)E STEM
'Wij zijn geen macho's'
Mr Big wil cd's live kunnen waarmaken
Gezonde jeugd moet
uitkijken met walkman
De Vierkante Decimeter
■HHHI
I CothCamille- Sterkte,
Lars van den Trig en Wouter de Boer rugbyen in 'Oranje'
O
O
O
O
O
O
iekenbezoek moet-
>edsrust. En voor je
^ierwe oUtycA b'y je <->cxr>cic>o.r^
hojcteA
o\ XLA-S, otc£_ oesr<xc4e/v.,.
X- QoUz nrvex r
1994
an..
(10
Veelvuldig gebruik van de walkman bevordert de kans op doofheid.
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
Van onze verslaggever
e Nederlandse
jeugd is gezond,
1 maar sommige
t jongeren zullen
later doof wor-
den als ze te
veel naar hun walkman luiste
ren.
Bij een peiling van de Jeugdge
zondheidszorg onder de jeugd
van 4 tot 18 jaar is het beeld
positief, al maken de onder
zoekers zich zorgen over het
toenemend gebruik van de po
pulaire walkman.
Zelfs in de jongste leeftijds
groep van vier tot zes jaar zijn
er kinderen die dagelijks met
cassettespeler en koptelefoon
naar muziek luisteren. Ruim
een kwart van die jongsten en
meer dan de helft van de oude
re leerlingen gebruikt zeer re
gelmatig een walkman.
Verreweg het meest populair is
de walkman op het voortgezet
onderwijs onder allochtone
jongeren. Leerlingen van Suri
naamse, Antilliaanse, Turkse
en Marokkaanse afkomst luis-
teren vaker naar een walkman
dan Nederlandse kinderen.
I Wanneer kinderen vaak naar
I een walkman luisteren, kunnen
zij hierdoor op latere leeftijd
problemen krijgen met het ho
ren. Echte gegevens zijn hier
over nog niet bekend, maar in
elk geval lijkt het niet verstan
dig dagelijks urenlang naar
loeiharde muziek te luisteren.
Nu lijdt 6 procent van de jon
gere leerlingen (2 procent van
de ouderen) aan gehoorverlies.
Dat komt overigens niet door
de walkman; meestal komt het
door een op jeugdige leeftijd
vaak voorkomende midden
oorontsteking.
Voor de rest is er weinig mis
met de Nederlandse jeugd.
Sinds 1980 zijn de leerlingen
gemiddeld twee centimeter
langer geworden. Dat zegt veel
over hun gezondheid; onze
jeugd behoort tot de langste
van de wereld en is (dus) over
het algemeen goed gezond.
Kinderen in het noorden van
het land blijven nog steeds een
slag langer dan kinderen in het
zuiden, kinderen op het platte
land langer dan kinderen in de
stad.
Kinderen van lager opgeleide
ouders zijn niet veel kleiner of
ongezonder dan kinderen van
hoger opgeleide ouders. Wel
merken de onderzoekers dat
de jeugd in 'achterstandswij
ken' vaker gezondheidsrisico's
loopt. Die jongeren zijn gemid
deld iets kleiner, hun gezond
heidstoestand is minder goed
en zij hoesten vaker. Dat geldt
ook voor kinderen van buiten
landse afkomst.
EG
óbuvvUjLe
&eoc
uOJN ik. f\l<Ar rwe> jtt
ürvx CjOCcrt
ry*oe* c&oxj
•Jv cajJF OlQ©(OtOu2L/V
^o.xx f cie u> cMcx jo cXjxG-
*<xrr\o'\ b©pge
^k. noout- d-oor ooJh
Qc±0ur\
m»«en rtnifenuraantje weg
Jatdf-70 J het gedichtje
Heter r, Wee'C Vierkante Deci-
I hout m,PS!ert" Ro.os uit Óoster-
gevinoRennelijk van haar om-
I 'evriLi6' °m8aan met haar bes-
riem te v r ar een hart onder de
n spoedtr, ontvangt Roos zo
I Ook jii v ge een cd.
L Jnt een cd verdienen
ZATERDAG 16 APRIL 1994 DEEL I
Door Liesbeth Oeseburg
an die mannen met
^^9 grote plastic
9'M schouders en pak-
MË jes aan." Dat komt
volgens Lars van
den Eng (14) uit
Etten-Leur en Wouter de Boer
(16) uit Hoeven het eerst bij hun
vrienden en klasgenoten op als ze
het over 'hun' sport rugby heb
ben.
