingstijd: 20 minuten
Braadtijd: 45 minuten
1 runderrollade van 750 gram
75 gram mager gerookt spek in dunne plakken
150 gram abrikozen
50 gram gepelde walnoten
1 theelepel gedroogde dragon
4 eetlepels olie
4 eetlepels bakboter
1 glas cognac of brandy
peper en zout naar smaak
Snij de plakjes spek in vieren, evenals de abrikozen en 1
walnoten grof. Zet een koekenpan op het vuur, leg het s
hierin en laat hetomkrullen, maar niet bruin worden.
de abrikozen en de noten toe en roerbak het geheel
middelgroot vuur zo'n vijf minuten. Leg de rollade op e
houten plank en verspreid de vulling gelijkmatig over het vi
kruiden met dragon en wat vers gemalen peper.
Leg het vlees op een plank en laat het rusten
wordt afgemaakt. Je kunt dit doen door een potje zure
doorheen te mengen. Je kunt ook kiezen voor de mager
en de saus op smaak brengen met een scheut bouillon
glaasje wijn (rosé of wit).
Erg ingewikkeld bereide groentes zou ik niet serveren hnN
stuk vlees. Dat leidt de aandacht maar af van dit K V
Bijvoorbeeld: nieuwe aardappelen gegarneerd met wa p
lie, beetgaar gekookte broccoli, bloemkool of spercieD
een bak groene sla is natuurlijk altijd lekker.
Door Hans Bos
Moeten we stokoude ge- i
bouwen reconstrueren,
restaureren óf moeten we
ze alleen maar conserve
ren? In het Zuiditaliaanse j
Matera, een van de oudste
(permanentbewoonde)
steden ter wereld, heeft de
discussie inmiddels geleid
tot het stilleggen van de
herstelwerkzaamheden. De
hijskranen staan stil, de
werkers houden zich el
ders bezig. Eerst dient
achter het bureau het ge
vecht plaats te vinden tus
sen de 'rekkelijken' en de
'preciezen'.
||De resultaten van de activiteiten
jtot nu toe zijn zeer goed zicht
baar. De gloednieuw gezaagde
mergelblokken staan als een vlag
|op een modderschuit. Kun je
'eeuwenoude gebouwen recon
strueren als het resultaat veel
overeenkomst vertoont met een
zebra?
„Beslist niet," zegt een betrok-
1 lokale architect. „Zo mogen
we niet met onze geschiedenis
omgaan. t)ie gele steen is toch
1 gezicht." Liever geen na
men, want het leven is zo al
moeilijk genoeg in dit vergeten
stukje Italië,ingeklemd tussen
de regio's Puglia, Campania en
Calabria. Nee, van georgani
seerde misdaad heeft Basilicata
niet te lijden. Er is gewoon hier
te weinig te halen, weet u. Ar-
moede houdt netjes-
Politici
I Het gemis aan onderwereld
wordt dubbel en dwars gecom-
I penseerd door de alom aanwezi-
1 ge politici. De in Matera rege-
i rende christen-democraten zien
I liever niet dat de oude stadsde
len in Matera, de wereldberoem-
1 de halfondergrondse 'Sassi',
I worden bewoond door jonge en
1 intellectuele stad- en streekge-
I .noten. Laat ze in de buitenwij-
Bind het vlees dicht; vraag de slager eventueel i
je het moet doen. Je kan ook het principe huldigen, a 1
vulling er maar niet uitrolt en als enthousiast amateur^ l
netjes dichtknopen (eventueel ook de zijkant door eent"""
de breedte van het vlees te spannen).
Verhit de combinatie van olie en boter fors. Laat de t«
pan glijden en braad hem aan alle kanten mooi dicht. Nie
een vork in hetvlees prikken! Gebruik liever een houten sPa J
Zet dan het vuur laag. Doe het glas cognac in een IF L
soeplepel. Verhit deze boven een glasvlam. Giet de 1
vloeistof bij het vlees en steek de fik in de pan. Na nunu J
vuur doven door de deksel op de pan te schuiven, ba I
rollade in zo'n veertig minuten op een zacht vuur ros 1L;
worden. Draai hem tussentijds af en toe om. Wat je aan v
over hebt, kun je rustig bij het stoofnat in de pan kiepere
maakt vlees en saus er alleen maar lekkerder op.
Audi laat er geen mis
verstand over bestaan:
binnen VW is Audi het
premium-merk. Het
merk met de Olympische
ringen, dat als motto
Vorsprung durch Tech-
nik voert wil richting
geven aan de technologi
sche veranderingen die
nodig zijn om als auto
merk bij de tijd te blij
ven. Volkswagen zelf
heeft die vernieuwings
drang van Audi ook
hard nodig. Zeker als
het er nog ooit van komt
dat de automobielbou
wers carrosserieën van
aluminium kunnen ma-
hen. Audi heeft die voor
sprong zelf afgedwon-
§en. Ten koste van ont-
zaglijk veel geld en tijd.
Door Rien van der Steen
zeh zegt nooit een betere
0 gebouwd te hebben. En dat
Dp 10 .eens kunnen kloppen.
Ruit ziet er fantastisch uit.
onmiskenbaar Audi,
hpt rond en stoer. Binnenin
wap„; ische gedegen sfeertje
tiro i de afwerking bewonde-
ni f afdwingt. De auto is een
driifWj maatstaf voor het be-
tteer h binnen VW meer en
rpU„„- dure sector voor zijn
De Asng neemt'
lutin„ -s z°nder meer een revo-
Eesrli aiie auto' *n de 108-jarige
K schedenis van de automobiel
toonri P£estat.ie n°8 nooit ver-
autnv- zDn wel aluminium
den geweest, maar die had-
ea^^er een zelfdragende
m lïne; Audi heeft> samen
Dramo Alcoa, een Space
dezelfrtLn e^?ar geknutseld dat
heeft stijfheid en sterkte
lei> koets %n hedendaagse sta-
-^00r het milieu kan