„Dan lachen we heel hard, want
het heeft niets met American
Football te maken," aldus Wou
ter. Het sportieve tweetal speelt
bij Rugbyclub Etten-Leur (REL).
Sinds kort is Lars geselecteerd
voor Pril Oranje (spelers tot en
met 14 jaar) en Wouter voor
Klein Oranje (t/m 16 jaar).
Het spelen voor zo'n landelijke
selectie is niet niks. Toch hebben
ze geen kapsones. „Ik vind mezelf
niet goed hoor, eerlijk gezegd is
mijn techniek niet zó," meent
Wouter. Lars trekt zijn wenk
brauwen hoog op. „Joh, je bent
juist wel goed."
En dat moet ook wel: uit trainin
gen en wedstrijden waar jongens
uit verschillende districten in Ne
derland aan deelnemen werd het
duo geselecteerd voor Klein en
Pril Oranje. Slechts één keer per
maand trainen ze met deze teams.
Maar dan wel een hele dag, wat
volgens Lars erg intensief is. Af
en toe is er ook een trainingweek
end. Bij REL traint Lars twee
keer per week en Wouter drie
keer. Op zaterdag spelen ze wed
strijden.
Hoewel ze over rugby niet uitge-
kletst raken, beoefenen Lars en
Wouter ook nog andere sporten:
zeilen, hardlopen, surfen. Maar
hun beroep zouden ze van spor
ten niet willen maken. „Dan is het
echt móeten, omdat het een baan
is," vindt Lars.
„En dan voel je je op dertigjarige
leeftijd net een vijftiger. Als dan
je contract is afgelopen moet je
toch nog een baan zoeken," vult
zijn clubgenoot aan. Daarom zou
ook hij geen 'prof' willen zijn.
„Alleen wel met surfen, dan kom
je overal en verdien je goud
geld," merkt Wouter enthousiast
op met de dollartekentjes alvast
in zijn ogen.
Wouter wil dan wel geen rugby-
prof worden, maar hij wil later
wel een beroep hebben dat met
sport te maken heeft. Daarom
heeft hij onlangs een toelatings
test gedaan voor het Cios, een
Lars van den Eng (II en Wouter de Boer: „Je moet wel tegen een stootje kunnen.
sportopleiding in Goes.
Tot nu toe gaat het alleen over
sport, sport en nog eens sport.
Hebben de twee eigenlijk nog wel
tijd voor school? Er stijgt een
licht gegrinnik op. Wouter, die op
de Katholieke Scholengemeen
schap Etten-Leur zit, in mavo 4,
zegt: „In de drie weken dat ik
mondeling heb, moet ik rugbyen
met Klein Oranje. Daarom heb ik
alle tentamens maar voorin de
eerste week geplaatst. Dat moet
zo maar lukken." In de derde is
hij blijven zitten. „Niet alleen
door rugby, maar ook door teveel
uitgaan, door vanalles eigenlijk."
Lars, die ook op de KSE maar
dan in Havo 3 zit, heeft speciale
begeleiding bij het leren. „Ach,
meestal doe ik mijn huiswerk op
het allerlaatse moment. Als er
een beetje druk achter zit, dan
lukt het wel," merkt hij noncha
lant op.
Fanatiek sporten doet het tweetal
zeker, maar het eten passen ze er
niet voor aan. Lars: „Ik eet van
huis uit redelijk gezond. Veel
groente en zo. Daar zorgt mijn
moeder wel voor."
Wouter heeft zij maaltijden wel
eens geprobeerd aan te passen.
„Ik at toen veel spaghetti en ma
caroni, maar daar mag, als je het
goed wil doen, geen gehakt in.
Daar ben ik maar snel mee ge
stopt, het was niet te eten." La
chend vervolgt hij: „Maar ik eet
wel elke ochtend een bordje
Bambix."
Met uitgaan zegt Wouter wel re
kening te houden. De avond voor
een wedstrijd gaat hij niet op stap.
„Dat heb ik er voor over. Ik kan
het tegenover mijn team niet ma
ken om als een zoutzak op het
veld te staan."
Veel mensen hebben het voor
oordeel dat rugby een harde sport
is, waarin alles wordt toegestaan.
De spelers zouden beren van ke
rels, echte macho's zijn. „Klopt
niets van," klinkt hierop het een
stemmige antwoord van de beide
'kenners'. Lars: „Als ze horen dat
je aan rugby doet, zie je sommige
jongens toch kijken met een blik
van: 'daar moet je voor oppassen'.
Maar wij zijn helemaal geen ma
cho's."
Wouter merkt op dat het vaak ge-
FOTO DE STEM/BEN STEFFEN
beurt dat jongens op rugby ko
men omdat ze denken veel te
kunnen vechten. „Dat loopt
meestal verkeerd af, want het is
geen vechtsport. Vaak gebeurt er
wel iets, maar dat is dan per onge
luk. Je moet wel tegen een stootje
kunnen."
Rugby wordt gespeeld met strikte
regels. Volgens het tweetal wor
den smerige trucjes zoals die bij
voetbal vaak voorkomen, gelijk
bestraft. Er heerst ook een spor
tieve mentaliteit. Een grote mond
tegen de scheidsrechter is hele
maal uitgesloten. „Als je je bek
opentrekt tegen de scheids is het
gelijk van 'ga er maar uit'."
Over de kick van hun sport heb
ben Lars en Wouter een duidelij
ke mening: „Het is een lekker
voldaan gevoel als je na een wed
strijd vermoeid onder de douche
staat, en je opeens merkt dat je
kleine, prikkende wondjes hebt,"
aldus Wouter. Lars: „Bij rugby
moet je een stukje angst overwin
nen. En ik vind het leuk als ik na
de wedstrijd uitgeput met een vuil
gezicht en shirt van het veld af
kom."
met een originele bijdrage aan De
Vierkante Decimeter. Al wat je
hebt te doen is het oppervlak van
een vierkante decimeter zo leuk
mogelijk invullen. Dat mag met
tekeningen, gedichten, bood
schappen, foto's of wat je maar
kunt bedenken.
Stuur je bijdrage naar Redactie
De Stem t.a.v. ragAzzi, postbus
3229,4800 MB Breda.
Door Marjolein Rotsteeg
r Big werd in
1989 gelanceerd
ËËM^Ë als een 'super-
M W ËJ groep' waarin
vier hardrock-
kanjers hun
krachten bundelden: zanger Eric
Martin, gitarist Paul Gilbert, bas
sist Billy Sheehan (ex-David Lee
Roth) en drummer Pat Torpey.
Hun grootste kracht is misschien
dat ze alle vier ook begenadigde
songschrijvers zijn.
De grote doorbraak kwam een
dik half jaar na het verschijnen
van hun tweede cd Lean Into It
(1991). Een locaal radiostation in
Lincoln, Nebraska begon de bal-
fad To Be With You te draaien.
Het sneeuwbaleffect reikte tot in
Europa en Japan toe.
Ook hun derde studio-cd Bump
Ahead kende een vrij lange 'war-
ming-up'. En wederom is een rus
tig nummer, een acoustische ver
sie van Cat Stevens' Wild World,
de catalysator. „Cat Stevens is be
hoorlijk gestoord, maar het is een
fantastisch nummer," reageert
Pat Torpey thuis in Los Angeles
aan de telefoon.
Ironisch dat hardrockers hits sco
ren met hun softere kant... „Dat
krijgen we wel vaker te horen,
maar er is al dertig jaar niks
nieuws onder de zon. Het lijkt er
op dat ballads voor een rockband
het toegangsbewijs zijn om via de
radio het grote publiek te berei
ken. Mij hoor je niet klagen."
Zijn bankrekening waarschijnlijk
ook niet.
Op Bump Ahead staat ook het
eerbetoon aan de band waar ze
hun naam vandaan hebben: het
nummer Mr Big van Free. „Paul
Rodgers schijnt het fantastisch te
vinden. Een geweldig compli
ment, want veel van onze muzika
le 'roots' stammen uit die tijd.
Van Jimi Hendrix en Led Zeppe-
Mr Big: hardrockers die scoren met softe nummers.
lin tot The Beatles en Yes. Het
ging mij meer om de songs dan
om de artiest. Mensen die ik altijd
bewonderd heb schreven hun ei
gen materiaal, speelden het in de
studio en voerden het vervolgens
live uit."
Hun platen live kunnen uitvoeren
is hét motto van Mr Big. Blijft dat
ook nu Paul Gilbert een gitaar-
synthesizer heeft?
„Paul heeft dat apparaat juist
aangeschaft zodat we de muziek
live konden blijven brengen zon
der hulp van een toetsenist, se
quencers of andere elektronica.
Dusverre zijn we heel gelukkig
met de resultaten.
De kwaliteit van dergelijke tech
nologie liet lang te wensen over,
maar nu wordt het echt goed."
Bump Ahead is tevens het derde
album dat Mr Big opnam met Ke
vin Elson (Journey, Europe) als
producer. Wordt hij gezien als het
vijfde bandlid?
„Voor zover mogelijk wel. Hij is
een goede vriend en we hebben
een goede werkrelatie met hem.
Veel bands maken een plaat, krij
gen succes en prompt nemen ze
hun volgende cd met een ander
op. De plaat daarna met weer een
ander. Die mensen denken altijd
dat ze iet missen. Uiteindelijk zul
len we wel een keer breken met
de traditie, maar waarom zou je
veranderen als alles goed loopt?
We zijn net een gezin en ik vind
het prettig werken in familie-
SCHRIFTELIJKE REACTIES: REDACTIE DE STEM T.A.V. RAGAZZI, POSTBUS 3Z29, 4800 MB BREDA. TELEFONISCH'. 076-236361
kring. Ons streven is om met de
zelfde mensen telkens weer een
betere plaat te maken." Mr Big
reisde onlangs vanuit Duitsland
vervroegd terug naar Amerika.
Zanger Eric Martin onderging
een kijkoperatie aan zijn menis
cus. Binnenkort tourt de band
weer door Europa en ze hopen
deze zomer enkele festivals aan te
doen. Aansluitend zal een begin
worden gemaakt met de vierde
cd.
„Ik ben niet zo produktief als
Paul en Eric," aldus Pat Torpey,
„maar het geeft een enorme vol
doening om een ongrijpbaar
songidee ineens veranderd te zien
in een tastbare cd die je kunt af
spelen."
M
1) Without you - Mariah Ca
rey
2) I like to move it - Real 2
Real
3) Move on baby - Cappella
9) Waterfall - Atlantic Ocean
7) Streets of Philadelphia -
Bruce Springsteen
4) Look who's talking! - Dr.
Alban
8) Omen III - Magic Affair
5) Madchen - Lucilectric
(18) Strani amori - Laura
Pausini
(10) Sweet lullaby - Deep For
rest
6) Get away - Maxx
(21) The most beautiful girl -
Symbol (Prince)
(11) Take me away - Twenty 4
Seven
(15) Come baby come - K7
(25) Don't turn around - Ace
of Base
(13) Breathe again - Toni
Braxton
(17) Liefde op het eerste ge
zicht - Gerard Joling
(20) Rock my heart - Hadda-
way
(19) Sleeping in my car -
Roxette
(28) World in your hands -
Culture beat
(24) Loser - Beck
(26) Jessie - Joshua Kadison
(12) Ik wil niet dat je liegt -
Paul de Leeuw
(14) Right in the night - Jam
spoon
(16) It's alright - East 17
(33) Whatta man! - Salt 'n
peppa
(32) No matter what you say -
The Flavour
(30) Ik bel je zomaar even op -
Gordon
(22) Whoomp there it is - Tag
Team
(44) Doop - Doop
(23) Dry county - Bon Jovi
-) Liefde in de nacht - Nico
Landers
(29) Hobo humpin slobo babe
- Whale
(42) C'estla vie-UB40
-) I'll remember - Madonna
(40) Plastic dreams - Jaydee
(48) De zon schijnt in m'n ca
bine - Henk Wijngaard
(41) De nacht is nog zo lang -
Rene de Haan
-) So fine - Waltari
(46) Het spook van de opera -
Henk Poort Joke de Kruijf
(49) Been a long time - The
Fog
(35) La solitudine - Laura
Pausini
(50) Kiss of life - The Bee
Gees
-) Nothing about me - Sting
-) Rocks - Primal scream
(37) Spoonman - Soundgarden
(31) The power of love - Celi
ne Dion
-) Where is the love - Time
less
(34) Babe - Take That
(38) No time 2 waste - T-
spoon
